Paul Krugcr en het Schoolverzuim
0p zekere Verkiezing.
Y erkiezingsfonds.
Steunpenning.
meenteraad van advies te dienen ondanks de opdracht
van den raad zelf. Een mooie troep.
Het jaar 1900, het sluitjaar der 19e eeuw, was voor
den Schiedamschen gemeenteraad een jaar van slaap
en slaperigheid. Dr. Janssen was slechts 6 van de 16
zittingen aanwezig, de heer Loopuyt ontbrak er 6 van
de 16 de andere heeren varieerden daartusschen. En
wat er gewerkt werd was onbeduidend en onbeteeke-
nend. Is er dau heelemaal niets te doen in Schiedam
30 Januarivergadering Deze vergadering was de
eenige in 1900, waarin de broed-en erfpacht-klucht
door B. en W. en de heeren Gouka en De Groo werd
opgevoerd onder stilzwijgende beschouwing der overige
gemeenteraadsleden, die nog maar altyd niet begrijpen,
welk een gek figuur ze hierin slaan. Maar het is ook
een jaar der slape.
'20 Maart-vergadering. Een voorstel om een subsidie
van f '200 te verleenen aan de R. K. Teekenschool
(zie de 28 Juli-verg adering 1899) werd verworpen
ondanks de krachtige inmenging der remheeren Beu
kers en Yan Gent. Maar datzelfde voorstel kwam
opnieuw ter tafel den 23 October en toen werd het
aangenomen, zoodat de gemeenteraad nu een subsidie
verleent aan een particuliere teekenschool om de ge-
meente-teekenschool leeg te pompen. Als dat geen
hooge kunst is, dan is Jansen geen Jansen meer. Zoo
dient de raad het algemeen belang!
26 Juni-vergadering. Wordt voorgesteld een verorde
ning tot heffing van schoolgelden op de kostelooze
scholen. Hoe men voor kosteloos onderwijs moet be
talen, begrijpt alleen een Schiedamsch gemeenteraads
lid. Maar die weet dan ook wat er achter zit. Luister,
foe gemeente. Den 31 October 1899 vertelde de heer
C. M. Jansen, dat in Schiedam 84'/s °/0 der kin
deren kosteloos openbaar lager onderwijs geniet tegen
14 0 o bij het bijzonder onderwijs. Als men nu die
64'2 °/o verminderen kan door een gedeelte te laten
betalen, dan komt er meer geld in kas en kan dat
meerdere geld besteed worden voor subsidies aan
het bizonder onderwijs. Zie, gemeente, daarom moet
op de kostelooze scholen betaald worden! Of dat
mogelijk is, wat heeft de raad daarmee te maken
Of de ouders dier niet-betalende kinderen geldige
bezwaren hebben tegen zulk een verordening, dat
gaat de hooge politiek van de Schiedamsche gemeen
teraadsleden niet aan. Het is de voorzitter zelf, die
met even zooveel woorden beweerde, dat de gemeente
eenvoudig heeft goed te keuren wat de raad besluit
en zich daarmee noch rechtstreeks noch middellijk
heeft te bemoeien. De heer De Groot was het daar
mee niet eens en wist het zoover te brengen, dat zijn
voorstel tot uitstel van behandeling tot een volgende
vergadering evenveel stemmen vóór als tegen kreeg.
Het ontwerp was dus naar de volgende vergadering
verwezen.
10 Juli vergadering. Liefst 9 vereenigingen, alle
maal van werklieden, verzochten den raad, de ver
ordening tot schoolgeldhefling op de lagere scholen
niet aan te nemen. Nou, die adressen daar gaf de
raad niet omHet waren immers maar adressen van
proletariërs Met algemeens stemmen werd de ver
ordening aangenomen Zelfs de Heer de Groot stemde
voor. Dat de belanghebbende, blijkens de ingekomen
adressen, allen er tegen waren, wat maalde de ge
meenteraadsleden daarom. Komt, adressanten, belang
hebbenden bij een goed en kosteloos lager onderwijs,
toont nu eens dat gij allen maling hebt aan die ge
meenteraadsleden en behandeld ze nu eens op dezelfde
manier als zij uw adressen hebben behandeld.
Herkiest ze niet.
7 Augustus-vergadering. Dit is een beruchte verga
dering geworden. Een voorstel om scholen voor uit
gebreid lager onderwijs te reorganiseeren, werd ver
worpen. Een ander om de 2e klasse der H. B. S. met
34 leerlingen te splitsen, eveneens. Maar een voorstel
om aan de vereeniging „Schiedam Vooruit" een sub
side van f1300.te verleenen werd aangenomen. En
het mooiste van alles is, dat de wethouder van on
onderwijs den raad voorrekende, dat de toename van
het aantal leerlingen van de H. B. S. en de verhoo
ging der rijksubside aan de gemeente dat jaar een
meerder inkomen van f2600.bezorgden. Van die
f2600.— werd dus f1300.afgenomen om de indus
trie etc. in Schiedam te helpen herleven. Het onder
wijs geëxploiteerd ten behoeve der Schiedamsche nij
verheid Alles voor den geldzak, niets voor de ont
wikkeling. Kiezers, opgepast
4 September-vergadering. Dit is de beroemde ver
gadering, waarin het gulden woord van den Voor
zitter weerklonk, dat een arbeider in dienst der
gemeente, die heelemaal geen capaciteiten noodig
heeft in den arbeid, daarom geen gemeenteambte
naar is. Deze Schiedamsche wijsheid werd ten beste
gegeven bij de „regeling van de jaarwedden van ambte
naren der gemeente secretarie." Toen n.l. de 2e adjunct
bode ter tafel werd gebracht, vroeg de Heer de Groot
waarom voor dezen ambtenaar niet evenals voor alle
anderen een minimum- en maximum- looa was
vastgesteld. Daarop antwoordde de burgemeester, dat
er voor die post heelemaal geen capaciteiten noodig
zijn en dusEn dus die ambtenaar niet behoor
lijk hoefde betaald of behandeld te worden. De Heer
de Groet stelde desondanks voor, ook deze ambtenaar
fatsoenlijk en eenigzins rechtvaardig te behandelen
maar zijn voorstel werd verworpen. Er tegen stemden
o. a. G. Visser Bz., en W. A. Beukers. Die H eren
meenen dus, dat zjj het recht hebben, personen in
dienst der gemeente uit te buiten, en den arbeid dien
de gemeente laat verrichten doQr valide werkkrachten
ten bate der gemeentekas te gebruiken. Ze geven
liever medailles.
23 October-vergadering. In zjjn volle duisterheid en
vreeselijkheid vertoonde zich de heer Visser bij de
beraadslaging over de bij de wet geregelde trakte-
mentsverhooging van den onderwijzer Droogeudijk.
In strijd met de wet was dezen onderwijzer eenige
maanden te laat zijn verhooging toegekend en natuur
lijk vroeg hij herstel van dat verzuim. Bijna alle ge
meenteraadsleden meenden, dat de wet moest worden
uitgevoerd. Maar de groote heer Visser en een paar
anderen stemden tegen de verhooging. Alsof f500
inkomen voor een onderwijzer niet genoeg isdie
heeft immers niets anders te doen dan de kinderen
van den heer Visser en anderen op te voeden,! en je
kunt immers net zooveel onderwijzers krijgen als je
wiltl
27 December-vergadering. Midden in den winter op
een kouden guren dag trokken de gemeenteraadsleden
op ter vergadering. Zij hadden zich flink gekleed
tegen de koude en het vocht en hadden door een
stevigeu maaltijd zich ook innerlijke warmte verschaft.
De heeren Blaisse, Loopuyt en Dr. Janssen met den
baard ontbraken. Onder de oprechte vromen leefde de
pas ondervonden kerstvreugde nog krachtig na, ook
in den raai. De ernst en plechtigheid van de zitting
werden nog verhoogd door het bjjzo ider gewichtige
feit, dat deze zitting de laatste der 19e eeuw was.
Maar toen dachten sommigen aan vroegere jaren uit
de 19e eeuw, en aan de groote Fransche revolutie,
waar ze eigenlijk niet veel meer van wisten en nocit
veel van hadden geweten, maar die zoo gruwelijk was
geweest. De arme tobber» dachten natuurlijk niet aan
de ellende, den honger en de wanhoop, die honderd
duizenden hadden opgejaagd tot die omwenteling
Tik, tik, tik. Aan de orde is hot adres van den Bond
van Nedcrlandsche Onderwijzers, met verzoek om geld
uit te trekken voor voeding en kleeding van behoef
tige, schoolgaande kinderen. B. en W. rieden aan,
afwijzend te beschikken, omdat de leerplichtwet waar
schijnlijk B. en W. de gelegenheid wel zou geven,
deze zaak (evenals de erfpachtkwestie) principieel te
regelen, en daarop diende natuurlijk gewacht. De
heer De Groot meende, dat dit geen reden was om
nog een jaar langer een aantal schoolgaande kinderen
voedsel en kleeding te onthouden. En de heer De
Groot praatte. En in de warmte van de raadszaal
dommelde een deel der leden in hun gemakkelijke
stoelen en behagelijke kleeding in, en in hun hoofden
zoemde iets van het gevaarlijke van die verdoemde
socialen, die de rijke lui van alles wilden berooven.
Tik, tik, tik. Stemming over het adres van den Bond
van Nederl. Onderw. Twee stemmen voor, die der
heeren De Groot en Ris. Alle anderen tegen, ook de
heeren Beukers, Van Gent, Visser en Gouka. En zij
trokken hun warme jassen weer aan en gingen be-
hagelijk warm de straat op, innig dankbaar in hun
hart voor de groote voorrechten, die de hemel hun
had verleend. Een enkele vloekte nog even over dat
verdomde sociale zoodje, en, echte farizeeër, dacht
hij dat het toch maar een goed ding was, niet af te
hangen van besluiten van goedgevoede en warmge-
kleede gemeenteraadsleden.
ZuUen we nn nog een overzicht geven van wat
dit jaar voorviel? Waar in ons raadsoverzicht
meestal nogal nauwkeurig de vroede vaderen op
den voet gevolgd werden zou dit overbodig werk
zijn. We hadden reeds voldoende gelegenheid om
de heeren van Gent, Beukers Visser en Loopuyt te
signaleeren als mannen die voor de arbeiders niets
voelen, en in wie het burgerlijke klassen-gevoel is
vastgeroest. Ook Dr. Janssen zagen we vaak aan
hun zijde. De heeren Gouka en de Groot, al bleken
zij dikwijls een open oog te hebben voor veel on
recht, al toonden zij dikwijls dat in hun een hart
klopt, dat wat voelt voor de arbeiders, ook zij konden
zich niet altijd geheel vrij maken van ingeroeste
burgerlijke denkbeelden. Over dit laatste jaar kun
nen wij dus nu zwijgen. Het ligt nog versch ge
noeg in het geheugen.
Maar gaan wij nu de oogst van zes jaren na,
dan staat ons 't huilen nader dan 't lachen. Zes
volle jaren, die besteed hadden kunnen worden aan
nuttige sociale arbeid, ze zijn weg en het resultaat
is nagenoeg nul.
Gepraat is er genoeg. Gekletst zouden we haast
zeggen. Principieële zaken kwamen zelden of niet
aan de orde. Vaak werden ze angstig ontweken,
door ze aan B. en W. te zenden om advies. Dat
is een veilige bergplaats voor lastige adressen.
Het grootste gedeelte der werkzaamheden van den
Raad bestond in het afdoen van die zaken waartoe
de wet verplicht. Wat door den Raad uit eigen
beweging gedaan werd zou in een paar regels te
melden z(jn. Er zit geen ziel in den Raad. Het is
een stervend licbaam.
Hoe kan dat ook anders waar het raadslidmaat
schap door zoovelen als een bijbaantje beschouwd
wordt. Arbeiders het is een ernstige zaak wien ge
zult kiezen.
Moeten wij er u nog op wijzen, dat uw belangen
in den Raad een goede behartiging behoeven.
Welnu gaat dan ons overzicht goed na. Het zijn
officieel gegevens, die elkeen, met het raadsverslag
in de hand, kan controleeren.
En vraagt u dan af, zonder vooroordeel, wie gij
moet kiezen. Wij hebben nu afgebroken. Wij hopen
ook op te bouwen, zij het voorloopig ook aUeen
op papier. In ons extra nummer, dat a. s.
Woensdag verschijnt, hopen wij enkele punten
principieel te bespreken, die kwestie's raken, die
naar onze meening in den Raad spoedig aan de
orde gesteld moeten worden.
Het is natuurlijk in hoofdzaak theorie, die wij
geven, al kunnen wij hier en daar onze beweringen
reeds met voorbeelden versterken. Of het hier
practijk zal worden, dat hangt af van u, kiezers,
die de leden van den Raad kiest.
Maar opdat Uw keuze met kennis van zake ge»
daan zou kunnen worden hebben wij u eenige
inlichtingen wiUen geven hoe de aftredende leden
in de laatste zes jaren hun mandaat hebben vervuld.
Een iederoordeele nu zelf.
Goddank, eindelijk is hij dan toch eens voorbij
Schiedam gekomen!
Op het perron was de keurbende tegenwoordig i
Deputatiën van Werkliedenvereenigingen, „O,
waardige Verbonders!" van Kerkgenootschappen,
van Schutters, leuk hé, en dapper van Muziek
en Kader der Schutterij en van de Scholen.
„Wat zegt U?" Ja, van Scholen.
De „hoop des Vaderlands" moest ook deputeeren
en manifesteeren. Maar niet in zijn geheel, zooals
o.a. te Rotterdam het geval was, o, neen, er werden
enkele vertegenwoordigers aangewezen uit de leer
lingen van de hoogste klassen der Lagere Scholen,
(bij loting!)
Een waar genot voor den onderwijzer, die in
zoo'n klasse geplaatst zijnde en een groot deel
van zijn leerlingen missende, dien morgenschooltijd
gedoemd was, maar wat met de jongelui te „schar
relen", omdat van voortgaan geen sprake kon zijn,
Enfin, de kinderen hebben genoten! We hoorden,
dat velen geloofden, bijna een puntje ran zijn baard té
hebben kunneti zien.
En daarvoor uit de school gesleept?
„O, Kruger, Kruger, als je dat geweten had,
wellicht zou je nog dieper in je hoekje gekropen
zijn, dan je nu al deedt!"
Yr aag:
'tStadhuis dat zucht van groot verdriet;
„Waarom de Burgemeester niet?
Waarom zijt ge van hem zoo schuw
Of krijgt de Duivel Maght aan U
Antwoord:
„Weg met die politieke klaus,
Dees stoel is voor den kleenen Paus,
Dees banken voor zijn amenvaêrs
Niet voor een ongewijden aers!"
F. (Naar Vondel.)
Ontvangen van 22 tot 27 Juni.
lij de administratie van „De Moker.
A, te VI. f 0.25., van een goeden vriend fl.—
J. O. f 0.25.
bij den Penningmeester
van Kees 2 ct., van Gerrit 5 ct,. van Leendert
21/, ct., van Mej. A. J., 25 ct, van Mej. J. J.
25 ct., voor propaganda 10 ct., van v. d. B.
te Delft 10 ct., van Arie 5 ct., van Jan I
5 ct., van Jan II 25 ct., van J. C. K. 50 ct.,
uit een busje van M. 93 ct. Totaal
X. 1 c., Keesje 5 c., NeHy 2 c., Kees 2 c., M.
25 c., W. 25 ct.. L. 25 ct., B. 10 ct. H. J. V. 25 et,
