No. 3.
ZATERDAG 19 MAART 1904
4e Jaargang.
ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Societaldemokratische Arbeiderspartij.
Bureau van Redactie en Administratie:
A. WINTERBERG, Raam 2?.
Stukken voor 't eerstvolgem
nummer moeten uiterlijk Woens|
Ag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
Febris Typhoïdea.
De duimschroeven aangezet
De inhoud der Arbeidswet.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal 7..
franco per post 30 cent j voorm^eia^m9-
Losse nummers 2 cent.
ADVERTENTIËN:
3 cent per regel.
Bij abonnement beiangrijke korting.
Aangezien het den meesten. ja bijna allen leden der af
deeling beter uitkomt hun contributie in „Constantia"
af te dragen, verzoekt de bode dringend aan alle partij-
genooten, hun contributie met boekje op alle vergade
ringen van de afd. mede te brengen. Dit voorkomt het
dikwijls vergeefs loopen.
De epidemie vau Febris Typhoïdea, die onze stad in
de laatste, weken geteisterd heeft, welke epidemie 51
stadgenooten op het ziekbed heeft geworpen en waar
door wij 7 sterfgevallen te betreuren hebben, kan thans
als geweken worden beschouwd.
Evenals reeds elders herhaalde malen is waargeno
men is ook hier met hooge waarschijnlijkheid, weder
het gebruik van ongekookte melk de oorzaak van het
ongeluk dat zoo velen heeft getroffen. Wat nu geschied
is hangt ons dagelijks boven het hoofd.
Isooit en te nimmer kan een melkverkooper er voor
instaan dat hij geen besmette melk te een of ander tijd
bij zijn klanten rondbrengt en met aandrang wekken
wij het publiek op om voort te gaan met het
koken van de melk en nooit ongekookte
melk te gebruiken.
Melk is een voedingsmiddel dat, in de steden
althans, nooit zonder gevaar ongekookt kan worden
gebruikt, want niet alleen Febris Typhoïdea wordt er
door overgebracht doch ook Dyphtheriti's en Roodvonk
zijn ziekten die, met groote waarschijnlijkheid, mede
door de melk worden verbreid.
De Gezondheidscommissie voor de
Gemeente Schiedam,
w. g. A. GOUKA,
Voorzitter,
w. g. De. J. ENDTZ,
Secretaris.
Nu de heeren Abraham Kuyper met de Arbeidswet
en Loeff met het Arbeids-contract bewezen hebben 'ns
„werkelijk" ministers te willen zijn van sociale her
vormingen, wil ook no. 3 van 't gezelschap, den heer
Harte zich niet onbetuigd laten en deze spruit van den
christelijken stengel ontplooide een Tariefwet.
Dit is een zeer kostelijk ding en de verdienste van
den auteur steekt ver z'n hierboven genoemde collega's
naar de kroon. De Nederlandsche schatkist is nu een
maal een teringlijder sinds onheuglijke jaren daarom
kan geen regeering ooit denken aan kostbare instellingen
als pensionneering bij ouderdom of invaliditeit. Zeven
millioen extra wegsmijten aan oorlogstuig kan er ne
nog even bij door maar dan waren ze ook klaar.
Minister Harte heeft het hocus pocus gesproken,
waardoor de teringlijder van z'n kwaal bevrijd zal
komen, 't Oude, maar tijdelijk op stal gezette stok
paardje „Protectie" is opgetuigd minister Harte's
product draagt een fiscaal en protectionistisch karakter.
Wie de dupe van de historie in deze weer is? O,
trotsch al de zorg van het kristelijk bewind voor de
kleine luyden is 't Barbertje weer, die hangen moet.
De arme uitgeplunde:de Job, die op de vuilhoop zit
met niets dan zijn ellende, die is 't maar weer die nog
'ns onderzocht en op 't hoofd gezet wordt misschien
is 'r 'm nog wel wat te ontfutselen. De behoeften van
de volksklasse worden maar weer wat zwaarder belast
't volk kan nog wel wat missen; 't heeft nog te
veel weeldeDe negen millioen, die volgens de bereke
ningen van den minister alzoo voor de schatkist worden
„verdiend", (niet gestolen, hoor!) komen op de volgende
wijze bijeen
Gedroogde visch
Gezouten, gerookt of gedroogd varkens-
vleesch en spek
Runder- en schapevet.
Honing
Mout
Rozijnen
Gedroogde pruimen
Sukade
IJzer, ruw bewerkte voorwerpen.
IJzer, verzinkt, verkoperd, geëmailleerd enz.
(dus o. a. al het geëmailleerde keuken
gerei)
Havermout
Plantaardige oliën en vetten (o a. kokosvet).
Harde zeep (niet geparfumeerd)
Petroleum, benzine, naphta
Leder
Schoenen, zolen, schachten
Garens, opgemaakt voor verkoop in 't klein
(klossen, strengen enz.)
Manufacturen
Lint, band, veters
Kleederen
Hoeden
Modewaren
Tabak
Kramerijen en galanteriewaren
60.000
93.000
60 000
38.800
7.400
166.000
47.400
f 19.100
10.000
- 668.400
50000
32.800
14.800
379.600
135.000
105.500
120.000
1.400.000
65.000
814 000
128 000
290.000
360.000
630.000
Dit staatje, dat wij aan Het Volk ontleenen, drukt
de vermeerderde opbrengst uit die naar dit ontwerp
wordt verwacht Men ziet het, de artikelen welke de
arbeider behoeft, komen het meest in de g atie. Stok-
visch, gerookte bokking enz., tot nog toe onbelast
worden nu met f 1.50 en f5.— per 100 kilo belast.
Gezouten, gerookt of gedroogd spek, is van f 1.25 tot
f 1.50 per 100 kilo verhoogd. Onversmolten vet van run
deren en schapen, nii vrij, wordt belast met f3.
an paarden wordt f o.per stuk geheven. Petroleum
is 'n artikel bijna uitsluitend van den kleinen man.
Belasten dus. Sigaren en tabak asjeblieft ook niet ver
geten en zoo verder tot het klosje garen van moeder
de vrouw incluis.
Natuurlijk mot-je niet te veel zeggen, want die tarief-
wet drukt op den „handel". Die't natuurlijk „gar nicht"
verhalen zal op de afnemers, waarvan de grootste: de
arbeidersklasse. Weest dankbaar, Nederlandsch prole
tariaat, voor al de zegeningen die u van ons aller-
christelijkste coalitie-kabinet geworden bij al uw
penningskens, welke dat hongerige niet te verzadigen
dier „Schatkist" al reeds inslorpt, kunt ge nog een f 9.
per jaar voegen.
De duimschroeven zijn voor de zooveelste maal wat
aangezet, och ja, je kunt niet weten, d'r perst misschien
altijd nog wel wat uit
En waar nu al dat geld blijft? Aan welke doeleinden
t wel besteed wordt? O, wees niet bezorgd, goê man,
't is in beste handen, hoor! Luister wat het Handels
blad vertelt:
Een vrijgevige minister van financiën.
Zooals in onze financieele rubriek vermeld is, wordt
op 17 Maart a. s. de inschrijving geopend op schat
kistbiljetten tot een bedrag van 15 millioen gulden.
Deze schatkistbiljetten zullen een rente afwerpen van
4 pet., terwijl aan bankiers, makelaars in effecten enz.
een commissie van J/4 percent zal worden verleend. De
biljetten zijn na één jaar aflosbaar. Het rijk betaalt
dus vo>'r die 15 millioen gulden een rente van 4Y4
procent en weigert tegen een mindere rente geld te
leenen, want de inschrijvingen moeten a pari zijn.
Wanneer wij overwegen dat de prolongatiekoers op
het oogenblik 2Ya pet. is en dat de koopers van 3 pet.
obligaties Ned. Werk Schuld geen 3Y4 pet. van hun
geld maken, kunnen wij niet anders doen dan de weer-
galooze mildheid en edelmoedigheid van den minister
van financiën bewonderen. Op een bedrag van 15
millioen gulden kost 1 pet. renteverschil het land 150.000
gulden, zoodat de schatkist natuurlijk de gevolgen van
die mildheid zal gevoelen. Wij hebben eenigen tijd ge
leden gevraagd waarvoor toch die belastingverhooging
met 9 millioen gulden noodig is. Nu weten wij het!
Gelukkig is onze minister van financiën niet van gisteren.
Je ken zoo echt zien dat-i beschenen wordt door bizonder
Licht, gesterkt door bizondere Kracht. Na de opmerking
van 't Handelsblad kwam doodleuk in de Stichtsche
Courant de volgende mededeeling:
„De minister van financiën maakt bekend, dat de
uitgifte van f 15.000.000 4 pCt. schatkistbiljetten, waar
voor de inschrijving zou plaats vinden op 17 dezer,
niet doorgaat doch tot een nader tijdstip worde verdaagd."
Leuk van zoo'n minister hè Maar jammer voor
h. h. renteniers die het extraatje van f 150.000 missen,
nu de minister van „plan" is veranderd?
Als 'tHbld nu eens gezwegen had, vraagt't Volk, nu
ja, dan was dat bagatelletje naar de maan geweest
Da's al
In het vorige nummer van De Moker werd er op
gewezen, dat minister Kuyper in zijn ontwerp Arbeids
wet als een gewoon liberaal kapitalist te werk gaat.
Hij wil zorgen voor het onderhoud van het schadelij-
dende „arbeidsvermogen in den boezem der natie" en
tevens door een „regeling van het leerlingwezen" den
arbeider beter voorbereiden „voor de taak, die hem
wacht, hem technisch beter ontwikkelen en tevens toe
zicht houden op zijne zedelijke en godsdienstige ont
wikkeling, ook dan, wanneer hij buiten den gezichtskring
is van ouders of voogden." Er wordt niet gewaakt
voor den arbeider als mensch, niet gezorgd voor den
arbeider als hebbende recht op persoonlijk en maat
schappelijk geluk, neen, alleen de arbeider als bezitter
van arbeidsvermogen, als stukje productiekracht wordt
beschermd.
Is het doel van de wet al treurig, zeer weinig „chris
telijk" in den Kuypeiiaanschen zin, en een echte kapi-
talistenwet, de inhoud maakt al een even pover
figuur. Wij willen hier dien inhoud meedeelen in de
bewoordingen van Dr. Kuyper zelf in zijn memorie van
toelichting. Hij verdeelt dien inhoud in 8 rubrieken nl.
„le. In het ontwerp zijn voorschriften opgenomen,
ontleend aan de bestaande Arbeidswet, Veelal hebben
die voorschriften wijziging ondergaan, hetzij naar vorm,
hetzij naar inhoud. Deze wijzigingen worden hieronder
nader besproken."
(Die wijzigingen naar den inhoud zijn uitbreidingen
van leeftijdgrens en bescherming en rusttijd enz.
met andere woorden noodzakelijk gebleken aanvullingen
en verbeteringen in de bestaande wetwij komen daarop
later uitvoeriger terug).
„2e. De hoofdinhoud van de Veiligheidswet is, mede
niet ongewijzigd, overgenomen."
(Ook deze wijzigingen volgden voort uit de praktijk
der wet, waarbij veranderingen en toevoegingen nood
zakelijk bleken).
„3e. Naast deze twee groepen van voorschriften zijn
de algemeene maatregelen van bestuur, uitgevaardigd
krachtens de hierboven genoemde wetten, herzien en
voor zooveel noodig aangevuld, in het ontwerp opge
nomen, voor zoover zij daarvoor vatbaar waren".
(Dit is dus niets dan een rangschikking van besluiten,
betrekking hebbende op de Arbeidswet en de Veilig
heidswet, in het geraamte van het nieuwe ontwerp.)
„4e. Door het overnemen van den hoofdinhoud der
Veiligheidswet komen in het ontwerp voorschriften voor,
die mannen, werkzaam in fabrieken en werkplaatsen,
beveiligen. Daarnaast zijn intusschen regelen gesteld
met betrekking tot den arbeidsduur van mannen, die
in fabrieken of werkplaatsen met abnormaal schade-
gevaar werkzaam zijn."
(Dit is dus een eveneens in de praktijk noodzakelijk
gebleken uitbreiding van de Veiligheidswet, feitelijk
reeds genoemd onder 2e.)
„5e. Voorschriften zijn in het ontwerp opgenomen
ter beveiliging van hen. die werkzaam zijn bij het
laden of het lossen van schepen."
(Ook dus een uitbreiding der Veiligheidswet.)
„6e. In het ontwerp komen bepalingen voor ter be
scherming van personen, die in dienst zijn van sommige
DE MOKER