Yan week tot week.
Binnenlandsch Overzicht
armoede af, stijgt het algemeene volksgeluk
gemeene volkswelvaart, wordt de allesdoor-
e geest van vrede en liefde des Christendoms
dringt de christelijke geest van naastenliefde
wet en samenleving, enz...." Neen, als eenig
dienen.... de dubbeltjes.
ben wij geen gelijk, bij zulke feiten stil te staan
wijzen op de mooipraterij over al het geestelijke
no ver de leelijkdoenerij van al dien gelddienst?
Maar de nieuwe beeft zich op glad ijs gewaagd.
Vant juist België is een bewijs voor de volkomen mis
lukking van de zoogenaamde christelijke politiek en
tevens een voorbeeld van zedenverbastering zooals men
alleen nog terugvindt in landen die ook lang de zege
ningen^) van bet clericalisme hebben moeten ondergaan
zooals bijv. Spanje en Italië en Oostenrijk.
Daarvoor zullen wij nu eens bewijzen geven, op dat
dubbeltjes bewijs der nieuwe komen wij aan bet slot
van bet artikel nog terug.
stemmen, die de kunstmatig-gevormde meerderheid
bandhaven.
In bet volgend nummer zullen wij dit artikel voort
zetten. Wij kunnen niet zooveel plaats voor één onder
werp beschikbaar stellen. Dit artikel bleef bovendien
toch reeds een week liggen.
Eerst iets over de wijze waarop de katholieke cleri-
calen in België de meerderheid kregen en die hand
haafden.
Reeds in 1870 hadden de katholieken de regeerings-
meerderheid veroverd. De liberalen hadden zich gesplitst
in een meer behoudend en een mee radicaal gedeeltg.
Dit laatste was in de oppositie geraakt en onthield
zich van stemming bij de verkiezingen. In de 8 jaar
gedurende welke de katholieken toen aan het bestuur
bleven maakten zij slechts 2 wetten van beteekenis,
beiden in het belang van het platteland, dat onder
strenger geestelijk toezicht stond dan de steden. Veel
meer konden zij niet doen, omdat zij zelf onderling ver
deeld waren. Het liberale katholicisme, dat in België
algemeen was geweest, was in de Encycliek „Quanta
cura" van Paus Pius IX en den Syllabus veroordeeld
geworden. Onder leiding der bisschoppen begon toen de
clericaliseering van het katholicisme. De oude begrippen
en gewoonten van verdraagzaamheid en gewetensvrij
heid werden door de leiders der katholieken losgelaten;
"e paus verklaarde in een Breve, dat het katholieke
beralisme „het licht met de duisternis, de waarheid
et de dwaling" wilde verzoenen en daarom in de
hoogste mate te veroordeelen was. De clericalen won
nen steeds meer.
In die omstandigheden hadden de verkiezingen van
1873 plaats. De hereenigde liberalen overwonnen de
oneensgezinde katholieken zonder veel moeite. Het ligt
voor de hand, dat zij toen in de eerste plaats zich
clericaliseering van het land, tegen
èrwerping van wetenschap, kunst, onderwijs en
het geheele maatschappelijk leven aan den paus van Rome
en zijn vertegenwoordigers in België. Een heftige strijd
tusschen de regeering en de geestelijkheid leidde tot een
breuk met den paus en bracht een hartstochtelijken
schoolstrijd. Tegenover de openbare scholen stichtte
de geestelijkheid overal sectescholen. De liberalen be
taalden den schoolstrijd door steeds stijgende belastingen.
De kerk klopte millioenen uit de zakken der geloovi-
gen voor datzelfde doel.
Tegen de organisatie der kerk bleken de liberalen
niet opgewassen. Zij moesten in 1884 hun meerderheid
afstaan aan de clericalenliberale katholieken beston
den nog slechts in verspreide groepjes.
Maar toen stond plotseling het katholieke clericalisme
tegenover een onverwachte tegenpartij, de „Belgische
Arbeiderspartij," in 1885 te Brussel samengevoegd uit
de Gentsche socialisten, de socialisten uit de mijndis-
tricten van Henegouwen, Namen en Luik, en de Brus-
selsche socialisten. En in 1886 stond het clericalisme
voor een economische crisis, die de geheele arbeiders
bevolking in beweging zette. Loonsverminderingen,
arbeidersafdankingen en sluitingen van fabrieken aan
den --eenen kant,.... werkstakingen en betoogingen aan
den anderen kant, stelden de twee klassen van kapitaal
en arbeid scherp tegenover elkander. Het katholiek-
clericale Ministerie koos partij,.... natuurlijk de partij
van de brandkast. Met geweld werden de arbeiders
bestreden, bloed vloeide overal, de straffen regenden.
De beweging werd niet onderdrukt. Met de afneming
van de gevolgen der crisis kwam de politieke eisch
van algemeen kiesrecht op.
De katholieke clericalen, hoewel meerderheid, werden
gedwongen het algemeen kiesrecht in te voeren (1893).
Van dat oogenblik af veranderde hun politiek In 1894
kwamen tegelijk 29 sociaal-demokraten in de Kamer,
(vóór dien tijd geen een) die evenals thans in den Haag
geschiedt, voortdurend duidelijker de clericalen als be
schermers der brandkast onder de mooistklinkende leuzen,
aan de kaak stellen
Aar dat algemeen kiesrecht was er een met een
"uichekchtig kleedje aan. Om den invloed der arbei
dersklasse te breken, vond het clericalisme het meer
voudig stemrecht uiteen arbeider heeft slechts één
stem, een kapitalist en een hoogere ambtenaar heeft 2
of 3 stemmen. Zoo werd kunstmatig de meerderheid
der clericalen gehandhaafd
Onjuist en volkomen bezijden de waarheid is dus wat
de N. S. C schrijft, dat de meerderheid der kiezers
met het Ministerie ingenomen is. Want gaat men de
enkelvoudige stemmen na, dan zijn die grootendeels
tegen de huidige regeeringhet zijn de meervoudige
Smerig. Zola, voor de lezers die 't niet weten
was een Fransch letterkundige, die 't leven beschreef
zooals hij dat zag. Hij kreeg daardoor veel vijanden,
natuurlijk, zoo gaat 't altijd als je de waarheid zegt Ook
de Roomsch-Katholieken waren fel op hem gebeten,
daar zij met hun versteende-vormen-godsdienst, nog al
eens door hem onder handen genomen werden. Ze hebben
'm dan ook vervolgd en belasterd, zijn leven lang. A la
bonheur, zeit de Franschman. Maar Zola is al maanden
dood en nog kunnen de aanhangers van den Pauselij
ken godsdienst den doode geen rust laten. Vergevende
liefde, eerbied tegenover dooden geen spoor ervan.
En dan de manier, waarop ze hun haat luchten, da's
beneden alle critiek. Wat zeggen de lezers bv. van de
volgende poëtische ontboezeming, geknipt uit een Katho
lieke Zondagsbode
Grafschrift op Zola.
Hier ligt, hier stinkt, hier rot
De vorst der drek-poeëten.
Sta, wandelaar broek af
En op zijn graf gesch
Mochten er soms lezers zijn die misselijk worden, dan
is dat niet onze schuld, maar die van de Katholieke pers,
Verbod van colportage van aanstootgevende pam
fletten, R.-K. VolksbondWe gelooven nu ook dat het
noodig is.
Een bourgeoisinstelling op de flescli. De
Theetuin, de uitspanningsplaats van de Schiedamsche
bourgeois zal waarschijnlijk op de flesch gaan. Oorzaken
ingang te eenvoudig, slooten te stinkend, aanleg te stijf,
lanen niet lommerrijk, zomeravondconcerten niet kunstvol,
biertje niet lekker. Gevolgen: geen of weinig bezoekers
centen te kort.
Onze „Ouwe" heeft bij 't bekend worden van dit
treurige feit een smartelijken gil laten hooren, die nog
in ons natrilt, en die er op berekend schijnt de harten
van onze bourgeois te schokken. De „Nieuwe" is kalmer,
waardiger. Stille smart sprak uit haar doodsbericht,
Wel laat ze een klein gilletje hooren, maar ze voelt zelf
direct, dat 't ongepast is voor een hoogst-fatsoenlijk blad
zich zoo aan te stellen, en ze zwijgt dus gauw.
We weten niet of het tweestemmig-weegehuil in staat
^zal zijn den Theetuin te behouden, zoo niet, dan hebben
wjj een voorstel voor onze vroede vaderen, nl dit
De Gemeente koopt de inrichting en vervormt ze tot
een publieke uitspanningsplaats. Er wordt zoo vaak
geld als het ware weg gesmeten, laten zij ook eens wat
nuttigs besteden. En dat zal 't. De Schiedamsche arbei
der zal wel weten te waard'eeren, waar de heeren, d:e
hun genot elders kunnen zoeken, een zoo schoone ont
spanningsplaats wegwerpen.
Kom raad, doe nu eens wat voor 't volk. Tot fieden
moest hef zich altijd met een „groene kunst" vergenoeg
gen. Maakt gij, dat die afgeschaft wordt en veel
zal u vergeven worden.
De vuist tegen de waarheid. Freeh, die
indertijd hier ook een boekje geeft opengedaan over het
Trappistenklooster te Tilburg, is door de KatboRekën
Doetinehem uitgeslagen. Da's godsdienst: inplaats
van argumenten-vuistslagen. --y11""""
Wie moet dat uitdrinken? Aan 't Depar
tement van Koloniën is aanbesteed de levering van
elfduizend achthonderd Liter jenever, da's maar eventjes
236000 borrels En dat onder een christelijk ministerie!
Moet die de „volkszonde" in de hand werken?
Als dat daar allemaal wordt u'tgedronken is ervoor
de geheelonthouders nog wel wat te doen.
Overbodig. De Schiedamsche Courant geeft een
goed en onpartijdig verslag van de lezing van mevrouw
Roland-Holst. Maar waarom aan 't eind vermeld't publiek
gedroeg zich ordelijk! Als er ooit een tijd geweest is
waarin zoo'n opmerking reden van bestaan had, dan is
die toch nu zeker al lang begraven. De Schiedamsche
arbeiders kennen hun tatsoen.
Behalve de Soc.-Pec.-Ond -Vereeniging en de bond
van de Ned. Onderwijzers hielden nog een twintigtal
vakbonden hun jaarvergadering in de laatstverloopen
weken. Het ligt niet in ons bestek, van het verhandel
de aldaar, hoe belangrijk dikwijls voor de arbeiders
ook, een overzicht te geven. Ons dagblad Het Volk is
daarvoor het aangewezen orgaan en wij wekken u nog
maals op, dit uitnemend Arbeidersorgaan dat dag aan
dag voor de belangen van den werkman opkomt, met
een abonnement te steunen.
Toch willen wij enkele opmerkingen over die ver
schillende vakcongressen niet achterwege laten. Het trof
ons toch, dat niet alleen in de machtige organisatie van
de Diamantbewerkers maar ook de kleinere, het Natio
naal Arbeids-Secretariaat werd besproken. Het komt
ons voor, dat de tjjd niet ver meer is, of het N. A. S.
ondergaat een belangrijke reorganisatie. En wij zijn van
meening, dat dit hoog noodig is, want wat wij tot he
den ervan bemerkten, gaf ons geen hoog denkbeeld van
dit lichaam met zijn weidschen naam.
De Diamantbewerkersbond, met zijn 7500 leden, ziet
ook de reorganisatie komen en besloot voorloopig een
afwachtende houding aan te nemen.
Op het congres van den Ned. - Schildersgezellenbond
was ook Schiedam vertegenwoordigd. Merkwaardig was,
dat daar de aansluiting bij het comité voor Algemeen
kiesrecht met 12 stemmen tegen en 9 vóór, werd ver
worpen, maar even daarna met 11 vóór en 9 tegen werd
besloten te ageeren voor de wettelijke regeling van den
achturendag. En om de kroon op 't werk te zetten, kwam
men aan 't eind der vergadering overeen, bij de arbei-
ders-afgevaardigden in het Parlement de wenschen va:
het comité voor klim- en steigermateriaal nader te ver
dedigen.
Hadden de schilders slechts ingezien dat arbeiders
kiesrecht en arbeiders afgevaardigden een twee-eenheid
zijn, zoo was ook 't eerste voorstel aangenomen. Maar
die politiek, weet je!
Op de overige vakcongressen schitterde onze stad weder
door totale afwezigheid. Treurig voorwaar, dat wij, even
als De Moker 't ook in 't begin van t vorige jaar reeds
schreef, nogmaals moeten zeggen't Is een schande voor
een stad van 26000 inwoners, dat de vakvereenigingen
hier nog zoo weinig in aantal en zoo innerlijk zwak
zijn. Op ieder sociaal-democraat, op ieder vakvereeni-
gingsman rust de plicht, de vakorganisatie hier ter stede
met alle kracht te steunen.
Maar bovenal rust de plicht op den Schiedamschen
Bestuurdersbond, wil hjj naar 't voorbeeld van andere
plaatsen, een plaats van beteekenis innemen bij de groote
organisatie van den arbeid, die ons wacht in verband
met de inwerkingtreding der Ongevallenwet. Wij
voorzien in de toekomst voortdurend geschillen en alles
zal hier afhangen van de wijze waarop de werkman
wordt voorgelicht. Voor den Bestuurdersbond ligt een
ruime akker braak. Aangepakt mannen, zet er de schou
ders eens onder, opdat de tobberd, wien een ongeluk
treft, niet bekaaid van de reis komen.
In verschillende plaatsen van ons land is men reeds
druk in de weer. Zoo is de afdeeling den Haag van den
Alg. Ned. Typografenbond van plan een Informatie
bureau voor de Ongevallenwet op te richten. De A'dam.
Bestuurdersbond richt mede met t oog op de nieuwe
wet, een Informatiebureau voor arbeidsrecht op. Ook
voor niet- aangesloten vereenigingen wordt advies ver
strekt tegen betaling van een billijk tarief. Over de voor
bereiding der werkzaamheden in Amsterdam, de volle
digste in ons land, zullen wij nog nader een en ander
mededeelen.
De A. B. B. belegde een vergadering, waartoe waren
opgeroepen besturen van organisaties in verzekerings-
plichtige bedrijven. Het doel der bijeenkomst was te
overleggen omtrent de wijze waarop de raden van be
roep, bedoeld bij art. 10 der Ongevallenwet, op de beste
en billijkste wijze zouden kunnen worden saamgesteld.
De Amsterdamsche Bestuurdersbond wil uit de arbei
ders een comité benoemen (mogelijk volgens de Wet),
dat voor de loopende zaken, het aan vragen, van formu
lieren enz. zorgt. De organisaties van haar kant moeten
waken, dat de arbeiders voor de invulling zorgen, en de
ingevulde formulieren doorzenden naar het Komitée, dat
de gtukken doorzendt naar het Bevolkingsregister, van
waar ook de formulieren verstrekt worden, welke de
betrokken vereenigingen voor haar leden noodig hebben.
Verder wil de Amst. Best.-bon dzïch wenden tot den bur
gemeester, om in plaats van de formulieren stemkaarten
voor gemachtigden te ontvangen. Zoodra Gedeputeerde
Staten hebben vastgesteld, hoeveel kaarten recht geven
op de benoeming van een gemachtigde, zorgt het comité
ook verder voor het ontvangen der kaarten, welke dan
proportioneel over de leden der aangesloten organisaties
zullen worden verdeeld.
Het comité zal aan de gemachtigden mededeelen, hoe
veel leden en plaatsvervangende leden zij voor den
Beroepsraad kunnen benoemen, in verband met de ver
schillende organisaties of groepen daarvan.
Het behoeft bijna niet gezegd te worden, dat al deze
voor. tellen in den breede besproken zijn. Zij werden
aangenomen en zeker is de algemeene organisatie van
den arbeid daarmede een groote schrede vooruitgegaan.
Omvangrijk is de taak, die het comité op zich geno
men heeft. Volgens de letter der wet zou het slechts
een controle-lichaam zijn, met weinig invloed. Maar 't
getuigt van de gezonde groeikracht der Amsterdamsche
vakbeweging, dat zij daarmee niet tevreden kon
zijn. Het Komiteé zal den arbeider menigen gang naar
het stadhuis besparen.
Menige beraadslaging van dbn Bestuurdersbond met
den Burgemeester en andere autoriteiten is er aan voor
afgegaan. I
