No. 49. ZATERDAG 6 FEBRUARI 1904 3e Jaargang. ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij Wat willen de ^rijzinnig-Demokraten? Ditjes en Datjes. ABONNEMENTSPRIJS: 25 cent per kwartaal franco per post 30 cent ^vooruitbetaling. Losse nummers 2 cent. BUREAU VAN REDACTIE Gebouw „CONSTANTIA", Hoogstraat. BUREAU VAN ADMINISTRATIE: A. WINTERBERG, Raam 27. ADVERTENTIËN: 3 cent per regel. Bij abonnement belangrijke korting. Stokken voor 't eerstvolgend Dimmer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn, Zondag 7 Februari 190 4, des morgens tien uur in Constantia Huishoudelijke Vergadering. Er zijn belangrijke ingekomen stukken, die afdoening eischen. Bovendien is op de laatste bestuursvergadering bekend geworden, dat één der bestuursfunctie's zal open vallen. Komt allen ter vergadering EEN OPROEPING richten wij nu tot leden en geestverwanten, om de cursusvergadering te bezoeken van Zondag 14 Februari a. s. waar onze partijgenoote H. ROLAND HOLST over „De Coöperatiezal spreken. Wekt vrienden en bekenden op, daarheen te komen. Maar brengt vooral vrouwen mee, opdat zij met dit strijdmiddel der arbeidersklasse vertrouwd raken. Denkt er aan De vrouw moet niet tegenover, maar naast ons staan in den strijdOok bij haar moet het juiste inzicht den daad voorafgaan. Niemand verzuime op den 14den Februari! Het Bestuur. Zaterdag heeft de afdeeling weer feest gevierd. En dat de gezellige avondjes van de socialisten in den smaak vallen, bewees de gevulde zaal. We hebben dan ook alle reden om met deze feestavondjes voort te gaan en er van dezen winter nog minstens een paar te organiseeren. Excelsior we constateeren het met genoegen, gaat onder de leiding van den ijverigen Directeur steeds vooruit. Vooral het laatste nummer „Arbeid hoog" werd heel goed gezongen. We wenschen deze jonge vereeniging alle goeds toe, en we brengen ze onzen dank voor de bereidwillige wijze, waarop ze de feestelijke bijeenkomsten steeds steunt. Partijgenooten \an Leeuwen en Winterberg zorgden er verder voor, dat we ons geen oogenblik behoefden te vervelen. Hun muziek en voordrachten vielen, blijkens den bijval van het publiek, zeer in den smaak. Ook hun onzen dank entot ziens. Een gezellig bal, dat tot 2 uur duurde, besloot dit in alle ot zichten geslaagde feest. Nu in de volgende week de Schiedamsche vrijzinnig - demokraten over bovenstaand onderwerp een openbare voordracht laten houden, kan het geen kwaad, het reusachtige verschil tusschen vrijzinnig-demokraten en sociaal-demokraten eens goed onder de oogen te zien. Dat gaat het kortst en gemakkelijkst aan de hand van de .(Beginselverklaring" van den vrijzinnig-demokra- tischen bond en de daarop volgende toelichting. De V. D. staan ,,op den bodem van onzen tegen- woordigen regeeringsvorm, zooals die in de Grondwet is omschreven met rechten en verplichtingen van Kroon en Volk". Wat beteekent dat? En hoe over dit beginsel te oordeelen De V. D. geeft hiermee te kennen, dat zij „conser vatief", behoudend, zijn, ten opzichte van den vorm van het landsbestuur, zooals deze in 1814 na den Franschen tijd is ontstaan en door de liberalen in 1848 is ge- wijzigd. Als men nu weet, dat deze regeeringsvorm (en vooral de wijziging van 1848) voortkwam uit de economische overmacht der oude republikeinsche regenten (Groen van Prinsteren noemde de Thorbecke-aan- hangers dan ook „verkapte republikeinen"), dan is het duidelijk, dat de V. D. door dit beginsel, de voort during, het behoud van de politieke macht der thans economisch-sterkste regenten-(kapitalisten) klasse voor staan. liet oordeel over dit beginsel moet dan ook wel luiden in hooge mate verwerpelijk, omdat het den weg afsnijden wil naar een politieken regeeringsvorm, die, moeten beantwoorden aan de nieuwe economische en maatschappelijke verhoudingen, die dan zullen ontstaan. Eén van beide is dus zekeröf de V. D. zullen dien nieuwen regeeringsvorm trachten tegen te houden (ge steld, dat ze dan nog bestaan) en daarmee reactionair worden, öf de V. D. zullen dit beginsel dan als een uiting van verkeerd inzicht moeten op zijde zetten en daarmee zichzelf van hun fondament berooven. De V. D. willen voorts het erheen sturen, „dat gansch het volk op den gang van wetgeving en staats bestuur den invloed erlange, welke tot dusver slechts aan een bevoorrecht deel ervan is toegekend" en daar mee komen zij tot den eisch van „algemeen kiesrecht" voor mannen en vrouwen. °P zichzelf is van demokratisch standpunt hiertegen niets in te brengen. Maar, wanneer daarnaast de Eerste Kamer als standslichaam en de kroon als klasse-instru ment gehandhaafd blijven, zooals de' (in dit opzicht conservatieve) vrijzinnig-democraten verlangen, en zoolang het volks-initiatief (dat is het recht der burgers om wetten voor te stellen) en het referendum geen tegenwicht vormen, tegen de mogelijke overheersching van kleine groepsinzichten, is de demokratische kiesrechtregeling volgens het program der V. D. slechts in theorie Demokratisch, in de praktijk daarentegen een wassen neus. Juist hier komt het onvolledige en inconsequente der vrijzinnig-demokraten helder aan het licht. Na de uiteenzetting dezer politieke beginselen komen dan de sociale. Daarbij staan de V. D. tegenover de soc.-dem. Hun beginselverklaring formuleert dat aldus „Wel ziet de Bond in het eigendomsrecht, even goed als in elk ander recht, slechts een mensche- lijke instelling voor menschelijke belangen hij rekent de wetgevende macht bevoegd, de grenzen van dat recht te wijzigen naar wisselende behoeften, en acht belangrijke wijzigingen dier grenzen een behoefte van onzen tijd. Doch zijn overtuiging is, dat de belangen der maatschappij door de heffing van het persoonlijke eigendomsrecht op de productie middelen niet gebaat, veeleer zeer ernstig geschaad zouden worden. Daarom wordt het stelsel der sociaal-democraten door den Bond afgekeurd en bestreden." Dat wil dus zooveel zeggen, als dat de V. D. het afgrijselijke kapitalistische stelsel willen handhaven, en met de kapitalistische voortbrengingswijze, ook de vol ledige afhankelijkheid der arbeiders-klasse, met al kaar onzekerheid van bestaan. Ze wil die afhankelijkheid wel een beetje vergulden, immers „Wel ook erkent hij het bestaan van den klas senstrijd in dezen zin, dat in onze tegenwoordige samenleving, strijd over de voorwaarden van den arbeid, tusschen de werklieden met niets dan hun arbeidskracht en de werkgevers met hun kapitaal, onvermijdelijk is. Hij oordeelt het in hooge mate wenschelijk, dat de werklieden, door vrijwillige aaneensluiting en deugdelijke organisatie, dien strijd zoo krachtig en waardig mogelijk voeren. Doch de Bond ontkent, dat belangen-strijd de eenige drijfkracht voor maatschappelijke vooruitgang is en mag zijn, en acht den Staat geroepen om, met de middelen, welke dezen ten dienste staan, den strijd te temperen en van noodelooze scherpte te ontdoen. Leest dit eens goed. De arbeiders, die over niets beschikken, dan hun arbeidskracht, mogen wel hun strijd over de voorwaarden van den arbeid tegen de werk gevers voeren, zoo krachtig als ze kunnen, maar de Staat moet dan dien krachtigen strijd gaan temperen Daarbij nu in aanmerking nemende, dat de V. D. én de politieke èn de economische heerschappij van het kapitalisme zullen behouden, beteekent die temperings roeping van den Staat dns in werkelijkheid niets anders dan ditde eischen om verbetering van levensvoorwaar den door de arbeiders in te dringen in het kapitalistisch gareel. Daarmee zijn de V. D. ondanks hun mooie woorden en hun dikwijls goede bedoelingen even groote, zoo met grootere vijanden van het proletariaat, als liberalen, clericalen en andere alen. Ten letste keeren de vrijzinnig-demokraten zich ook tegen de liberalen. Maar hoe flauw is deze tegenstelling, hoogstens één tusschen meer-concervatieven en meer- vooruitstrevenden! Ze staan op denzelfden kapitalistischen grondslag. En daar komt het toch maar op aan. Hoe verder het kapitalistische stelsel zich ontwikkelt en hoe duidelijker alle burgerlijke partijen, verdedigers van da stelsel blijken te zijn, des te scherper wordt de tegen stelling vóór of tegen het kapitalisme, vóór of tegen de sociaal-demokratie. Ook de vrijzinnig-demokraten zijn vóórstanders van het kapitalistische stelsel, al willen zij dan de harde kanten ook wat afvijlen, en ze zijn tegenstanders der sociaal- demokraten. Nee, hoor 's,je mot niet zeggen, dat Schiedam'n be roerd, dood, gat is. Dan heb-i 't leelijk mis en bewijs je alleen, dat je nog niet weet, wat Schiedam rijk is Kijk 'reis, 't gebeurt mij ook wel 'ns, dat 'k zoo'n tikkie, pessimisme in me weet maar als ik dan zoo 'ns op m'n dooie gemak ga nadenken, wat we hier toch alle maal voor 't grijpen hebben, dan zeg ik toch weer; nee, 't is hier nog zoo erg niet. Op 't gebied van vereeniging?Ruime collectie hoorNergens vindt je zóó'n sorteering. En spulletje, weet-jeGeen flauwe kul, geen bombasterige poespas, neen, echte, zuivere, origineele waar! Zien?... Asjeblieft, uitpakken maar. Kijk 'ns 't puikje van Schiedamsche organisatie-vermogen oftewel genaamd, de Ned. R. K. Volksbond. Pracht-exemplaar, hoor! 't juweeltje van 't geheele magazijn. Daar zit wat in, weet-je akti- viteit om van te rillen, meneertje. Bewijzen? Aannemen! 't Verslag van de laatstgehou den maandvergadering alleen te vinden in de Nieuwe Schiedamsche Cour ant Na deze mededeeling gaf de voorzitter het woord aan den heer C. Bronsgeest, die namens de com missie van verifieurs verslag uitbracht over de rekening van den penningmeester. De heer Brons geest deelde mede, dat door de accurate, gemak kelijke en nette boekhouding van den penningmeester het onderzoek zeer gemakkelijk was gemaakt. De rekening was geheel conform en in de beste orde bevonden. Op de inkomsten had de comm. van verifieurs geen aanmerking, maar op de uitgaven wenschte zij eenige aanmerking te maken. Zoo meende zij, dat het bedrag van f 10.—, aan de Propagandaclub toegestaan, te hoog was wegens, de vele exemplaren die van verschillende brochures niet waren verkocht; ook het bedrag voor het rondbrengen van de Volksbanier achtte zij te hoog opgevoerd, daar zij meende dat dit door min of meer invaliede personen voor een gering bedrag zou kunnen worden verricht. Overtuigd? Als je nu weet dat de heer Frederiks vertelde, dat de kas in 3VS jaar f650.— is vooruit gegaan, begrijp je zeker wel dat de bezorging van De Volksbanier noodwendig geschieden moet door lammen of blinden, die dat voor een prikkie doen en dat f 10.— voor propaganda veel te hoog is. Snap-jeJa?.... Zoo, nu, ik eigenlijk niet. De Schiedamsche Courant wordt toch wel wat onge nietbaar in haar Koningin-Emmadag-vreugde. Van de „herhaalde soirée" vertelt ze weer even wijd-sprakerig ai t mooie als van de eerste. Schoon we nooit de arme- lui's noch de „herhaalde" (deftige lui's) soirée's heb ben bijgewoond, kunnen wij ons echter nu allang voor stellen, dat r heksentoeren zijn verricht. O, 't was zoo mooi, volgens de S. Ct. Nu hoor, stil maar, we gelooven 't al, vooral nu we van bezoekers vernemen, wat of 'r zooal is afgespeeld. OKER A J - - 1 van uci JvajoiiausiifcCUC sieistji, Zal

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Moker | 1904 | | pagina 1