fat maakt het verschil?
Schiedamsch Sociaaldemocratisch Weekblad.
No. 14.
Zaterdag 1 Juni 190 S.
Ie Jaargang.
De hand aan den ploeg.
Ken buitenkansje.
FEUILLETON.
ABONNEMENTSPRIJS:
13 cent per kwartaal i
y b/i vooruitbetaling.
franco per post 20 cent I
Losse nummers 1 cent.
Uur eau van Administratie
en Redaktie:
Noordvest 13.
W. P. G. HELSDINGEN.
advertentiën.
5 cent per regel.
Bi) abonnement belangrijke korting
Het is ditmaal voor 't eerst, dat de arbeiders
partij in dit district zelfstandig deelneemt aan de
verkiezingen. Moeilijk is nu ai te voorspellen, wat
,de uitslag van liaar strijd zal zijn. Dat het een
overwinning zal wezen, lijkt ook ons niet waar
schijnlijk, al blijft de kans daarvoor nooit geheel
uitgesloten. Het zou niet de eerste maal zijn, dat
de verkiezingen een dergelijke verrassing brachten.
Het is reeds meermalen gebleken, dat behalve
hen, die openlijk het socialisme beleden, er nog
een groote massa was, die, ofschoon ze in 't openbaar
nog niet voor haar beginsel durfde uitkomen, toch
de Partij van den arbeid aanhing.
Dat dit ook hier het geval zal zijn, wij zijn er
zeker van. \N ij weten te goed, hoe hier tal van
arbeiders zuchten onder den druk van hun patroon,
hoe hun van die zijde ontslag, met alle daaraan
verbonden ellende, dreigt, indien zij er maar van
worden verdacht wat „rood op de graat te zijn.
Vooral hier is dat gevaar groot, omdat er weinig
bloei in de industrie is, daardoor veel werkeloos
heid, en voor éen arbeider, dien hij ontslaat, kan
een patroon er tien terug krijgen. Daarbij komt
nog de tirannie der geestelijkheid, hier wellicht
nog erger dan elders, die niet alleen door valsche
voorstellingen en door 't zaaien van geloofshaat,
maar ook door dreigementen de arbeiders in toom
tracht te houden.
Dit zijn de groote hinderpalen voor velen, die
zich bij de arbeiderspartij zouden willen aansluiten.
Welnu, de verkiezingen geven hen een gelegen
heid de arbeiderspartij te steunen, zonder dat zij
gevaar loopen er in hun boterham voor gestrafd
te worden. De stemming is geheim. Geen mensch
kan weten, welk puntje gij zwart maakt. Daarom
zal elk arbeider, die het waarachtig belang kent
van zich en van zijn klassegenooten, zorgen, het
puntje voor den naam van HELSDINGEN zwart te
maken. Niets mag hem weerhouden. Ook al behalen
wij geen overwinning, laat dan ons verzet zoo
krachtig mogelijk zijn, dat reeds bij eerste stem
ming onze candidaat een groot aantal stemmen op
zich vereenigt. Niemand mag wachten tot de her
stemming, want zoo er voor onzen candidaat kans
van verkiezing bestaat, is die het grootst bij de eerste
stemming. Nu bestaat er verdeeldheid onder de
burgerpartijen. Hun stemmen zullen verdeeld zijn
tusschen drie candidaten. De arbeiders hebben
het nu in hun hand, als zij willen, als ze als éen
man opstaan, kunnen ze gezamelijk hun candidaat,
den candidaat der arbeiderspartij in de 2e Kamer
brengen.
Maar zijn ze lauw en laks, en blijven zei thuis,
of laten ze zich zand in de oogen strooien, en loopen
ze als juffershondjes achter de „heeren' aan,neen
dan is er totaal geen kans.
Daarom moeten we ons niet laten verleiden door
mooie beloften, die ons gegeven worden, wanneer
we de heeren maar aan 't roer laten. Zelf moeten wc
de hand aan den ploeg slaan, niet den candidaat
der bourgeoisie steunen, maar den candidaat der
arbeiders
De Nieuwe Botterdamsche Courant heeft een zeld
zaam buitenkansje gehad, heeft namölijk een uit
spraak van een arbeidersblad aangetroffen, waarin
de werkzaamheid van dit ministerie hoog wordt
geroemd, van welke uitspraak dit blad gebruik
maakt om te zeggen: „zelfs een arbeidersorgaan
erkent het vele wat .door het ministerie m de
afgeloopen vier jaar is gedaan."
Het was uit het maandblad De Katholieke Demokraat
orgaan der Roomsch-Katholieke Demokratische
Partij in Nederland, dat deze uitspraak was over
genomen.
De Katholieke Demokraat schreef in het Meinummer
dit„Laten de arbeiders bedenken, dat dit ministerie
onder het uitgebreid kiesrecht van 1897 benoemd,
meer in hun belang heeft gedaan dan in 10 a -.0
jaren daaraan voorafgaande. Men denke aan de
OngevallenwetLeerplichtwet en Persoonlijken dienst
plicht, welke toch aUen het belang der arbeiders
raken, althans de eersten."
Met dit citaat nu is de N. B. C. in de wolleen.
Ben klein beetje handigheid bij het citeeren heeft
de N. B. C. niet nagelaten aan te wenden.
Immers dit citaat is gelicht uit, een artikel, dat
aantoonde, hoe onder het uitgebreid kiesrecht meel
is gedaan, dan onder een meer beperkt en spoort
aan om ook op grond daarvan aan te dringen op
Algemeen Kiesrecht, als zuHende zijn in het belang
van meerdere Sociale Hervormingen.
Dat het de bedoeling van De Katholieke Demokraat
niet kan geweest zijn om nu juist de groote ver-
1 dienste en werkkracht van dit ministerie op sociaal
1 o-ebied in het licht te stellen, zal men reeds dui
delijk opmerken uit het weinige wat dit blad noemt
als ongevallen- en leerplichtwet én de persoonlijken
dienstplicht, waaraan het nog toevoegt dat althans
i de eerste het belang der arbeiders raakt, van de
i andere schijnt het nog niet zoo zeker te wezen
j daaromtrent.
j Zooals men ziet was dus de lofspraak niet be-
doeld als de N. B. C. ze opvat en is bovendien
lang niet zooveel waard als de N. B. C. het wil
1) (Naar het Engelsch door PHAF).
Twee mannen werken op denzelfden winkel, en
verdienen hetzelfde loon, maar in niets anders zijn
zij gelijk. De een woont in een aardig, gezeUig
huisje, dat comfortabel is ingericht, met een tuintje
er omheen. Het huisje van den ander is armoedig
en vuil, met gebroken vensters, terwijl het er don
ker en verlaten uitziet. De een heeft een goede
jas aan zijn lijf, wanneer hij van z'n werk komt;
de ander ziet er zelden fatsoenlijk uit.
De kinderen van den een zijn vroolijk en ge
lukkig, netjes en zindelijk, en gaan dagelijks naar
school. De kinderen van den ander loopen dikwijls
zonder schoenen en kousen, spelen in den modder
rond en gaan slechts naar school, omdat ze ge
dwongen worden te gaan. De een heeft eenige boeken
in huis, 's zomers bloemen op de tafel en 's winters
een vroolijk vuur in den haard; bij den ander is
er niets, dat waard is om gezien te worden, de
stookplaats is 's winters dikwijls zonder eenig vuur
en er zijn geen mooie bloemen, die het huis s zomers
vervroolijken.
Hoe kan dit zijn? Misschien kan het volgende
gesprek, dat gevoerd wordt tusschen deze twee
mannen, als zij van hun werk naar huis gaan, ons
verklaren, wat het is, dat al dit verschil maakt.
„Hendrik, ik wou, dat je mij eens zeide, hoe het
ko'rnt, dat jij het zooveel beter hebt dan ik. Het
schijAt, dat jij altijd geld genoeg hebt, en zelfs
wat overhoudt om op de spaarbank te zetten, ik
krijg hetzelfde loon, heb minder kinderen dan jij
en ik kom met moeite rond."
„Wel Toon, ik denk wel, dat ik het kan verklaren.
Het is een zeer eenvoudig geheim. Pas op de
stuivers!"
„Is dat aUes, Hendrik?"
doen voorkomen. De capriolen die dit blad van
vreugde er over imtfakte, waren daarom wel een
beetje gek.
Wij begrijpen echter wel dat het zoo gretig
daarop aanviel, immers behalve de reclame van
het ministerie met de ingediende wetsontwerpen,
regelende het arbeidscontract, de droogmaking der
Zuiderzee en de pensioneering der arbeiders, is er
in de afgeloopen vier jaar zoo weinig gedaan voor
de arbeidersklasse, dat het moeielijk is voor de
liberale Partij om er mee te geuren.
De afschaffing der plaatsvervanging was half
werk, want wie geld heeft kan zich nog altijd van
een gedeelte van zijn diensttijd afkoopen, wanneer
hij door het lot wordt aangewezen om na te blijven,
om de Corveediensten in de kazerne te verrichten.
Br is dus nog altijd een voorrecht voor de geld
bezitters.
De Ongevallenwet was half werk, omdat aUe
landarbeiders, losse werklieden, dienstboden, zee-
visschers en zeelieden daarin niet zijn opgenomen.
Bovendien weet niemand nog, of en wanneer de
ongevallenwet in werking zal komen.
De Leerplichtwet is verknoeid, daar niet aHe
kinderen, zooals die der schippers en kramers er
van genieten kunnenomdat de kinderen nog altijd
elk jaar zes weken verlof kunnen krijgen om op
het land, in het veen, bij den tuin of boschbouw
en de veeteelt gebruikt te kunnen worden; omdat
men niets heeft willen doen om de financieële
druk voor de ouders minder te maken en omdat
men arme kinderen van Gemeentewege geen voedsel
en kleeding wilde verschaffen.
De woningwet is onvoldoende, omdat de ge
meenten bijna tot niets verplicht worden te doen.
De kinderwetten raken zoo goed als niet het
belang der arbeidersklasse.
Het Belastingstelsel is niet gewijzigd in dien zin,
dat de groote kapitalisten noemenswaardig meer
moeten betalen, deze hebben de bescherming zoowel
genoten van Pierson-Borgesius als vroeger van
v. Houten.
De kieswet v. Houten is een beetje gewijzigd,
een klein aantal werklieden is toegelaten tot de
stembus, doch nog altijd blijven ongeveer 5Ü0.000
van hen uitgesloten.
De wet op de arbeids- en rusttijden, reeds 28
Nov. 1898 ingediend, is sedert weer verhuisd naar
de ministrieële portefeuille.
De verhooging van het wettelijk minium der
onderwijzerssalarissen, gaf al het minste wat men
geven kon.
Daartegenover is het legercontingent verhoogd
van 11.000 op 17.000 man, zoodat er dus meer
werklieden naar de kazerne moeten.
De legeruitgaven zijn verhoogd met 2 a 3 mil-
lioen gulden.
„Ja, en 't is heel wat ook. Niet één man van de
vijftig weet dat geheim, en ik denk niet Toon, dat
jij liet al ontdekt hebt."
„Nu. Hendrik, ik moet zeggen, dat ik er mets
in zie."
„Laat mij dan probeeren je te toonen, dat er heel
veel in is. In de eerste plaats kost mijn drank mij
niets."
„Niets?" Betaal jij dan nooit voor een rondje?
Reken jij op anderen, die voor je betalen-"
„Zeker niet! Water is mijn drank, en zoo bespaar
ik"mijn stuivers, en heel wat meer bovendien. Ik
bespaar hoofdpijn en bevende handen. Als ik maar
een halve kroon 1) por week aan drank verteerde,
zou het op bijna zeven pond2) per jaar komen, en dat
is genoeg om mij en mijn kinderen te kleeden.'
„Ja Hendrik, dat is alles goed en wel, maar ik
verteer geen halve kroon per week aan drank.
Wordt vervolgd).
i) een Kroon is f3,— een Pond Sterling is f 12-