Vlaardingen,
Buiteulandsche Sprokkelingen.
applaus wat bedaard was, kwam echter een der leden,
van Gerven, verklaren, dat de motie hem te ver ging
en dat hij er dus niet met mede kon gaan. Ook zei
deze sprekerteveel toch wordt de godsdienst voorop
gezet en de maatschappelijke posititie voorbij gezien.
Precies wat wij altijd beweren.
Over de Roomsch-Katholieke brandersknechts, die
slechts vragen en de leden van den Knechtsbond, (zooals
de Nieuwe het uitdrukt) die eischen was hij ook niet
te spreken, t Schijnt dat van Gerven daar zoo wat de
eenige was, die gevoel van eigenwaarde bezat.
Verhoeven (redacteur Nieuwe?) nam 't tegen van
Gerven op voor de branders. Die man mag zijn groote
woorden wel eens verduidelijken in zijn blad, al doet hij
't maar in een ingezonden stuk.
liegen vangen. 't Is waar, we kunnen be
lmoren tot een kudde, door waakzame, trouwe herders
geweid, we kunnen behooren tot de fatsoenlijkste on
der de fatsoenlijken, we kunnen ons geschaard hebben
onder de banier van de meest-geloovende richting en
al onze ideeën geconcentreerd hebben op hooger dan
menschelijke macht, ontloopen doen we den tijd niet,
tegen óns willen in ademen we begrippen en ideeën in,
welke de maatschappelijke phase meebrengt. We kunnen
er tegen worstelen helpen doet het niet en vaak
betrappen we ons op beschouwingen en opvattingen
omtrent een en ander, welke op dat oogenblik 't meest
logisch lijken, doch die ons vroeger steeds als verkeerd
en zondig zijn voorgehouden.
Toch kunnen er vreeselijke gevaren aan verbonden
zijn, aan zoo'n nieuwe-tijds-opvatting uiting te geven.
Luister maar.
In kerk B (Plantage) waren Zondag als naar ge
woonte, de broederen en zusteren tezamen bijeen, in
devotelijke aandacht hoorende de woorden des predikers,
uit wiens mond woorden van groote wijsheid vloeiden,
sprekende met luider stemme over de leer der Liefde,
doch tevens over de hedendaagsche zonde en ongerech
tigheid, o, pardon, ontevredenheid, en de arbeiders
moesten het natuurlijk weer ontgelden, toen plotseling
een gestalte zich in volle lengte verhief en een stem,
een harde, ruwe werkmans-stem door 't kerkgewelf
weergalmde: „Ook de rijken, ook de patroons!"....
Allen, die vergaderd waren, waren zéér ontsteld. De
zacht-sleepende, melodieuse stem des voorgangers zoo
plotseling onderbroken door ruw keelgeluid van een
werkbeest; de ingestudeerde woorden van fleemende
zoetheid, afgesneden door een ruwe opwelling des harten
een rilling doorvoer allen 't godsgebouw trilde op
z'n grondvesten dominé verbleekte, zakdoeken vlogen
te voorschijn gezucht, gesnik één spontane uiting
van schrik en ontsteltenis was alom merkbaar
Gelukkig dat dominé, voo-' geen klein geruchtje ver
vaard, z'n tegenwoordigheid van geest behield en z'n
preek, na de interruptie, hervattede. De kosterin deed
't menschlievend werk water rond te deelen eau-de-
cologne deed wat nog te doen viel en de heele ge
schiedenis had gelukkig, voor zoover nu bekend is, geen
ernstige gevolgen. Slechts wilde 't bij uitgaan der kerk
lijken, of niet alle hoog-zije zoo precies „in de richting"
stonden als ze gewoon waren.
De stakkert, die op zoo'n (niet te billijken maa1, wel
verklaarbare) wijze z'n hart had lucht gegeven, heeft
't natuurlijkerwijze erg verkorven. De gerechte straf
zal-i natuurlijk niet ontloopen. Laat-i zich maar schrap
zetten.
't Feit op zichzelf, van hoe geringe beteekenis mis
schien in 't oog van velen, spreekt echter meer dan
lange betoogen.
Ook daar, ook in die kringen, de geest des tijds
Een veeg teeken voor onze bourgeoisie
Welke kolossale vrijheden de arbeider in ons vrije
Nederland geniet, daarvan hoorden we deze week weer
een nieuw staaltje, 't Drama is nog niet geheel afge
speeld, dus voorloopig noemen we nog geen namen.
t Feit evenwel is ditEen arbeider (vrijz. dem.) had
zich nogal geïnteresseerd voor 't adres Jhr. Mr. v. d.
Berg, bekend genoeg. Hij had enkele mede-arbeiders
verzocht de lijsten te teekenen, welk misdrijf, den pa
troon overgebriefd door gedienstige geesten, de man
z'n boterham kosten zal!
De patroon oordeelde:
Ten le. Dat z'n werklieden g. v. d. niets te teekenen
hadden, dan wat hij hun voorlegde; 2e. dat 't in eens
zóó slap geworden was, dat de boosdoener nu wel kan
worden gemist.
Een gelukkige slapte.... In waarheid is 't nog drukker
dan gewoonlijk.
t De termijn van ontslag is bepaald op heden; mocht
't voltrokken worden, dan volge hier een krachtig pro
test der gansche Schied. arbeidersbeweging tegen zulke
willekeur.
R. K. Volksbond, heb je soms zulke patroons onder
je donateurs? Neen zeker, hè? en helpen doe ie zeker
ook wel aan de agitatie tegen zulke kreaturen. Uit
welke gelederen komen ze meestal voort?
't Regent motie's. Anarchistische, socialis
tische, vrijzinnige, liberale, clericale moties zijn niet van
de lucht af. Nu komt er nog een neutrale bij. Zij is
van de neutrale tuinlieden en bloemistenvereeniging
„Schiedam." In deze motie wordt geprotesteerd tegen
verdachtmakingen van de zijde der Christelijke
rakhonden, waaraan de neutralen blootstaan. Ook
komt er nog in voor van: „verdrukten Nederland-
schen arbeider." Als ze dat zoo goed in zien, dat de
arbeider verdrukt wordt, hebben wij hoop, dat de neu
traliteit er langzamerhand wel af zal gaan.
Staalman en De Vries hadden maar een matig
bezoek, 't Geen jammer was. Onze goê gemeent, voor
wie Christendom slechts de absolute beteekenis heeft
van conservatisme, voor wie alle demokratie uit den
booze is, ze schitterde door afwezigheid, wellicht uit
vrees door Satan te worden overgehaald tot zondige
neigingen.
Beide heeren waren in hun hoofdzakelijk kritische
beschouwingen op 't coalitiekabinet lang niet malsch
en kraakten dikwijls zeer harde waarheden. Het
zwijgend product van Schiedam's afvaardigings-zin moest
het óók ontgelden we hoorden niet véél moois van
onzen afgevaardigde, de man met dien ellenlangen naam,
waarop we altijd zoo trotsch geweest zijn.
Jammer dat beide heeren, in hun ïede zoo kranig,
bij het debat met den anarchist Kloosterman, onbenullig-
en kleinigheden debiteerden, welke wij meenden te mogen
veronderstellen dat zij reeds ontgroeid waren.
Vooral de heer de Vries gaf blijk, slechts een bi
zonder vaag begrip nog over anarchie te bezitten.
Hopen we dat ze ook in dit opzicht wat ruimer van
denkbeeld worden!
Excelsior. Meer dan goed was, mankeerden
Zondag nog vooral damesleden. Waarom toch Als
we aan den aanvraag om met de 1 Mei-viering te zin
gen, willen voldoen, dan hebben alle leden te begrijpen
dat er nu van verzuimen der repetitiën geen sprake
zijn mag. Moet er dan telkens op hetzelfde aambeeld
gehamerd worden?
Toe, leden, werkt nu allen eens mee om aan dit
euvel een einde te maken!
Daden van Christeljykheid. In het vorige
nummer meldden wij het ontslag van een der branders
knechts aan de jeneverfabriek van den heer Vrijland
aan de Hoofdstraat. De meesterknecht beweert nu. dat
de man, toen hij het ongeluk kroeg, dronken was Maar
begrijpt meneer de meesterknecht niet, dat tijdens het
werk ontstaande dronkenschap toch zeer zeker voor een
belangrijk deel aan den meesterknecht zelf te wijten
is? En hoe kan hij zich hierin verantwoorden (gesteld
dat het waar was van die dronkenschap) tegenover
zijn patroon en de Verzekering-Maatschappij? En de
man, die in het begin van de week heel in den vroegen
morgen van een ketel viel en een ongeluk kreeg, weer in
diezelfde branderij, was die ook soms dronken? En de
jongere kracht, die in de plaats van de oudere op-
straat-gezette kwam, was die soms niet méér begeerd
dan die oudere?
Neen, het zit hem alleen hier in: de meesterknechts
zijn veel te veel baas en nog hardvochtiger en onver
schilliger soms dan de patroons.
Het Muilkorf-ministerie. Dat onze christe
lijke ministers als het ware zijn bijeengekomen in het
teeken van den muilkorf, voldoende uit hunne
namen
Melvil v. Lïndes.
KUypee.
BergansIus.
ELlis.
Harte v. TecKlenburg.
Maeez-Oijess.
IdesbüRö,
Men ziet, dat de nieuwe Minister van Marine al
precies in het kader past, wat overeenkomt met wat
de bladen omtrent zijn strengheid hebben gezegd en ook
voortvloeit uit zijn toetreding tot zulk een ministe ie.
Kroniek van de week. Er is deze week wat
afwisseling gebracht in de protest- en antiprotestver-
gaderingen, welke in den laatsten tijd gehouden zijn.
Vooreerst heeft Keuchenins zijn belofte vervuld, door
een openbare vergadering met debat te honden, Ooster-
baan sprak over „Christelijke plichtsbetrachting." We
zullen maar weinig zeggen van de vele onjuistheden uit
zijn niet principiëele rede (waardoor hij niet principieel
bestreden kan worden). Alleen de vrije liefde zullen wij
even aanhalen, daar zij ook door andere, waaronder
vooral christelijke personen, tegen ons uitgespeeld wordt.
In het debat werd Oosterba an gevraagd, waar hij in 't
program iets vond over vrije liefde Hierop heeft hij
niet geantwoord. Dit kan hij niet, dan met „nergens."
Wel haalde hij een zinnetje aan uit Reyndorps brochure.
Doch geldt dit voor de mnening der partij. Als een
anti dronken is, mogen wi j dan zeggen, dat de anti
revolutionaire partij uit droi ikelappen bestaat. Immers
neen. Welnu, evenmin mogen de christelijke zeggen, dat
de socialisten voor vrije liefde zijn.
Voor den aanvang van het debat werd een artikelen
reeks voorgelezen, alsof het krijgsartikelen waren. De
debaters moesten er zich aanhouden. Hun plaatsje is
dus steeds op een stoel, soms midden en achter in de
zaal. 't Bestuur verontschuldigde zich. Het kan er niets
aan doen Maar waar een wil is, is ook een weg. Laat
Keuchenius de Harmonie of de Vriendschap huren.
Nu reeds wordt er gemompeld, dat men zich zoo'n
behandeling niet meer laat welgevallen en dat er niet
meer aan 't debat zal deelgenomen worden. De hondsche,
onbeschofte handelingen van Christelijke jongelingen
wordt te fraai.
Den volgenden avond werden wjj vergast op Staal
man en De Vries Nu, de Schiedammers weten daar al
genoeg van. Over de rede en het daarop volgend debat
van een Christelijk Onderwijzer zal ik dus maar niets
vertellen. Alleen een klein incidentje.
Staalman en De Vries moesten weg. Dat was bekend.
Er was zoo ruim mogelijk debat. Slechts één persoon
gaf zich op. Staalman antwoordde. De debater kreeg
ook nog eens het woord. Dat geven de Christelijken
hier te Vlaardingen den debater voor de tweede maal
nooit. Toen schreeuwde nog een jeugdig Christelijkje
om ook wat te zeggen. Natuurlijk kreeg het broekje
het woord niet. Het werd kwaad„Er is toch vrij
debat." Een les voor 't ventje
Wat gij niet wilt, dat u geschiedt
Doe dat ook aan een ander niet."
Een merkwaardig artikel bevat de „Nieuwe
Vlaardingsche Courant van Woensdag 25 Maart. Merk
waardig, omdat het, naast zooveel, wat tegen ons is,
naast zooveel, waarmee wij ons niet vereenigen kunnen'
zooveel waars bevat. Een artikel, origineel, eigenaardig
niet alledaagsch in de kleine pers.
Ziehier eenige aanhalingen:
„Dr. Kuijper heeft de kleine luiden rijp gemaakt voor
't socialisme."
„De kleine luiden en hun profeet, ze stellen elkaar
al te bitter te leur."
„Het uur, waarop Dr. Kuijper kan neerdalen van zijn
hoogte, zal hem een uur van groote vreugde zijn."
Laten wij hier eens niet critiseeren, alleen nadenken,
er wordt ons dan veel geopenbaard.
Georganiseerde onderkruipers. Zooals je
uit al t voorgaande in „De Moker" wel zult weten,
is het met de vakactie hier treurig gesteld De kantoor
bedienden hebben weer een nieuwen mop uitgehaald.
De oudste vereeniging is de afd. Vlaardingen van den
Nationalen Bond. Helaas zagen verscheiden leden
een even rose tintje voor donkerrood aan, en gingen
aan den haal. Ze stichten een afzonderlijke vereeniging.
Dat is hun zaak. Maar nu worden die uitgetrokkenen
onderkruipers. De oude vereeniging had een goed stel
cursussen georganiseerd. De nieuwe zet hier een breek
ijzer in en wil nu ook cursussen gaan houden, hoewel
die niet noodig zijn. Jaloersch, misschien? Of is er
geen ander werk
Toe, menschen, houdt je bij je leest, en gaat het rooie
spook bestrijden.
De Christelijke actie is hier verleden week ook
vercolporteerd. De uitroepen der colporteurs waren
een opklimmende reeks van „acti-ve Christelijkheid
Eerst „de Chr. actie", toen „de gebonden vrijheid van
't socialisme", en ten slotte „de leugens van de socia
listen". Dank zij de reclame, zal 't Mokertje wel goed
van de hand zijn gegaan. De heeren zullen wel mer
ken, dat hier voor zooveel Christelijkheid nog minder
plaats is dan in Schiedam, en daar zal 't ook wel niet
veel zijn.
De ware godsdienst voor de Chineezen.
In 1899 verscheen in de chineesche taal een geschrift
van een pater-jezuiet, getiteld„Vragen en antwoorden
van den waren godsdienst De bisschop van Kjangnan
voorzag het van zijn goedkeuring. Het doel ervan is,
de Chineezen in te lichten over de waarde der kettersche
(niet-katholieke) christelijke leeren. In 1902 werd het
werkje in het engelsch vertaald. Het bevat o. a. de vol
gende plaatsen
„Vraag: Wie is de stichter van het Protestantisme
„Antwoord Luther. Hij werd in 1484 geboren en was
de zoon van een bergwerker. Hij troondde jonge meisjes
weg en verleidde die. De roep over zijn onzedelijke
handelingen, die zoo gemeen waren dat wij er niet eens
over durven te spreken, was algemeen. Luther stierf
in 1546; men zegt dat hij zich ophing. Kan iemand
nu nog gelooven, dat God zulk een man de opdracht
zou hebben verleend, een godsdienst te stichten?"
Verder op staat te lezen: „Luther schreef een zegen
spreuk, die aldus eindigde: Vreten en zuipen blijft
het beste."
Van Calvijn staat er dit: „Calvijn behoorde niet tot
de geestelijkheid. Zijn leven was in de hoogste mate
schandelijk. Hij was zinnelijk als een beest en werd
daarom door een ambtenaar met een roodgloeiend jjzer
aan den schouder gebrandmerkt."
L O E F F
