No. 35.
ZATERDAG 29 OCTOBER 1904
4e Jaargang.
ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij,
Bureau van Redactie en Administratie:
A. WINTERBERG, Raam 27.
Stukken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. *s middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
„Constantia"
Afdeelingsnieuws.
Be werkstaking in de Glas-industrie.
Gemeentelijke raadselen of: hoe onze
belastingcenten worden besteed.
IJ. Z,, de man met de nachtmerries.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per knartaai j jvooruitbetaling.
franco per post 30 cent j
Losse nummers 2 cent.
ADVERTENTIËN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
is Zondag a. s. na 6!/a nar 's avonds voor de leden en
andere bezoekers NIET toegankelijk.
De Zaalcommissie.
Op de huishoudelijke vergadering van 23 October
deelde het Bestuur mede, dat het naar aanleiding van
een circulaire van v. Kuykhof besloten had een openbare
vergadering te beleggen om de houding van minister
Ellis tegenover den Matrozenbond te bespreken. F. W.
N. Hugenholtz Jr. en W. H. Meijer hadden zich bereid
verklaard voor dit doel in Schiedam op te treden.
De commissie, belast met het nazien van het vorig
flnanciëel verslag, bracht hiervan rapport uit, alles was
op eenige kleine opmerkingen na, accoord bevonden.
De penningmeester bracht nu het nieuwe verslag uit,
en ook hieruit bleek dat de financiëele toestand vrij
gunstig was.
Bij de behandeling van het huishoudelijk reglement,
waarvan het bestuur een ontwerp had gemaakt, kwamen
weinig belangrijke verschilspunten voor, zoodat met
eenige kleine wijzigingen het ontwerp werd goedgekeurd.
Bij de rondvraag bleek nog, dat zich de laatste 2
weken weer vier nieuwe leden hadden aangesloten.
Nog altijd geen verandering in den stand van zaken
althans niet wat de staking direkt betreft.
Er loopen verschillende geruchten over arbitrage
een vasten vorm hebben deze echter nog niet. De
meest-waarschijnlijke is (was) dat de H. H. Distillateurs,
(die vooral de dupe dezer historie zijn, daar ze geen
order meer kunnen uitvoeren en ons bekend is dat er
reeds ontzag'lijk groote bestellingen moesten worden
afgewezen) zich in den strjjd mengen zouden en een
oplossing trachten te vinden.
Hierover liepen dan ook verschillende geruchten en
zelfs kwam ons een heel plan ter oore; echter hebben
we veel reden te gelooven dat de heele arbitrage
beweging, dank zij de groote hardnekkigheid van één
der belangrijkste distillateurs (wiens naam bij gelegen
heid wel door ons zal worden genoemd en waarvan
zekere „vooruitstrevenden" misschien wel wat vreemd
zullen opzien) die hardnekkig weigerde het voorstel te
ondersteunen. Hierop moeten ook de andereu bij de
pakken zijn gaan neerzitten, en is het o. i. werkelijk
aannemelijke plan van arbitrage gesneuveld
De geest onder de stakers blijft even goed. Zeker
voelen ze reeds sinds eenigen tijd iets van de honger-
marteling, doch nog altijd staat het besluit onwrikbaar
vastliever een tijdlang, dan levenslang honger geleden.
Volhouden moeten ze, dit begrijpen ze volkomen, ter-
wille van hun geheele toekomst, tot het uiterste.
De ondersteuning is wel niet zóó als sommigen zich
hadden voorgesteld en wij allen zeker vurig wenschten,
doch te verwachten is het dat het beter worden zal.
Er dient natuurlijk in aanmerking genomen, dat zoo'n
steunbeweging maar niet in een vloek en een zucht in
elkaar is gezet, en dat het vooral daar, waar geen
glas-industrie is, langzamer gaat als bijv. hier ter stede.
De opbrengst hier geeft, al is ze nog lang niet wat
ze wezen kan en wezen moet, tóch reden tot tevreden
heid. Als we allen onze schouders er onder zetten,
vrienden, zullen we echter nog grooter resultaten be
halen. En dit is noodig, hoor! Ieder z'n steentje dus
bijgebracht
We willen hier even vermelden, dat de Alg. Nederl.
Diamantbewerkersbond alweer niet achter is gebleven
en vorige week reeds f 250.voor de stakers heeft
uitgetrokken. In offervaardigheid staat de A. N. D. B.
altijd maar vooraan!
De gevolgen van den strijd gaan zich hier steeds
sterker doen gevoelen. In de verschillende kistenmake-
rijen en distilleerderijen ziet men het oogenblik steeds
en steeds naderen, dat er niet meer gewerkt kan worden
en wat dat voor Schiedam beteekent, behoeft niet
gezegd. De toekomst, vooral met het oog op den
naderenden winter, wordt donker ingezien wat zal
het wezenlijk gevolg zijn van de willekeur der glas
fabrikanten
De algemeene opinie is sterk tegen hen gericht. Een
enkel warhoofd spreekt ervan dat de stakers ook maar
aan 't werk moesten gaan, doch het groote publiek
heeft gelukkig recht weten te kiezen en spreekt z'n
verachting uit over de fabrikanten.
Nóg echter houden deze den trotschen kop stijf
zij het, we beweren het met eenigen grond, met blijk
bare moeite.
Nog een nieuwtje.
De correspondent van de N. B. Ct. te Delft meldde
Wjj kunnen met zekerheid melden, dat een groep
glasblazers, sterk 50 man, die gewerkt hebben op
kleine fabriekjes in Duitschland, welke ondergingen
door de groot-industrie, hunne diensten hebben
aangeboden aan de Nederl. fabrikanten.
Voorloopig is van dit aanbod geen gebruik ge
maakt. Maar een der fabrikanten in de omgeving
van Rotterdam moet er ernstig over denken, bij
langer voortduring der staking, deze Duitsche
arbeiders te doen ontbieden.
Ziehier een royaliteit tegenover de stakers betoond,
welke men zeker niet van de glasfabrikanten zou hebben
verwacht. Zeg nu niet, dat ze geen gratie met jullie
gebruiken, o booze stakers!
Toch mag nog wel eens gevraagd worden, of die
beleefdheid van de patroons soms een oorzaak heeft.
Die 50 man, aangenomen dat ze er zijn, wat ook nog
wel eens kon blijken minder met de waarheid overeen
te komen, zijn dat blazers? Zoo ja, wat kunnen de
menschen dan nog doen? Waar zijn hun stellers en
aanvangers? Die zijn toch óók noodig alvorens ze
werken kannen? Of zullen de fabrikanten, boekhouders
enz. daarvoor fungeeren?.... Dat wonder zouden de
stakers zeker wel eens willen zien. De fabrikant in
den omtrek van Rotterdam, die bedoeld wordt, zal wel
hier gevestigd zijn zijn die 50 menschen steenwerkers?
Neen toch zeker, hè? En die heeft men vooral hier
noodig.
Nog een bericht van dienzelfden correspondent is,
dat thans vast staat, dat in Duitschland meer dan
vroeger voor de afnemers onzer Hollandsche industrie
gewerkt wordt, en dat dagelijks wagonladingen flesschen
over onze grenzen binnenkomen. Bp onderzoek lijkt ook
dit bericht ons vrij fantastisch; wij kennen ook hier
een distillateur, die flesschen uit Duitschland verwacht"....
over een maand. Ten slotte zij als bewijs aangehaald
hoe „gemakkelijk" men aan flesschen komen kan, het
feit, dat bijv. aan de fabriek van den heer Melchers
sinds Donderdag de voorraad op is en men ook geen
zendingen meer verwacht.
Niet te vergeten dat al waren er flesschen uit Duitsch
land te bekomen, deze onzen Hollandschen afnemers
veel te duur komen. Yoor de loopende contracten be
teekent dit voor hen reeds een enorm verlies.
Het „ernstig streven" dat volgens de S. Ct. in den
laatsten tijd blijkt te bestaan om onze straten en pleinen
in een beteren toestand te brengen, openbaart zich in
het feit, dat de Groote Markt bestraat zal worden met
klinkers (zgn. kleine steenen). De S. Ct. is eens wezen
informeeren, doch het motief voor de verwisseling kon
zij niet te weten komen. Waarin de „verbetering"
schuilen zou is haar niet duidelijk.
Ons ook niet. We zijn dan ook zoo vrij ten deze
van een nuttelooze geldverspilling te spreken. Als men
met alle geweld bestraten wil, zijn er nog heel wat
straten in onze stad die daaraan oneindig meer be
hoefte hebben dan de Groote Markt.
Verder is Maandag j. 1. een proef genomen met de
mooie brandladder. Daarbjj waren tegenwoordig al de
betrokken autoriteiten en deze waren getuige van het
schitterend resultaat. In 2 minuten was de ladder,
die 14 meter hoog is, voor het gebruik gereed, doch
het bleek dat onze spuiten geen van allen met een
brandladder kunnen worden gebruikt, daar ze het water
toch niet zoo hoog kunnen opvoeren.
We hebben dus een prachtige brandladder louter
voor luxe!
Is de vraag niet gewettigd of de belastingpenningen
der gemeentenaren niet wat beter kunnen worden
besteed
't Is lang geleden, sinds we iets van den heer IJ. Z
voorheen trouw inzender in De Nieuwevernamen.
Vroeger had hij zoo altijd iets nieuws (al was het ook
wat oud) dat op zoo bizonder-eigenaardige manier door
hem werd beschreven en wat nog al eens aanleiding
gaf dat De Moker een praatje met hem maakte, doch
sinds dien was hij plotseling verdwenen. Verdwenen;
al meer dan een jaar lang hoorde of zag men niets
van 'm.
Booze menschen dachten, dat de gemoedelijke ziel
van meneer IJ. Z. niet bestand was tegen de vriende
lijke terechtwijzigingen van De Moker, doch deze ge
dachte is beslist absurd. De heer IJ. Z. is, dat proeft
men uit iedere regel die hij schrijft, een man van IJzer.
Vrees is een gevoel dat hij zeker niet kent.
Wat de reden dan geweest zal zijn, dat hij zijn licht
plots onder de korenmaat zette en de Nieuwe-lezers
zoo wreed beroofde van de weldoende warmte en ver
kwikking, welke er uitstraalde? Laten we het niet
onderzoeken genoeg zij het, het heugelijk feit te
kunnen konstateeren dat het den heer IJ. Z. in groote
goedertierenheid heeft kunnen behagen uit zijn dood
slaap op te staan en in De Nieuwe van Zondag hiervan
het bewijs te leveren.
In onze groote vreugde kunnen we het niet over ons
hart verkrijgen 's mans fantasiën in hun waarde te ver
korten en wij geven ze dus daarom geheel weer. Daar
gaan ze
Het eerste huis van het ontworpen Rijkelui's Hofje
„Eendragt" aan de Tuinlaan is nu gereed en bewoond.
Hoewel wat vreemd van bouw, ziet het er toch aardig
uit en het is netjes afgewerkt; daar heeft de aannemer
alle eer van. Zeer eigenaardig is de blauwe kleur van
het ijzeren hek, dat aan de voorzijde staat, en de hoofd
ingang van het huis vind ik keurig. 1) Moge het ge
beuren, dat nu spoedig meer liefhebbers zich opdoen
om daar te bouwen, opdat de voltooiing van het geheel
zich niet al te lang late wachten. Want duurt dat nog
eenigen tijd, dan is er gevaar dat de omgeving meer
het aanzien krijgt van een ruïne, dan van een sierlijken
aanleg.
De Gemeente heeft ook reeds de hand aan het werk
geslagen tot verfraaiing van het terrein en wel door
den grondslag te leggen voor een flink plantsoen, dat
in het midden van het Hofje komt te liggen. Daarom
heen komt eene bestrating met trottoirbanden, maar ik
vind het erg vreemd, dat die bestrating buiten het
eigenlijke terrein uitschiet, en de trottoirband midden
in de klinkerstraat komtdat kan toch nooit een mooi
geheel geven, 2) en men neemt nu, dunkt mij, voor een
1) De heer IJ. Z. is wat laat opgestaan blijkbaar
hij merkt nu pas dat het eerste huis van „Eendragt"
gereed en bewoond is, een verschijnsel dat anderen
reeds circa 3 maanden geleden waarnamen. Gelukkig
dat hij de blauwe kleur van het ijzeren hek eigenaardig
en de hoofdingang van het gebouw keurig vind trots
de „ietwat vreemde" bouw't Zag er anders voor den
aannemer bepaald slecht uit
2) Men neme in aanmerking dat, zooals uit heel z'n
epistel blijkt, de heer IJ. Z. iemand is met „smaak."
Als hij zegt, dat het plantsoen-plan nooit een mooi
geheel geven kan, is dit zeker. Intusschen schijnt hij
de platte grond van „de Eendragt" nog niet te hebben
ontdekt; dat bord ziet ie misschien over 'n half jaartje
wel eens.
DE MOKER