No 17.
ZATERDAG 27 JUNI 1903
3e Jaargang.
ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij.
Bericht van de Administratie.
Gemeenteraads -Verkiezing.
De Schiedamsche Trairiwegmaatschappij
aan het Uitzuigen
ABONNEMENTSPEIJS:
25 cent per kwartaal
franco per post 30 cent j hj vooruitbetaling.
Losse nummers 2 cent.
BUEEAU VAN EEDACTIE
Gebouw „CONSTANTIA", Hoogstraat.
BUEEAU VAN ËUMINISTBATIË
A. WINTERBERG, Nieuwe Sluisstraat 5.
ADVEETENTIËN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke kortiag.
Stukken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a, s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
Aan de Postabonneé's wordt bericht dat de volgende
week over het verschuldigde abonnementsgeld zal worden
beschikt.
\erder wordt men nogmaals opmerkzaam gemaakt
op het veranderd adres van redactie en administratie.
Steunpenning, ruilnummers enz., gelieve men te zenden
aan de administratie, Nieuwe Sluisstraat No. 5.
Alles wat de Eedactie aangaat aan Constantia,
Hoogstraat.
De taak van het raadslid isWerk te maken van zijn
ambt. Wanneer we nu onzen Eaad vergaderd zien, dan
heeft deze iii zijn samenstelling het meest weg van een
achtbaar patroons-college. Nu is 't bekend, dat in deze
dagen de patroons voor hun arbeiders zorgen als een
vader voor zijn kinderen. De brandersknechts bv. kunnen
getuigen, hoe hun billijke grieven direkt uit den weg
zijn geruimd, hoe gering de bezwaren golden van gist-
verzending enz. waar het betrof het heil der arbeiders,
hoe zorgzaam de belangen van de heeren branders en
brandersknechts gelijkelijk gewogen werden, hoe brand-
kastoverwegingen ganschelijk vreemd bleven aan de
opruiming van ongerechtigheden. En zoo gaat het met
de overige arbeiders eveneens. Al was 't alleen wegens
de vervulling van die trouwe zorg, dan al zou 't be
grijpelijk zijn, dat de heeren zich niet meer kunnen
zetten tot de gemeente-zorg in al haar omvang. Maar
daar komen nog bij: particuliere aangelegenheden. De
heeren hebben nog hun eigen belangen te behartigen
en zoo komen we aan een stelletje raadsleden, die
weinig of geen werk kunnen maken van hun ambt.
Maar de kiezers schijnen dezen toestand .zoo allerge
woonst te vinden, dat zij keer op keer hun vertegen
woordigers in den eigen kring zoeken en afvaardigen
ten stadhuize. Nu wordt op niets ter wereld zoo nauw
lettend acht geslagen als op plichtsvervulling. Iemand,
die zijn plicht niet doet, gaat onverbiddelijk de laan
uit, 't zij hij werkzaam is bh' particulieren, bij maat
schappijen, bij gemeente of in landsbetrekking. Niets is
er, dat den mensch in de samenleving zóó tot 'n on
bruikbaar meubelstuk stempelt als: niet-plichtsvervulling.
Nu moet de ontzettende leegheid in dit opzicht vergoêlijkt
worden, want bij de raadsleden is zij zóó in 't oog
loopeud, dat geen kiezer ze loochenen kan. EnzewonZf
vergoelijkt, daarvoor bestaan er gelukkig partijen.
De partijen gaan scheep onder verschillende leuzen
en onder verschillende vlag. Nog speelt in onze goe
gemeente de godsdienst een hoofdrol. Het socialistisch
gevaar heeft nog niet zulke afmetingen aangenomen,
dat 'n vereenigd optreden van de partijen des behouds
noodig wordt geacht. Nóg wordt het niet noodig ge
vonden, zich te scharen onder de ééne leuzetegen het
socialisme, tegen het roode spook, zooals in Amsterdam IX.
Maar welke leuzen zijn dan wél in gebruik? In aan-
bevelings-biljetten van voorbijgegane dagen wordt ge
sproken van „onze dierbare beginselen", u (de kiezers)
bekend." Dat zijn anti-revolution, of christ hist. Dat is
de witte kalk van het gepleisterd graf, van binnen vol
doodsbeenderen. Er wordt niet gezegdDeze man kent
en weet de aangelegenheden der gemeente, hij gaf
bewijs in dat of dat geschrift, hij kan zijn vrijen tijd
wijden aan onderzoek en bestudeering van wat in de
gemeente aan de orde komt... niets van dat alles. De
vlag moet de lading dekken en na de overwinning aan
de stembus zakken de kiezers in zalige tevredenheid
in den dut, terwijl zij toch ook weten, dat hun eigen
lijke ovenvinning nog komen moet, dat zij die moeten
behalen in en door het werken, van hun afgevaardigde.
Dit alles is zóó bekend, dat de kiezers, die zich met
een stembus overwinning tevreden stellen, tot de onnoo-
zelen moeten gerekend worden of...
Er zijn kiezers, die anders overwegen. Ze zouden
bestempeld kunnen worden met den naam van fana-
tieken, het zijn zij, die in eiken politieken strijd een
godsdienst-strijd zien. Bij dezulken zwijgen alle argu
menten, zij gevoelen zich bij de stembusoverwinning als
de geloovige ridders, die bij een treffen de legerscharen
der heidensche Saracenen verstrooiden. Zij redeneeren
niet, zij juichen en daarmee basta.
De kiezer echter, die al zoover gekomen is, dat hü
weet, niet meer op te trekken onder de heilige banier,
dat het in den grond van de zaak om heel andere
belangen gaat, die verlangt wat méér in z'n afgevaar
digde, dan dat hij toevallig van deze of gene gods
dienstige klenr is. De vri.ag is, of hij dat meerdere
vindt in den socialistischen afgevaardigde. Het spreekt
.vaa zeL, dat een nog zoo'n betrekkelijk jonge partij
als de sociaal-democratische, binnen Schiedam maar niet
candidaten heeft, alsof zij met een schaartje geknipt
zijn, candidaten, die door hun persoonlijkheid bij hun
verschijning een gmsche omkeering zouden bewerkstel
ligen in den starren Eaad. Maar toch, het proletarische
element moet de vroedschap binnen. De bres moet ge
maakt worden. Als voorpost zou er in kunnen geschoven
worden de volbloed proletariër, de man, die nog zit
midden in het harde arbeiders-leven, de ongeleerde, die
zijn wijsheid sleep aan de ruwe praktijk des levens
alléén, die door rake opmerkingen, geformuleerd in zijn
harde leerschool, zou beuken op de zelf-genoegzaamheid
van de politieke heerscheDies uit de economische vrij
buiters-klasse. Dat heeft, óók zijn waarde. Zoo'n taktiek
prikkelt en schokt, schudt wakker en heeft zij al geen
vormende, dan toch zeker opwekkende waarde. En
waar het komt tot principiëele beschouwingen, tot het
verschil van inzicht in de samenleving, daar zal 't een
voudig betoog van den man, die niet leerde, maar
ondervond 't vér halen in waarde van dat van hen, die
leerden, maar wie 't leven koud liet.
Dat element 'n volgenden keer aan te vullen met den
man der theorie, is dan kiezersplicht.
De kandidaten der S. D. A. P. hier genoemd, kunnen
hun taak vervullen. De eigenaardigheid is, dat de kiezers
in den arbeiders-candidaat willen alle gegevens, die zij
zich een eisch denken in een volmaakt afgevaardigde.
Laten zjj bedenken, in de eerste plaats, dat de afdeeling
Schiedam geen kandidaten stelt, welke zij niet met goed
vertrouwen aan de kiezers kan aanbevelen, in de tweede
plaats, dat die kandidaten eventueel al hun vrijen tijd
beschikbaar stellen tot het richtig uitoefenen van hun
lidmaatschap. Het vertrouwen in onze beginselen moet
noodwendig het vertrouwen in den persoon versterken.
De arbeidersklasse vertegenwoordigd in den arbeider,
in den strijd om de vrijmaking der eerste post in den
raad geschoven.
Stemt allen de kandidaten der arbeiders
partij.
In de Zondag j.l. gehouden huish. verg. derS.D.A.P.
zijn candidaat gesteld:
In district
In district II
In district III
A. WINTERBERG.
G. v. d. MOST.
P. DE BREIN.
A. WINTERBERG.
P. DE BREIN.
A. WINTERBERG.
A. BLOMMENSTEYN.
Toen indertijd door den heer J. Vürtheim aan den
Eaad concessie werd gevraagd voor het aanleggen van
Paardentramlijnen in Schiedam, trachtte de heer M. C. M.
de Groot aan te sturen op exploitatie van de tramlijnen
door de gemeente.
Burgemeester en Weth. beloofden toen, te zullen
onderzoeken, in hoeverre de gemeente-exploitatie de
voorkeur verdiende boven het beheer door particulieren.
De conclusie waartoe Burg. en Weth. kwamen was
niet gunstig voor gemeentelijk beheer.
Noch uit een oogpunt van verkeer, nóch uit sociaal-
politiek (hè hoe deftig!) noch uit financieel oogpunt
verdiende gemeente-beheer aanbeveling.
Integendeel B. en W. zeiden:
te verwachten is, dat een exploitatie door par
ticulieren eer beter dan slechter zijn zal, dan exploitatie
door de gemeente.
Slechts in één enkel opzicht sloeg de schaal naar de
zijde van gemeentelijk beheer over.
B. en W. zeiden, dat:
„de gemeente meer dan een particulier ondernemer
■tegen overdreven arbeidsduur en onbillijk lage loonen
zal waken." „Toch particulier beheer," zeggen de
vroede mannen, want
dit neemt niet weg, dat door het opnemen van
doelmatige voorschriften in de concessie omtrent dage-
lijkschen arbeidsduur, rusttijden en minimum-loon vol
doende tegen misbruiken kan worden gewaakt.
Hoe waakzaam onze vroede slapers geweest zijn, zullen
we straks zien.
Het doelmatige voorschrift, dat betrekking heeft op
het personeel is artikel 34 der Concessie.
Het luidt:
„De concessionaris verzekert ten genoegen van B. en W.
zijn personeel tegen ongelukken, in en door den dienst
bekomen, voor zoover hieromtrent geen wettelijke regeling
geldend is.
De Concessionaris draagt zorgt, dat het personeel
elke veertien dagen minstens één dienstvrijen dag
heeft, welke dag minstens eens in de maand op een
Zondag vallen moet.
Het personeel zal eiken dag niet langer dan twaalf
uren in dienst mogen zijn en geen geringer weekloon
dan negen (op voorstel van den heer De Groot werd
dit tien!) gulden ontvangen.
Voor langeren arbeidsduur is vooraf vergunning van
B. en W. vereischt.
Wordt per dag langer dan twaalf uur gewerkt, dan
bedraagt het uurloon van de overige uren minstens
twintig cents. De bepalingen omtrent het loon gelden
alleen voor het vaste en volwassen personeel.
Ziedaar de doelmatige bepaling. Hoe zij wordt nage
leefd, zal blijken.
Vast in dienst bij de Maatschappij zijn 6 conducteurs
en 1 aflosser-conducteur, 7 koetsiers en 1 aflosser
koetsier.
De beide aflossers zijn beneden, de overigen allen
boven den 23-jarigen leeftijd.
Den controleur en den hoofdconducteur laten we bui
ten bespreking.
De diensttijd loopt van ó1/, uur s morgens tot 101/3
uur 's avonds
Daarbij is begrepen een schafttijd van 5ü minuten.
Er wordt dus ongeveer 16 uren per dag dienst
gedaan. Zeer doelmatig niet waar 't Zijn immers maar
arbeiderslijven. Die waar is goedkoop genoeg. Al ver
rekken er een paar, je hebt dadelijk weer versche bij
de hand. Vooruit dus maar!
Voor overwerk wordt slechts één uur (dat is dus
de respectabele som van 20 cents) in de 5 dagen uit
betaald. Dat verdient men, door de laatste tram te be
dienen, die 10.35 's avonds van het station vertrekt.
En dat, terwijl de loonen op het minimum zijn ge
steld. Dat is tien guldens (1000 centen) per week. Daar
komen dan de fooien nog bij, maar gelukkig niet uit
den zak van den concessionaris. Dat die fooien hoog
zijn in onze rijke gemeente kan ieder wel snappen. De
conducteurs moeten 1/3 daarvan aan de koetsiers afstaan.
Doelmatig, weet u
Om de vijf dagen heeft ieder een dienstvrijen dag.
Mooi, hè Ja, maar indien er een zieke is, moet de
vrije man invallen. Voor de 16 uren dienst, die hij dan
verricht, krijgt hij geen rooie cent uitbetaald. Zonder
eenige vergoeding is hij doelmatig werkzaam voor de
brandkast.
De concessie eischt voor elk lid van het personeel
eens in de maand een vrijen Zondag.
Aan dit voorschrift wordt evenmin de hand gehouden.
MOKER