Onze Brandersknechts.
Van week tot week.
Buitenlandsche Sprokkelingen.
hoe onvoldoende die opvoeding noodzakelijkerwijs moet
zjjn. In alle onderdeelen van die opvoeding moeten de
meeste ouders te kort schieten, vooral ook, omdat dik
wijls de kennis om zijn kinderen een opvoeding te geven,
zooals zij zouden moeten hebben, totaal afwezig is.
En dat deze factoren voor een goede opvoeding af
wezig zijn, bij verreweg de meeste arbeiders, dat is
niet hun schuld, dat is de schuld van de kapitalistische
maatschappij, die het dien ouders altijd onmogelijk heeft
gemaakt, goede opvoeders te worden.
En wanneer die arbeiderskinderen op 12 of 18-jarigen
leeftijd de fab.ieken ingaan, waar ze in aanraking
komen met oudere, wijzere kameraads, die hun dingen
leeren, die ze nog niet wisten, die ze, wat we zouden
kunnen noemen, vroeg rijp maken, dan is dat niet hun
schuld, dan is dat de schuld van de kapitalistische
maatschappij, met al zijn verfoeilijke stelsels, dat maakt,
dat vroeg rijp dikwijls wordt, vroeg rot.
En dan mag men heel Stoïcijnsch de schouders op
halen en redeneeren van eigen schuld, daarmee is het
teit niet weggepraat, dat de kapitalistische maatschappij
de werkelijde oorzaak is van dit sociale kwaad, dat de
tegenwoordig bestaande maatschappij de arbeidersjongens
en arbeidersmeisjes in hun ongeluk drijft.
Nadat dominee in deze zaak op onmiskenbare wijze
zijn totale afwezigheid van eenig inzicht in onze sociale
verhoudingen heeft getoond, geeft hij de spoorweg
maatschappijen een kleine afstraffing, om daarna met
al zijn domineesfelheid op de sociaal-democraten aan te
vallen. Dat zijn lieden, die lachen met vaderlandsliefde,
die niets gevoelen voor ons vorstenhuis, die niets van
den godsdienst willen weten, die.ja, die alles willen,
wat maar slecht, en wat maar goddeloos is. Al ons
werken en streven weet dominee dan heel netjes te
kwalificeeren als: vergiftigend.
We zullen die groote woorden voorioopig maar voor
rekening van den schrijver laten, ofschoon we bij ge
legenheid toch wel eens een paar artikelen zullen geven
over onze verkonding tot het vorstenhuis en tot den
godsdienst. Wij zonden nu op het oogenblik wel kunnen
zeggen, wij hebben niks geen hekel aan de koningin,
wij zijn niet tegen den godsdienst, maar dan zouden
wij net doen als dominee, ons met enkele nietszeggende
woorden afmaken van een paar zaken, waar zeer veel
over te zeggen valt.
Dominee meent in enkele regels het geheele socialisme
te verslaan, wij zijn niet zoo wanhopig verwaand, het
in een even groot aantal regels voldoende te kunnen
verdedigen.
De arbeiders, in het bijzonder de Schiedamsche bran
dersknechts, leven toch volgens de allergunstigste voor
waarden. Dat hebben zij nooit begrepen. Zij hebben
nooit gemerkt, dat zjj eigenlijk het beste deel gekozen
en gekregen hebben. Waartoe anders die actie voor
Zondagsrust, waa> toe anders die drukte, om den tweeden
Paaschdag vrijaf te krijgen? Maar gelukkig voor hun
gezondheid, en tevens voor hun huisgezinnen, zijn hun
snoode plannen nog niet uitgevoerd kunnen worden.
Wie weet, hoe gauw zij anders hadden moeten vragen,
op dezelfde manier als nu te kunnen werken.
Aan wien hebben wij toch te danken, dat we die
wijsheid ve nomen hebben? Aan niemand minder dan
Piet Holt, die dat in zijn laatste artikeltje in de roem
ruchte Maas- en Schiebode leeraart. Piet Holt dan zegt
daar o.a.:
„In elk geval is het een dwaas bakerpraatje, dat
de nachtlucht schadelijk isintegendeel is de nacht
lucht uitgenomen in moerassige streken veel
reiner en gezonder dan de lucht overdag, voor
namelijk in de steden."
Ziezoo, nu weet gij het, brandersknechts. Moppert
niet meer, als gij des morgens te een nur uit uw bed
wordt geklopt, moppert vooral niet, wanneer ge des
Zondags ook een deel van uw vrijen dag moet missen.
Piet Holt is iemand, die het weten kan, Piet Holt ver
telt u immers, dat de nachtlucht veel reiner en ge
zonder is dan de daglucht.
Bond van branders- en distillateursknechts, verlaat
het slechte pad, waarop ge u reeds zoo langen tijd be
weegt. Win eerst den raad in van Piet Holt, vooral
nu de Pinksterdagen op handen zijn. Laat uw leden
vooral op de Pinksterdagen doorwerken, want dan is
het zeer stil in Schiedam en dus gezond. Denk aan
Piet HoltHij heeft het beste met u voor.
Al uw leden voortaan op tegen de reeds zoolang
aangeheven leus: Geen nachtarbeid en geen werk op
de Zondagen. Houdt de nachten en Zondagen in eere,
door dan te werken, den ganschen tijd door! Zijt ook
daarin eensgezind.
Christelijke Actie. De Christelijke Actie is
een tijdlang niet gecolporteerd in Schiedam, 't Ging niet.
Nu, na de spoorwegstaking, nu de reactie overal
hoogtij viert, zijn de Christenbroeders ook weer op komen
duikelen.
Als 't nou niet gaat, dan nooit zullen de heeren
denken.
Er is natuurlijk niks tegen, dat de heeren het ijzer
smeeden, terwijl het heet is. We vertrouwen, dat het
wel voldoende zal zijn afgekoeld, voor het nog geheel
in den vorm is gebracht.
Maar wat we afkeuren en van Christenen niet be
grijpen kunnen, dat is, de de broeders bij hun reclame
den Mokernaam noodig hebben en durven gebruiken.
We dachten, dat een goed katholiek zelfs den naam
Moker niet op de lippen mocht nemen.
Oranje-geklieid. Hoevele hersenen er te Am
sterdam met of door het bezoek van onze koningin in
de war zijn, kan wellicht blijken uit 't volgende
Bij de H. B. S. te Amsterdam stond, toen de koninklijke
stoet er voorbij reed, op 'n stoep 'n oude heer geest
driftig op 'n trompet te blazen. Bedoelen deed-i 'n koraal,
waarvan de woorden luiden„Loof den Heer, die u heeft
geschapen." Maar niemand kende het dus begrepen
werd-i niet. 't Geen jammer genoeg is. Intusschen schijnt
gebleken dat zekere Duitsche dominee, met name Kuhlo,
de geestdriftige trompetter geweest is. 'n Dominee kan
ook van alles!
Het Handelsblad vertelt meewarig, dat Artis op den
dag van 't Hoog bezoek, toen alleen de leden dus
uitsluitend chique lui toegang hadden, meer vernield
is dan op Hemelvaartsdag toen 14000 niet-leden (kwart
jesgangers) toegang hadden, 't Handelsblad zegt: Schande
genoeg!
Nou ja, je mot wat voor 't koninklijk bezoek over
hebben.
't Leukste bericht is, dat een Oranje-vereeniging, toen
de koningin was binnengehaald, de stad doortrok met
volle muziek, spelende de Socialistenmarsch!
Die warme dagen toch!
De kerkeraad te Dordrecht vroeg den Raad de kermis
af te schaffen. In 't advies daarop zeggen B. en W.
„dat uit 't rapport van den kommissaris blijkt, dat
van groote onzedelijkheid niet alleen geen sprake is,
maar dat zelfs de viering van een Oranjefeest de politie
dikwijls meer moeite geeft."
't Is wel wat 'orntaal van B. en W. van Dordrecht,
zülk een advies te durven uitbrengen!
Slavernij. In de Nederlandsche Kerkbode" bv.
schreef een der laatste weken zekere Ds B. een stukje
over het Reglement voor de arbeiders, dat dezer
dagen is ingesteld door de Vereen, van werkgevers
op scheepvaartgebied.
Dit reglement bevat o.a. deze bepaling
De werkman zal stipt uitvoeren alle werkzaamheden
die hem zullen worden opgedragen, te allen tijde, bij
dag zoowel als bij nacht, zoowel als op Zon- en Feest
dagen."
„Als dit geen slavernij is" (zoo roept Ds. B.
reeds in het opschrift van zijn stukje uit) „als dit
geen slavernij is, wat is het dan
„Een werkman in Nederland, een Christenmensch"
„(vervolgt hij dus op verontwaardigenden toon) geeft
„zich, omdat hij toch werkenbrood moet hebben, aan
„handen en voeten gebonden over aan zijn werk
gevers
Daar klinkt in deze verontwaardiging iets nobels.
Men zou zoo zeggen Hoeveel predikanten er ook mogen
slapen waar het de sociale noodeu geld, die jonge
Ds. B. is toch een man die wakker is geworden
Eigenaardig is het echter om op te merken, hoe B.,
als hij de bezwaren tegen dat artikel ontwikkelt, weer
geheel en al de dominé blijft.
Zijn hoofdbezwaar is niet, dat de arbeider „aan handen
en voeten gebondenwordt, o neen, wat hij eigenlijk
het verschrikkelijkst vindt is dit, dat de arbeider op
Zon- en Feestdagen gebonden wordt.
Nu zijn ook wij tegen Zondagsarbeid, even sterk als
Ds. B.
Maar het onrechtvaardige van dit artikel schuilt niet
allereerst in dien Zondagsarbeid, maar in het ge
bonden zijn. Het is er maar niet goed mee, te protes-
teeren tegen het „aan handen en voeten binden" van
den arbeider op Zondag, neen de arbeider, waarde
Dominé, mag in t geheel niet „aan handen en voeten
gebonden" worden.
Slavernijzooals gij zelf dezen maatregel der werk
gevers kenschetst, is niet alleen afkeurenswaardig op
Zondag, maar evengoed door-de-week
Wat is dan de band, waarmee dit artikel, volgens
Ds. B., den arbeider „aan handen en voeten bindt?"
Die band wordt niet toegeknoopt met de woorden
„op Zon- en Feestdagen"maar hierin
„De werkman zal uitvoeren alle werkzaamheden, die
hem zullen worden opgedragen."
Dit artikel eischt van den werkman gehoorzaamheid.
En dat is goed.
Maar, het eischt gehoorzaamheid zonder voorbehoud,
zonder redres, zonder beperking.
En dat is slecht.
Geen mensch heeft het recht van zijn medemenschen
onbeperkte gehoorzaamheid te eischen.
Bij iederen eisch tot gehoorzaamheid moet dit voor
behoud worden gemaaktmits het bevolene niet
strijdig zij met het woord Gods of de stem
des gewetens.
Het is heel natuurlijk, dat de liberalistische Amster-
damsche werkgevers, (die van een „band aan het Woord"
niet willen weten en wier denkwijze in den grond dei-
zaak even socialistisch is, als die van Troelsta in eigen
persoon) een zoodanig voorbehoud den werkman niet
gegund hebben.
Hun streven was eenig en alleen dit„Die kerels
zullen doen, wat wij willen!"
Dat een werkman nog een hooger wil dan de hunne
boven zich kan erkennen, dat kwam hun zelfs niet in
de gedachte.
De werkman zou „stipt „alles doen wat hun be
haagde, om 't even of 't goed of slecht, eerlijk of oneer
lijk, rechtmatig of goddeloos was.
Een zwarte lijst. Gedurende en na de tweede
spoorwegstaking zijn aan de spoorwegen om het leven
gekomen
1. De Jong, baanwachter Rotterdam, doodgeschoten
8 April.
2. D. R Huising, lampenist Amsterdam, doodgescho
ten 7 April.
3. De milicien Swarts te Amsterdam overreden 23
April.
4. De spoorwegarbeider B. te Terborg, door een
rangeerenden trein overreden 24 April.
5. De wagenpoetser Rijnshoeve te Amsterdam tusschen
de buffers doodgedrukt 28 April.
6. De treinsmid Lodder te Utrecht tusschen de buffers
doodgedrukt 29 April.
7. De wegwerker L. te Harlingen bij een tramderail-
lement door stoom verbrand 3 Mei.
8. De 18-jarige machinist-leerling te Rotterdam na
8 dienst dagen overreden 5 Mei.
9. Een 19-jarige jongeling aan de Cruquiusweg te
Amsterdam, door een rangeerende machine overreden
9 Mei.
10. Een dame te Scheveningen werd overreden door
de tram, waar ze van schrik af viel, omdat een wissel
wachter een gil gaf, toen er door een onveilig signaal
werd gereden.
Voeg hierdij de afgereden voeten, verbrijzelde ribben,
kneuzingen enz., en wjj mogen, dunkt me, vragen
Hoe komt het?"
Het antwoord aan den lezer
Onder broeders. - In de Nieuwe Schied. Courant
in het artikel „Vijftig jaren" van Zondag 17 Mei 1.1.
trof o. a. deze zin ons buitenmate
„Schiedam had tot dan toe slechts ééne kerk,
de nieuwere St. Jan aan de Lange Haven, die de plaats
van Schiedams aloud en ontwijd heiligdom ver
ving (curs, van ons.)
Tot hoelang zullen de protestanten op grond van zoo
genaamde godsdienstige belangen handlangersdiensten
bewijzen aan „geloovigen"(?), die over hun godsdienst
en kerkdienst spreken zooals in bovenaangehaalden zin
En wanneer zullen zij eens gaan inzien, dat hun ver
bond met de katholieken alleen dient tot bescherming
van het kapitalisme
Katholieke Arbeidersvereenigingen in
Duitscliland. Een prachtige bijdrage voor de be
zorgdheid van de katholieken voor de arbeiders is het
volgende: „In de kleine Pruisische gemeente Dyloken
werden op een fabriek door een pas daar in dienst
getreden soc. dem. werkman strooibiljetten rondgedeeld.
Heel de gemeente, bijna uitsluitend uit katholieken be
staande, iu rep en roer. De R. K. geestelijken belegden
een vergadering, en het voornaamste besluit dat daar
genomen werd, was: onmiddellijk een arbeidersver-
eeniging te stichten onder een geestelijken adviseur.
De sociaaldemokratie had in eens de belangstelling in
de arbeiders bij hen wakker gemaakt.
Maar daarmee was de zaak niet uit. Er werden
meerdere maatregelen tegen de „steeds voortwoekerende"
sociaaldemokratie genomen. Kerk en school weerklonken
van de liefdevolle waarschuwingen van de voorgangers
van het christendom.
En zelfs werd dit middel toegepastaan den fabrikant,
die bovengenoemde uitdeeler van soc. dem. biljetten in
dienst heeft, werd de absolutie geweigerd, omdat hij
een soc. dem. in zyn dienst had."
Jammer, dat al die katholieke arbeidersliefde niets
uitwerkte. Onlangs kwam de afdeeling Dyloken van de
soc. dem. partij met een eigen candidaat voor den raad
in het vuur en in herstemming.
Sociaaldemokratische cavallerie. Het „Sak
sische Vade land," een der meest bekende socialisten
vreters in de Duitsche pers, gaf onlangs den volgenden
raad
Als men alle recruten, die als sociaaldemokï-atische
leiders of hun handlangers bekend zijn, zonder meer
bij de beredene wapens indeelde, waarvoor een 3-jarige
diensttijd staat, dan zou daardoor menige jeugdige
heethoofd er van afgehouden worden de soc.dem. te
steunen.
Vermakelijk is het evenwel, in datzelfde artikel ook
dezen zin aan te treffen
Wij vreezeu dat de uit industriestreken stammende
recruten op zeer weinige uitzonderingen na even rood
uit den werkelijken dienst worden ontslagen als zij
er in kwamen.
O zoo die soc dem. cavallerie dient dus alleen om
een keurbende van propagandisten te vormen? Zeer
vriendelijk.
