06 vergadering voor Algemeen Kiesrecht.
De Schiedamsche Index.
De Gemeente-Werklieden.
lijkende brug is ten ondergang gedoemd
omdat zijn steunpilaren zwakker bleken te
zijn dan de kracht van den nooit ophoudenden
stroom. Zoo is het eenmaal nienwe staat
kundige en maatschappelijk stelsel, netjes
onderhouden door geleerden en wetgevers,
schijnbaar nog zoo goed in elkander zittende,
ten ondergang gedoemd, omdat zijn steun
pilaren aan het wankelen zijn gebracht. Met
geld en kennis zijn ze opgebouwd. Hoog
gaat de burgerklasse heen over het onder
zijn brug doorvlietende proletariaat, dat even
onbewust als het water tegen den brugpeiler
aanbeukt tegen de steunpilaren van het
maatschappelijk stelsel.
En evenzeer als de burgerklassen, de vrij-
zinnig-demokraten niet uitgesloten, steeds
krampachtiger aan de bestaande toestanden
en overleveringen zich vastklampen, en steeds
angstiger zich verzetten tegen het dagelijks
meer veldwinnend socialisme, evenzeer
gaat het proletaiïaat meer en meer zich
rekenschap geven van den rol, dien het speelt
in de wereldhet onbewuste beuken tegen
de steunpilaren van het bestaande regeerings-
stelsel gaat geleidelijk over in een bewusten
aanval daarop. Bij dien overgang wordt
het proletariaat vanzelf socialistisch, omdat
alleen de sociaaldemokratie de vernietiging
van dat stelsel en zijn steunpilaren wil en
met groote bewustheid den aanval daartegen
leidt.
Een dier steunpilaren is het burgerlijk
kiesrecht, het kiesrecht door allerlei kunst
middeltjes verzekerd aan de burgerklassen
en onthouden aan het proletariaat.
In de afgeloopen week waren het bijna
uitsluitend sociaal-demokraten, die optraden
met den eisch van algemeen kiesrecht en
hun heerlijke overtuiging in dien eisch lieten
doorklinken. De geschiedenis ontwikkelt zich
snel.
Dinsdagavond werd de reeds lang te voren
aangekondigde vergadering voor Algemeen
Kiesrecht gehouden. De afdeeling Schiedam
van de S. D. A. P. had daartoe het initiatief
genomen. Als gewoonlijk had de S. D. A. P.
gedacht, in Musis Sacrum deze vergadering
te houden, had dit zelfs gehoopt, doch dit
mocht zoo niet zijn. Helaas, zei men eerst,
maar na Dinsdagavond getuigde ieder: ge
lukkig, dat Musis Sacrum niet beschikbaar
was, want dan had zeker een groot aantal
personen geen plaatsje gevonden.
Een groot aantal bezoekers was opgekomen,
veel grooter, dan de S. D. A. P. had durven
hopen, waar de beweging voor Algemeen
Kiesrecht, in Schiedam althans, nog zoo jong is.
Daartegenover stond evenwel de toewijding
van een groot getal partijgenooten, met en
zonder hoed, met en zonder jas. Zonder
onderscheid was ieder, voor zoover dit maar
mogelijk was, op een sein van het bestuur,
bereid, met een groot aantal manifesten op
weg te gaan, en deze in alle straten, stegen
en gangen te verspreiden. Aan hen lag het
zeker niet, wanneer verschillende gedeelten
der stad moesten worden overgeslagen. Aan
hen komt een groot deel van het succes der
vergadering töe.
De voorbereiding was alzoo goed. De ver
gadering zelf was uitstekend.
De spreker, het Kamerlid K. ter Laan,
kon getuigen dat, waar de S. D. A. P. nog
slechts enkele duizenden leden telt, waarbij
dan eenige duizenden geestverwanten gevoegd
konden worden, de kracht van de overtniging
dier weinige duizenden leden de geestdrift
geven kon. En die geestdrift bestaat daar,
in groote mate, en bezit men die geestdrift,
dan weet men zeker, dat er gezonde, kern
achtige taal gesproken wordt. Dan is men
tevens rechtvaardig.
Wij zullen met het oog op de weinige
ruimte in ons blad, niet veel over deze ver
gadering kunnen zeggen. Een enkel punt
zullen wij aanroeren, dat door den spreker
werd gereleveerd, en door den voorzitter der
vergadering eenigszins werd aangevuld.
Dit punt betreft de organisatie. Door den
spreker werd o.a. op het wenschelijke van
organisatie der arbeiders gewezen, en toonde
dit aan, door te wijzen op de Ongevallenwet
Welke arbeiders zijn hierbij bedacht, en welke
arbeiders vergeten? De fabrieksarbeiders
worden in de wet genoemd, de landarbeiders
daarentegen geheel en al gemist. En de
reden? Door hun organisatie hadden de fa
brieksarbeiders zich dit voorrecht weten te
verschaffen, terwijl de landarbeiders tot vóór
zeer korten tijd bijna in 't geheel niet van
vereeniging afwisten. De fabrieksarbeiders
goed georganiseerd, zoo zeide de spreker.
Maar wist de spreker toen, dat ook Schiedam
een groot aantal fabrieksarbeiders telt, en
dat deze nog ver van organisatie af zijn?
Wij vermoeden van niet.
Maar in ieder geval zal het opwekkend
woord, om tot organisatie te geraken, zijn
doel niet missen. Waar deze vergadering
bijna uitsluitend door arbeiders was bezocht,
waaronder vele fabrieksarbeiders, zal zeker
dit woord nog dikwijls overdacht worden, en
de vrucht niet lang uitblijven
De arbeiders moeten daarbij niet vergeten,
dat in het vervolg de vrouwen in grooter
getale de vergaderingen bijwonen. In deze
vergadering zagen we er nog geen tiental,
en ieder zal ons toch toegeven, dat dit een
te klein getal is. Willen de arbeiders rechten
hebben, dan moeten zij hun vrouwen in die
rechten laten deelen. Dat is hun Dinsdag
avond duidelijk gemaakt, waar niet alleen
de eisch van algemëen kiesrecht voor man
nen, maar ook voor vrouwen werd gesteld.
De vrouwen moeten voor de invoering van
dat recht op de hoogte zijn, wat dit recht
beteekent.
Wij wenschen met een raad aan de arbei
ders en arbeidsters te eindigen.
In den zomer van dit jaar wordt te Utrecht
een landelijke meeting gehouden voor het
algemeen kiesrecht, op Zondag, op een dag
dus, dat de meeste arbeiders vrijaf hebben.
Laten zij, die maar iets voelen voor het
i algemeen kiesrecht, reeds nu beginnen, met
die voorbereidende maatregelen te nemen,
welke het bezoeken dier vergadering moge
lijk maken.
Heeft men het geld daarvoor niet bijeen,
laat men dan wekelijks een klein bedrag
wegleggen. Waar dit dikwijls voor feesten,
zooals kermis, gebeurt, kan dit toch zeker
voor een zoo belangrijke zaak als het alge
meen kiesrecht ook wel. Dan is het mogelijk,
dat wij, in gesloten rijen, voorzien van ver
schillende banieren, Utrecht binnentrekken.
Dan kan Schiedam schitterend vertegenwoor
digd zijn.
Komt, Schiedamsche arbeiders, overlegt
dit een en ander eens met elkander. Brengt
dit balletje eens aan het rollenGeeft den
moed niet op Gij hebt u Dinsdagavond flink
getoond, laat dit in het vervolg voor dezen
strijd voor het algemeen kiesrecht zoo blijven.
Hoe eendrachtiger ge zijt, des te spoediger
zijt ge in het bezit van dit n zoo lang ont
houden recht.
Het is nog niet lang geleden, dat De Moker
verblijd werd met het bericht, dat hij door
Heeroom in den ban was gedaan. Dat was
een uitmuntende reclame, gelijk ook onmid
dellijk bleek uit de vermeerderde oplage.
Meer dan ooit wordt De Moker gelezen en
meer dan ooit verspreidt hij zijn zegenbren
genden invloed.
Nu zou een gewoon gezond verstand denken,
dat men niet op nieuw dergelijke recepten
uit de oude doos zou voor den dag halen.
Maar gewone gezonde verstanden zijn zeld
zaam en schatten uit natuurlijke goedaardig
heid hun broeders- en zusters-verstand
en (minder gezonde) dikwijls te hoog. Dat
is vooral het geval tegenover het reactionairen-
verstand.
Een reactionair is iemand die om zijn
beenen te oefenen op zijn hoofd gaat staan,
die om het verkeer over land te bevor
deren de bruggen openzet, die om zijn
vermogen te vermeerderen waardevollen grond
verkoopt en waardelooze huizen aankoopt,
die om zijn woning aantrekkelijker te maken
alle lichtopeningen dicht maakt en binnen in
huis alleen nachtlichtjes brandt, enz.
In Schiedam heerscht veel van dat soort
reactionair verstand. Vandaar dat een gewoon
gezond verstand te Schiedam dikwijls dingen
ziet gebeuren, die het met zijn natuurlijke
goedaardigheid onmogelijk acht.
Hoort
Midden in Schiedam ligt de Markt.
Midden op de Markt staat een huis, het
stadhuis, het middelpunt van Schiedamsche
energie en kennis,
Dat stadhuis, dat is de officieele woning
van B. en W. Daar wordt veel officieele
wijsheid uitgebroed en in allerlei vorm den
gemeentenaren voorgezet.
Een der laatstverschenen nitbroeisels is
een Index, een lijst van verboden boeken,
een Schiedamsche Index. De Schiedamsche
jeugd dreigt zich in een andere richting te
ontwikkelen dan de vroede mannen, die
angstiglijk en teederlijk den hoogen mate-
rieelen en intellectueelen bloei van Schiedam
op hetzelfde peil wenschen te houden, in hun
hooge wijsheid goed achten. Heerom gaf
het eerste teeken van moed en trad met een
banvonnis op tegen De Moker. De Nieuwe
Schiedamsche Courant volgde met een zacht
donderartikel tegen verkeerde lectuur. Broe
derlijk sluit zich daaraan aande instelling
van een speciaal S'chiedamschen Index, waar
van wij de eerste serie zullen publiceeren,
zoodra wij met de betrokken uitgevers over
de exploitatie van dit reclame-middel tot een
accoord zjjn gekomen. 1)
Ende dit is ghedruckt in den jare onses
Heeren neghentienhonderd ende twee op
ten vijfentwintischsten Januarie.
Ons artikel in het vorig nummer onder
bovenstaand opschrift geeft een bestuurslid
niet het bestuur van „Ons Belang"
aanleiding, eukele regels te schrijven zoowel
in de Schiedamsche als in de Nieuwe Schie
damsche Courant, terwijl hij de Moker, toch
ook een plaatselijk blad, geheel overslaat.
Of dit nu aan zijn bezadigdheid ligt, weten
wij niet, maar in ieder geval zal de lezing
van het ingezonden stuk niemand overtuigd
hebben, dat wij met het schrijven van ons
artikel ongelijk hebben gehad. Wij zijn er
van overtuigd, dat, mocht bedoeld bestuurs
lid ook maar één fout of foutje ontdekt
hebben, hij er zeker dadelijk bij was geweest,
die fout of dat foutje aan te wijzen.
We merken daar evenwel niets van.
Wel schrijft hij, dat de vereeniging zeer
bezadigd wenscht te blijven, doch daar zal
ons bestuurslid wel niet veel invloed op
hebben. We schreven immers reeds, dat nog
altijd maar een klein deel der gemeente
werklieden is aangesloten, en, wie zegt ons,
dat de vereeniging denzelfden weg zal willen
uitgaan, wanneer bijna alle gemeente-werk
lieden lid zijn geworden. Dat weet het be
stuurslid evenmin als wij.
Wij hebben het verstand in pacht, zegt
eveneens het bedoelde bestuurslid. Maar,
1) Er zijn nl. boeken geschrapt voor de bibliotheek
der H. B. S.
