Schiedamsch Sociaaldemocratisch Weekblad
No. 34.
Zaterdag 19 October 1901.
Ie Jaargang.
Sinkken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a.s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
Volksgezondheid en
Volkshuisvesting.
f A. Meijer.
De staking.
ABONNEMENTSPRIJS:
13 cent per kwartaal
franco per post 20 cent
Losse nummers 1 cent.
lij vooruitbetaling.
NOORDVEST 12.
ADVERTENTIËN:
5 cent per regel. Bij abonnement be
langrijke korting.
(Slot.)
Door het congres werd de volgende motie
aangenomen.
„Het congres is van meening, dat over
bevolking, slechte luchtverversching der ar
beidende klasse, de kans verminderen om
tering te genezen, voorbeschikking geven
voor die ziekte en haar helpen verspreiden."
Zou men nu durven beweren, dat derge
lijke misstanden in Schiedam niet, of althans
niet zoo erg voorkomen? Men leze dan het
laatste verslag van de gezondheidscommissie
(Verslag van den toestand der Gemeente
Schiedam over 1900, bijlage A). Daarin
wordt geklaagd lo over den slechten toe
stand van verschillende riolen en slooten.
Wij halen aan 't geen dan volgt
„Verdere klachten betroflen o.a. den on-
gunstigen toestand van de sloot in de Emma-
straat, daar waar vroeger de bleekerij „Lam
in 't groen" stond. De sloot, die vroeger
ververscht kon worden, is nu door bebou
wing en plaatsing van een stal afgesloten,
waardoor het water in de kelders der wo
ningen aan de Emmastraat binnendringt.
„Door een gelijksoortige reden zijn ook de
woningen in de Hoflaanstraat in slechten
toestand geraakt, doordien onder de vloeren
overal water wordt aangetroffen. Door ver
betering in den toestand aan de Emmastraat
zoude ook hier het euvel worden opgeheven.
„Een onzer leden deelde nog mede, dat
hij op een rondgang door onze gemeente
verscheidene slechte woningen had aange
troffen en daarvan aanteekening zou houden
om onze commissie daarvan later volledige
opgave te doen; o.a wees hij op een gang
aan de Raam waar een paar woningen ge
staan hebben, die langzamerhand tot ruïnes
zjjn vervallen en zeker voor onbewoonbaar
verklaring in aanmerking komen aangezien
dezelve, nu onbewoond zijnde, toch reeds
gevaar voor de omgeving opleveren."
Dit is 't geen de gezondheids-commissie
meedeelt, en dat zijn dan ook maar enkele
feiten. Maar als wij de woningen in Schie
dam eens alle konden nagaan, wat al mis
standen zouden aan het licht komen. En
niet alleen misstanden voortvloeiende uit den
toestand der woningen zelf, maar ook zou
blijken hoe vaak een veel te groot aantal
personen in te kleine ruimte huizen. Ze zijn
niet zeldzaam de woningen van 2 3 ver
trekken, waar 10 tot 12 menschen dag en
nacht verwijlen, slaapplaatsen waar 3 k 4
personen bij elkaar rusten.
Zoo is 't niet alleen hier maar ook elders.
Zeer eigenaardig wordt aan de tuberculose
dan ook wel den naam van „proletariërs
ziekte" gegeven.
Dat zij ook in ons land een te vreezen
vijand is kan blijken uit het gioot percentage
der sterftegevallen, waarvan de tuberculose
de oorzaak is. In de laatste jaren neemt dit
gelukkig af, maar in de jaren van 1890—99
wisselt het toch nog af van 1720o/° dei-
totaal sterftegevallen. En onze gemeente
maakt geen uitzondering op den regel. Over
de maand Juli van dit jaar (overigens een
betrekkelijk zeer gunstige maand) bedroeg
't percentage voor Schiedam 12. Over'tge-
heele rijk was het 10.2; voor Rotterdam 10
en voor de provincie Zuid-Holland 9 21.
Het behoeft zeker geen betoog, dat alleen
ingrijpen van gemeentewege hier uitkomst
kan brengen. Den particulieren bouwer is
het er niet om te doen goede woningen te
maken. Hij bouwt, zooals 't hem in z'n beurs
't voordeeligst is. Waar nu vroeger tegen
dergelijk optreden van de gemeente wettelijke
bezwaren bestonden zijn deze thans opge
heven. De nieuwe woningwet geeft aan de
gemeentebesturen tal van bevoegdheden, die
hen in staat stellen voor een goede huis
vesting te zorgen. Binnen 2 jaar zal het
gemeentebestuur voorschriften moeten vast
stellen aangaande het bouwen van woningen,
het geheel of gedeeltelijk vernieuwen van
woningen, en aangaande reeds bestaande
woningen. Daarbij kunnen eischen gesteld
worden o. a. omtrent de zuivering van onge
dierte, de afscheiding van slaapplaatsen, het
aantal woningen in eenzelfde gebouw in
verband met de inrichting van dat gebouw,
alsmede omtrent het aantal bewoners in
verband met de ruimte der vertrekken, en
verder vele met aangaande afvoer van afval
stoffen, drinkwater enz.
Deze wet, die zeer veel goeds bevat, heeft
dit bezwaar, dat ze aan onwillige gemeente
besturen te veel vrijheid laat Ze is te weinig
bindend en in de meeste gevallen hangt het
van de gezindheid der gemeentebesturen af,
of ze al of niet gebruik willen maken van
het recht, dat de wet hun toekent om
krachtige maatregelen te nemen tot verbe
tering der volkshuisvesting. Een ding is
evenwel gewonnen, men kan zich niet meer
verschuilen achter een wettelijk verbod.
Zoo zijn ook bepalingen opgenomen omtrent
de onbewoonbaarverklaring, de ontruiming,
sluiting en afbraak van woningen. Daardoor,
en ook door de nieuwe bepalingen omtrent
de onteigening, zijn de gemeentebesturen in
staat woningen en zelfs geheele blokken
huizen, die in een slechten staat verkeeren,
te onteigenen, af te breken en op de plaats
goede woningen te zetten.
De wet is dus geen bezwaar meer,
Maar, de finantiën, zal men zeggen.
Ziet, ook in dat opzicht schijnt het oogen-
blik voor onze gemeente gunstig, om deze
kwestie ter sprake te brengen. Juist nu toch
zijn groote bouw-plannen aanhangig. Het
geldt den aankoop door de gemeente van het
St.-Jacobsgasthuis, wat dan tot stadhuis ver
bouwd zou worden. En waar men nu wil
gaan bouwen, daar vragen wij de voorkeur
voor arbeiderswoningen.
De toestand van 't tegenwoordige stadhuis
mag slecht zijn, honderde arbeiderswoningen
zijn slechter de ruimte moge er ontoereikend
zijn, in de meeste arbeiderswoningen is
't daarmede nog treuriger gesteld, Is in
't raadhuis geen plaats om papieren te bergen,
in de meeste arbeiderswoningen is geen
ruimte om te leven voor de menschen, die
er opgehoopt zijn. Wij wenschen volstrekt
niet de argumenten, die aangevoerd worden
voor uitbreiding van het raadhuis te weer
spreken, maar wij stellen daar naast de
treurige volkshuisvesting en vragen ons dan
af, wat het eerst voorziening eischt. Wie
nu nog eenig gevoel van menschelijkheid
heeft zal het met ons eens zijn dat er geen
twijfel bestaat De volkshuisvesting gaat voor.
Ze gaat zelfs naar onze meening voor bij
nog vele andere zaken, maar zeer zeker
verdient ze hier den voorrang.
In de volgende zitting zal de raad beslissen.
Arbeiders let dan eens op waar je vrienden
zijn. M.
Hij was arbeider. Hij was ons bekend.
Hij was onze tegenstander in vele opzichten.
Maar er zijn tegenstanders, waarmee we
kunnen sympathiseeren, om de warmte en
den ernst van hun overtuiging. Zoo één
was A. Meijer. Hij was 'n man, geraakt door
het lijden van zijn medearbeiders, bewogen
door het groote leed, dat over de geheele
arbeidersklasse hangt als 'n somber dreige
ment, gevoerd door de stoffelijke en geeste
lijke ellenden van het proletariaat. En in
hem brandde de overtuiging, dat het zooveel
beter, zooveel mooier kon zijn.
En hij deed naar zijn overtuiging, opwek
kend, bewustmakend, aanvurend de arme,
verdrukte werkers, waar hij kon.
Daarom brengen wij in korte woorden een
stille hulde aan zijn nagedachtenis.
Omtrent de aanleiding tot de staking heeft
de Schied. Bestuurdersbond een strooibiljet
verspreid, dat ook is opgenomen in de Nieuwe
Schied. Courant. In het algemeen kunnen
we zeggen, dat staken het uiterste middel
is, dat door de werklieden kan worden toe
gepast. Staking is 'n wapen van de wanhoop,
want staken beteekent honger. In het geval
van de Schiedamsche mandenmakers evenwel
kunnen we met zekerheid vaststellen, dat hun
dat wapen met geweld in de hand is ge
wrongen. De patroon heeft hen voor het feit
DE
OKER
lilREAT van
ADMINISTRATIE en REDAKTIE
