De keerzijde der medaille.
Schiedam Vooruit!
die wel weer tegen zullen vallen (de lieeren
lachten) en een aansluiting bij de spoor
verbinding, als die tot stand komt.
De bevolking zal toenemen met personen,
die oeconomisch zwak zijn de firma Smulders
betaalt geen hooge loonen. De meesten zijn
tusschen 7 en 9 gulden per week. De meesten
der beter bezoldigde employés zullen voor-
loopig in Rotterdam, waar ze nu wonen,
bljjven. Armenzorg en kosten vooronderwijs
zullen dus meer vergen en ook politie en
administratie zullen moeten worden uit
gebreid.
Deze woorden van den lieer de Groot
geven stof om uren over door te praten.
Ze lijken zoo onschuldigSmulders betaalt
geen hooge loonende kosten van armen
zorg en onderwijs zullen hooger worden.
Met andere woorden die Smulders is een
kapitalist van 't eerste water en wat het
kapitaal aan zijn arbeiders ontsteelt door
hun niet te geven de waarde van hun arbeid,
wat het hun te weinig betaalt om in de
kosten van 't leven voor zich en de hunnen
te voorzien, dat zal de gemeente moeten
bijpassen
De heer de Groot zag ook een licht
zijde. De werkeloosheid zal afnemen, (waar
om?), de loonen zullen neiging hebben tot
steiging (waarom De huren en prijzen
zullen steigen. In 't algemeen zal de koop
kracht der bevolking steigen en 't leven zal
opgewekt worden, mits dit alles gepaard ga
met ijver, inzichten zelfbeheersching De
slotsom was, dat hij wel wou meewerken
om de firma Smulders hier te krijgen en
zelfs wilde hij dan zijn wensch van erfpacht
wel laten vallen
Maar de schaduwzijde was toch wel groot
en dus moeten we maar niet tot eiken prijs
verkoopen, f 1 50 per c.A. is veel te laag.
Gronden in de Mathenesserpolder, die nog
niet eens aan de Maas lagen, zijn vóór
korten tijd nog tot hoogeren prijs verkocht.
Bovendien, behalve dit stuk is aan de Maas
bijna geen geschikt terrein meer disponibel
en het is te voorzien dat nog vele aanvragen
komen zullen. Al sprekende voelde de heer
de Groot misschien, dat zijn betoog al
heel zwak was om verkoop te rechtvaardigen,
ten minste hij bracht ineens de erfpacht
weer op 't tapijt en zeide te wenschen, dat
aan de firma Smulders de keus gelaten zou
worden den grond te koopen voor f2.50 per
c A. of ze in erfpacht te nemen voor 6 cent
per c.A. per jaar. Deze laatste prijs was
berekend tegen een waarde van f 1.50 per
c.A., dus belangrijk lager.
Ik behoef nu zeker niet meer zoo precies
te herhalen, wat de andere heeren nog zongen.
De heer Vürtheim dikte nog wat aan
wat de heer de Groot gezegd had van de
kans op groote waarde-vermeerdering van die
gronden en sterkte zijn betoog door sprekende
cijfers, maar in plaats er nu op aan te dringen
dat de gemeente de eigendom van die
gronden niet uit de hand geeft is de slotsom
alleen stel de prijs wat hooger. Alsof daar
mede het gevaar voorkomen werd.
Deze spreker wou eigenlijk liever de firma
Smulders naar de W.-kant van de haven
brengen. De voorzitter zei, dat dit niet
ging, omdat de gemeenteraad besloten had
voorloopig daar geen grond te verkoopen.
De heer Vürtheim vond 't niet goed, dat
alles zoo maar in geheime zitting te bedisselen.
Hij wilde de gordijn, die er voor hing, hoog
ophalen De gemeenteraad is slechts beheer
der, zei hij, en de gemeentenaren, die eigenaar
zijn, hebben recht te weten, wat met hun
goed gebeurd. Dat was flink gezegd, maar
lastig voor den voorzitter. Die houdt niet
van zulke dingen. De burgers kiezen den
Raad en verder gaat 't hun niet aan, zoo
is zijn meening. De heer Vürtheim moest
dus wat gesust worden. Met hardheid krijg
je niets van hem gedaan. Toen ging de voor
zitter maar praten. Nu, dat kan hij mooi.
AVat-ie al niet zei, ik weet 't niet, maar hij
zei veel en toch heel weinig. Mijn buurman
op de tribune zei„Lullen is niks, maar
zóó lullen." Dat was niet netjes van m'n
buurman, maar gelijk had-ie. En toen de
voorzitter klaar was, och toen waren we de
flinke woorden, door den heer Vürtheim
gesproken, alweer bijna vergeten en 't on
weer was voorbij.
Toen kwam waarachtig de heer W i t-
kampf 't spel bijna weer bederven. Hij
zei, dat hij van 't in geheime zitting be
handelde, als nieuw lid, niets wist en vroeg
dus even in besloten zitting over te gaan
om hem in te lichten.
Zoo'n nieuweling heeft ook altijd iets
bijzonders. Die wou nu warempel eerst inge
licht worden voor hij moest besluiten. Och,
maar de man is nog niet zoo bekend met
de gebruiken
Na alle menschen met bezwaren kwam
nu de heer Jansen (P.). Die had niks
niet geen bezwaren, 't Leek wel of hij roze-
blaadjes inplaats van glazen in z'n bril had.
Je zou eens zien hoe go-d ze er hier bij
zouden varen, 't Was nog gezegd in de
vergadering van „Schiedam Vooruit", dat
de gemeente er wel f 10000.per jaar uit
zou slaan. Maar 't schijnt wel alsof de
Schiedammers altijd en overal bezwaren moe
ten zien.
Toen herkauwde de heer Honnerlage
Grete nog eens, wat velen al voor hem
gezegd hadden en voegde er aan toe de
klacht, dat uit de gedrukte stukken niels
bleek van de plannen der firma Smulders.
De Voorzitter wilde nu principieel
uitgemaakt zien, of al dan niet erfpacht door
den Raad gewenscht werd.
Als ik hem daartoe instaat achtte, zou
ik denken, dat de Voorzitter hier een
politieke zet wilde doen. Men kan zich toch
moeilijk een ongelukkiger oogenblik denken
om een zaak principieel uit te maken.
Op aandringen van de heeren de Groot
en Gouka werd het principiëele er dan
ook maar afgelaten, en zonder stemming
werd besloten den grond te verkoopen.
Toen stelde de heer de Groot voor, den
prijs op f 2.50 per c A. te bepalen.
De heer Jansen (P.) was daar sterk
tegen. Woordelijk teekende ik uit zijn mond
op„als we de nieuwe industrie zoo zwaar
belasten zal 't lang duren voor de arbei
ders en andere zaken voordeelig
geëxploiteerd kunnen worden."
Volgens deze meneer is dus lo een arbeider
een zaak en 2o wil hij bevorderen, dat de
patroon hoe eer hoe beter die zaak voor
deelig kan exploiteer en.
Zoo'n betoog was voor de leden zeker
beslissend. Het voorstel-de Groot werd
verworpen. Voor stemde alleen de heeren
Lagerwey, de Groot, Gouka, en
W i t k a m p f. De heer Vürtheim die
zoo uitvoerig betoogd had dat f 1.50 veel
te laag was stemde nu ook tegen de ver
hooging. Zijn wegen zijn duister. Toen was
de rest gauw beslist. Hier en daar nog een
vraag, een opmerking, waarbij wel eens wat
duidelijk bleek, dat B. en W. niet zoo heel
best thuis waren in het door den Dir. van
gem. werken opgemaakte ontwerp.
Waarom volgt men ook hier niet de ge
woonte, om de hoofdambtenaren, voor zoover
punten aan de orde komen hun afdeeling
betreffende, de raadszitting bij te doen wonen
Zij kunnen dan aan B. en W. terstond alle
inlichtingen geven en 't debat zal er wellicht
korter en zakelijker door worden.
De zaak was toen beslist en we zullen
moeten afwachten wat er van wordt.
Maar nog een opmerking moet me van
't hart.
15 November dienden B. en W. hun voor
stel aan den Raad in. De leden hadden dus
10 dagen om zich op de behandeling van
deze zeer belangrijke kwestie voor te be
reiden. Is dat niet veel te kort voor grondig
werk Je kunt toch nooit weten of er niet
eens een raadslid is, die er ernstig studie
van wil maken, en dan moet rekening ge
houden worden met 't feit, dat de leden
slechts een klein deel van hun tijd voor de
gemeentezaken beschikbaar kunnen hebben.
Het is nu zoo goed als zeker, dat de
nieuwe inrichting der firma Smulders hier
zal worden gevestigd De Gemeenteraad
heeft besloten den gevraagden grond te
verkoopen. Al betreuren wij het, dat dit
weer aanleiding is geweest een stuk van
het gemeentelijk grondbezit op te ruimen,
er is in dit feit iets anders, wat ons meer
opgewekt stemt.
Of wij nu soms ook bezeten zijn door die
zenuwachtige uitgelatenheid, waarmede een
groot deel der Schiedammers den afloop van
deze zaak heeft begroet? Och neen.
Dat zich hier op dit oogenblik nieuwe in
dustrieën komen vestigen, is een doodgewone,
heel natuurlijke zaak. Het belang der indus-
trieelen brengt dat mee.
En dat deze nieuw te vestigen industrieën
nu ineens de gewenschte welvaart hier zouden
brengen, we kunnen 't niet gelooven.
Bij de besprekingen is gebleken, dat voor
loopig uitsluitend een 300 arbeidersgezinnen
zich hier zullen vestigen Voor de toenemende
welvaart verwachten wij daarvan dus voor
loopig niet veel.
Maar wel verwachten wij iets anders. Een
inzender in de „N. Sch. Crtzinspeelde er
ook reeds op, al zag hij als een gevaar,
wat wij met vreugde verbijdenhij schreef
o. a
„Nu nog iets omtrent de voordeelen, die
men zoo gaarne wenscht breed uitgemeten
te zien bij eene vestiging als de onderhavige
industrie. Meent men waarachtig dat bij die
vestiging alles maar voordeel en geluk aan
brengt? Op het oogenblik mag Schiedam
trots zijn op den geest, in het algemeen ge
nomen, van het werkvolk; zal dat zoo blijven
als van buiten zooveel nieuw volk naar hier
komt Ik heb reden zulks te betwijfelen.
Naar onze meening heeft die inzender een
goed oog in de toekomst. Zeker, de 300
fabrieksslaven, die de firma Smulders hier
heen brengt, de mannen, die dagelijks lijden
onder de meer volmaakte kapitalistische uit
buiting, zullen hier zeker op den duur de
rijen van 't strijdend proletariaat versterken.
En uit dat oogpunt beschouwd, juichen wij
de vestiging der nieuwe industrie van harte
tóe.
Zoo werkt de heerschende klasse steeds
aan haar eigen ondergang. Zoo haalt ze
zelf den wolf in de schaapkooi.
Er was eens 'n vergaderingSchie
dam Vooruit
Er werd heel wat gesprokenSchie
dam Vooruit!
Neen, maar, daar komen we wel op terug.
Maar nu direkt willen we even de aandacht
vestigen op hetgeen de pas-gewezen arbeiders-
candidaat W. v. d. Most op die vergadering
sprak. Dat is het volgendeEr zijn tal van
arbeiders, die van f 8 zuinig, maar netjes
leven (het gemiddelde loon voor los arbeider
zou zoo groot zijn), 't Is toch beroerd jammer,
dat die arbeiders geen kiezer zijn. Wel, wel,
stel dat zoo'n arbeider woont in 'n paleis
van 'n daalder, netjes natuurlijk, twee
kwartjes per week vuur en licht zuinig
natuurlijk een gulden per week schoeisel
en kleeding voor hem, z'n vrouw en z'n
kinderen zuinig, zuinig nou nog niet
gerekend slijtage van huisraad en huis
houdelijke artikelen die blijven van zelf
netjes of krantencenten, of zeep enz
I dan blijft er over f 5 in de zeven dagen,
