Nieuwtjes met 'n luch-i
De Belgische reis.
Boeken en Brochures.
Uit het Arbeidersleven.
Het soc.-dem wetsontwerp.
Drankbestrijding.
Zou men niet haast denken, dat men hier las van
de eerste christenen, die ook alles gemeen hadden,
inplaats van... heiden-negers. De waarde der dingen
kenden zij in 't geheel niet, zoodat de ruil van een
schaap voor een os, of een kalf voor een koe, niets
ongehoords was. Toen hij van Demaraland vertrok,
zegt hij, werd hij eerst afgeschrikt door de hooge prij
zen uitgedrukt in geld, of Europeesche artikelen, die
de Herero's vorderden voor huisraad enz. Maar door
hun te betalen in vee ging het vlotter, „want ik be
merkte spoedig, dat het hun tamelijk onverschillig was
of zij een volwassen koe kregen of een kalfje."
Kórtom, teiwijl de heidenen er iets onbillijks in zagen
op ruilen iets te winnen, wist de zendeling daar zeer
goed zijn voordeel mee te doen.
Het is te begrijpen, dat de p ediking bij zulke menschen
niets gaf, en eerst toen vuurwapenen waren ingevoerd,
de handel zijn intrede had gedaan, Europeesche avon
turiers waren verschenen, ontstonden er nieuwe behoeften,
nieuwe begeerten werden gewekt, nieuwe ondeugden
drongen door, in één woord, het oorspronkelijke com
munisme had plaats gemaakt voor ivarenproductie,
kapitalisme- en christendom. Ook het groote Europeesche
beschavingsproduct, de sterke drank, deed ziju intrede
bij de bevolking, „die vroeger enkel melk of water had
gedronken 1)
De zendeling Büttner erkent, dat tot dusver de jaren
lange arbeid niets had uitgewerkt, en de jaren 1842
1861 gingen voorbij zonder dat een enkel Herero gedoopt
werd. De zendelingen hadden alles zelf' moeten doen,
en tot nu toe verplicht, handwerksman en boer tegelijk
te 'zijn, zagen zij zich ook genoodzaakt op te treden
als koopman.
En verder:
De leiding der verdere kapitalistische ontwikkeling
werd van nu af gevoerd door de groote maatschappij
te Barmen. Geweren en benoodigdheden voor geweren
bleven steeds een der voornaamste handelsartikelen.
Demara werd een afzetmarkt voor verouderde schiet
wapenen. Winst was er te behalen, want „aanvankelijk
vroegen de Herero's alleen maar een goed gevulden
zakdat een grootere zak half gevuld wellicht meer,
bijv. kruit, bevatte, ging boven hun bevatting". Steeds
grooter werd de vraag naar kleeren, en eenmaal voor
het Evangelie gewonnen, waren er mannen, die twee
of drie broeken over elkaar aantrokken, zoodat de
garderobe een belangrijke post van uitgaven vertegen
woordigde voor de bekeerlingen en van ontvangsten
voor hunne leeraren.
Tot zoover de mededeelingen van den zendeling.
Men ziet het Christendom, vuurwapenen, avonturiers,
ondeugden, kapitalisme en sterke drank zij n onafscheidelijk
verbonden, in dien zin, dat het Christendom in die
vreemde streken onbestaanbaar is, zonder jenever, kruid
en lood etc. Eerst moet de bevolking verpest worden
door allerlei kwaad uit onze allerchristelijkste samen
leving ingevoerd. Is het zedelijk bederf voldoende inge
vreten, dan zijn de bewoners langzamerhand voor het
Christendom rijp geworden.
Maar met het Christendom doet de kapitalistische
maatschappij haar .intrede met haar onderdrukking en
haar uitbuiting, haar ijzeren slavernij. En de gezegende
bevolking wordt menigmaal uitgemergeld en uitgemoord
en smaakt aldus de weldaden van het Christendom
in verbinding met de souvenirs, die het kapitalisme
kan bieden. Arbeiders, wanneer men bij U aanklopt
om een penningske voor de zending, bedenkt dan, of
uw gave ten goede of ten kwade wordt aangewend.
Weest met de zending voorzichtig
Ongetwijfeld kan, wat daar werd verkregen, ook hier
worden bereikt. Veel inspanning zal gevorderd worden,
om hier aan te vangen, met hetgeen daar reeds onder
nomen werd.
Het werk van onze Zuidelijke kameraden kan ons
veel leeren.
Daarom vooral zijn we verheugd, dat ook uit Schiedam
een groep zich heeft aangemeld, om de reis te maken.
Veel genoegen, Schiedamsche makkers
We wenschen u een open oog en oor en een ontvan
kelijk gemoed. En wanneer ge dan straks weer zijt
teruggekeerd, zal de opgedane ervaring ten goede komen
aan het streven der partijgenooten in Schiedam. Moge
de werklust der Belgen voor de arbeiderszaak de Schie
dammers ten voorbeeld zijn. Dan zal het Belgische zaad
voor de arbeidersbeweging binnen Schiedam vruchten
afwerpen, veertig-, zestig-, ja honderdvoud!
Aan de Schiedamsche reizigers, vrienden en vrien
dinnen een hartelijk salut
De „christelijke" pers komt zoo nu en dan 'ns aan
dragen met hebbedingetjes die niet altijd pleiten voor
hare onfeilbaarheid, of.... die door hun fantastische vor
men spreken van christenen, voor wie de geboden „gij
zult niet liegen" ende „gij zult geene valsche getuige
nis spreken" niet gegeven schijnen
Onder 't motto „Gevaarlijk speelgoed" gaf de Kath.
Werkman onlangs ook weer iets van zulk gehalte, en
de geloovige pers haastte zich dat snufje over te nemen
om de schaapkens weer eens wat nieuws op 't gebied
der socialisten-vreterij aan te bieden. Hier is 't moois:
De sociaal-democratie heeft een catechismus, evenals
het Eoomsche geloof een catechismus heeft.
In die der sociaal-democraten staat echter: „er is
geen God. De sterren en de aarde met menschen,
dieren enz. enz. zijn nooit geschapen, maar hebben
altijd bestaan."
Hieruit volgt vanzelf dat een ieder, die sociaal
democraat wil worden, eerst zijn geloof in God moet
afzweren.
Zoolang men gelooft in een God, is men geen vol
bloed sociaal-democraat.
We bemerken dus 'n cathecismus is „gevaarlijk speel
goedOns wèl.
Maar nu moet de Kath. Werkman ons eens vertellen
uit welke sociaal-democratische catechismus ze 't boven
staande heeft geciteerd. We hebben óók wel 'ns cathe-
cismussen gelezen, door sociaal-democraten geschreven,
we hebben die dingen nog eens opgezocht en ze nu
voor ons liggen, doch kunnen er de zinnen, door de
Kath. Werkman er uit opgediept, niet vinden. Toe
heeren help ons eens op weg, asjeblieft
Of.... zou de Kath. Werkman bijgeval alles uit z'n
duim gezogen hebben? (We kunnen ons toch slecht voor
stellen dat er sociaal-democratische cathecismussen be
staan, die, aan sociaal-democraten onbekend, alleen bij
Katholieke Werkmannen huizen.)
Als we 'tdaar 's op hielden voorloopig
Het waardig verzinsel wordt besloten door de ver
nietigende uitspraak
Behalve het verzaken van God, bevat die (welke)
sociaal-democratische catechismus nog veel ongerijmd
heden meer.
Hiertegen valt natuurlijk niets anders te doen dan
ootmoedig te zwijgen en even schuw naar boven te
loenschen, waar vandaan wel al die wijsheid komt.
De Meeting te Dordrecht moet een voor
proef geven van de Nationale Betooging op
den 13en September.
Ongeveer 800 partijgenooten en geestverwanten onder
nemen Zaterdag, 15 Augustus, de reis naar België.
De geestdrift, waarmee zij daar door onze Zuidelijke
buren ontvangen zullen worden, moet zeer groot zijn.
De reizigers zullen zich dan ook spoedig één gevoelen
met de massa daar ginds, die daar werkt en streeft
naar betere toestanden, betere levensvoorwaarden, even
als de proletariërs in onze omgeving.
Het vérheugt ons, te weten, dat in den vreemde onze
broeders wonen, dragende dezelfde inzichten omtrent de
huidige samenleving, als wij
Het versterkt ons willen, te weten, dat daar strijders
zijn voor dezelfde zaak, als die, waarvoor onze harten
sneller kloppen en welke onze geestdrift ontvlammen doet.
Het verkwikt ons, te weten, dat de strijd in den
vreemde met succes wordt gestreden en dat de arbeid,
daar door onze mannen verricht, steeds nader voert tot
het doel
„een meer menschelijke samenleving
Maar bovenal, het moedigt ons aan, wat daar door
onze medestrijders reeds werd bereikt. Wat daar ge
lukte, heeft hier ook kans van slagen. Die wetenschap
bezielt met nieuwen moed, vestigt nieuwe hoop.
„Arm Rotterdam"
is de titel van 'n ons ter resensie gezonden boekje,
geschreven door onze partijgenooten L. Schotting en
H. Spiekman. „Hoe het woont" „hoe het leeft"
wordr, erin beschreven, terwijl 'n zevental teekeningen
van Schotel dit eenigszins aanschouwelijk voorstellen.
„Arm Rotterdam" bij de lezing ervan komt men
tot de overtuiging, dat de tit 1 van het boek goed
gekozen is.
In hun voorrede zeggen de schrijvers o.m.
„We staren zoo dikwijls op de ellende... in verre
gewestenwe zijn daarmee bekend, omdat kranten en
tijdschriften ons er dagelijks van verhalen.
Doch in de onmiddellijke omgeving Wat zou het!...
Leven we niet in een beschaafde stad waar ver
schillende liefdadige en godsdienstige instellingen de
chariteit, de barmhartigheid, beoefenen
De Rotterdamsche chariteit is precies gelijk aan alle
anderetotale onmacht kenmerkt haar. Er worden in
„Arm Rotterdam" vreeselijke toestanden bloot
gelegd, afschuwelijkheden, waarvan vóóral klein-
steedsche menschen zich geen denkbeeld vormen kunnen
doch die ook aan groot-steedschen nog wel voor 90 pCt.
onbekend zijn.
Men leze het boekje zelf, de prijs van 25 cents is
niet te hoog. We wagen het niet trekken er uit te
geven, we zouden niet weten waar te begiuneii en waar
te eindigen, 'tls een som van ontzaglijke ellende, van
vreeselijk, onbarmhartig lijden, wier uitkomst een ver
pletterende aanklacht is tegen de huidige maatschappe
lijke inrichting, bij wier ontelbare en stinkende
wonderplekken 't gepeuter van alle mogelijke filantropen
uitkomt zooals 't werkelijk isakelig, onhiacktig,
klein gedoe.
De ware schuldigen. Debat tusschen Mr. P. J.
Troelstra en Dr. A. Kuyper over de oorzaken en ge
volgen der Aprilstaking, gehouden in de 2e Kamer op
30 Juni en 1 Juli 1903, met een inleiding en naschrift
van Mr. P. J. Troelstra uitgegeven door de S. D. A. P.
De prijs dezer brochure is 5 cent een prijs, welke
onze partijgenooten in de gelegenheid stelt met deze
brochure te woekeren. En gewoekerd moet er
worden met dit geschrift de publieke opinie, ver
giftigd door al den zwadder door onze vijanden over
ons uitgestort, vooral door de naloopers van Kuyper
heeft t e g e n gif noodig. Helder straalt door alles
heen aan wie de schuld ligt, in waarheid van de
schokkende gebeurtenissen in 't begin van dit jaar de
zuiverheid van ons, van het door sociaal-demokraten,
toenmaals ingenomen standpunt de gemeene uit-
tarl ende houding der kapitalistenkliek, zetelende in een
reactionaire overheid, de zoogenaamde „christelijke"
overheid, de regeering der „kleine luyden."
Men leze en verspreide het geschrift zooveel doenlijk
't is ons aller plicht.
ArbeidersToont dat het U ernst is met
den strijd om het Algemeen Kiesrecht.
Het volgende bericht nemen we over uit Het Volk.
't Geeft een griezelig kijkje op de wijze, waarop een
deel van het Nederlandsche proletariaat zijn leven
moet rekken.
Van twee vrouwen.
Aan het Uithuizer station was het de vorige week
extra druk, daar de vlastrekkers menschen, die
voor eenige weken met hun huisgezin naar genoemde
plaats en omstreken komen om het vlas te oogsten
weer naar hun haardsteden teruggingen. Hoewd door
enkelen beweerd werd. dat nog wel eenige dagen door
kon worden gewerkt, werden zij door het aanhoudende
slechte weer gedwongen terug te keeren, daar de uit
gaven op die manier de erdiensten zouden overtreffen.
Een ooggetuige schrijft ons, dat er o. a. een vrouw
bij was, die ondanks zij in gezegende omstaud-
heden verkeerde toch de vorige weken was aange
komen om met de ploeg mede te werken en hoewel zij
Zondag daarna beviel, moest ook zij den daaropvol-
genden Vrijdag de terugreis weer aanvaarden; tweede
klas reizende zou het, volgens advies van den dokter,
wel niet al te bezwaarlijk zijn.
En terzelfder tijd reisde een andere vrouw door
Groningen, omgeven door een van goud en edelge
steenten schitterenden stoet.
En waar zij zich vertoonde ging gejuich op en beijver
de men zich, haar te omringen met alle mogelijke
weelde en comfort
En toch had zij niets gedaan waardoor dit alles was
verdiend, zij had zelfs niet geleden als die eerste.
Is de tegenstelling schril genoeg, lezers
Laat ieder die iets gevoelt, voor de wreedheid onzer
maatschappij, die de eene klasse van menschen vertrapt,
verwoest, ten koste van de andere, plaats nemen in
onze gelederen. Laten we samen optrekken tot ver
overing van een toekomst, waarin zulke tegenstellingen
niet meer worden geduld!
Aan het werk voor den Nieuwen Tijd
De Memorie van Toelichting tot het soc.-dem. wets
ontwerp bestaat uit algemeene beschouwingen, die in
10 paragrafen verdeeld zijn en uit kortere aanteeke-
ningen op de voornaamste artikelen.
De algemeene beschouwingen bestaan uit de volgende
paragrafen
lo. Omvang van het wetsontwerp. 2o. Urgentie van
het kiesrechtvraagstuk. 3o. Algemeen kiesrecht voorde
Staten-Generaal. 4o. De bestaande kieswet. 5o. De wij
ziging van art. 80 der grondwet. 6o. Provinciale Staten
en Gemeenteraad 7o. Vrouwenkiesrecht.*8o. Evenredige
vertegenwoordiging. 9o. De Eerste Kamer. lOo. De
volksstemming (referendum).
Met langzamen slentertred loopt op een warmen
zomerdag een politieagent dienst te doen in een volk
rijke stadsbuurt. Een eindje voor hem uit gaat een
knappe burgervrouw, een aardig moedertje. Ze bukt
zich en raapt iets op, ziet rond en bergt het onder haar
schort. Dit lijkt den agent verdacht. Hij versnelt zijn
pas, en heeft weldra de vrouw ingehaald.
Vindt je daar wat, moeder?
Wou je 's graag zien?!!.... En haar schort optillend,
toont ze den verbaasden diender.... een paar groote
glasscherven.
„„Ik dacht, zei ze, ik zal ze maar uit den weg ne-
1) Cnrsiveering vao ons Red.
