Denk er eens over
Schoolgeldheffing als oorzaak van
gedeeltelijk schoolverzuim.
Uit de Partij.
of uitstappen." Is dat niet verkeerd gezien?
't Herhaalde stoppen is slecht voor de paarden
en voor den dienst, 't Zou dan toch beter
zijn vaste stopplaatsen aan te wijzen, waar
natuurlijk alleen gestopt zou worden als er
werkelijk passagiers uit of in moesten.
Art. 34 is een „sociaal-politisch" artikel.
Dat bepaalt een en ander ten gunste van
het personeel. Na zijn B. en W. evenwel
niet zoo scheutig als straks met 'r. 5% aan
de aandeelhouders. Zeer goed is de bepaling
tot verplichte verzekering van 't personeel,
als er maar aan toe gevoegd wordt: „Zonder
dat hij de premie geheel of gedeeltelijk mag
verhalen op het personeel." Dan krijgt het
personeel elke veertien dagen minstens één
dag vrij, welke dag minstens ééns per maand
op een Zondag vallen moet. Dan mogen ze
niet meer dan 12 uur per dag in dienst zijn
tegen een loon van minstens negen gulden.
Yoor overuren krijgen ze twintig cent. Op
deze wijze bestaat de gelegenheid voor de
tram-directie om haar personeel in 14 dagen
156 uren te laten werken, dat is 78 uur per
week voor f 9.of iets meer dan 11cent
per uur. 't Is om te watertanden. Daar is
5% rente voor je geld niets bij. Maar die
aandeelhouders moeten ook zoo hard werken.
En de risico zie je. En arbeiders vindt
je toch wel genoeg; voor die 11V2 cent
krijg je hoopjes liefhebbers. Er is immers
..zooveel werkeloosheid.
Zoo eten de kapitalisten van den honger
«der arbeiders. En de overheid zal de kapi
talisten ijverig blijven steunen, zoolang ze
bestaat uiu kinderen uit hetzelfde huis.
Daarom arbeiders, 'tis geen onverschillige
zaak. Uw macht zit voor een groot deel in
uw stembiljet. Maar gebruik die macht voor
uizelf, voor uw klassegenooten.
De meneeren eruit, de arbeiders erin.
Het kiesrecht van nu, dat is je ware natuur
lijk. Een gedeelte der burgerluidjes en al de
heeren die geven nu de macht aan den
raad. En de kiezers verwachten, dat hun
afgevaardigden geen rare dingen zullen zeggen
of doen. Springt er eens één uit den band,
wordt-i wat democratisch b.v. wel, die moet
er uit. Een echte, onvervalschte verdediger
van 't lieve kaptaal of van de wijs-en-goed-
in-mekaar-zit theorie komt er in.
't Wordt heel diepzinnig, als je dat goed
gaat uitzoeken. Zóó is 't nu.
De ééne helft van de burgers omdat
ze kiezers zijn heeft de souvereiniteit, door
hun vertegenwoordigers, in kamers, staten of
gemeenteraad. Die helft zegt tegen de andere
helft, die opzit en pootjes geeft: denk jullie
dat het volk souverein kan wezen. Waarachtig
niet, er zijn gestelde machten en die mach
ten stellen wij; wij, 't halve volk.
Deze redeneering is misschien 'n beetje vreemd,
maar dat is 'n duidelijk bewijs, hoe vreemd
de boel in mekaar zit. De artikelen 80 en
134 van de grondwet zeggen, dat kiezers zijn
„de mannelijke ingezetenen, tevens Nederlan
ders, die de door de wet te bepalen kenteekenen
van geschikheid en maatschappelijken wel
stand bezitten." Nu hebben we al gezien,
hoe het met den maatschappelijken welstand
van den arbeider geschapen is. Vandaag kan
't kaptaal hem gebruiken, voor niet te veel,
morgen zit-i op straat. Nu zit-i midden in
den arbeiders welstand, dan weet-i niet, waar
van te leven. Zooals 't kaptaal hem schopt,
zoo schopt hem de kieswet. Heden is hij
souverein, als kiezer, morgen beeft-i niets in
de melk te brokken. Zooals zijn verhouding
is tot de bezitters klasse, zoo is zijn verhou
ding tot de regeeringsklasse, anders gezegd,
zijn economische toestand bepaalt zijn politieke.
't Is heerlijk om op zoo'n schopstoel te zitten.
Den eenen tijd hard naar 't stadhuis draven,
om 'n invullingsbiljet, den anderen tijd stil
letjes thuis blijven, dan laat je de buurman
maar souverein wezen. En 't is heel natuur
lijk, als je je stem niet laat hoeren, dat er
niet op je gelet wordt Wie praat er over
de belangen van den arbeider, als zijn ver
tegenwoordigers het niet doen? Hoe lang zijn
die belangen al verwaarloosd Maar waar
waren ook zijn afgevaardigden?
Arbeiders, begrijpt gij, wat een machtig
wapen het stembiljet is in uw hand?
Begrijpt gij, dat gij, met dat kleine stukje
papier, de toekomst in uw hand houdt Be
grijpt gij, dat gij daarmee de poorten open
breekt, die u scheiden van uw geluk, van
uw welvaart? Begrijpt gij, dat de hervor
mingen in de naaste toekomst zullen aanvangen
in de stembus?
Maar ook hier geldt: Vereenigt u! Trekt
op naar de stembus als één groote, onverdeelde
partij van den arbeid. Gebruikt geen leuzen
of groote woorden. Zorgt bij de aanstaande
verkiezingen vooral hen te stemmen, die het
kiesrecht willen geven aan u allen. Brengt
uw stem uit op de voorstanders van algemeen
kiosrecht.
Een onderwijzer aan een der kostelooze
scholen ontving deze week e-e-n briefje, waarin
hem werd medegedeeld, dat Jan eiken dag
om half twaalf eten moest brengen. Deed
hij dat niet, zoo luidde het verder, dan zou
moeder onmogelijk het schoolgeld voor hem.
kunnen betalen; dat hij nu zelf verdient
Die jongen moet dus 6 X V2 1iur uur
onderwijs in de week missen dat is in 46
schoolweken 46 X 3 13& uur, en dat
om 46 X 10 et. f 4.60 in die gemeentekas
te brengen.
Zou dit geval op zich zelf s-taan, of zouden
er meer dergelijke te constateeren vallen
Cursus-Spiekman.
Bij de voortzetting van de Cursus-Spiekman
door verschillende omstandigheden huis
houdelijke vergaderingen het Paaschcongres
langen tijd vertraagd, werden de Christe
lijke vakvereenigingen in Duitschland in de
allereerste plaats behandeld.
Treffen we in ons land op dat gebied den
Roomsch-Katholieken Volksbond aan, geheel
aan den leiband der geestelijke adviseurs loo-
pende, en daardoor geen zelfstandig leven lei
dende, ook in Duitschland ontstonden sterke
Katholieke vakvereenigingen. Dit kon ook niet
anders, doordat het industrieële deel van
Duitschland Zuid-Duitschland bijna
uitsluitend katholiek is.
In 1895 werd het eerste congres dier vak
vereenigingen gehouden, en geopend door den
bisschop van Freiburg, die in zijn openings
rede duidelijk deed uitkomen, dat de hoofd
taak der katholieke vakvereenigingen de
bestrijding van de sociaal-demokratie zou zijn.
Ondanks dat werken de katholieke vak
vereenigingen in Duitschland anders dan
onzen Katholieken Volksbond Zij zijn niet
heelemaal gebonden aan de geestelijke ad
viseurs, zooals ten onzent
Een gevolg daarvan was, dat na korten
tijd bij die Christelijke vereenigingen een
streven tot toenaderingen naar de onafhan
kelijke vakvereenigingen ontstond. Zoover
ging men zelfs, dat een voorstel werd gedaan,
het woord „Christelijke" uit den naam der
vereenigingen te schrappen. Wel werd dit
verworpen, maar met zoo groote minderheid,
dat de hoop tot overeenkomst spoedig werke
lijkheid zal zijn. Er zal dan een federatief ver
band tusschen de verschillende vakvereeni
gingen ontstaan. De geestelijken zaten evenwel
niet stil. De bisichop van Freiburg zeide
o.a „Ik veroordeel de onafhankelijke vak
vereenigingen" een uitdrukking, die duidelijk
genoeg is, maar niettegenstaande dat, spatten
de Christelijke vakvereenigingen niet uiteen,
zooals hier te lande zou gebeuid zijn, doch
bleven rustig voortwerken. De Christelijke
arbeiders daar hebben door verschillende
gevallen ingezien, dat niet de sociaal demo-
kraten, dat de patroons hun grootste vijanden
zijn (0 a. bij de tuchthuiswet). Toen is ronduit
door de Christelijke arbeiders gezegd, dat,
durfde een der leden van het Centrum (de
Katholieke partij in den Rijksdag) vóór
die wet stemmen, hij ben tegen zich zou
krijgen. En wat was de uitslag De Centrum
partij hielp de tuchthuiswet verwerpen.
Nadat nog met een enkel woord de invloed
der arbeidssecretariaten in Duitschland was
besproken, waarbij door Spr. werd gememo
reerd, dat Bebel zijn overwinning bij de
bakkerij verordeningen te danken had aan die
statistieken der vakvereeniging, ging de
inleider over tot de bespreking van Denemarken..
Wordt wel eens beweerd, dat een land;
met veel industrie de sterkste- vakbeweging
moet hebben, Spr. bewees door Frankrijk
met zijn industrie te stellen tegenover het
kleine Denemarken met zijn luttele industrie
j-uist het tegendeel. Denemarken kan als
model voor de vakbeweging gelden, vooral
door den invloed der Duitsche beweging.
Daarbij kwamen nog twee invloeden ten voor
deel© der Deensche beweging, lo. zij werd
niet tegengewerkt door de overheid, en 2o.
er was geen verschil in godsdienstig geloof.
Sedert 1849 hebben de arbeiders daar het
recht van vereeniging.
De lock-out (uitsluiting door de werkgevers)-
korten tijd geleden bewees den groeten invloed
der vakbeweging in dit land. Ia 't kort was
de- loop van den loek-out aldus
lm Jutland vroegen de meubelmakers een
belangrijke loonsverhooging. De partoons
konden niet toegeven, en weigerden dus. De-
meubelmakers meldden dit aan hun hoofd
bestuur, dat evenals andere hoofdbesturen
een deel uitmaakt van het Centrale bestuur
der Deensche vakvereenigingen. Na eenig
overleg werd de eisch door de arbeiders in
getrokken, doch nu meenden de patroons,
die inmiddels een patroonsverbond hadden
opgericht, hun eischen te kunnen stellen.
Deze werden niet ingewilligd, met het gevolg,
dat ook andere vakken in de uitsluiting
werden betrokken. Van de 140000 man, in
die vakken werkzaam, waren soms 70000
uitgesloten. Nu waren de organisaties zoo
sterk, dat zelfs de meesterknechts daarin,
betrokken vvaren.
De staking duurde meer dan zeweken.
In dien tijd bewees de solidariteit de groote
kracht der vakbeweging. Landarbeiders met
een weekloon van f 6 (zes gulden) stortten
daarvan fl,50 a f2,00 terwijl de gemiddelde
bijdrage kwam op 3 a 4 gld.
En de resultaten? De looneisehen werden
niet ingewilligd, de meesterknechts bleven
geen lid der verschillende organisaties, doch
de organisaties, waarom het te doen was
geweest, bleven onverzwakt voortbestaan.
Van de 140000 arbeiders zijn er nu 89052
mannelijke en 7243 vrouwelijke arbeiders
lid van de organisaties.
De naaisters b.v. verwierven door de vak
beweging belangrijke verhoogingen.
Het meeste succes hadden de bakkers en
de zeelieden, ook alweer door hun krachtige
vakvereenigen.
Ook in Noorwegen en Zweden vertoont
de vakbeweging in den laatsten tijd een
sterken vooruitgang. In Zweden tellen de
vakvereenigingen gezamelijk 50000 leden
Vroeger werd er de eisch gesteld, dat men,
om te kunnen toetreden, sociaal-demokraat
moest zijn, doch vooral door het werken
der typografen is deze eisch vervallen. Wel
verklaarde men den steun van de politieke
partij in den strijd noodig.
