No. 31.
ZATERDAG 1 OCTOBER 1904
4e Jaargang.
ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij.
Bureau van .Redactie en Administratie:
A. WINTERBERG, Raam 27.
Stukken voor 't eerstvolgend nnmmer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 nnr in het bezit der Redactie zijn.
Vak-organi
Een ernstig woord tot de glas-arbeiders.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal j Mj v00ruitbetaling.
franco per post 30 cent j J
Losse nummers 2 cent.
ADVERTENTIËN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Soms verwondert het wel
„vak-organisatie" nog besj
tijd, de eenw van stoom en
hand-arbeider den fabriekssia
werktuig heeft gemaakt, heeft u
vanzelf op den voorgrond
het onderwerp
t worden. Onze
•it, die van den
ii den mensch een
.vak-organisatie"
't Is maar niet
iets, dit komt steeds en steeo.- - r uit, dat deze
of gene fantastische kop een; edacht, om-óók-
'reis-iets-te-verzinnen, doch 't 1 een verschijnsel
door de gewijzigde ekonoimsxstandigheden en
toestanden voortgebracht.
En den arbeider van den te^ iigen tijd, die, al
is hij ook stekeblind voor a'*' ndom hem plaats
grijpt, tóch 'weet omdat-ie -deren dag, ieder
uur, hoe zwak hij is, zwak ver het patronaat dat
dat hen, zoo hp ondeugend 1 ,ensputteren durft,
onverbiddelijk broodeloos maken in de zoete weten
schap dat de arbeidsmarkt over d is en voor één
plaats honderd liefhebbers te krpg zijn, ook al zijn
de condities nog zoo onbillijk den arbeider, die voelt
hoe één gril van z'n broodheer hem morgen de ver
schrikkelijke ellende der werkloosheid bezorgen kan,
wordt geen ontevredenheid met den bestaanden toestand
door enkele „opruiers" in een „opruiers"-vergadering
of een dito-krantje ingepompt, neen, de arbeiders die
nog niet zóó gedemoraliseerd zijn, dat ze ook nog maar
een vaag denkbeeld zich vormen knnnen van hun
waarde en rechten als mensch, het begrip wordt er bjj
hun ingeslagen dat zij moeten zinnen op middelen om
den wanhopigen, wankelenden toestand van heden te ver
vangen door een anderen, waarin ze hun positie meer
stabiel weten. Zij zullen trachten zich aan het proleta
riërs-leven, aan het leven-bij-den-dag, het leven met den
altijd open vraag, met de groote onzekerheid of het ook
morgen nog wel zijn zal zooals nu, te ontworstelen en
trachten een toestand te verkrijgen, waarin de werker
werken èu leven zal, leven in den vollen zin woords.
Waar deze begrippen zich zoo geheel-natuurlijk bij
den tegenwoordigen arbeider opdringen, daar is het wel
eens verwonderend dat dit de betrokkenen toch nog
eerst aan het verstand gebracht moet worden.
Aan het verstand gebracht? Neen, dat is het juiste
niet. Het begrip van vak-organisatie zit er meestal
wel in, doch er zjjn andere factoren in 't spel. Bij
uitstek worden onder de rjjen der arbeiders leuzen en
ideeën verspreid, van jongs af-aan begrippen ingepompt,
welke ten doel hebben, den arbeider voor het huidig
sociale stelsel „pas-klaar" te maken. Er wordt den
protestanten arbeider wps gemaakt dat hij van heel
andere konstruktie is als de katholieke, deze leert weer
het tegenovergestelde, zoodat ze toch beiden tot de
slotsom komen, dat waar er maa^-belangen te bepleiten
zijn, zij toch in geen geval knnnen samenwerken. En
protestantsche en katholieke arbeiders wordt bovendien
nog ingeprent zich vooral niet te bemoeien met een
socialistischen arbeider, daar zóó'n sujet wel zulk een
gulzigeraard is, dat ie nooit genoeg naar z'n zin krijgt.
Een rechtgeaard kristen mensch komt op zekere
hoogte op z'n tevredensheids-(dooie?) punt en
begeert niet meer.
En de arbeider, de goê, groote Lobbes, laat zich dat
alles in z'n ooren knoopen en onverschillig hoe, en op
welke wijze hij door z'n patroon geplukhaaid wordt, hij
buigt en berust. Hij voelt wel, hoe hij, door de handen
ineen te slaan met z'n kameraads, verzetten zich kan
tegen de alleen-heerschappjj zijner broodheeren maar,
bah! onder die kameraads zijn protestanten, (of katho
lieken,) en godbetert: socialisten! Zou hij met zulke
menschen willen of kunnen samenwerken? Neen, daar
voor is 'm z'n fatsoen te na.
De arbeider zoekt niet naar wat vereenigt, doch naar
wat verdeelt.
Alle kleine kwestietjes en verschilletjes met z'n maats
blaast ie torenhoog op alle persoonlijke oneenig-
heidjes worden jarenlang in hooge eere gehouden
op alle mogelijke manieren maakt ie soms z'n kame
raden het leven zuur, of werkt ze tegen, óf onderkruipt
ze en ziet als een slechts-de-ooren-missende-ezel niet,
hoe meneer de patroon zich verkneukelt bij zixlk een
toestand, waarin z'n almacht door niemand wordt betwist.
En hij slaat z'n slag als er nog wat uit de loonen
te knijpen is, geeft ie loonsverlagingen, verandert dit,
verandert dat, zorgende dat het voordeel ten allen tijde
aan zijn kant kome; en wie niet op behoorlijke wijze
de onderdanige dienaar weet te spelen, die zal ie te
zijner tijd wel weten te vinden.
Hij sluit verbonden met zijn collega's, van welke
religie of overtuiging ook, Katholiek of Israëliet, Ge
reformeerd (A of B) of Mohammedaan, en de heeren
concurrenten toonen een voorbeeldige solidariteit. Vooral
in sterk industriëel ontwikkelde landen voelen de ar
beiders de dwingende macht waaraan zij alzoo onder
worpen zijn, in ons achterlijke landje hebben we ook
reeds verschillende voorbeelden ervan gezien.
Maar de arbeiders zijn hard-leersch. Die ruïne-men-
schen, die gedemoraliseerde wezeDS, waar voor den
dienst van het kapitaal alle levenssappen zijn uitge-
pompt, en die leven zónder te leven, hebben geen tijd,
geen lust zich met dergelijke dingen te bemoeien.
Ternauwernood vinden ze nog gelegenheid even den
kroeg in te wippen, ten einde ook zélf het aandeel in
de slooping hunner lichamen te leveren. Ternauwernood
hebben ze gelegenheid in het jeneverglas dat restantje
levenslust en energie te begravenwat hun nog ge
laten is
Voor vak-organisatie, voor het ernstig streven naar
verbetering van den stoffelijkeu en zedelijken toestand
van zich en hun maats, daarvoor is geen oogenblikje
disponibel. Wél als er iets is af te breken, in elkander
te trappen dat niet precies in alle onderdeeltjes naar
onzen zin was of is. Wél om méé te bazelen met het
waanzinnig geleuter, dat men in Nederland als anar
chisme of vrij-socialisme geimporteerd heeft en dat
tegen den „dwang" der vakvereenigingen ageert,
wantrouwen, door onbewezen beschuldigingen, zaait of
aanwakkert tegen leiders in de vereeniging; „vrijheid"
eischt, tot zelfs de vrjjheid tot het in elkaar trappen
van dat weinige dat met zooveel zorg en moeite werd
opgebouwd overal en in alles verraad en verraders
ziet en alleen een breek-ijzers- en scheur-makers tak-
tiek kent en volgt ook hiervoor is nog wel een
oogenblikje te vinden.
Niet voor het zich-versterken tegen den vijand
van allen; niet voor het zich-oefenen in het strijden
tegen den belager van allen, niet in het verheffen van
zich en z'n maats door van drinkende tot denkende
menschen zich te vormen, niet door het leeren steunen
en vertrouwen op elkaar, niet door het leeren gehoor
zamen aan de bevelen der zelf-gekozen leiders; niet
door het daarstellen van een massale beweging der
verdruktenniet door het zich toeleggen op het volgen
van een algemeene taktiek.
Zoover kan de groote massa het nog altijd maar
met brengen dat inzicht dringt nog altijd niet
zóóver door. Het waarachtig bewustzijn dat hij als
producent met zijn kameraden precies dezelfde belangen
heeft en geïsoleerd zwak, doch geschouderd met z'n
kameraden, de handen ineengeslagen met z'n lotge-
nooten, eeu weerbare macht vormt tegenover het al
machtige patronaatdat het noodzakelijk geworden is
tegenover de macht der werkgevers dezelfde macht
der werknemers te stellen, wat betreft organisatie,
weerstandskassen, solidariteit dat bewustzijn zit
er nog niet in.
Vooral niet bij de uitgemergelde fabrieks-arbeiders
van onze stad. Trots hun in-treurige levensomstandig
heden laten de Schiedamsche arbeiders zich door aller
hande geestelijke kwakzalvers wel zoo verleugenen,
dat ze allen het oog richten op het geestelijke. De
stoffelijke nood drukt zoo loodzwaar op hen, dat ze
alle weerstandsvermogen schijnen verloren te hebben
en niet beter weten of het hoort zoo het is.
Wordt vervolgd).
De Bond der Glasfabrikanten moet zich wel terdege
sterk gevoeld hebben en moet er wel volkomen zeker
van zijn geweest, dat de glas-arbeiders in 't geheel niet
m staat waren iets tegen den fabrikantenbond te onder
nemen, anders was de aangekondigde loonsvermin
dering niet op zoo brutale manier opgezet en aan
gekondigd.
En het is een niet te ontkennen feit, dat de glas-ar
beiders op dit oogenblik werkelijk in het minst niet in
staat zijn, tegen de aangezegde loonsvermindering met
eenige kracht op te komen. Zeker, een commissie van
arbeiders kan met het bestuur van den Bond gaan
spieken en ook met ieder der fabrikanten afzonderlijk
gaan onderhandelen. En misschien zullen de heeren
fabukanten, geschrokken van de ontroering en beroering
die hun maatregel onder hun arbeiders heeft opgewekt,
welwillend in enkele kleine zaken toegeven, al moet
men ei zich geen illusie van maken, dat de heeren iets
van belang zullen toegeven. Maar, meent men werkelijk,
dat hierdoor iets van het hoofdfeit wordt weggenomen:
dat de fabrikantenbond onverwachts een geweldige
loonsvermindering durft afkondigen?
Er zijn er onder de glas-arbeiders, die maar gewoon
weg willen gaan stoken. Wij kunnen met niet genoeg
ernst en^ nadruk aanraden, vooral niet tot een
«1 erge lij Ken maatregel over te gaan. Om 2
redenen raden wij dit dringend af: lo. omdat er niet
de minste organisatie bestaat onder de glas-arbeiders
geen vakveeemging waarin de glasarbeiders op elkaar
hebben leeren vertrouwen en met elkander hebben leeren
samenwerken; en 2o. omdat er geen iveerstandskas is,
zonder welke zelfs een krachtige vakvereeniging geen
stakingsstrjjd met eenigen kans op succes zou durven
aanbinden. Men moet over zulk een staking niet te
licht denkenals de betrokken bolwerkers staken, dan
zullen de fabrieken heelemaal stil staan en dus alle
glas-arbeiders tijdelijk het werk moeten neerleggen. Te
ochiedam zouden er daardoor tusschen de 500 en 600
arbeiders met hun gezinnen tijdelijk (en misschien omdat
er geen organisatie is, voor een deel voor goed) broode
loos zijn. Wie zou die moeten onderhouden? De laatste
uitsluiting der Diamantbewerkers heeft getoond, hoe
moeielijk het geld binnenkwam; en dat was nog voor
den Diamantbewerkersbond, die door zijn groote gul
heid zoo velen in tijden van nood aan zich had verplicht.
Hoe zou het dan moeten gaan met het binnen komen
van gelden voor de glas-arbeiders, die in het vakver
enigingsleven nog onbekenden zjjn Gesteld nu, dat
het besluit tot staking werd genomen en eens werkelijk
trouw door alle arbeiders werd uitgevoerd, wat zou er
dan spoedig toch gebeuren Ditdat het spoedig overal
binnentredend gebrek nu den een en dan den ander tot
onderwerping aan de patroons zou dwingen en den arbeid
zou doen hervatten; immers de glas-arbeiders weten niet
wat een vereenigingsleven is, kennen de vakvereeni-
gingsbeteekenis niet, en staan los naast elkander zonder
eemg bewustzijn van gemeenschappelijkheid van belangen
en handelingen; voor hen bestaat niets dan het eigen
belang. En dan zou de staking spoedig verloopen
ten koste van die arbeiders, die vóóraan in deze stakings
beweging stonden en bleven staan,ten koste van
de moedigsten en misschien zelfs van de besten.
Daarom mag in geen geval tot staking worden
besloten. Dat zou een ramp zijn voor een deel, het
flinkste deel. En dat zou de fabrikanten nog machtiger
maken, nog zekerder van hun almacht. Dat zou de
arbeiders nog slaafscher en afhankelijker doen worden.
En dat zou een onvergeefelijke fout zijn.
Daarom een anderen weg ingeslagen! den weg der
geregelde vakvereeniging. In een flinke vak
vereeniging voor alle arbeiders van alle glasfabrieken
eerst het vereenigingsleven geleerd; eerst door bespre
kingen en studie, door voorlichting van anderen, duidelijk
tot het inzicht komen wat een vakvereeniging kan
wezen, en door die bijeenkomsten en besprekingen
elkaar goed leeren kennen en vertrouwen. En tegelijk
door flinke stortingen een flinke weerstandskas vormen
Dat moet nu eerst geschieden. Dat moet het voor
bereidende werk zijn, de toerusting tot den
strijd*
Nu is niets mogelijk dan berusten en misschien
door besprekingen met de verschrikte fabrikanten een
DE MOKER