Toch zoo zorgzaam!
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Een korte nabetrachting.
Ontslagen.
't Gemeenteverslag (bijlage XXXII b) handelt over
de woning van den directeur der Gasfabriek. Yan
oudsher heeft deze ambtenaar aan de fabriek gewoond,
om bij alle gebeurtenissen tegenwoordig te zijn, waar
hij voor alles de verantwoordelijkheid droeg.
Nu echter is gebleken (plotselingdat deze direk-
teurswoning niet meer voldoet aan de billijk te stellen
eischen, onbewoonbaar is geworden. Voorheen hoorden
we nimmer dat 't huis in z'n vervaltijd was, maar
zooiets kan heel wel in korten tijd z'n beslag vinden,
't Is in elk geval een leelijk dingetje. Een onderzoe-
kings-commissie werd gevormd en deze vertelt in kaar
rapport, dat, wil men de stulp weer een beetje in göê
doen brengen, daarmede een f5800.mede gemoeid
zou zijn. Teneinde dit bagatelletje uit te sparen, stelden
B. en W. voor het huis het huis te laten, dat licht te
gebruiken is voor andere doeleinden, en den directeur
een vergoeding van f 400.toe te kennen, 'n bedrag
dat hen (B. en W.) billijk toeschijnt en door hem (den
directeur) als voldoende werd geoordeeld.
Op zichzelf 'n doodgewone, heel onschuldige historie.
Doch nu weet men, dat onze tegenwoordige directeur
van de gasfabriek ongehuwd is. Wat heeft een onge
huwde aan een huis Natuurlijk woont hij in bij anderen
't huis wordt dus niet bewoond. En
Neen, zeg nu niet, dat 't huis ten behoeve van den
Directeur is afgekeurd, om alzoo in de gelegenheid te
zijn den man nog een extraatje toe te stoppen. Dit
zou beslist bezijden de waarheid zijn...
Wij gelooven daarvan geen spat, heusch niet, doch
maken met alle bescheidenheid de opmerking, dat als
de gemeente woningen wil gaan afkeuren, zij had kun-
nen beginnen met die, welke er de meeste aanspraak
op maken, die er om smeeken, maar waarbij geen
directeurs-woning aan de Gasfabriek begrepen is.
Zóó erg is 't met deze nog niet en de zorgzaam
heid onzer gemeente overheid is in deze tamelijk
wel misplaatst, althans voorbarig
Van den Balkan. Algemeen wint de meening
veld, dat de opstand z'n einde nadert met 't verlies
aan de zijde der opstandelingen. De mogendheden schij
nen neutraal te zijn gebleven, natuurlijk is niet te zeg
gen wat achter de schermen is afgespeeld.
Turkije heeft in elk geval de handen vrij en houdt
vreeselijk huis. Alles wat in den weg 'komt wordt ver
nietigd dorpen verbrand, de bewoners over de kling
gejaagd. Natuurlijk leggen bij de heele geschiedenis de
plattelandsbewoners het loodje daar vieren de sol
daten hun schiet-, hak- en brandlust bot. In de steden,
waar nogal vreemdelingen, consuls en dergelijke snui
ters huizen, houdt men die hakmachines nog wat in
toom, maar de bevolking waagt zich niet buiten de
muren.
Het getal dakloozen, der zwervers, die van alles
verstoken, nu reeds door 'tland dolen, moet reeds op
70.000 te schatten zijn. En eiken dag komen er bij.
Den 6en Sept. kwam het tot een treffen bij Klissura.
Een sterke opstandelingen-bende viel de Turksche troe
pen aan, die de stad bezet hadden. Versterkingstroepen
werden met den grootsten spoed gezonden. De opstan
delingen werden na een hevig gevecht teruggedreven.
Aan beide zijden werden zware verliezen geleden.
Het rapport van den Turkschen consul te Salonika
maakt melding van het feit dat driehonderd opstande
lingen, die zich overgaven na ingesloten te zijn bij
Zelenitz, in het district Kastoria, door de Turksche
soldaten werden vermoord.
Een particulier telegram der Frankf. Zlg. bevat
Telegrammen uit Burgas verzonden, melden dat het ge-
heele district Kirk-Kilisse door benden Koerden, Alba-
neezen en Zebeken moordend en brandend afgeloopen
wordt.
Een escadron Turksche cavalerie veegt de Bulgaar-
sche grenzen schoon; alle vluchtelingen, die in hun
handen vallen, worden neergesabeld.
Een sterke Turksche troepenmacht beweegt zich in
de richting der Bulgaarsche grenzen.
't Is en blijft zonderling dat de mogendheden, die
over 't algemeen zoo'n lange neus hebben, nu zoo wer
keloos blijven.
Zou ons landje soms niet?
't Is maar 'n vraag en.... 't zou de eerste maal
niet zijn
Frankrijk. Een bisschoppelijke oproerling is die
van Marseille, Andrien genaamd, die zijn ondergeschikte
geestelijken opgeroepen heeft, om kloosterlingen wier orde
geen verlof tot nederzetting heeft gekregen, toch te
laten preeken in de parochiekerken, in strijd met de
wet op de kloosters.
Maar Combes laat niet met zich spotten. Hoog of
laag treffend voert hij met ijzeren vuist de regeerings-
besluiten uit en deze voorname weerspannige heeft
daarvan eveneens een bewijs verkregen. Hij ontving
althans van Combes 't volgend schrijven
„Ik heb een exemplaar in handen gekregen van uw
rondschrijven aan de geestelijkheid en dat gij publi-
ceeren wilt.
„Dit is op zichzelf al een fout. Maar de inhoud van
het schrijven is een aaneenschaking van aanvallen, en
geschikt uwe priesters en geloovigen tegen het openbare
gezag op te zetten. Verder hebt gij een prelaat die
voortdurend agiteert en zonder verlof zijn residentie
verliet, openlijk in uwe kerk doen huldigen. Ik meen
dat het budget van eeredienst niet behoeft te dienen
om dergelijke demonstraties te betalen en daarom wordt
uw salaris vanaf heden niet meer uitbetaald. De minister
van Buitenlandsche Zaken zal volgens gewoonte de H.
Stoel dit besluit en de gronden waarop het rust, mede-
deelen."
Intusschen verweren de geestelijken zich, met een
energie, een betere zaak waardig.
't Volk moet natuurlijk voor 't overgroote deel de
kastanjes wel uit 't vuur halen, maar de goê zaak moet
gediend.
Te Treguier, bij de Bretagnesche kust, te midden
van de fanatiekst katholieke bevolking, is een standbeeld
onthuld van den schrijver Renan, die daar geboren is.
Deze Kenanfeesten hebben tot klerikale manifestatiën
aanleiding gegeven. Honder den klerikalen liepen het
rijtuig van minister Combes fluitend en jouwend na.
Op het plein van Treguier barstte de woede dei-
menigte, die, niettegenstaande het slechte weer, zeer
talrijk was, opnieuw los. De troepen moesten zelfs de
manifestanten uiteendrijven, onder bedreiging van te
zullen schieten.
Een burggravin de Kerboisson, die met een revolver
dreigde, werd door gendarmen naar Huis gebracht.
Als ze daar nu mee afkomt, is 't goedkooper voor
haar, dan wanneer ze 't zelfde in ons land uithaalde.
Maarbeware neen, 'n burggravin, daar hebben
ze hier toch óók nog al respekt voor
Bourgeois-manieren steken scherp af bij proletarische
onbeholpenheid. Dit bleek ook op den j. 1. Zondag te
Amsterdam gehouden zangwedstrijd waar „De Stem des
Volks" de le prijs behaalde. Deze zangvereeniging, be
kend en beroemd, bestaat enkel uit arbeiders en ar
beidsters, voor een groot gedeelte gerekruteerd uit de
diamantbewerkerswereld.
Nu dong in den strijd onder meer andere ook nog
mede „Oefening baart kunst", eene vereeniging hoofd
zakelijk bestaande uit de juweliers e. a. Deze vereeni
ging verwierf den 3en prijs.
Vreemd lijkt het al dadelijk ieder gewoon menschen-
kind, dat deze bourgeois-vereeniging zoover bij de pro
letarische moest achterstaanWelnu, ook de nobele
leden van „Oefening" leek dit vreemd, en de uitspraak
der jury werd dan ook ontvangen met een gefluit en
gesis, dat hooren en zien verging toch echter heel
spoedig overdonderd door de bijvalsbetuigingen der
meerderheid.
De gewone pers maakt natuurlijk van dit relletje
geen melding, maar als nu de rollen eens omgekeerd
waren
Om de macht schreven onlangs over 't getoethaspel
onder de broederen hier, die nogal kranig met elkaar
overhoop lagen om de keuze van predikanten, om de
macht gaat het ook in Enschedé nu bij de verkiezing
van Kerkeraadsleden. In ons partijblad De Nieuwe Tijd
wordt door Ds. C. Hille Ris Lambers, pred. te Haaks
bergen, de strijd tusschen ordoxie en vrijzinnigen uit
eengezet en de vooruitstrevende arbeiders opgewekt de
vrijzinnigen te steunen.
Ook Ds. Bax spreekt een woordje mee, speciaal het
woord richtende tot de socialisten. Deze moeten meê
deelnemen aan den „strijd", niet omdat er zooveel meer
„medewerking" is te verwachten van de vrijzinnigen
dan van de rechtzinnigen, doch wèl van de laatsten
veel meer tegenwerking.
In hoeverre de socialisten zich echter om tegenwer
king van dat allooi hebben te bekommeren, is ons niet
geheel duidelijk.
De overgave van Panglima Polem heeft naar „men"
zegt en wij kleinere „men's" hebben dit natuur
lijk te gelooven, een diep ingrijpende beteekenis. De
Atjeh-oorlog is dan zoo goed als uit Vergissen wij ons
niet dan is-i al 25 jaar lang aan 't „uitzaken" maar...
heeft juist het einde èn ons èn de Atjehers heel wat
offers gevergd
Maar nü is 't uit. Aannemen
Onze brave persridders, happig op een extraatje hebben
nu goedgevonden en verstaan den bewerker van dit
heuglijk feit, den dappere onder de dapperste, een eere-
blijk te bieden. De Nieuws v. d. Dag, Handelsblad en
andere fatsoenlijke krantredacteuren hebben aan gene
raal van Heutz, onzen generaal van ons dapper Indisch
leger een telegram van hulde opgesteld en verzonden,
waaraan ieder sympathie betuigen kan, door 't zenden
van z'n visitekaartje en.... f5.
Da's natuurlijk 't ware, doch om voor dat bagatelle
tje je naam te zetten onder 'n telegram aan niemand
minder dan een generaal, 't is toch warempel een
koopje
De kolporteur Kloosterman is door den rechter van
instructie gehoord, inzake hem ten laste gelegde
beleediging van den keizer van Duitschland, hoofd van
een bevriende mogendheid. De redacteur van De Haagsche
Werkmansbode, als getuige gehoord, beweerde dat van
beleediging van onverschillig welke monarch ook op het
in 't proces-verbaal genoemden moment geen sprake zijn
kan. KI. heeft in 't algemeen gesproken en de regee
ringen beschuldigd van handelingen in strijd met 't
Christendom.
Moet hier te lande die gekheid van vervolging voor
dit en vervolging voor dat gevoerd worden tot de hoogte
bij onze naburen in gebruik
Wat 'n nonsens
De betooging voor Algemeen Kiesrecht, op Zondag
13 September te Rotterdam gehouden, is uitstekend
geslaagd. Ware het weer zonnig geweest, ook tijdens
de meeting op het Excercitieveld, dan zou ongetwijfeld
het bezoek nog grooter zijn geweest, dan het nu reeds
was. Reden tot klagen is er overigens nietde optocht
door Rotterdam, voor ons het voornaamste deel van het
programma, is in alle opzichten goed gelukt. Duizenden,
en nog eens duizenden namen daaraan deel, terwijl
massa's niet-betoogers den stoet met groote belangstelling
bekeken en nakeken.
Hoevelen zullen niet bekeerd zijn alleen door het
aanschouwen van een groot aantal vrouwen en mannen,
die gezamenlijk den stoet vormdenHoevele niet-betoo
gers zullen niet met een ander gevoel naar huis zijn
teruggekeerd, dan waarmee zij 's morgens van huis
kwamen! Hoevele Rotterdamsche bourgeois zullen niet
het oogenblik gevloekt hebben, waarop de burgemeester
van Rotterdam het houden van den optocht met alles
wat daarbij behoort, toe stondAls wij alleen meedeelen,
dat er meer dan honderd vaandels en banieren te tellen
waren met de meest verscheiden opschriften, als wij
daaraan toevoegen, dat tusschen drie en vierhonderd
vereenigingen, zoowel landelijke als plaatselijke, ver
tegenwoordigd waren, dan kan een niet-bijwoner zich
eenigszins een denkbeeld vormen van de beteekenis der
betooging door de straten van Rotterdam. De grootst
mogelijke orde zoowel in den stoet als bij het publiek
aan weerszijden van den weg. Het was, als leefde het
publiek met ons mee.
Voor ons dus een ware zegetocht door Rotterdam
En toch, toch moeten we ook nu onze tekortkomingen
durven erkennen, tekortkomingen evenwel, die met een
beetje goeden wil gemakkelijk te verhelpen zijn. Waar
het aantal betoogers groot, zeer groot was, was het
getal muziek- en zangvereenigingen beslist veel. te klein.
Slechts vier, zegge vier muziekvereenigingen maakten
deel van den stoet uit.
Een groot gedeelte der betoogers kon van de opwek
kende tonen der muziek totaal niets hooren. Het was
voor hen een zwijgende stoet. Zou het voor plaatsen
als Schiedam, Delft, Gouda, Leiden, Haarlem, om bij
deze Hollandsche steden te blijven, nu heusch zooveel
moeite wezen, een muziekvereeniging tot stand te
brengen? Vooral, waar we in de eerste jaren nog
meerdere betoogingen te wachten hebben, dienen we
nu reeds plannen te beramen, die betoogingen zoo groot
en grootsch mogelijk te doen zijn. En, we weten het,
de muziek moet een groot deel van die taak op de
schouders nemen.
Wat hier geschreven is over muziek, geldt ook den
zang. Meerdere zangvereenigingen dienen zich te plaatsen
in de rijen der strijdende arbeiders.
Een derde punt, waarover wij iets willen zeggen, is
de vaandelkwestie. Schiedam b. v. was door een achttal
vereenigingen vertegenwoordigd, en slechts twee Schie-
damsche vereenigingen de S. D. A. P. en de kleine
mandenmakersvereeniging vertoonden hun vaandel of
banier. De leden der andere zes vereenigingen moesten
zich scharen onder een der beide genoemde banieren.
Waar de kleine corporatie van mandenmakers zoo iets
kan aanschaffen, daar is het voor de andere, grootere
vereenigingen of bonden meer dan tijd, zich spoedig
van zulk een herkenningsteeken te voorzien. Het
volgende jaar moet niet alleen de lijst der deelnemende
Schiedamsche vereenigingen en betoogers grooter zijn,
neen, ook het aantal vaandels en banieren moet daar
aan evenredig zijn. Uw plicht, Schiedamsche arbeiders
en arbeidsters, is het, daarvoor van nu af te zorgen.
Weest allen een volgend maal op uw post, en maakt
propaganda bij uw vakgenootenLegt elke week enkele
centen weg, opdat, wanneer de reis soms wat duur
mocht uitkomen, gij toch present kunt zijn, wanneer
gij present behoort te zijn! Bedenkt het zoo goed als
de 1 Mei-dag, is de dag der betoogiog voor algemeen
kiesrecht TJw dag! Maakt daarvoor dagelijks
propaganda! Uw leus zij: Het volgende jaar hon
derden Schiedammers mannen en vrouwen naar
de Nationale Betooging voor Algemeen Kiesrecht.
Ontslagen heeft de zeer-christelijke en zeer-humane
i branderspatroon Houtman een mouter. Deze was onder
trouwd, stuurde z'n patroon de gebruikelijke kaart en
meneer verraste hem den volgenden morgen met de
