No. 37,
ZATERDAG 14 NOVEMBER 1903
3e Jaargang.
ORCAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaidemokratische Arbeiderspartij.
Afdeelingsnieuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal J7
franco per post 30 cent hlJ vooruühetahng.
Losse nummers 2 cent.
BUREAU VAN REDACTIE
Gebouw „CONSTANTIA", Hoogstraat.
BUREAU VAN ADMINISTRATIE:
A. WINTERBERG, Nieuwe Sluisstraat 5.
ADVERTENTIËN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Slakken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
ZONDAG 15 NOVEMBER 1003,
des morgens half elf, in „Constantia",
de tweede Cursusvergadering, waar Loopuit zal voort
gaan met zijn aangevangen beschouwingen. Ditmaal zal
hij het onderwerp behandelen
De Democratie en het Algemeen Kiesrecht.
Waar de opkomst de vorige week alleszins bevredigend
mocht heeten, is het voor ons een aangename taak, de
aandacht der partijgenooten en geestverwanten op deze
2e Cursusvergadering te vestigen.
Nu zullen „onze strijdmiddelenworden besproken.
Doet allen uw plicht! Komt trouw op in uw eigen
belang en dat onzer afdeeling!
Zondagmorgen half elf!
Met de colportage gaat het nog niet, zooals het behoort
Er zijn te weinig krachten beschikbaar. Het gaat niet
aan, partijgenooten, van den ijver van enkelen onzer
misbruik te maken, om zelf vrij van dienst te blijven.
Komt, er zijn nog een viertal mannetjes noodigWie
meldt zich aan Toont, dat ge, met het treden in onze
gelederen, het noodige plichtsbesef hebt meegebracht
Laat deze oproeping niet vergeefsch zijn!
De bibliotheek kan ook nog wei wat gebruiken. Zoekt
nog eens in uw boekenkasten! We weten wel, dat die
bij proletariërs niet al te ruim voorzien zijn, maar het
geringste is welkomAan hen, die reeds iets schonken,
den dank der afdeeling!
Het Bestuur.
Vergadering F. v. d. Goes.
Woensdag 4 November behandelde v. d. Goes voor
een goed bezette zaal het onderwerp„De S. D. A. P.
en de Revolutie."
De inzet was het aantoonen van 't verband tusschen
de arbeiderspartij en de revolutie. Geen andere partij,
die in haar vaan de omverwerping van het bestaande
systeem heeft geschreven.
Het doel der S. D. A. P. is, het kapitalistisch systeem
te vervangen door het socialistisch. Zij is niet tevreden
met verandering, de grondslagen der maatschappij
moeten vernieuwd worden. En waarom? Omdat het
kapitalisme verderfelijk is, omdat het berust op uit-
ouiting van de massa der arbeiders, d. w. z. de arbeiders
kunnen niet meer verdienen, dan voor hun levensonder
houd noodig is. Het arbeids-product is het eigendom dei-
kapitalistische klasse, die aan 't hoofd staat der maat
schappij. Hoe is die toestand ontstaan? Doordat de
maatschappij uit de middeleeuwen, berustende op de
lijfeigenschap, een andere vorm van uitbuiting, is ver
vangen door het kapitalisme. De groote macht, die de
middel-eeuwsche maatschappij uiteenramde, was de
handel. De groote vraag naar producten was oorzaak,
dat voor den handel zelfniet voor eigen gebruik werd
voortgebracht. De groote vraag voor de bourgeois-
klasse was, hoe ze aan arbeiders zou komen. Onder de
nieuwe leus van vrije arbeid werd de groote massa
onderworpen aan de nieuwe macht, de macht van het
kapitaal.
Hoe 't daarmee zit? 't Vreemde is, dat ieder wordt
gedwongen zonder uiterlijken dwang. De arbeiders
hebben één artikelhun arbeidskracht. De kooper ervan
bepaalt evenwel, waar die geleverd moet worden. Zoo
wordt de zoogenaamde vrije arbeider gedwongen, te
blijven waar en zoolang de kooper het noodig oordeelt.
Hoe nadeelig deze regeling ook voor de arbeidersklasse
ook is, mag niet ontkend worden, dat het kapitalisme
ook groote vooruitgang heeft gebracht. De concurrentie
dwong den kapitalist steeds goedkooper te leveren,
waardoor weer productie op steeds grooter schaal ont
stond.. De grootste revolutionaire werking in het stelsel
zelf is de steeds grooter wordende tegenstelling tusschen
rijk en arm. Met gewelddadige inbezitneming zou de
arbeidersklasse evenwel slechts voor 't oogenblik ge
holpen zijn. De goede weg is, dat de arbeider de ge
heimen van 't stelsel leert doorgronden. Er is waar te
nemen dat bij de productie op grooter schaal 'f aantal
kapitalisten afneemt, handwerk en middenstand ver
dwijnen.
De vroegere kapitalist, die meewerkte, die aan 't
hoofd van zijn zaak stond, maakt plaats voor den
aandeelhouder, de man, die van 't bedrijf niet af weet,
die dikwijls niet eens weet, waar de onderneming ligt,
die zijn geld rentegevend maakt. Er is een groote
scheiding gekomen tusschen 't bezit der voordeelen en
't beheer, tusschen kapitaal en arbeid.
De productie wordt hoe langer hoe meer maatschap
pelijk, de verschillende takken van bedrijf worden
nauwer verbonden.
Al deze verschijnselen gevoegd bij het meerder in
zicht der uitbuitersklasse maken dat de val van het kapi
talisme kan worden aangekondigd. Aan de arbeiders
klasse de taak, der boedel te regelen, maar dan moet
zij beschikken over de middelen, zoodat de productie
gemeenschappelijk kan worden gedreven, 't Is dus
noodig, dat dan wordt overgegaan tot onteigening. Dat
is schijnbaar moeielijk.
De tegenstand zal waarschijnlijk niet zoo groot zijn.
Nu zijn b. v. in Amerika de bezitters haast bij namen
te noemen. Het zijn er slechts enkelen. De weerstand
dier klasse neemt af, de lust zich te verzetten tegen
de overweldigende arbeiders-massa zal niet zoo heel
groot zijn. Bovendien valt het algemeen belang dan
samen met het belang der arbeiders-klasse.
Het streven der S. D. A. P. is zeer nauw verbonden
met de groote sociale revolutie. De arbeiders-klasse
heeft een rol te vervullen, zoo grootsch en zegenrijk,
als nimmer een klasse vóór haar. Terwijl onze voor
gangers niets bewerkten dan een verandering van re-
geeringsklasse, moet de soc.-dem. voor goed een eind
maken aan klasse-regeering. Daartoe is noodig: ver
heffing der arbeiders-klasse. De kunst van regeeren
moet aangeleerd worden, zoodat de leiding in haar
handen kan overgaan.
Coöperatie, vak- en politieke actie voeren tot dat doel.
Deze drie dingen zullen niet bloeien, zoolang ze niet
onderling op goeden voet zijn, zoolang niet strijd en
mistrouwen onder de arbeiders verdwenen zijn.
De heer Goslinga wees er op, dat de arbeiders-klasse
het nu beter heeft dan vroeger, beter loonen werden
uitgekeerd, beter huisvesting enz.
De ontevredenheids-prediking had dus geen reden
van bestaan.
Ook konden de arbeiders het wel door vlijt en ar
beidzaamheid tot patroon brengen, zij 't met moeite,
zoodat zij niet van de wieg tot 't graf behoefden te
blijven, die zij waren.
Dat de S. D. in Duitschland en Frankrijk een gewone
radicale hervormings-partij werd en dat er tegenstrijdig
heid was in de leer, dat de arbeiders-klasse de kunst
van regeeren zich moest eigen maken, om gezag te
kunnen uitoefenen, dus, voor een samenleving, waar 't
gezag overbodig is.
v. d. Goes wees er op, dat velen in de meening ver-
keeren, dat cijfers den toestand der arbeiders kunnen
uitdrukken. Die meening is verkeerd.
Dan zou de conclusie moeten volgen, dat bij hooger
loon, enz. de arbeiders bevredigd zouden zijn. Het revo
lutionaire element ligt in de tegenstelling van arm en
rijk. Door eigen actie worden voordeelen behaald dooi
de arbeiders en daarin ligt een aansporing tot nog
grooter actie.
De arbeiders-klasse staat niet stil, vóór het einddoel
is bereikt.
Dat de arbeider het wel eens verder bracht, is zoo,
maar moeilijk. Regel is het niet, zekerheid bestaat
daarin niet voor den arbeider.
Voor de bewering, dat de soc. partij zou worden
gewone hervormings-partij, verwees spreker naar het
verslag van het Congres van de Duitsche partij. Die
leerde het tegendeel.
Omtrent de gezagskwestie merkte spreker op, dat de
Soc.-dem. het gezag noodig hadden als strijdmiddel, als
middel om de overgang van stelsel in stelsel te be
werkstelligen, maar dat nimmer dat gezag kon aange
wend worden als onderdrukkings-middel, dat besturende
lichamen eenvoudig de leiding zouden hebben, zouden
bestaan uit de vertrouwensmannen.
Na afloop dei- vergadering werd f 5.41 bijeengebracht
voor de slachtoffers.
Algemeene Volksbelangen?
Wat is er ter verdere leering geschied binnen Schie
dam
Op de vergadering der vereeniging „Schiedam voor
uit" ('n geldmakende, van gemeentewege gesubsideerde
vereeniging) beval de heer Herm. Jansen de vereeniging
voor „Woningbouw'' in de gunst en recommandatie der
heeren aan. Hij zeide o.m.'t Is een soliede geldbe
legging en 't geeft 4 percent. Dat is royaal, daar heeft
ieder hoü-vast aan. In 't bestuur van de „Woningbouw"
zit ook de heer M. C. M. de Groot, terwijl een paar
volbloed-arbeiders er ingeloch óók meedoen aan
't besturen, dat geeft zoo'n tintje „volksbelang" aan de
zaak. Door de aanbeveling van den heer Jansen even
wel weet ieder nu, welk spek hij in de kuip heeft,
/ouden er nóg arbeiders invliegen? Wel neen immers
Het kapitalistich belang ligt duimen dik op de onder
neming en geen arbeider zal met een kwartje per week
dat is letten op volksbelangen een aandeel van
f 10.bijeen werken om één stem te krijgen tegenover
de zeven stemmen, die een aandeeler van f 1000.— heeft.
De heer de Groot nu, heeft de „coöperatieve bakkerij"
opgericht om met 10% van de winst volksbelangen te
dienen. Hij is voorzitter. Het bestuur stelt voor f 100.—"'
aandeelen te nemen in de „Volkshuisvesting", alias de
soliede geldbelegging. Dat teekent. Dat teekent de on
macht, zich los te maken van het kapitalistisch ge
scharrel. Toch heette het bij de oprichting der „coöpe
ratieve bakkerij", dat dit was voor en door arbeiders.
Het is overbodig er op te wijzen, dat een coöperatie
van arbeiders tot plicht heeft, met een deel der winst
de arbeiders-beweging te steunen, de arbeiders-beweging
in al haar uitingen. Het sterker maken dier beweging
gaat sneller, de arbeiders worden spoedig minder af
hankelijk door het bezit van strijdmateriaal.
Coöperatie is een goed ding op zich zelf als de
liefdadigheid maar een volksbelang wordt het eerst,
als de praktijk zich richt op 't behartigen der arbeiders
belangen. Door de actie der laatste jaren is ook in ons
achterlijk land sociale wetgeving schering en inslag
geworden: de druk van 't gewicht der arbeiders-belan
gen wordt meer en meer gevoeld. Hoe sterker de actie,
van de arbeiders uitgaande, wordt, hoe nadrukkelijker
zich de behartiging van hun belangen opdringt en 't is
maar een kwestie van tijd, dat de arbeiders-belangen
samenvallen met het algemeen of volksbelang.
De plicht der arbeiders-coöperaties is dus, die actie
te versterken, te steunen dus de politieke- en vakbewe
ging. Geld is noodig voor de propaganda, om door
woord en geschrift 't inzicht der arbeiders in hun toe
stand te verruimen. Kennis, ontwikkeling, zoo roepen
ook de tegenstanders, moeten de arbeiders gebracht
worden. Jawel, maar die kennis en die ontwikkeling,
welke voor de arbeiders oorbaar worden geacht en die
we weldra zullen genieten in een weekblad, speciaal
voor de arbeiders ingericht. Dat is het schoone ideaal
van de heerschende klasse, de arbeider te ontwikkelen
onder censuur, hem af te tichten tot een rustig werker,
onder een door hem niet doorgrond systeem van uit
buiting. 't Is alweer de arbeiders-coöperatie, die in den
arbeider aankweekt het gevoel van zelfstandigheid, van
onafhankelijkheid, die dus den arbeider in zich zelf
weerbaarder maakt in den strijd, die niet ontkend
kan worden.
Dat weten maakt de bourgeois-heerscker prikkelbaar
en verblindt zijn oordeel, maakt hem onrechtvaardig
tegenover de arbeiders-beweging in 't algemeen.
Zoo wordt de scheiding steeds scherper zichtbaar eu
ook voor Schiedam zal de tijd aanbreken, dat de ar
beiders komen in 't vaarwater, waar zij behooren, dat
de ondervinding hen zal geleerd hebben, waar hun
plaats is. De eerste botsing heeft in de „coöperatieve
bakkerjj" al plaats gehad door verwerping van bestuurs
voorstellen, de vergadering besliste in meer democra-
tischen zin, al blijft die beslissing zonder invloed op
de arbeidersbeweging. Al doende leert men.
OKER
