Stemt A. GODSCHALK,
Nogmaals Kiezen.
De praktijk.
Wat nog komen kan.
De menschlievendheid van
een patroon.
u 1
daaronder rangschikken, omdat, nuttig en
noodig als het is, praktisch onbeperkt is en
evenmin het gevolg is van menschelijken
arbeid.
Vraag 17. Welke bepaling van Arbeid
geeft ge in de ekonomie?
Antwoord. Arbeid, in de ekonomie, be-
teekent voortbrengende arbeid, of arbeid
aangewend ter voortbrenging van nuttige
voorwerpen, dat is „rijkdom" volgens de
bovenstaande bepaling.
Vraag 18. Wat is het verschil tusschen
rijkdom en kapitaal? Is alle kapitaal rjjkdom
of is alle rijkdom kapitaal?
Antwoord. Kapitaal beteekent rijkdom, die
door zijn bezitters gebruikt wordt niet slechts
voor het doel van voortbrenging, (zooals bijv.
handgereedschap kan worden gebruikt door
zijn eigenaar) maar die door zijn eigenaars
wordt gebruikt om er voordeel uit te trekken
door den arbeid van anderen.
Vraag 19. Kan dan Robinson Crusoe's
kruiwagen of boot niet beschouwd worden
als kapitaal, zooals aangevoerd wordt door
sommige ekonomisten?
Antwoord. Zeker niet, tenzij Robinson den
kruiwagen gebruikte als een middel om
voordeel te trekken uit den arbeid van Vrij
dag, dat wil zeggen, dezen gebruikte om goud
te delven of graan te verbouwen en daarna
hem dit liet kruien naar de kust, om van
daaruit te worden vervoerd naar de wereld
markten, ten einde te worden verkocht ten
voordeele van Robinson zelf.
De meest kieskeurige kiezer kan nu met
smaak z'n maaltijd doen, tenzij er sommigen
nog verlekkerd mochten wezen op 'n Turk;
die is nog niet onder de candidaten. Vijf
zijn er voor één plaats. De vierhonderd
thuisblijvers van den vorigen keer zullen nu
toch wel 'n bod meedoen? Maar och, het
stembiljet, wat beteekent dat, nietwaar? Al
dat stemmen, toch maar larie! Maar de
arbeiders weten beter. Zij weten, dat het
eenvoudige stukje papier in huu handen is
'n wapen, dat langzaam maar zeker z'n
werking volbrengt, 't Is de spade, die stuk
voor stuk groote dammen en stevige dijken
met bressen slaat.
Zoo zal het stembiljet gaten breken in de
welgeorganiseerde heerschersklasse, en de
democratie zal ze vullen. Naar alle zijden
hebben de arbeiders hun werkzaamheid te
ontplooien, naar alle zijden moet hun inzicht
en hun invloed zich uitbreiden.
De „ordelijken" hebben nu ook keus.
„Algemeen Belang" stelde candidaat den
heer J. M. v. d. Schalk Jr., 'n goed merk
in de bourgeois-wereld. „Recht, Plicht en
Orde", de R.-K., komt aandragen met den
heer F. A. J. Zoetmulder; gansch geen
onbekende klank, deze naam, voor 'n goed
Schiedammer. Misschien zijn deze heeren
wichtig genoeg, de kiezers naar de stembus
te drukken. Volge de drie candidaten-werk-
lieden, waaronder één arbeiders-candidaat,
A. Godschalk. De beide anderen, J. Bakkes
en W. v. d. Most, zijn door verschillende
elementen naar voren geschoven, maar 't zijn
werklieden.
De algemeene opinie wordt vrijwel weer
gegeven in 'n ingezonden stukje van M. J.V.
in de Nieuwe Schied. De heer De Groot
schreef 'n aanbeveling voor 'n werkman
in-ieder-gevaldeze M. J. V. schrjjft: „Wel
geeft de heer De Groot hoog op van de
geestdrift, ijver, toewijding en wat al meer
onder de minvermogenden oftewel werklieden,
maar of dit werkelijk strekken zou tot heil
van onze gemeente, is nog niet zeker."
Neen, neen, het heil van onze gemeente is
het heil van het dierbare kapitaal, en wat
heeft het kapitaal nou aan geestdrift van
'n werkman
Dezelfde M. J. V. betoogt verder: „Ver
stand van of inzicht in zaken van meer
algemeenen en practischen aard, zoekt men
daar (onder werklieden) waarschijnlijk even
vergeefs als nu onder het meerendeel onzer
raadsleden." Het meerendeel onzer raadsleden
komt er ook al bekaaid af.
Neen, hoor, M. J. V. weet 'n anderen
grond, om vroede mannen uit te delven.
Die schuilen onder „welgestelde burgers" of
kleine „burgerlui". Zoek het nou maar uit.
En M. J. V. is niet de eenige, die zulke
kletskoek verkoopt over gemeenteheil en
buigers en andere burgers en werklieden.
Maar 'n werkman in geen geval, hè, geen
„verstand van" en „geen inzicht in"
zoo'n arrebeier, gekheid. Laat het klein
burgerdom maar in de raadszaal tronen,
naast inzichtige bourgeois
Maar al zulke zeurkousen openbaren alleen
hun eigen gebrek aan inzicht. Wie vóór den
candidaat der arbeiderspartij stemt, stemt
vóór de vooruitgang; wie 't anders doet,
stemt vóór 't behoud. Dèt is de zaak. En
al die malle fratsenverkooperij over burgers,
boeren en buitenlui is niets dan 'n onbestemd
gevoel van afkeer voor 't nieuwe, dat komen
moet. En wie aandrift gevoelt, de nieuwe,
betere tijden te helpen inluiden, hjj stemme
den candidaat der arbeiderspartij.
den Candidaat der Arbeiderspartij.
Zooals de Nieuwe Schiedamsche zegt, moet
de werkman zich scharen onder het vaandel
van de ordelievenden, die toenadering wen-
schen tusschen arbeidgever en arbeidnemer
en met alle krachten er aan werken, om die
toenadering tot stand te brengen. Dat is
vrijzinnig - democratisch - katholiek - gepolitiek.
Nu eenige feiten.
De dijkwerkers te Westkapelle hebben ge
staakt. 'n Voorgestelde loonregeling door den
aannemer vonden zij 'n achteruitgang. Zij
stelden de hunne, tevens eischten zij de ver
wijdering van 'n opzichter, die hen niet rede
lijk had te woord gestaan. Hoe is 't mogelijk,
zulke verwaande arbeiders. De looneisch is
ingewilligd, de opzichter is gebleven. Toe
nadering of strijd?
'n Patroon van 'n fabriekje van metaal
waren te Zaandam verandert uurloon in stuk
loon. Dat scheelde de werklieden 50%
de helft van hun verdiensten. Zij klagen
direct wordt een der klagers ontslagen. Drie
leden van het personeel komen onderhandelen,
de patroon doet toezegging, dat de ontsla
gene weer zes weken aan 't werk zou ge
houden worden.
Den volgenden dag krijgen die mannen de
boodschap, dat ze óók ontslagen zijn. Er
volgt staking.
De Nieuwe Schied. schrijft: zóó moeten
patroon en arbeider over hun wederzijdsche
belangen onderhandelen. Natuurlijk bedoelt
ze niet, zooals hier boven staat, (we zeggen
dit nadrukkelijk vanwege de kwade trouw)
maar 't gebeurt zoo toch.
In de vergadering van de S. D. A. P. te
Leeuwarden wordt geprotesteerd tegen 'n uit
drukking in de Kamer gebezigd, als zou
armoede en stembiljet in één haud vergif
zijn. De opmerking werd gemaakt, dat geen
grooter vergif bestaat dan het stembiljet,
dat in de brandkast ligt. Toenadering?
In de Woensdagmiddag door het bakkers
gezellen-comité voor Zondagsrust uitgeschre
ven patroons-vergadering warenzes
patroons verschenen. Drie verklaarden zich
bereid met de gezellen verdere pogingen
aan te wenden. Toenadering Samenwerking
Te Dieren heeft 'n patroon leden van den
sigarenmakersbond uitgesloten, om hun bonds
lidmaatschap. De pastoor had in de cateche-
satie den kinderen gezegd, dat hun vaders
wel gedaan zouden krijgen. En mijnheer
Meuleman heeft nog sigaren genoeg in voor
raad, voegde hij er aan toe.
Wie werken er toch met alle krachten om
toenadering tot stand te brengen
Deze staaltjes loopen over enkele dagen
en zijn nog te vermeerderen. Maar kom,
laat de Nieuwe Schiedamsche nu eens 'n
hartig woordje richten tot het geen „scheids
muren" oprichtend kapitaal, maar dan met
kennis van zaken, als-je-blieft.
Wat nog komen kan en ook wel zal
komenroerende aanbevelingen van can
didaten.
Yan „Algemeen Belang", van de heeren,
waarschijlijk 'n korteStemt den heer J. M.
v. d. Schalk Jr., waar belang der gemeente,
ernstig opvatten en dan, dat de stembus
geopend is tot 5 uur als kantteekening.
Goede wijn behoeft geen krans, denken de
heeren.
Yan „Recht, Plicht en Orde", ook zoo
iets, 'n beetje gevarieerd. We zijn nieuws
gierig, of de Nieuwe Schied. den heer F. A.
J. Zoetmulder in haar aanbevelend hoofd
artikel óók weer tot werkman zal promo-
veeren, zooals den heer Houtman de vorige
keer. Of zou ze 'n nieuwe snaar gespannen
hebben op haar verkiezings-vedel. Dan nog
de drie werkliedenmaar, dat de arbeiders
kiezers het wetenalleen de aanbeveling
van het belang van den candidaat der
arbeiderspartij is 'n aanbeveling in hun eigen
belang.
In een van onze omliggende dorpen had
een timmerman het ongeluk, met een vracht
op zijn schouder te vallen, en wel zóó, dat hij
op zijn hand terecht kwam. De ongelukkige,
al een oude man, werd zoo ernstig aan dat
lichaamsdeel gekwetst, dat hij gedurende
6Vi maand zijn werk niet kon verrichten.
Al dien tijd meer dan een half jaar
ontving hij van zijn patroon niet 't minste loon.
Door nood gedrongen heeft de knecht weer
het werk hervat, met nog altijd een pijnlijke
en misvormde hand.
Voor zijn getob ontvangt de timmerman
nu de som van 10 zegge tien cents
per uur. Er is toch altijd nog wel wat mee
te verdienen!
Het blijkt alweerde menschlievende
patroons zijn de wereld nog niet uit!
En dit gebeurde in de onmiddellijke nabij
heid van een stad met ongeveer 27,000
inwoners, waar de timmerlieden zich nog
steeds niet georganiseerd hebben. Zou het
bovenstaande gebeurd zijn, wanneer het
omgekeerde het bestaan van een flinke
timmerlieden-vereeniging het geval was
geweest
Laten onze timmerlieden toch bedenken,
dat zij alleen door vereeniging hun macht
tegenover de macht der bazen kunnen stellen.
Geen andere weg is er nu eenmaal mogelijk.
