Schiedamsch Sociaaldemocratisch Weekblad
No. 46.
Zaterdag 11 Januari 1902.
Ie Jaargang.
Stekken voor 't eerstvolgend nummer moeten niterlijk W oensdag a s. 's middags 12 nor in het bezit der Redactie zijn.
1902.
Priesters en Sociaal-Demokraten.
Keesje, het gasthuismannetje,
vertelt een historie.
ABONNEMENTSPRIJS:
13 cent per kwartaal
franco pergpost 20 cent
Losse nummers 1 cent.
bij vooruitbetaling.
BUREAU van
ADMINISTRATIE en REDAKTIE
NOORDVEST 12.
ADVERTENTIËN:
5 cent per regel. Bij abonnement be
langrijke korting.
Heeft 1901 voor Schiedam de teekenen
der tijden zien rijzen? Ja, kuunenwe zeggen.
Ondanks de tegenwerking van alle zijden,
ondanks de vastgeroestheid van oude mee
ningen in de hoofden, ondanks de vastge
roestheid van oude gevoelens in de harten
van vele arbeiders, er zijn teekenen geweest,
die aantoonen, dat er twijfel is geslopen in
de hoofden en harten, dat 'n nieuw proces
is aangevangen ook hier.
Twijfel is er. Moeten wij zoo blijven
samenleven Kan het anders en beter
Zijn er goddelijke of menschelijke wetten,
die uitwijzen, dat onze maatschappij de vol
maaktheid heeft bereikt? Zijn er van die
wetten, welke verbieden, naar betere toe
standen te streven Staat ergens geschreven,
dat de arbeiders niet zichzelf mogen helpen
Is onder de tieu geboden één, dat den
mensch verbiedt, zich zelf te ontwikkelen?
Of staat ook geschreven, dat 'n mensch z'n
talenten ongebruikt moet laten, als het de
oplossing van het maatschappelijk vraagstuk
betreft
Deze twijfel spoort tot onderzoek, onder
zoek tot nadenken, nadenken tot handelen.
Zoo heeft zich in den loop van 1901 de kring
van partijgenooten en geestverwanten zich
uitgebreid. G-rooter is het aantal geworden
van hen, die zich scharen tot den strijd,
grooter het aantal van hen, die zich orga
niseerden. Het vereenigingsleven heeft niet
alleen gewonnen in uitgebreidheid, maar ook
in diepte. Het besef dringt door van de groote
dingen, waar het om gaat. En alles wijst er
op, dat ook Schiedam zijn afdeeling zal
kunnen toevoegen aan het groote leger der
proletaren, dat optrekt naar het land, dat
de nakomelingen van dit geslacht beërven
zullen. Wij wenschen partijgenooten kracht,
moed en volharding toe, om in 1902 het
heerlijk werk der vrtjmaking voort te zetten.
De oprichting van den Schied. bestuurders-
bond is mede een uiting van het groeiende
inzicht, dat alle arbeiders één zijn, dat de
vervulling van één grootsche taak levens
doel is voor hen, dat zij allen zonder onder
scheid tot bereiking van dat doel moeten en
kunnen medewerken. Allen voor één en één
voor allen zij de leus, en zeker zullen ook
de gebeurtenissen in 1902 het hunne er toe
bijdragen, de arbeiders daarvan te doordrin
gen. Arbeiders, sluit u aan bij den Schie-
damschen bestuurdersbond.
Op de staking der mandenmakers kunnen
we terugzien als op 'n doorloopen leerschool.
Nieuwe organisatie kwam tot stand onder
de glasbewerkers, andere worden voorbereid.
Het jaar 1902 laat zich hoopvol aanzien.
Laat elke vakman wél bedenken, dat zijn
plaats is in z'n vakvereenigingelke aan
geslotene moet zijn niet aangesloten kame
raads bepropageerenieder kan z'n steentje
bijdragen. Propageert onverpoosd voor uw
vakvereeniging. Geen kandidaat der arbeiders
partij kon bij de huidige kiezers genade vinden,
'n Beweging wordt vooorbereid ten gunste
van Algemeen Kiesrecht. Geen uitsluiting
van 't grootste deel der arbeiders. Dat be-
teekent achteruitzetting, miskenning, ver-
waarloozing van den persoon, zoowel als
van de belangen van den arbeider. Komt
allen ter vergadering, Dinsdag 21 Januari,
en gij zult het jaar goed inzetten.
Er zijn in de wereld menschen, die voor
gaan, er zijn menschen, die volgen.
Misschien zou 't beter zijn, als 't niet
zoo wasdaarover zou wel 't één en ander
te zeggen zijn.
Onder de voorgangers zijn er op gods
dienstig, zedelijk en wetenschappelijk gebied.
De godsdienst splitst zich in honderden
soorten, even zoo vele soorten van voor
gangers marcheeren aan 't hoofd van een
schare van volgers. Zedeleer en wetenschap
ook zij spreiden hun wegen uit, waarop
duizenden voorttrekken. Nu is 't een eigen
aardigheid van voorgangers, dat zij graag
voorgangers blijven. Daartoe hebben zij ten
allen tijde noodig: volgers. AVe kunnen de
volgers in twee groote groepen verdeelen.
Zij, die zeggen: De kerel heeft gelijk, hem
volgen wjjen zij, die geleerd hebben te
volgen, zonder verder vragen. De eersten
bewijzen gehoorzaamheid aan hun inzicht,
de laatsten aan een macht. Bij de eersten
houdt de gehoorzaamheid op, als 't inzicht
ontbreekt, bij de laatsten is de gehoorzaam
heid iets van buiten af. De eersten kunnen
den voorganger missen, zij zijn zelfstandig,
de laatsten kunnen dit niet óf ze zijn
bandeloos.
Nu behoeft het zeker geen uitvoerig betoog,
dat priesters als eerste en onomwonden eisch
stellen aan hun volgersgehoorzaamheid.
Sedert geloovige werklieden, door de ont
wikkeling der maatschappij gedwongen worden
tot vereeniging, tot vak- en politieke-vereeni-
ging, sedert dien zijn ook de priesters daar,
om voor zich te eischengehoorzaamheid.
De geestelijke adviseurs, welke de arbeiders
zich laten toebedeelen, zijn daarvoor 't bewijs.
Den katholieken arbeiders wordt gehoorzaam
heid gepredikt als groote, zoo niet de grootste
deugd niet vragen, niet redeneeren doen
zooals gezegd wordt. Het zit evenwel in
den aard van den mensch, zichzelf inzicht
te verschaffen. Reeds het kind vraagt
waarom, waarvoor, waartoe Reeds het
kind wil weten. Groote menschen verleeren
dien trek naar wetenschap, wanneer zij moe
en suf gedrukt worden door allerlei stoffe
lijke ellenden. Lange werktijden, laag loon
en slecht voedsel zijn heerlijk werkende
oorzaken van suffe gehoorzaamheid. AVie die
gehoorzaamheid lief heeft met de gansche
kracht van 'n heerschzuchtig gemoed, hij
zal de oorzaken laten voortbestaan.
De sociaal-demokraten komen tot de ar
beiders, om hun het inzicht te brengen
inzicht in hun ellendigen toestand, inzicht
in het samenstel der middelen, om eruit te
geraken.
Zij voldoen aan een behoefte, die eiken
mensch ook zoo'n arbeider maar in
geschapen is, de behoefte om te weten, om
te begrijpen. Zij eischen geen gehoorzaamheid,
zij vragen gehoor. Zij dwingen niet tot
volgen, omdat zij volgzaamheid plicht vinden
en 'n deugdzij brengen de arbeiders tot
de erkenningdat is onze weg.
En als dat er eenmaal inkomt bij de
arbeiders, dan gaan die hun weg als zelf
standige mannen, dan komt in hun vereeni
ging de kracht, die machtig is, de wereld
te hervormendan zijn voor hen voorgangers,
die gehoorzaamheid lief hebben om de macht,
overbodige weelde.
't Spreekt van zelf, dat in 't bovenstaande
zeer beknopt een der redenen ontvouwd is,
waardoor de arbeiders zich voelen aange
trokken tot de sociaal-democratie en de
voorgangers, 't Spreekt ook van zelf, dat
die soorten van voorgangers noodwendig
met elkaar in botsing moeten komen. Maai
de waarheid zal zegevieren tot heil van de
arbeiders.
Aan het hoofd van 'n gasthuis staan 'n
vader en 'n moeder. Deze titelatuur is mis
schien wel uitgevonden voor degenen, die er
buiten staan. Zij, die haar hun eindje uit
leven, gevoelen gewoonlijk niets van het
liefelijke, dat die twee namen beloven; ge
woonlijk gaat aan die oude lijven niet veel
in vervulling van de in die twee woorden
saamgeperste beloften. Maar de meeste men
schen hebben zooveel met zich zelf, met hun
bezigheden te doen, zijn zoo vervuld van
't geen henzelf aanbelangt, dat er niet meer
bij kan het denken, van hoe de ellenden van
'n beroerd leven nog wel bekroond kunnen
worden door de ellenden van 'n gasthuis.
DE MOKER