No. 31. ZATERDAG 1 OCTOBER 1904 4e Jaargang. ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij. Bureau van .Redactie en Administratie: A. WINTERBERG, Raam 27. Stukken voor 't eerstvolgend nnmmer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 nnr in het bezit der Redactie zijn. Vak-organi Een ernstig woord tot de glas-arbeiders. ABONNEMENTSPRIJS: 25 cent per kwartaal j Mj v00ruitbetaling. franco per post 30 cent j J Losse nummers 2 cent. ADVERTENTIËN: 3 cent per regel. Bij abonnement belangrijke korting. Soms verwondert het wel „vak-organisatie" nog besj tijd, de eenw van stoom en hand-arbeider den fabriekssia werktuig heeft gemaakt, heeft u vanzelf op den voorgrond het onderwerp t worden. Onze •it, die van den ii den mensch een .vak-organisatie" 't Is maar niet iets, dit komt steeds en steeo.- - r uit, dat deze of gene fantastische kop een; edacht, om-óók- 'reis-iets-te-verzinnen, doch 't 1 een verschijnsel door de gewijzigde ekonoimsxstandigheden en toestanden voortgebracht. En den arbeider van den te^ iigen tijd, die, al is hij ook stekeblind voor a'*' ndom hem plaats grijpt, tóch 'weet omdat-ie -deren dag, ieder uur, hoe zwak hij is, zwak ver het patronaat dat dat hen, zoo hp ondeugend 1 ,ensputteren durft, onverbiddelijk broodeloos maken in de zoete weten schap dat de arbeidsmarkt over d is en voor één plaats honderd liefhebbers te krpg zijn, ook al zijn de condities nog zoo onbillijk den arbeider, die voelt hoe één gril van z'n broodheer hem morgen de ver schrikkelijke ellende der werkloosheid bezorgen kan, wordt geen ontevredenheid met den bestaanden toestand door enkele „opruiers" in een „opruiers"-vergadering of een dito-krantje ingepompt, neen, de arbeiders die nog niet zóó gedemoraliseerd zijn, dat ze ook nog maar een vaag denkbeeld zich vormen knnnen van hun waarde en rechten als mensch, het begrip wordt er bjj hun ingeslagen dat zij moeten zinnen op middelen om den wanhopigen, wankelenden toestand van heden te ver vangen door een anderen, waarin ze hun positie meer stabiel weten. Zij zullen trachten zich aan het proleta riërs-leven, aan het leven-bij-den-dag, het leven met den altijd open vraag, met de groote onzekerheid of het ook morgen nog wel zijn zal zooals nu, te ontworstelen en trachten een toestand te verkrijgen, waarin de werker werken èu leven zal, leven in den vollen zin woords. Waar deze begrippen zich zoo geheel-natuurlijk bij den tegenwoordigen arbeider opdringen, daar is het wel eens verwonderend dat dit de betrokkenen toch nog eerst aan het verstand gebracht moet worden. Aan het verstand gebracht? Neen, dat is het juiste niet. Het begrip van vak-organisatie zit er meestal wel in, doch er zjjn andere factoren in 't spel. Bij uitstek worden onder de rjjen der arbeiders leuzen en ideeën verspreid, van jongs af-aan begrippen ingepompt, welke ten doel hebben, den arbeider voor het huidig sociale stelsel „pas-klaar" te maken. Er wordt den protestanten arbeider wps gemaakt dat hij van heel andere konstruktie is als de katholieke, deze leert weer het tegenovergestelde, zoodat ze toch beiden tot de slotsom komen, dat waar er maa^-belangen te bepleiten zijn, zij toch in geen geval knnnen samenwerken. En protestantsche en katholieke arbeiders wordt bovendien nog ingeprent zich vooral niet te bemoeien met een socialistischen arbeider, daar zóó'n sujet wel zulk een gulzigeraard is, dat ie nooit genoeg naar z'n zin krijgt. Een rechtgeaard kristen mensch komt op zekere hoogte op z'n tevredensheids-(dooie?) punt en begeert niet meer. En de arbeider, de goê, groote Lobbes, laat zich dat alles in z'n ooren knoopen en onverschillig hoe, en op welke wijze hij door z'n patroon geplukhaaid wordt, hij buigt en berust. Hij voelt wel, hoe hij, door de handen ineen te slaan met z'n kameraads, verzetten zich kan tegen de alleen-heerschappjj zijner broodheeren maar, bah! onder die kameraads zijn protestanten, (of katho lieken,) en godbetert: socialisten! Zou hij met zulke menschen willen of kunnen samenwerken? Neen, daar voor is 'm z'n fatsoen te na. De arbeider zoekt niet naar wat vereenigt, doch naar wat verdeelt. Alle kleine kwestietjes en verschilletjes met z'n maats blaast ie torenhoog op alle persoonlijke oneenig- heidjes worden jarenlang in hooge eere gehouden op alle mogelijke manieren maakt ie soms z'n kame raden het leven zuur, of werkt ze tegen, óf onderkruipt ze en ziet als een slechts-de-ooren-missende-ezel niet, hoe meneer de patroon zich verkneukelt bij zixlk een toestand, waarin z'n almacht door niemand wordt betwist. En hij slaat z'n slag als er nog wat uit de loonen te knijpen is, geeft ie loonsverlagingen, verandert dit, verandert dat, zorgende dat het voordeel ten allen tijde aan zijn kant kome; en wie niet op behoorlijke wijze de onderdanige dienaar weet te spelen, die zal ie te zijner tijd wel weten te vinden. Hij sluit verbonden met zijn collega's, van welke religie of overtuiging ook, Katholiek of Israëliet, Ge reformeerd (A of B) of Mohammedaan, en de heeren concurrenten toonen een voorbeeldige solidariteit. Vooral in sterk industriëel ontwikkelde landen voelen de ar beiders de dwingende macht waaraan zij alzoo onder worpen zijn, in ons achterlijke landje hebben we ook reeds verschillende voorbeelden ervan gezien. Maar de arbeiders zijn hard-leersch. Die ruïne-men- schen, die gedemoraliseerde wezeDS, waar voor den dienst van het kapitaal alle levenssappen zijn uitge- pompt, en die leven zónder te leven, hebben geen tijd, geen lust zich met dergelijke dingen te bemoeien. Ternauwernood vinden ze nog gelegenheid even den kroeg in te wippen, ten einde ook zélf het aandeel in de slooping hunner lichamen te leveren. Ternauwernood hebben ze gelegenheid in het jeneverglas dat restantje levenslust en energie te begravenwat hun nog ge laten is Voor vak-organisatie, voor het ernstig streven naar verbetering van den stoffelijkeu en zedelijken toestand van zich en hun maats, daarvoor is geen oogenblikje disponibel. Wél als er iets is af te breken, in elkander te trappen dat niet precies in alle onderdeeltjes naar onzen zin was of is. Wél om méé te bazelen met het waanzinnig geleuter, dat men in Nederland als anar chisme of vrij-socialisme geimporteerd heeft en dat tegen den „dwang" der vakvereenigingen ageert, wantrouwen, door onbewezen beschuldigingen, zaait of aanwakkert tegen leiders in de vereeniging; „vrijheid" eischt, tot zelfs de vrjjheid tot het in elkaar trappen van dat weinige dat met zooveel zorg en moeite werd opgebouwd overal en in alles verraad en verraders ziet en alleen een breek-ijzers- en scheur-makers tak- tiek kent en volgt ook hiervoor is nog wel een oogenblikje te vinden. Niet voor het zich-versterken tegen den vijand van allen; niet voor het zich-oefenen in het strijden tegen den belager van allen, niet in het verheffen van zich en z'n maats door van drinkende tot denkende menschen zich te vormen, niet door het leeren steunen en vertrouwen op elkaar, niet door het leeren gehoor zamen aan de bevelen der zelf-gekozen leiders; niet door het daarstellen van een massale beweging der verdruktenniet door het zich toeleggen op het volgen van een algemeene taktiek. Zoover kan de groote massa het nog altijd maar met brengen dat inzicht dringt nog altijd niet zóóver door. Het waarachtig bewustzijn dat hij als producent met zijn kameraden precies dezelfde belangen heeft en geïsoleerd zwak, doch geschouderd met z'n kameraden, de handen ineengeslagen met z'n lotge- nooten, eeu weerbare macht vormt tegenover het al machtige patronaatdat het noodzakelijk geworden is tegenover de macht der werkgevers dezelfde macht der werknemers te stellen, wat betreft organisatie, weerstandskassen, solidariteit dat bewustzijn zit er nog niet in. Vooral niet bij de uitgemergelde fabrieks-arbeiders van onze stad. Trots hun in-treurige levensomstandig heden laten de Schiedamsche arbeiders zich door aller hande geestelijke kwakzalvers wel zoo verleugenen, dat ze allen het oog richten op het geestelijke. De stoffelijke nood drukt zoo loodzwaar op hen, dat ze alle weerstandsvermogen schijnen verloren te hebben en niet beter weten of het hoort zoo het is. Wordt vervolgd). De Bond der Glasfabrikanten moet zich wel terdege sterk gevoeld hebben en moet er wel volkomen zeker van zijn geweest, dat de glas-arbeiders in 't geheel niet m staat waren iets tegen den fabrikantenbond te onder nemen, anders was de aangekondigde loonsvermin dering niet op zoo brutale manier opgezet en aan gekondigd. En het is een niet te ontkennen feit, dat de glas-ar beiders op dit oogenblik werkelijk in het minst niet in staat zijn, tegen de aangezegde loonsvermindering met eenige kracht op te komen. Zeker, een commissie van arbeiders kan met het bestuur van den Bond gaan spieken en ook met ieder der fabrikanten afzonderlijk gaan onderhandelen. En misschien zullen de heeren fabukanten, geschrokken van de ontroering en beroering die hun maatregel onder hun arbeiders heeft opgewekt, welwillend in enkele kleine zaken toegeven, al moet men ei zich geen illusie van maken, dat de heeren iets van belang zullen toegeven. Maar, meent men werkelijk, dat hierdoor iets van het hoofdfeit wordt weggenomen: dat de fabrikantenbond onverwachts een geweldige loonsvermindering durft afkondigen? Er zijn er onder de glas-arbeiders, die maar gewoon weg willen gaan stoken. Wij kunnen met niet genoeg ernst en^ nadruk aanraden, vooral niet tot een «1 erge lij Ken maatregel over te gaan. Om 2 redenen raden wij dit dringend af: lo. omdat er niet de minste organisatie bestaat onder de glas-arbeiders geen vakveeemging waarin de glasarbeiders op elkaar hebben leeren vertrouwen en met elkander hebben leeren samenwerken; en 2o. omdat er geen iveerstandskas is, zonder welke zelfs een krachtige vakvereeniging geen stakingsstrjjd met eenigen kans op succes zou durven aanbinden. Men moet over zulk een staking niet te licht denkenals de betrokken bolwerkers staken, dan zullen de fabrieken heelemaal stil staan en dus alle glas-arbeiders tijdelijk het werk moeten neerleggen. Te ochiedam zouden er daardoor tusschen de 500 en 600 arbeiders met hun gezinnen tijdelijk (en misschien omdat er geen organisatie is, voor een deel voor goed) broode loos zijn. Wie zou die moeten onderhouden? De laatste uitsluiting der Diamantbewerkers heeft getoond, hoe moeielijk het geld binnenkwam; en dat was nog voor den Diamantbewerkersbond, die door zijn groote gul heid zoo velen in tijden van nood aan zich had verplicht. Hoe zou het dan moeten gaan met het binnen komen van gelden voor de glas-arbeiders, die in het vakver enigingsleven nog onbekenden zjjn Gesteld nu, dat het besluit tot staking werd genomen en eens werkelijk trouw door alle arbeiders werd uitgevoerd, wat zou er dan spoedig toch gebeuren Ditdat het spoedig overal binnentredend gebrek nu den een en dan den ander tot onderwerping aan de patroons zou dwingen en den arbeid zou doen hervatten; immers de glas-arbeiders weten niet wat een vereenigingsleven is, kennen de vakvereeni- gingsbeteekenis niet, en staan los naast elkander zonder eemg bewustzijn van gemeenschappelijkheid van belangen en handelingen; voor hen bestaat niets dan het eigen belang. En dan zou de staking spoedig verloopen ten koste van die arbeiders, die vóóraan in deze stakings beweging stonden en bleven staan,ten koste van de moedigsten en misschien zelfs van de besten. Daarom mag in geen geval tot staking worden besloten. Dat zou een ramp zijn voor een deel, het flinkste deel. En dat zou de fabrikanten nog machtiger maken, nog zekerder van hun almacht. Dat zou de arbeiders nog slaafscher en afhankelijker doen worden. En dat zou een onvergeefelijke fout zijn. Daarom een anderen weg ingeslagen! den weg der geregelde vakvereeniging. In een flinke vak vereeniging voor alle arbeiders van alle glasfabrieken eerst het vereenigingsleven geleerd; eerst door bespre kingen en studie, door voorlichting van anderen, duidelijk tot het inzicht komen wat een vakvereeniging kan wezen, en door die bijeenkomsten en besprekingen elkaar goed leeren kennen en vertrouwen. En tegelijk door flinke stortingen een flinke weerstandskas vormen Dat moet nu eerst geschieden. Dat moet het voor bereidende werk zijn, de toerusting tot den strijd* Nu is niets mogelijk dan berusten en misschien door besprekingen met de verschrikte fabrikanten een DE MOKER

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Moker | 1904 | | pagina 1