No. 20.
ZATERDAG 18 JULI 1903
3e Jaargang.
ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij,
Reaktie.
Herstemmings-kool.
Handhaving van het hoogste Gezag!
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal j vooruitbetaling.
franco per post 30 cent j
Losse nummers 2 cent.
BUREAU VAN REDACTIE
bebouw CONST ANT I A Hoogstraat.
BUREAU VAN ADMINISTRATIE:
A. WINTERBERG, Nieuwe Sluisstraat 5.
ADVERTENTIËN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Stukken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a.s, 's middags 12 uur In
het bezit der Redactie zijn.
Het liberalisme in verval dat heeft ook de afge-
loopen Gemeenteraadsverkiezing geleerd. De liberale
groep geslonken tot zes leden, welk getal door de her
stemming kan gebracht worden op zeven, benevens één
vrijzinnig-democraat.
Daartegenover de christelijke groep, dertien of veer
tien leden sterk, 't Is een slecht uitzicht voor even-
tueele adressen aangaande kindervoeding en -kleeding,
'n slecht uitzicht ook voor de werkloozen, die het
hongerspook in den aanstaanden winter zullen zien
grijnzen, '11 slecht uitzicht op de behartiging der onder-
wijsbelangen, 'n slecht uitzicht op vermindering van
belastingdruk op de kleine luiden.
Al wat behoudzucht bij elkaar kon scharrelen, al,
wat de liefhebbers van de bestaande orde konden
optrommelen door het alarm van dreigende wanorde,
is in 't verkiezingsveld geweest, om den uitslag zóó
te maken.
Maar, geen nood! De reaktie was tot nu toe weife
lende, zij tastte nog in 't onzekere, maar nu, nn zal
zij zich openbaren in al haar felheid, in al haar onbe
schaamdheid. En dan zal zij knijpen, knijpen in al wat
verdraagzaamheid of vooruitgang heet, dan zal zij den
domper zetten op al, wat verlichten wil, dan zal zij
knevelen, al wat zich vrij bewegen wil.
En dan zal blijken, dat zij haar eigen graf graaft,
dat zij zichzelf verteert, als altijd. Reaktie in zich zelf
is onbestaanbaar, zij is het verschijnsel, dat door daden
van heftige aktie wordt opgeroepen. In gewone tijden
is het de behoudzucht, die zonder vuur van overtuiging
elk brokje van 't bestaande verdedigt tegen den voort
dringenden vooruitgang, tegen 't veld winnen van
geleidelijke ontwikkeling, in perioden van beroering is
die behoudzucht tijdelijk H vuur ingeblazen van den
haat, van machteloozen haat tegen niet te keeren groei.
Juist gebeurtenissen als de April-staking constateeren
met onafwijsbare duidelijkheid, welke vorderingen de
stille ontwikkeling heeft gemaakt, in breede kringen,
en 't is dan ook juist, dat de haat de behoudzucht op
blaast tot felle reactie.
En wie zijn het, die zich onder den reactionairen
vaan scharen
Dat zijn zij, die den gloed van een overtuiging mis
sen, die te kort schieten aan strijdkracht, die niet ge
dreven worden door de kracht van een beginsel. Het
zijn elementen, die het leven doorsleuren, hnn eigen,
onbeduidend leven, die aandoening missen van grooten,
felbewogen tijd, die hun rustig, kalm en welverzekerd
bestaan den maatstaf vinden voor sociale rechtvaardig
heid en socialen welstand. Het zijn elementen, die ook
geestelijk den sleur leven van het enge gedachtenbe-
weeg binnen bepaalden kring, gevormd door enkele
theologische of politieke axioma's. Het zijn de geloo-
vige en kapitalistische elementen, die te koop loopen
onder het teeken van den haat, terwijl zij zich dra-
peeren met den mantel der liefde.
De reaktie is dus schijnheilig en leugenachtig. Zij
mist eiken reëelen ondergrond, zij heeft geen bepaald
doel, zij slinkt tot de gewone, onwerkzame behoudzucht,
wanneer de schokkende aktie ophoudt en geleidelijke
ontwikkelingsgang weer intreedt. Wanneer dus de reaktie,
zooals nu, overal het veld houdt, dan is dat geen ont
rustend verschijnsel, maar een noodzakelijk, dan is het
slechts een crisis in den groei van den vooruitgang, de
reactie brengt geen ontmoediging, maar nieuwen strijdlust
bij de vooruitstrevende partijen. Het geschreeuw over
den dood of achteruitgang der sociaal-democratie is de
uitdrukking van den onberedeneerden haat, is de holle
klank van het leege vat. Die haat maakt slachtoffers,
maar dat zijn tevens de martelaren, uit wier bloed
nieuwe legioenen opschieten De moderne ketterjacht
plant slechts te dieper in de gemoederen het geloof,
in de rechtvaardigheid van eigen zaak, en de moderne
tortuur van honger en wanhoop maakt slechts te sterker
het gevoel van verweer wakker bij de ongetroffenen,
verbreedt slechts de gelederen van de strijders voor
rechtvaardigheid en menschelijkheid.
De reactie is onbestaanbaar in zich zelf. De sociaal
democratie, in sterker spanning dan ooit onder den
heftigen druk, verruimt zich onmiddellijk na de opheffing
daarvan na de reactie-druk de groei der partij.
Deze eenvoudige waarheid, logisch uit de gegevens
voortvloeiend, niet te kunnen vatten, wijs op de ver
duistering der rede door een machtig overheerschenden
factor die niet is de christelijke liefde.
In de reactie viert de haat hoogtij, gemeenschappe
lijke haat is de grondslag, waarop 't verbond der zich
noemende christen-partijen tot stand kwam. Huichelarij
en femelarij hangen er den mantel der christelijke
liefde over, maar overal, waar de klauw tusschen de
plooien uitglipt, grijpt die naar wraak. Duizenden
slachtoffers van honger en wanhoop getuigen van de
christelijke vergevens-gezindheid als uitvloeisel der
groote liefde. De reactie vergiftigt tijdeliijk het open
bare leven, zij oordeelt niet, maar lastert, zij bewijst
niet, maar vonnist, zij betracht niet het recht, maar
het geweld, zij vernielt het geloof in goede trouw, en
in dit opzicht kan haar nawerking zich lang doen ge
voelen.
De reaktie is de loochening van den chnstelijken
geest. De elementen onder haar banier saamgestroomd,
zijn reeds door hun leuze gestempeld tot de minst
zedelijken, en het gezelschap van 't ongodistisch kapi
talisme blameert volstrekt niet. Al, wat de reactie naar
voren heeft geschoven, al, wat zij in de regeerings-
lichamen, in casu de gemeenteraden heeft gebracht,
munt vooral uit door gebrek1 aan initiatief, door gebrek
aan werkkracht. Alleen, wanneer er negatief werk te
verrichten valt, het afstemmen van al, wat in het teeken
van den vooruitgang staat, zijn zij op hun plaats.
De reactie levert dus geen krachten, die als leiders
een partij zullen formeeren tegen den vooruitgang, tegen
de sociaal-demokratie. 't Zijn geen scheppers, maar
vernielers, en als zoodanig heeft hun optreden slechts
oogenblikkelijk succes.
Het zwarte tijdperk van nu is de doorgangs-periode
naar een tijdperk van hooger bloei voor de sociaal
democratie, en wat de reactie moge bederven en ver
nielen, de sociaal-democraten zullen weer opbouwen
onder het onwankelbaar vertrouwende toekomst is ons
Bij de herstemming in district II is van Christelijke
zijde een biljet verspreid, dat een nagekomen bijdrage
levert aan al de verkiezings-kool, die acht dagen ge
leden verkocht is. In dat biljet wordt verteld, dat de
Roomsch-Katholieke candidaat behoort gekozen te wor
den. Over 't waarom zijn alle Christelijke groepen
het reeds van te voren eens geworden, en 'f zal ook
andere belangstellenden duidelijk worden uit de volgende
regelen, heet het verder.
Dat is nu eens een biljet om in te grasduinen. De
Christelijke groepen, niet waar, die 't van te voren al
eens zijn geworden. Nu zal 't prima, 't prima, 't puik-
puik van de Christelijkheid onthuld worden.
Ziehier waar 't op neerkomt
Vroeger had men in Schiedam allerlei kwestiën, en
daar kon men zich nog wel eens over druk maken.
Echter, dat is uit.
Toch is er nog niet alles wat een liberaal-radicaal-
socialistisch hart begeeren kan schoolvoeding, school-
kleeding, schoolartsen, schoolbaden, schoolreisjes enz. enz.
moeten nog komende klassen zijn nog te groot, en de
onderwijzers nog een ietsje te afhankelijk van de hoofden
maar dat wordt wel beter op den duur't mag dan
weer een kleinigheid in de belasting schelen, maar daar
komen we in Schiedam wel overheen, wanneer de ge
duldige belastingbetaler het telkens duurder wordende
belastingbiljet maar laat kwiteeren bij den ontvanger
Dit alles en meer nog kan men verwachten, wanneer de
heer VAN DER SCHALK er komt door hulp van
Socialen en Radikalen.
0, Dat we flinke belangstelling konden wekken.
Hebben we niet zuinige mannen noodig in onzen
Schiedamschen Raad, mannen die in deze moeilijke dagen
hart toonen te hebben voor de belangen van de zoo
zwaar belaste burgers; mannen die een helder hoofd
hebben en een blik, om te overzien het raderwerk dat
zij meê hebben te besturen; mannen, koel van zin, om
scherp te onderscheiden, dat niet alles wat zich met het
reclame-biljet „Algemeen Belang" tooit, waarlijk alge
meen belang is?
Mannen, die aan tal van dwaasheden, die de nieuwe
richting ons wil laten betalen, paal en perk blijven
stellendie den moed hebben van fier en krachtig „neen"
te zeggen, en de kennis bezitten om dat „neen" te laten
hooren op zijn tijd.
Mannen met kennis van Handel en Scheepvaartmet
helder begrip van de exploitatie onzer gemeentebedrij
ven; met een oog voor hygiënische belangen van onze
stad. Mannen, ook op sociaal gebied van beteekenis;
die den werkman willen helpen, maar allerminst van
plan zijn den socialistischen kant uit te gaan; mannen,
die op onderwijsgebied recht van meespreken hebben
en de kracht bezitten om zoo noodig gewenschte ver
betering te brengen in ons Schiedamsch Openbaar On
derwijs.
De hulp van socialen is een fantasie.
Maar wat is nu de eisch van deze het van-te-voren-
eens-geworden-Christelijken We moeten zuinig worden,
op de centjes passen. Zouden de Christelijke kiezers nóg
niet beu worden van al dat gewouwel over „onze
beginselen" en van het geestelijke bij ons voorop.
De nieuwe richting, de sociaal-democratie is te duur
voor onze Christenen Kan het nog naakter gezegd
worden, dat het geloof op den geldzak zit? Den chris-
telijken kiezers zij van harte gezondheid toegewenscht!
Ondanks of misschien wel dóór deze klemmend-
christelijke argumentatie is de christelijke candidaat
geslagen.
Het bestuur der Christelijk-Historische Kiesvereeniging
„Eendracht" (waar de eendracht evenwel schijnt te
ontbreken) heeft voor de herstemming in II een strooi
biljet verspreid, met de volgende roerende mededeeling o.a.
Het valt niet te betwisten, er zijn twee stroomingen:
de een houdt het gezag hoog! De ander wil van dat
Gezag zeer weinig of niets weten. En daarom strijden
wij niet voor personen, doch voor ons Christelijk beginsel
Handhaving- van het Hoogste gezag.
Hoe in beslist Christelijke streken dat beginsel wordt
hooggehouden, hoe 't daar gehandhaafd wordt met bier
en jenever, is van algemeene beffendheid. In Schiedam
is het beginsel zeker nog niet genoeg doorgewerkt.
We genieten daarom bij verkiezingen niet zulke wal
gelijke tooneelen, als er b.v. dezer dagen te Woensdrecht
(een dorp in'Noord-Brabant) te aanschouwen waren.
De heer A. Eggermont, onderwijzer in die plaats,
deelt in het Dagbl. van N.-Br. mee, dat tengevolge
dier Gemeenteraadsverkiezing „een groot aantal kinderen
's namiddags dronken in de school zat". „Ik zelf",
zegt hij, „had een tiental leerlingen, die bepaald
dronken waren en zelfs was ei- een kind zoo bedwel
mend, dat het op het speelplein neerlag als een krach
teloos wezen!
In die bijna uitsluitend Katholieke streken werkt toch
het Christelijke beginsel wel, niet waar?
Men ziet het, zelfs de jeugd bleef er niet ongevoelig
voor. En hoe krachtiglijk en eendrachtiglijk (stijl C -H.)
zal men daar de belangen der minder bedeelden behar
tigen in den Raad. Men laat plassen jenever stroomen
om het Christelijk beginsel hoog te houden. Want ieder
begrijpt, dat ook bij de jeneverkiezers wel waarheid
zal zijn, wat de Christelijk-Historische Kiesvereeniging
„Twee.... pardon, „Eendracht", zoo treffend schoon
en zoo hartroerend juist zegt: „Ons beginsel is ons boven
alles dierbaar!"
Daarom, kan de candidaat er met één „neutje" niet
inkomen, schenk er twee, drie, meerdere.... Bedwelmt
mannen, vrouwen, kinderen desnoods, opdat hun oordeel
scherper zij. Geeft, hen overvloediglijk (C.-H.), schenkt
mildelijk, opdat van hen getuigd zal kunnen worden te
gezetter tijd: Hun beginsel was hun boven alles dier
baar! Gezegend Brabant, waar immer het Christelijk
beginsel zoo hoog gehouden moet en kan worden!
Wanneer zullen we in Schiedam zoo ver zjjn?
MOK
