SCHIEDAMSCH SOCIAALDEMOCRATISCH WEEKBLAD
No. 50.
ZATERDAG 7 FEBRUARI 1903.
2e Jaargang.
Stukken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit dér Redactie zijn.
Oproep
Het geheim van den besloten raad.
Gemeenteraadsverkiezing.
Binnenlandsch Overzicht
ABONNEMENTSPRIJS:
bij vooruitbetaling.
'25 cent per kwartaal
franco per post 30 cent
Losse nummers 2 cent.
BUREAU v»»u
ADMINISTRATIE en REDACTIE:
NOORDVEST 12.
ADVERTENTIËN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke kortiKg„
Verkiezingen Middelburg en Almelo. In
de districten Middelburg en Almelo zal de S. D. A. P,
opnieuw den strijd aanbinden tegen de brandkastbescher-
mende bourgeoispartijen. Te Middelburg kwam een
vacature voor de Tweede Kamer door de benoeming
van Mr. Lucasse tot kantonrechter, te Almelo door het
overlijden van Dr. Schaepman. In beide plaatsen hebben
wij een prachtige gelegenheid tot het voeren van een
krachtige propaganda. Ieder helpe mee om in deze
clericale districten de bevrijdingsleer der sociaaldemo-
kratie ver en diep ingang te doen vinden. Ieder zende
zijn zoo groot mogelijke steunpenning aan de admini
stratie van „De Moker" of aan den partijsecretaris
J. Gr. van Kuijkhof, De G-enestetstraat 16, Amsterdam.
Verkiezing van 2 leden voor den gemeen
teraad. Ook in onze stad moeten wij weer in het
vuur. P. van Dijk en J. de Ligt zijn onze candidaten.
Op arbeiders, helpt deze flinke kameraden, die voort
durend bewezen wat zij voor uwe zaak over hebben
en waard zijn, in den raad brengen, nieuw bloed is
daar hoog noodig, nieuw gezond rood bloed. Uw steun
penning spoedig gezonden aan de Administratie van
„De Moker."
Beroepsraden. Verzekerde arbeiders, die uw
formulieren hebt ingevuld als gerechtigden voor een
werkmanskaart ter verkiezing van gemachtigden voor
den beroepsraad, stuurt uw werkmanskaar ten zoo
spoedig mogelijk in bij
J. de Ligt, Parallelstraat 20.
J. J. Schroots, Kethelstraat 1.
N. van den Berg, Gedempte Broersvest 563.
Joh. van Katwijk, Singelkerkstraat 2'.
W. Hoek, Korte Achterweg 12.
D. van Dijk, Nieuwebuurt. 17".
J. Vis, Hagastraat 58.
A. Winterberg, Nieuwesluisstraat 5.
H. Verkerk, Kethelstraat 13.
W. Sterk, Groenelaan 109.
A. Godschalk, Oosterstraat 70.
Bureau „Moker", Noordvest 12.
Spoedig, zonder verzuim en allen zonder onderscheid.
Alleen dan is er kans, dat van u eenige invloed op de
samenstelling der beroepsraden kan uitgaan. En van
die beroepsraden zal het menigmaal afhangen, of uw
ongevallengeld zal worden uitbetaald.
Wie zelf zijn kaarten wil invullen, kome Donderdag
12 Februari tusschen 7 en 10 uur 's avonds in Constantia
De candidaten van het Comité zijn
N. van den Berg, Voorz. v. d. Vereeniging van
[Brandersknechts.
D. van Dijk, Typograaf.
W. Hoek, Bestuurslid der S. D. A. P.
Joh. van Katwijk, Bestuurslid Mandenmakersbond.
J. de Ligt, Voorz. Spoor- en Trampersoneel.
J. J. Schroots, Voorz. Alg. Ned Typografenbond.
Het eerste tooneel was een geheime raadszitting, in
het halfdonker van de sombere Schiedamsche raadszaal,
opgevoerd door het volledige raadspersoneel. Ze hadden
ruzie, echte tooneeliuzie. Eén verliet het tooneel met
een krachtige har tire verwensching aan het adres der
achterblijvenden.
Het tweede tooneel was een nieuwe geheime raads
zitting in hetzelfde halfdonker van dezelfde sombere
Schiedamsche raadszaal, opgevoerd door het niet-geheel
volledige raadspersoneel. De ééne weggeloopene moest
het opnieuw ontgelden. De opvoerenden in roerende
eensgezindheid besloten tot wederopvoering van het
eerste tooneel in het publiekmaar ieder op zijn
eigen houtje, niet allemaal te zamen.
Het derde tooneel speelde in hetzelfde halfdonker van
dezelfde Schiedamsche raadzaal en werd opgevoerd
door het College van Burgemeester en Wethouders en
Mr. D. van Houten uit Den Haag, den 3den
Februari j. 1. Met trotschen overwinnaarsgang verliet
Mr. van Houten het vroede vaderenhuis. Wie was de
overwonnene? Wat kwam hij daar doen bij B. en W.?
Welk verband tusschen zijn bezoek en het eerste tooneel
bovenvermeld
Donkere zware stormwolken hingen in de raadszaal
na het derde tooneel. Wij voelden de electriciteits-
spanningen door onze zenuwen trillen. En de namen
Visser, Westendorp en Klein gloeiden als een slotstuk
van een vuurwerk op achter in de donkere raadszaal.
Lang vooral gloeide de Vissernaam.
Het vroede vaderenhuis leek ons dien riiiddag een
spookhuis.
In haar laatste vergadering besloot de afdeeling der
S. D. A. P. met eigen candidaten op te treden bij de
aanstaande verkiezingen voor 2 leden van den gemeente
raad voor district II. Dat besluit kon moeielijk anders
uitvallen.
De verbondene clericale reactiepartijen beginnen al
wel wat van hun arbeiders-aanhangers te verliezen, maar
zijn nog te veel echte bourgeoispartijen om ook maar
de kans toe te laten van samenwerking voor een
arbeidsvertegenwoordiger.
De liberale winkel ia gesloten, en de schutters vlag
hangt slap.
De vrijzinnig-demokraten zijn een onbeduidend hoopje,
nauwelijks in staat een volledig bestuur van hun kies-
vereeniging samen te stellen.
De sociaaldemokraten alleen gaan vooruit, worden
steeds sterker de eenige bestrijders der reactie in Schie
dam, en worden door steeds meerderen erkend als de
eenige werkelijke voorvechters voor de steeds door iedere
partij verwaarloosde belangen van het arbeidende volk.
Het ligt voor de hand, dat zij dus hun eigen candidaten
stelden, wel bekend bij ieder arbeider die iets meer is
dan een stuk.werkmachine in dienst van het kapitaal,
nl. D. van Dijk en J. de Ligt.
Met alle kracht, die in onze afdeeling woont, zullen
wij gezamenlijk werken voor deze arbeiderscandidaten,
zullen wij samen deze vertegenwoordigers van de onder
drukte en uitgebuite arbeiders een plaats trachten te
bezorgen in den Raad, waar het voornaamste deel van
de bevolking onzer stad nog niet vertegenwoordigd is.
Tegen de reactie vóór het arbeidersvolk dat is thans
de leus.
Onze afdeeling zal, zooals steeds de S. D. A. P.
doet, zeer volledig in het openbaar ook deze candidaat-
stelling en al wat daarbij hoort bespreken. En onze
tegenstanders Wij hopen ze in het openbaar tegenover
ons te zien.
De 10e Mei 1869 was voor de Noord-Amerikanen een
gewichtige dag. De Paciflc:spoorweg, die den Atlanti-
schen Oceaan met den Grooten Oceaan verbindt, was
voltooid en de inwijding van den weg zou plaats heb
ben. Afgevaardigden en belangstellenden uit de geheele
Unie waren bijeen en de telegraaf verbond de verga
dering met alle groote steden des lands. De laatste
dwarslegger was van laurierhout, door de laatste spoor
staven zouden gouden en zilveren klankbouten met een
zilveren hamer geslagen worden. Daar werd, op een
gegeven teeken naar alle stations der telegraaf geseind
„Alle toebereidselen zijn voltooid, neemt de hoeden af,
wij gaan bidden." Chicago antwoordde namens alle
andere steden „Wij verstaan en volgen u, al de Staten
luisteren." De seintoestel bootste nu eiken hamerslag
na, zoodat ze door het geheele land vernomen werden,
en na enkele seconden was door het geheele land de
voltooiing van den -Pacific-spoorweg bekend.
En thans, ruim 30 jaar later, hebben in 't kleine
Nederland op spoorweggebied gebeurtenissen plaats, die
in de groote geschiedenis der menschheid een even be
langrijke plaats zullen Jnnemen als :t daareven aange
voerde feit uit 't verre1 Westen. Maar thans werd, op
een gegeven teeken, naar de stations geseind: „Alle
toebereidselen zijn genomen, houdt u gereed, let op den
ernst der tijden, wij gaan strijden voor onze kameraden."
En er werd geantwoord „Wij verstaan en volgen u,
al onze mannen luisteren." En binnen korten tijd ver
breidde de telegraaf over geheel 't land, de blijde tijding
van een der gewichtigste gebeurtenissen op spoorweg
gebied.
De 10e Mei 1869, een gloriedag voor het kapitalisme,
de 30e en 31e Januari, jubeldagen voor het georgani
seerd proletariaat
Oij een andere plaats in De Moker zal men de gebeur
tenissen dezer staking in overzicht terugvinden. Daarom
te dezer plaatse hierover genoeg.
Het was wel te begrijpen, dat de staking aan de
Yeemen te Amsterdam met een volledige overwinning
der arbeiders moest eindigen.
Maandag kreeg 't zaakje zijn beslag. Met banieren
en vaandels trokken de werklieden naar de beurs, dï'
door het Gemeentebestuur voor de bijeenkomst beschik
baar was gesteld. Treffend was het moment, waarop
Tuinder, de voorzitter der federatie van transport
arbeiders, de door de heeren werkgevers onderteekende
verklaringen voorlas, dat alle eischen van „Recht en
Plicht" waren ingewilligd. Er brak een gejuich los uit
de kelen der proletaren, dat de pilaren der bi jeeSpfsT
sidderden. Terloops merken wij op, dat de yaTmlreeni-
gingen in Schiedam nu ook de beurs wel- zullen krijgen
van de vroede vaderen, wanneer er zaken van belang
voor de gemeente te bespreken zijn.
Maar om tot de kwestie weer te keeren, de onder
kruiper krijgt hier, evenals te Enchedé, ook weer het
loon, dat hem toekomt. Een der voorwaarden toch luidt
Alle werklieden, die ter vervanging van stakenden door
veemen of andere transportondernemingen werden aan
genomen, worden ontslagen. Dus onderkruipers, eerst zoo
liefderijk ontvangen door den kapitalist, gespijzigd, gelaafd
en gehuisvest, beschermd door sabel- en geweerdragers in
allerhande uniform, gij wordt 'de laan uitgejaagd. Gaat
heen met haat in 't hart, niet tegen de medearbeiders,
die den strijd gewonnen hebben, maar tegen den kapi
talist, wiens willig werktuig gij waart. Hij verdient
niet meer aan dat artikel, dan moet 't ook maar vlug
van de hand.
Alle werklieden hebben zich, met de vaandels in het
eerste gelid, in de Beurs laten fotograteereu. Wij den
ken, dat de heeren aan de loodsen van de onderkruipers
voor hun vertrek ook wel een kiekje zullen nemen. Het
valt immers hard van trouwe vrienden te scheiden.
Met de loodgieters in Amsterdam en de confectie-
werkers in Groningen is 't zaakje nu ook weer in orde.
En ook gewonnen hoor. Alleen de kleermakers heb
ben iets laten vallen, doch ruim driekwart van de ge-
eischte loonsverhooging is toegestaan. Nu moeten ze
maai' flink opsterken, dat spoedig de maag, het restee-
rende vierde deel ook kan verorbereren. Dan is 't nog'
verre van weelde.
Die satansche spoorwegarbeiders hebben 't nu ook
op hun geweten, dat de groote vergadering in Dordrecht,
waar de kwestie-Bergmeijer door A. H. Gerhard en
Ketelaar in een Openb. Vergadering besproken zou
worden, niet kon doorgaan. Enfin, wat in 't vat ligt,
verzuurt niet, zal de Districts-schoolopziener in Dordrecht
denken, want die is er bij betrokken. Immers, Gedepu
teerde Staten van Zuid-Holland hadden op grond van y
't advies van dien Schoolopziener, aan Bergmeijer ver
gunning geweigerd om het Redacteurschap van het
Weekblad De Volksstem nevens zijn betrekking van
onderwijzer te mogen waarnemen.
Doch de Hooge Raad dacht er anders over en dezer
dagen werd de beslissing van Ged Staten vernietigd.
Intusschen is genoemd „advies" dezer dagen in de
groote dagbladen gepubliceerd.
De Bode, 't orgaan van den Bond van Ned. Oaderw.,
schrijft o. a. het volgende
„'t Zal blijken, dat voornamelijk door den districts-
MOK