Denk er eens over
Schoolgeldheffing.
Kindervoeding.
Uit de Partij.
risico een andere kans op voordeel. Bovendien,
al werkte de gemeente aanvankelijk met
eenige schade, dan nog zou dit geen beletsel
zijn zoolang de ingezetenen voordeel en gemak
van de tram hebben. Het is waar dat deze
risico ten slotte een bezwaar zou kunnen zijn,
maar we kunnen veilig aannemen, dat bij
goede, zuinige exploitatie, zooals die ook door
een gemeente gevoerd kan worden, als bij het
gemeentebestuur daartoe de wil is, die risico
zéér klein is.
Het heele praeadvies spreekt dan ook zeer
duidelijk van een sterke vooringenomenheid
tegen gemeente-exploitatie. Het is ook moeilijk
anders te verwachten van mannen wier ziel
is saamgegroeid met kapitalistische ideeën.
Het was te verwachten dat hun klassegevoel
er hen toe zou drijven alles te doen wat
mogelijk is om hun klassegenooten, de toe
komstige aandeelhouders der Schiedamsche
tram, dit brokje toe te werpen, en dat noemen
ze dan steunen van het particulier initiatief.
Een mooi woord, maar, arbeiders, laat er u
niet door verblinden. Let op! Straks gaat
de raad beslissen of al dan niet een troepje
geldmannen weer een mooi voordeeltje zal
worden bezorgd, of dat wij allen, wij gemeen
tenaren zullen deelen, in de schade misschien,
zeer waarschijnlijk in het voordeel van deze
exploitatie.
In ons volgend nummer hopen wij nog
eenige punten te bespreken van de voorwaar
den voor de concessie, zooals die door B. en W.
ontworpen zijn.
Iemand schreef 'n paar jaar geleden naar
aanleiding van 'n wandeling, die hij met een
zeer beschaafde, ontwikkelde dame maakte
door ,.Ons Huis'" te Amsterdam, ongeveer de
volgende werkwaardige mededeeling„Wij
kwamen in de ontspanningszaal, waar twee
arbeiders zich bezig hielden met het Schaak
spel." De dame: „Hé, kunnen zulke menschen
dat ook leeren?" Als ik me wel herinner,
knoopte de heer er de opmerking aan vast,
dat er bij overigens beschaafde, lieve men
schen zulke naiëve denkbeelden bestaan
omtrent den arbeider.
Dit staaltje is teekenend. Och, „zulke
menschen", niet waar? Die nederigen op de
aarde, die achterbuurtbewoners, die leden van
het pettengild, die ruwe kerels met hun
vereelde knuisten, die eenigszins dierlijke
verschijningen in het oog van 'n ontwikkelde,
die zich de weelde van zachte handjes, een
smaakvol toilet kan veroorloven. Wel, wel,
zulke menschen zouden kunnen schaken?
't is haast niet te geloovenEn zoo denkt er
niet één, zoo denken velen. In hun oog is
'n werkman nog zoo'n soort goedig beest, als
je maar slag hebt, met hem om te springen.
Dan likt-i de handen en je brengt hem precies,
waar je hem hebben wilt.
En zou zoo'n man ook mee willen doen
aan het maatschappelijk spelKom, kom!
Er zijn er, die mogen kiezen, nu ja? Maar
wij, de heeren, zullen wel zeggen, wien ze
mogen kiezen. En de pastoor en de dominee,
die ook.
Dat is 'n arbeidersbeschouwing van de
bovenste plank. En die is heel gezellig door
mekaar gehaspeld met de stelregel, dat „men"
alles moet eerbiedigen. Denkt er om, arbeiders,
geen enkele oneerbiedige gedachte zelfs mag
in u opkomen over onze onverbeterlijke in
stellingen. Wat is alles wijs en goed in mekaar
gezet. Alle regeerders vaardigen besluiten uit
in 't belang van den werkman.
Begint maar met de gemeenten. Overal
zorg voor de werkloozen, voor bezoldiging
der lagere beambten en gemeente-werklieden,
voor herhalings- en ambachtsonderwijs, voor
school voeding en -kleeding, voor den gezond
heidstoestand (prachtige arbeiderswoningen
met daarbij behoorend plaveisel) voor keuring
van levensmiddelen, voor juiste heffing der
gemeentelijke inkomsten. Laat dat ergens
iets te wenschen over?
Maar daar mogen de arbeiders zich niet
mee bemoeien. Dat draait uit op volks sou-
ve-rei-ni-teit. dat is 'n machtig groot woord,
en daar laten veel arbeiders zich door ver
schrikken. Die hebben nog eerbied voor
groote woorden óók
't Wil zooveel zeggen, als dat het volk
baas zou zijn over z'n eigen zaken. Dat is
toch niets, om van te schrikken.
Stel je nu eens voor, dat het volk twee
duizend jaar aan 't eerbiedigen was gebleven
wat 'n gezellige boel zou dat zijn voor de
heerendan bestond er bepaald geen
„Moker" ook!
Maar hoe staat het met die verschrikkelijke
souvereiniteitWat zijn de gestelde machten?
Laten we weer de gemeente nemen, dat is
dicht bij. Art. 13 van de gemeentewet geeft
uitdrukkelijk alle macht in haar geheelen
omvang aan den gemeenteraad. Wie kiezen
die heeren Aangenomen, dat de arbeiders
dit doen, zonder adviseurs.
Van wie gaat dan de „macht" uit? En
wie zouden zoo'n gemeenteraadslid gauw naar
huis sturen, als hij de zaken niet goed deed
En wie zouden er een ander voor in de plaats
zetten? Wie halen dus de macht bij elkaar
Die gestelde macht
Wel, dat zouden de arbeiders doen.
't Is zoo nu nog niet, want alle arbeiders
zijn nog geen kiezers. Als je geen geld op
de spaarbank hebt, of niet in een paleis
woont va 1 een daalder, of geen examen hebt
gedaan, of' geen belasting genoeg betaalt,
enfin, als je niet aan alle kanten waarborgen
geeft, dat je een door en door fatsoenlijk
burger bent, die niet aast op souvereiniteit,
dan valt er niets te kiezen voor je.
Daarom, arbeiders, als je toch fatsoenlijk
bent en voor uw eigen zaken wilt zorgen,
komt op voor „Algemeen Kiesrecht." Dan
zijn we wel een eind op weg naar die vree-
selijke volkssouvereiniteit, maar wie gelooft
dan aan de verschrikkelijke dingen, die de
een of andere ongeluksprofeet voorspelt?
Op school D, vroeger 2e kostelooze school
en oudtijds Armenschool geheeten, moesten
de kinderen voor één morgenschooltijd hun
wekelijksch schoolgeld betalen. Op de open
bare school aan de Broersvest, vroeger Tus-
schenschool genoemd en nu ook al met een,
we weten niet welke, letter van het alphabet
aangewezen, hebben de leerlingen 2 school
tijden langer onderwijs ontvangen en behoef
den zij geen centen mee te brengen.
Zonder te willen beweren, dat de ouders der
leerlinge - van de laatste inrichting het school
geld best kunnen missen, is het toch krui
melig, om van menschen, die enkele guldens
inkomen hebben, een dubbeltje, 16 cent of
meer af te pingelen.
In ons strijdprogram (1897) lezen wij
punt IV, laatste gedeelte:
Kostelooze openstelling van alle inrichtingen
van Openbaar Onderwijs met gratis verstrekken
van leermiddelenen zoo noodigverpleging der
leerlingen.
Alle voorwaarden voor ontwikkeling dus
gelijk.
Wij willen niet, dat op het onderwijs der
scholieren uit de bezittende klasse eenige
honderden guldens per leerling worden toe
gelegd, terwijl het Volkskind bijna niets uit
de schatkist profiteert. Zijn niet de prole-
tarenkinderen de toekomstigeen hun ouders, de
arbeiders, de tegenwoordige voortbrengers, de
scheppers der rijkdommen?
Door de directeuren is nu subsidie aan de
gemeente gevaaagd. B. en W. stellen voor
deze gedeeltelijk te vorleenen.
Misschien is deze subsidie nu voldoende
om mot eenig schipperen in den onhoudbaren
toestand een verbetering te brengen, maar of
die verbetering afdoende zal zijn is de vraag.
Niet alleen wordt op dit oogenblik steeds
met tekorten gewerkt, maar de Maria-bewaar-
school is zoo ellendig, dat 't eigenlijk schande
is dat dit gebouw nog in gebruik is. Ook de
salarissen aan beide scholen laten veel te
wenschen over.
Een en ander is een vrucht van 't hoog
geroemde particulier initiatief. Zou 't nu
niet eens tijd worden dat de bewaarscholen
aan de gemeente overgingen. Op die wijze
toch alleen zal op den duur de inrichting
eenigszins behoorlijk kunnen zijn. In vele
gemeenten, ook in ons land, bestaan reeds
gemeentelijke bewaarscholen, en de zorg voor
bewaarscholen is toch evengoed gemeente
zaak als de zorg voor lager en middelbaar
onderwijs!
-
In Het Volk lezen we in een berichtje over
de jongste vergadering van den Groningschen
raad het volgende:
„De post van f2000 van kindervoeding eu
-kleeding werd met groote meerderheid goed
gekeurd. Zelfs prof. Reiger stemde voor
zoo overtuigend waren de antwoorden der
schoolhoofden. Die van de openbare hadden
161, die der bizondere scholen 127 21
kinderen als hulpbehoevend opgegeven. De
127 waren van de katholieken. De beschrij
vingen waren hier en daar aandoenlijk, wegens
het leed dat er uit sprak."
Zouden nu werkelijk de toestanden in
Groningen zooveel erger zijn dan hier in
Schiedam, waar over 't algemeen de loonen
laag zijn en waar de werkeloosheid erger is
dan in de meeste andere plaatsen van ons land?
Toch is f 250. onzen raad nog te veel.
Nee, dan geven ze liever f'100.voor een,
medaille voor een zangwedstrijd van „Orpheus"
Zou 't nog geen tijd worden een arbeiden-1
afgevaardigde in den raad te kiezen? Kom
Schiedammers, wordt eens wakker.
Dat de Nuts-bewaarscholen er finantiëel
niet zoo heel goed bijstaan is niet onbekend.
Onze afdeeling zal Zaterdag 27 April haar
2-jarig bestaan feestelijk herdenken. Diea
avond zal een feestelijke bijeenkomst gehouden
worden, die toegankelijk zal zijn voor leden
der Partij en voor de Schiedamsche abonnés
op Het Volk met hun introducés tegen 2£
cent per persoon ter bestrijding der kosten.
Eerst zullen verschillende voordrachten ge
houden worden en Bergmeyer zal de feestrede!
uitspreken. Onder andere zal worden opgevoerd;
Het Puntje van Herman Heyermans Jr. Ook
't verdere programma voorspeld een gezellige!
avond. Tot slot zal gelegenheid bestaan vooij
danslustigen om nogeens met de beenen van
de vloer te gaan.
Wij hopen dat een talrijke opkomst 't
overige zal doen om dit feest goed te doen
slagen.
Zondag 21 April zal Spiekman zijn voor
drachten over vakbeweging voortzetten.
Wij sporen elk arbeider aan te zorgen om
half elf in 't Volkshuis present te zijn.
Te Aardenburg is een afdeeling der Partij
opgericht na een redevoering van Reijndorp
over de strijd der arbeiders. Nog trad dezelfde
spreker op te Oostburg waar weer 6 nieuwe
leden toetraden. Hij zal nog spreken te Axel,
TerneuzenZaamslag Zuiddorp en Sas van Gent
