De branderij in de Tweede Kamer.
Aan Partij genooten en Geestverwanten.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
zou ontstaan. Zij laat dns onmiddellijk volgen dat zij
de arbeidersbeweging wil tegemoet komen.
In z'n repliek vergelijkt Troelstra de bescheiden
heid der regeering, die geen goedkeuring van de uit
drukking van Eerste noch Tweede Kamer verlangt, met
den vos die de druiven zuur vindt, omdat zij te hoog
hangen. Het doet spr. genoegen, dat de minister de
deelnemers aan de Aprilbeweging niet als misdadigers
beschouwt.
De heer Lohmau is van oordeelde staat moet geen
zedemeester spelen. Maar dr. Kuyper maakt van de
troonrede een traktaatje. Maak ze dan in het vervolg
wat langer. {Gelach.) Zoo'n uitdrukking op zichzelf zegt
niets. Maar gij hebt uw gereformeerde kerken, uw
scholen met den bijbel voor uw eenzijdige zedelijke
propaganda; gebruikt gij daarvoor ook staatsstukken,
dan zal de Kamer gauw iets krijgen van een christelijke
jongelings-vereeniging. Vroolijïcheid.)
Pausachtig ontzegt dr. Kuyper spr. het zedelijk recht,
een woord van verzoening te spreken, te wijzen op het
belang der slachtoffers, omdat spr. medewerkte aan een
beweging, gericht op ongeluk en ellende. Dat kon niet
anders, omdat de regeering niets liet vallen, gij moest
de beweging neerslaan. Uw koppig volhouden van het
overdreven gezagsbegrip gelijk dat voornamelijk in de
hersenen der katholieken woont en nu ook bij u blijkt
te bestaan, dwong ons daartoe.
Eindelijk is het ware motief voor de uitdrukking aan
het licht gekom n: de Aprilbeweging was een aanslag
op het gezag bij de gratie Gods. Wanneer men daar
tegen optreedt, treedt men tegen de godheid zelf op.
Dat is de sleutel der verklaring van het geheele optre
den der regeering. Zij was veel harder dan de libe
ralen zouden zijn geweest. De aktie der regeering kan
alleen worden gewaardeerd en goedgekeurd door hen
die de opvatting over gezag van de katholieke en
antirevolutionaire partij erop nahouden. Maai' dan kan
men ook niet van een nationale opvatting spreken.
Dat de redaktiekommissie denkt als de regeering,
verwondert spr. niet: 4 van de 5 zijn antirevolutionai
ren. Dat zij geen debat over de uitdrukking wilde, is
het meeste wat wij konden verwachten. Spr. handhaatt
zijn protest tegen de uitdrukking „misdadig" hij be
weert dat aldus de klassenstrijd wordt verscherptniet
tegen de koningin is dit protest gericht, haar heeft spr.
besproken met de ridderlijkheid die wij soc.-dem. steeds
tegenover haar in acht hebben genomen.
Een van de dingen, welke Melchers, als gevolg van
z'n onderzoek, in de Kamer ter sprake zal brengen, is.
Controle op de Ruwketels.
Reeds ergens anders schreven wijonbegrijpelijk is
het, dat de autoriteiten, eenmaal hun aandacht geves
tigd hebbende op de branderij, controle noodig achtten
voor distilleerketels, die niet aan verhitting worden
blootgesteld, maar niet voor ruwketels, waaraan wel
het vuur z'n verterende invloed doet gelden.
Onbegrijpelijk, maar
Lang is 't goed gegaan de gulden tijd van 't bran-
dersbedrijf, van het groui-stoken, de tijd van winstgejag,
zonder meer, is voorbij. O zeker, nog is in de gist- en
jeneverprodnktie geld te verdienen, nóg zijn er uit de
arbeidskracht der branderij-slaven schatten te mergelen,
doch bijv. tien a twaalf branderijen te „verdienen,"
zich van berooid niet-bezitter op te werken tot „bran
derij-koning" gaat tegenwoordig niet meer zoo gemak
kelijk als vroeger. Dus wordt er nu bezuinigd
O neen, bezuinigd wordt er niet er wordt ver
waarloosd. Voor onderhoudszorg, herst lling of ver
nieuwing van materieel en soortgelijk gedonderjaag
heeft men geen tijd, als men branderspatroon is.
Vroeger niet, in den tijd van winst-maken, mi niet
in 't stadium van „depressie.".
Wat is onderhoud Wat is herstelling
Ja, als de heele keet ineendondert, mot 'r, als 't de
moeite waard is, 'n nieuwe worden opgetrokken, maar
zoolang dat niet plaats heeft, waarvoor zouden we dan
kosten maken
De wet verplicht ons tot nietsin dezen leven we
als God in Frankrijk....
En of straks de bladen al melden, dat er Smit's,
Kruyt's, Busman's en anderen op het terrein hunner
arbeid zijn gesneuveld wat raakt dat de branders
patroons Hun koüe kleeren zelfs niet. Jammer van die
kerels, zoo maar ineens gaar gekookt te worden ze
waren nog jong en hadden 'r nog lang lol van kunnen
hebben, maar... 't heit zeker wel zoo moeten wezen...
En als branderspatroon van zuiver ras ga je voort,
je fabriek uit te mergelen, ga je voort onbet ouwbaar
en krakend materieel te gebruiken, ga je voort je
arbeiders, je winstmachines bloot te geven aan hon
derden vreeselijke gevaren...-
Winst, winst, winst ziedaar de H. Drieëenheid
in 't brandersbedrijf
Verwaarloosd en uitgemergeld worden de branderijen
beslist. Nóch in 't groote, nóch in 't kleine wordt er
eenige zorg aan besteed. En er zou toch zooveel ver
gemakkelijkt, veraangenaamd kunnen wordenMaar
ook en vooralvoor de veiligheid van het per
soneel zou zooveel gedaan hunnen en moeten worden.
En juist, dat hoogtepunt van algemeeue, te constateeren,
verwaarloozing, moest voor de overheid reden
zijn in te grijpen. Doch deze zorgt op den hui-
digen dag alleen voor 't „geestelijke" en 't zou ook
vreeselijk zijn als de onwettigers ongekerstend werden
gaar gekookt....
Als straks Melchers de kat de bel zal aanbinden en
in de Kamer de toestanden schetsen, bekritiseer en zal
en voorstellen indienen, zal men eens wat belangstel
ling, sympathie en steun van de zorgzame christelijke
wettenfabrikanten zien Maar we hebben ons 'r nog
niet al te veel van voor te stellenWant als de kapi-
talistenbent, als de patroonsbond noodkreten slaakt (en
die zullen ook in dezen wel niet uitblijven) dan zijn de
heeren veel „gevoeliger" en met meer medelijden be
zield dan wanneer de stem klinkt van den anderen
kant. Het „ruwe" keelgeluid van den volks-man trilt
niet door tot in de harten der kapitalistische volks
vertegenwoordigers.
Nieuwsgierig zijn we alvast naar de houding van 'n
zekere graaf, die naar verluidt altijd nog al veel be
langstelling in Schiedamsche toestanden getoond heeft.
Zou de nieuwbakken ridder bij deze gelegenheid z'n
onderscheiding eens gaan verdienen?....
Laat ons het devotelijk hopen.
Er dient hier van bovenaf, paal en perk gesteld te
worden aan misdadige bezuiniging en schromelijke ver
waarloozing. Toezicht van overheidswege is beslist
noodzakelijk, waar het winstgeploeter der branders
patroons geen mededoogen kent.
Plaatsgebrek verhinderde ons het reeds de vorige
week te melden, hoe in de branderij van Van der
Schouw aan de Schie 's Maandags tweemaal de ruw-
ketel is doorgebroken en, opgelapt zijnde, bezweek het
wrakke ding 's Woensdags voor de derde maal. En
toch werd maar weer op Godsgenade doorgestookt
Ongelukken hebben er niet bij plaats gehad wat
'n groot wonder heeten mag. Maar is het verantwoord
met zulk materieel te blijven doorwerken Is dan het
leven van 'n brandersknecht heelemaal niets meer
waard
Binnenkort zal onze volkvertegenwoordiging op deze
vraag het antwoord geven. Hoe 't zijn zal?....
Strijdmakkers
In de verwachting dat ge ons zult toegeven, dat in
Schiedam, 't vermaard reaktionaire broeinest, 't bolwerk
van conservatisme in de verwachting dat ge zult
beamen de bewering, dat, zoo ergens, dan hier gestreden
moet worden tegen achterlijke begrippen en lang-ver-
jaarde opvattingen, gekampt moet worden tegen die
vrees voor alles wat 'n nieuwer tintje draagt, '11 nieuwer
geest ademt, en 't boog, hoog noodig is dat de nieuwere
tijds-begrippen ook hier worden verbreid en de laksche,
suffe, dood-kille in-alles-berustends-zin worde wegge
vaagd; oude-sleur en gewoonte-liefde worde verbannen
in de verwachting, dat ge e kennen zult, dat met die
noodzakelijkheid voor oogen 'n Orgaan als De Moker
het best, het éénigst, het onmisbaarst middel is,
ons doel te bereiken, doen wij een ernstig beroep
op uw goeden WIL.
Wij vragen uw steun uw financieele steun
De exploitatie-kosten toch voor 'n blad als De Moker
zijn vrij hoog, en al mogen wjj ons in een vrij groote
belangstelling, in een tamelijk groote oplaag bij andere
soortgelijke bladen vergeleken verheugen, tóch komen
wij er niet. Redaktie of administratiekosten ziin er niet
deze omvangrijken arbeid geschiedt geheel belangeloos.
Te bezuinigen valt er dus niets.
En tóch moeten onze geldmiddelen in beter conditie
worden gebracht dan ze nu zijn
Op welke wijze dit te bewerkstelligen?
Waar 'n wil is, is 'n weg, vrienden, en als elk z'n
steentje bijdraagt, is de zaak gauw gezond. Als gij
allen abonnees werft, als gij al uw kennissen aanspoort
voor 't luttele bedrag van 25 cents per 3 maanden
abonné op De Moker te worden, als ieder werkt en
woekert met al z'n kracht om het abonnentental te
vergrooten, te verdubbelen, dan blijft het bestaan van
De Moker verzekei t
En nu eens 'n ernstig willen asjeblief! Men beginne,
nü al, deze week, 2, 3, 4, 5 of meer kranten voor z'n
rekening te nemen, en verspreide die onder z'n ken
nissen, die nog de watervrees hebben om 2 centen uit
te tellen. Dit doet men eenige weken lang bij dezelfde
personen om ze dan aan te porren zich als abonné te
laten inschrijven. En niet zoo gauw den moed ver
loren, hoor; niet opgeven.
Verder werke men met den steunpenning. Geen
vuilnisbak er van gemaakt, doch onder kleine motto's
verzamele men groote bedragen. En week aan week
trouw dit gedaan, en 't niet als 'n nieuwtje na 'n paar
weken weer opgegeven.
Partijgenooten, geestverwanten, medestrijbers in den
grooten strijd van en voor den arbeid.
Toont, toont uw goeden wil!
Wij rekenen op U allen
Redaktie en Administratie.
Duitschland. Te Dresden heeft de Duitsche
sociaal-demokratische partij haar kongres gehouden.
Op sommige momenten is 't er nog al tamelijk warm
van langs gegaan tusschen de fraktie BebelKautsky-
contra Bernstein c s. Het „warm"-loopen had plaats
om de vraag over het vice-presidentschap in den Rijks
dag, wat de een wél, de ander niet door een sociaal
democraat achtte te kunnen worden waargenomen.
De uitgebreide discussie hierover werd besloten door
Molkenbuhr, die er op wees, dat de vice-president een
instrument is in de handen van den president, totaal
alle zelfstandigheid mist en dat het door Bernstein
c s. daaraan gehechte gewicht fictief is.
Ten slotte werd met 288 tegen 11 stemmen een
motie-Bebel-Kautsky aangenomen, waarin de verklaring
dat de sociaal-democratie geen deel nemen kan aan de
regeering in het kader der kapitalistische maatschappij.
Een voorstel de algemeene werkstaking aan te
wenden als politiek machtsmiddel werd verworpen met
op 6 na algemeene stemmen.
Engeland. De Engelsche ministers krijgen genoeg
van hun baantje naar 't schijnt. Chamberlain, Belfour
en Elliot hebben hun portefeuilles ter beschikking van
den koning gesteld. Of nu een kamerontbinding kan
uitblijven? Men meent van niet, en dan zouden de
liberalen naar alle waarschijnlijkheid in meerderheid
komen. Chamberlain moet echter de stille hoop koesteren,
terug te zullen komen. Verdient heeft hij 't zeker,
Engeland behoort hem dankbaar te zijn voor z'n politiek.
Z'n aftreden heeft een geweldigen indruk gemaakt.
Op Den Balkan gaat 'tnog het oude gangetje;
de Bulgaren verzwakken meer en meer en de Turken
houden in evenredigheid daarvan gruwelijk huis. Natuur
lijk ontkent de Turksche regeering zooveel haar mogelijk
is, doch de geruchten over de vreeselijke moorden te
Kastoria worden meer en meer bevestigd. In de offici-
eele Turksche kringen is men optimistisch gestemd en
de sultan heeft den Russischen gezant verzekert, dat
bevel gegeven is zooveel mogelijk schandalen te voor
komen. Maar of de verzekering van dit heerschap wel
wat waard is?...
De Italiaansche regeering stuurde vier oorlogschepen.
Zeker ter opluistering!
Servië. In Servië blijkt men Europeesche Staten
nog wel eens voor te zijn. De rekenkamer heeft nl. de
goederen in beslag laten nemen van den tegenwoordigen
minister van financiën Delikovitch en twee zijner voor
gangers, teneinde de uitgaven te dekken, door deze
heeren gedaan, hooger dan hen bij de begrooting toe
gestaan was.
Als dit voorbeeld navolging vond, werden er wellicht
ministers van financiën geboren die wat minder dan de
tegenwoordige hun plunderzucht aan de schatkist bot
vierden
Frankrijk. Hier schijnt de banvloek te zijn uit
gesproken over de „Internationale", tot op heden tamelijk
populair. De minister van oorlog heeft althans verklaart
hem af te keuren en te zullen heengaan als hij gezongen
wordt en de gemeenteraad van Marseille besloot geen
subsidie voor prijzen te geven aan die scholen, waai
de „Internationale" gezongen wordt.
Arme Internationale
De twee Italianen welke op 9 Augustus, minister
Combes met tomaten wierpen, zijn veroordeeld tot 3 en
6 maanden opsluiting. De straf is wel wat al te zwaar,
temeer daar de „daders" instrumenten waren in handen
van de h. h. geestelijken, die echter achter de schermen
bleven.
De meeting ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan
van het N. A. S. is goed geslaagd, 't Paleis van Volks
vlijt was dicht gevuld. Onder de vaandels was er één
„voor de algemeene werkstaking."
Sprekers waren Spiekman, Elferink en van Erkel.
Eerstgenoemde verklaarde de uitnoodiging als spreker
op te treden, zonder aarzelen te hebben aangenomen,
gedreven door den wensch meer éénheid te brengen in
de nederlandsche vakbeweging.
Het N. A. S. had reeds na een 10-jarig bestaan
sterker moeten zijn, dan 't nu is het zal in de toe
komst zich op zuiverder standpunt moeten plaatsen,
vooral ten opzichte der wetgeving. Het N. A. S. worde
het middenpunt van de nimmer rustende actie en strijd
van het Ned. proletariaat
Ook Elferink en Van Erkel pleitten voor meerdere
eenheid en samenwerking, de laatste 0. m betoogende,
dat wanneer het niet is ingericht zooals men wenscht,
men er in behoort om het te verbeteren en er niet uit-
loopen mag.
Onder groot politievertoon had na afloop der meeting
een optocht plaats, welke echter een doodsch karakter
droeg, daar muziek en zang verboden waren, 't Geheel
verliep in de volmaakste orde.
In Amsterdam scheen men er van soc. dem. nog al
tegen gekant te zijn, dat Spiekman de spreekbeurt had
