Coöperatie.
Algemeen Kiesrecht!
Van het Nederl. Comité voor
Algemeen Kiesrecht.
Voor onze gemeentewerklieden.
Vergadering Brandersknechts,
Kaarsenfabriek.
Ingezonden.
Er beerscht op dit oogenblik een dreigen
de stilte op dit terrein in onze goede stad.
De heer De Groot coöpereert, de S D.A. P
coöpereert, de winkeliers coöpereeren, maar
't is tot nog toe zoo'n stille werkzaamheid.
Niets wordt naar buiten vernomen. De toe
rustingen worden in alle stilte gemaakt,
maar de botsing zal heftig worden, 't Is
wel de moeite van de vermelding waard,
dat de commissie van de S. D. A. P. op
bezwaren is gestuit, die volgens Mol niet
bestonden Deze beweerde n.l. in zijn rede
voering, over Coöperatie gehouden, dat de
meer koopkracktigen de minder koopkrack-
tigen naar zich toetrokken, dat hij in Den
Haag deelnemers kende, die een allerellen
digst bestaan hadden en toch lid van de
coöperatie waren. Welnu, de ervaring van
de genoemde commissie weerspreekt deze
bewering geheel.
't Kan zijn, dat die in allerellendigsten
toestand verkeerenden beter dagen hebben
gekend en toen zijn toegetreden, maar 't
behoeft nog niet zoo heel ellendig te zijn,
of er bestaan al vele redenen, die toetreden
voor den volbloed proletariër onmogelijk
maken. Onzekerheid, bekrompenheid van
inkomsten, 'n ziekte van een paar weken,
'n onvoorziene uitgaaf, in 't kort, de onzeker
heid van heel H bestaan van den kleinen
man, het leven van zonder te weten van den
dag van morgen is voor de „minder koop-
krachtigen" 't groote beletsel tot aansluiting.
Alleen de arbeiders met vaste betrekking
van eenigszins billijk weekloon, dus de elite
onder de arbeidende klasse, voelen geen
bezwaren. En dat moest bewezen worden.
Zondagavond sprak Hermans in Constantia
van ruim 80 personen. Hij begon met te
constateeren, dat veel zou moeten worden
overgezegd, wat al eens gezegd was. Daarna
ging léj over tot de behandeling van het
onderwerp. Het argument der tegenstanders,
dat de arbeider geen belang stelt in het al
of niet bezit, werd goed onderhanden genomen.
Daarbij werd gewezen op de meeting in
Amsterdam indertijd, bezocht door 30.000
manifesteerenden. Tegenover de bewering dat
het niet rechtvaardig is, het kiesrecht aan
de domme menigte te geven staat de vraag,
of onthouding"gerechtvaardigd is. Kies "echt
ook aan de vrouw als gezellin van den man,
gezellin in de ware beteekenis, medestrijdster.
Daarna behandelt spreker verschillende toe
standen, die dringend verbetering eischen:
de onzinnige uitgaven voor het militairisme
moeten en kunnen noodwendig worden inge
krompen, woningtoestanden eischen dringend
verbetering, de verzekering van den werkman
op den ouden dag is nog te zoeken, kortom,
er zijn redenen te over voor de arbeiders,
kiesrecht te eischen.
Tot slot behandelde spreker de houding
der verschillende partijen ten opzichte van
het algemeen kiesrecht. Met een krachtig
woord van opwekking tot volharding in den
strijd voor het algem. kiesrecht eindigde
spreker zijn redevoering.
Principieel debat had niet plaats.
Als naar gewoonte hadden de „vrijen"
van Schiedam hun kampioen nitgenoodigd
om te komen debatteeren. Samson was echter
niet present. Wat ons heeft verwonderd, was
dafwezigheid van de zoogenaamde vrijen.
Wij weten, dat er ook op winkel en werk
plaats van die vrije menschen hun propa
ganda maken, maar waarom nu niet. Eéns
kunnen er toch wel 'n paar 't woord voeren.
Of hebben zij soms zoo weinig last van hun
overtuiging Maar zij houden hun licht onder
de korenmaat, en hun vrijigheid schijnt slechts
dekmantel te zijn voor hnn lafhartigheid of
onkunde.
Vergadering van Dinsdag.
Ingekomen was een schrijven van den
secretaris van den Utrechtschen Bestuurders-
bond, Dijkstra, met het verzoek deze verga
dering van het Uitvoerend Comité te mogen
bijwonen ter bespreking der organisatie van
en propaganda voor de Landelijke betooging
op 14 September a s. te Utrecht.
Als gevolg van dit schrijven was Dijkstra
aanwezig. Deze deelde mede dat de Utrecht-
sche Bestuurdersbond het uitvoerend comité
behulpzaam wilde zijn in alles wat betreft
voorbereiding en regeling der betooging. Er
is veel te doen en niet weinig van dat werk
kan beter in Utrecht geregeld worden, dan
alles van uit Amsterdam te doen. Met zeer
veel genoegen werd dit voorstel van den
U. B. B. aangenomen.
Een uitstekend gelegen terrein is gratis
ter beschikking gesteld. Van de uitgenoodigde
sprekers en spreeksters hebben de uitnoodi-
ging aangenomen Mol, Heldt, Troelstra, Ter
Laan en VersluysPoelman, mevr. Haver
heeft nog niet geantwoord. Besloten werd
vergunning aan te vragen voor het houden
van een optocht na afloop der meeting, eenige
muziekkorpsen zullen verzocht worden hun
medewerking te verleenen.
Uitnoodigingen tot deelneming zullen ook
nog deze week over het geheele land worden
verspreid. De penningmeester deelt mede,
hoe het met de financiën staat; de toestand
is verre van gunstig en er is reeds een aan
zienlijke schuld en er moet nog veel betaald
worden. Dringend wordt daarom verzocht
met de toegezonden lijsten te werken.
De gemeentewerklieden te Zutphen heb
ben zich met een adres gewend tot den raad.
Daarin verzoeken zij onder meer het volgende
1. Bij ziekte het volle loon, ook voor los
werkvolk uit te keeren.
2. Het overwerk met 50 °/0, het Zondags-
en nachtwerk met 100 °/0 van het loon
te verhoogen.
3. Het vaste personeel in het genot te
stellen van 6 verlofdagen per jaar met
behoud van loon.
4. Aan het losse werkvolk ook de feest
dagen als Hemelvaartsdag enz. te
betalen.
5. Is een werkman een jaar als los arbeider
in dienst der gemeente geweest, dan
wordt hij tot het vaste personeel ge
rekend.
6. De gemeente stelle een raad van be
roep in om de opgelegde straffen te
onderzoeken, en moet er gestraft wor
den, deze straf niet te doen bestaan
in het opleggen van boete of inhouding
van loon, maar liever voor straf laten
overwerken of anderszins.
AVe geven deze punten aan onze gemeente
werkers in overweging bij de aanstaande
wintercampagne.
Den 24en Augustus, 's avonds 7 uren, is
er vergadering in Constantia. Per strooi
biljet is dit reeds door den Bestuurdersbond
bekend gemaakt. Wij behoeven er niet veel
bij te doen. Zij, die door het vak nog niet
verstompt zijn, zij, die ondanks nacht- en dag-
arbeid nog kracht en opgewektheid behielden
om na te denken over hun toestand, om nn
en dan 'n vergadering te bezoeken, zij weten
dat in de eerste plaats op hen de verplich
ting rust, den stoot te geven. Want tot
vereeniging moet het komen. Er is niets
ter verbetering uit te richten, als de betrok
kenen niet diep doordrongen worden van de
eenvoudige waarheid, dat alle kracht van
hen zelf moet uitgaan. De industrie bestaat
al jaren en jaren, is er ooit iets gedaan, iets
blijvends, ten voordeele van hen, die in het
alcoholbedrijf slaafden en zwoegden van 's
nachts tot 's avonds Neen, immers de be
langen van het kapitaal, die hebben altijd
het zwaarst gewogen. Onze jeuevergraven
en gistbaronnen, zij bekommeren zich even
veel om de belangen van den werkman als
ieder ander kapitalist. Er moet front ge
maakt worden tegen de ellendige toestanden,
maar dan komen de arbeiders tevens te
staan tegenover de ondernemers. Maar goed
vereenigd, zijn ze sterk, kunnen ze hun ei
schen kracht bij zetten
Mannen, afgewerkt de zaak heden Zondag.
Alle begin is moeielijk, maar zorgt voor 't
begin. De vereeniging moet opgericht wor
den. Zooveel als 't kan op post.
Verleden week is ons het berichtje toe
gezonden aangaande de kaarsenfabriek
„Apollo." Het kwam uit de tweede hand
en we verzochten meedeelingen van hen, die
er meer van wisten. Die zijn niet gekomen,
maar we kunnen toch meedeel en dat er tot
nu toe nog gepensionneerd wordt. Sommige
arbeiders waren verontwaardigd dat er zoo'n
los berichtje stond over hun „heilige" fabriek.
Bewaart die verontwaardiging maar voor
erger dingen, mannen
Mijnheer de Redacteur!
Stel mij s. v. p. in de gelegenheid enkele
onjuistheden en overdrijvingen te rectificeeren
naar aanleiding van het in uw laatst ver
schenen nummer voorkomende artikel, geti
teld „De stand der partijen". Bij voorbaat
mijn dank.
Uw dw.
G. AV. Snel.
Op de voorbereidende vergadering voor
de te stichten coöperatie waren voor het
meerendeel ziekenpotjes-vereenigingen ver
tegenwoordigd.
Ik heb voor mij liggen de presentielijst
van dien avond en kan er niet meer uit
tellen dan 3 vereenigingen die u gelieft te
noemen ziekenpotjes, dus schromelijk over
dreven.
Ze werden aangelokt door de 67 pCt.
dividend die de coöperatie zou geveD.
U weet zeer goed, dat er op dien avond
over geen te maken winst gesproken is. Het
uitvoerend comité werd eerst op het eind
dier vergadering benoemd en ougeveer 14
dagen daarna verscheen de bewuste circulaire,
waarin het comité sprak van 67 pCt. van
de winst te willen uitkeeren aan de aandeel
houders. Hoe konden nu op de vergadering
avond de tegenwoordigen aangelokt worden
door de 67 pCt. winst hier schuilt ver
dachtmaking in.
Dat de commissie bestaat zooals u schrijft,
is ook niet waarzij bestaat uit 2 kath.,
2 vrijz -dem. en 1 anti-revol.
De eigenlijke leiding had moeten berusten
bij de afd van het Alg. Ned. AVerkl.-Verbond
dat is volstrekt niet noodig, had de S. D. A. P.
niet zoo on-democratiscli geweest om een
coöperatie te stichten waaraan andersdenken
den wel mochten meedoen, doch geen stem
in het koor hebben, verklaring van den
voorz. van de S. D. A. P., dan had zij de
leiding kunnen hebben.
