No. 40.
ZATERDAG 3 DECEMBER 1904
4e Jaargang.
ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij.
Bureau van Redactie en Administratie:
A. WINTERBERG, Raam 27.
St. Nicolaas-Feest.
De Katholieken over het onderwijs.
Van Hsinde en Verre.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal j vooruitbetaling.
franco per post 30 cent j
Losse nummers 2 cent.
ADVERTENTIËN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Stukken voor 't eerstvolgend nnmmer moeten niterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in
het bezit der Redactie zijn.
De kinderen, welke voor dit feest bij de commissie
zijn opgegeven, worden verzocht a. s. Zondag 4 Dec.
's namiddags 5 ure in „Constantia" te zijn. Alleen zij,
die opgegeven zijnhebben toegang, alsmede één der
ouders van kinderen, welke niet alleen kunnen worden
gelaten.
Neemt hiervan goede nota, opdat gij met moet worden
terug gezonden! De Commissie.
De „St. Willebrordus Stichting" heeft vorige week
een vergadering belegd in de S. O. V., waarin mgr.
M. J. A. Lans, kanunnik en president van het Groot-
Seminairie te Warmond geredevoerd heeft over het
onderwjjs.
Uit de openingsrede van pastoor Verhoeven bleek,
dat de toestand der stichting zóódanig was, dat men
sinds twee jaren uit gebrek aan durf was afgeweken
van de gewoonte om een jaarverslag uit te brengen.
Deze avond was een speciale bedel- avond. Bijna
alle katholieke kinderen in deze stad bezoeken de
katholieke school het totale aantal bedraagt 1744,
d. i. 21 meer dan het vorige jaar. De scholen zijn
overbevolkt, en den aanbouw van nieuwe lokalen
dringend noodig.
De Bisschop van Haarlem had verboden nog meer
schulden te maken het totaal der geldleeningen
bedraagt f 144 500, waarbij nog komt een jaarlijks
terugkeerend tekort, dat de schuld nog verhoogt.
De zeereerw. heer Lans zag natuurlijk geen kans het
katholieke onderwijs te beredevoeren zonder het neutrale
af te kammen. Hij ging alzoo voorop stellen, dat de
z. g. n. neutrale school noodzakelijk anti-katholiek ge
noemd moet worden, omdat zij godsdienstloos moet zijn,
alle grenzen van waar geloof, bijgeloof en ongeloof
worden er weggeveegd. Het geloovig onderwijs geeft
antwoord op vele vragen, waarover het neutrale moet
zwijgen. Is dat zwijgen niet anti-kristelijk, anti-katho
liek
Met eenige verwondering mag men wel vragen, waar
dit zeereerwaarde heerschap den brutalen moed vandaan
haalt, zulke nonsens te debiteeren.
Zeker, in een gezelschap van enkel j a-en-amen-knik -
kende gelootsgenooten kan men vrij afgeven op al wat
buiten de „gemeenschap" gesloten is, maar men mag
toch van ziele-herders wel verwachten dat ze hun
schapen niet misleiden zullen. En dat deed meneer
Lans met z'n poespas zeer beslist. Wat het neutrale
onderwijs niet beantwoorden kan, kan ook het bizondere
niet beantwoorden, omdat men dan gaat buiten het
bevattings-vermogen van het kind en het werken in die
richting slechts een paedagogische fout genoemd kan
worden.
Maar de l eer Lans durfde nog verder gaan in zn
beschouwing over de neutrale school, waar hij beweerde
„Het beeld van den gekruisigden Christus mag er
niet zijn, evenmin er gebeden worden, over de R. K.
Kerk niet worden gesproken, den waarheid van den
Messias en het Evangelie niet genoemd en den
levenden en persoonlijken God niet worden voor
gesteld, nog minder worden gerept over goed en
kwaad, volgens de goddelijke en natuurlijke wet,
en een onsterfelijke ziel. Een gezonde zedenleer
moet met alle zorg vermeden worden. Is dat alles
niet anti-katholiek, anti-christelijk?
Het is en blijft gevaarlijk kinderen te zenden
naar de neutrale school, waar alle godsdienst en
zedenleer wordt, uitgeroeid."
't Had den spreker wèl goed gedaan deze beweiingen
ietwat te argumenteeren en bijv. maar eens aan te toonen,
dat de kinderen der katholieke scholen zooveel meer
deugdelijk begrip van zedenleer openbaren dan de kin
deren der neutrale school. Maar ook, in t bestrijden
der laatste zijn alle bokkesprongen geoorloofd en argu-
mecten ounoodig.
„Het ware karakter van de neutrale school wordt
vervolgens door spreker geschetst, met getuigenissen
van voorstanders dier school. In 't bizonder wordt
door hem eenige merkwaardige tirades uit de onlangs
verschenen brochureMaakt front voor de openbare
school besproken."
Hier voegt een woord van dank aan den spreker,
dat hij de katholieke ouders opmerkzaam maakte op
het geschrift, van welks bestaan zij anders wellicht ge
heel onkundig waren gebleven. Heeft hij ze niet aan
geraden dit „malle" brochuretje eens te lezen?
„Hoe is 't te rijmen, dat de neutrale school
werkelijk neutraal heet, indien door de godsdienst-
looze schoolmannen wordt betoogd, dat ze niet
bestemd is voor iemand, die dogmatisch geloovig is?
Geen enkel kind dat dogmatisch geloovig is dus
op de neutrale school!"
Kent meneer Lans ook bijgeval één kind, dat dog
matisch geloovig is? Laat hij dat wonder eens vertoonen
„De gevolgen van zulk een ouderwijs kunnen
niet uitbljjven. We hebben onweerlegbare bewijzen
genoeg om aan te toonen, dat die neutraliteit een
kwaadaardige bedoeling, heillooze, rampzalige ge
volgen voor het heil der Kerk en van den Staat
met zich brengt."
Ziet daar wat we noodig hebben: bewijzen Maar al
heeft meneer Lans er genoeg en zelfs onweerlegbare,
hjj wijst er niet één aan. Da's niet mooi van 'm, want
h\j had velen en ook óns daarmede een weldaad
kunnen bewijzen.
„Wat zijt ge gelukkig, dat ge uw kinderen niet
behoeft overteleveren aan de verderfelijke, door de
kerk veroordeelde neutrale school.
Wat zijt ge benijdenswaardig gelukkig, dat ge
in deze schrikbarende tijden van ongeloof, verguisde
zedenleer, materialisme en socialisme het zelfde
kunt doen, hetgeen de ouders van St. Willebrordus
in Engeland 1300 jaren geleden deden. De ouders
vertrouwden den jeugdigen St. Willebrordus toe
aan een school, waar hij niets te hooren kreeg wat
niet heilig en niets te zien wat niet eerzaam was.
Mijn hart jubelt 't uit, wanneer ik zie, dat ge
evenals de ouders van St. Willebrordus, de apostel
van uw vaderland, de patroon uwer school, uwe
kinderen kunt zenden naar die scholen, waar zij,
gelijk hij, niets te hooren krijgen wat niet heilig
en niets zien zullen wat niet eerzaam is."
We moeten toch zeggen, dat 'thart van m.g.r. Lans
wel wat spoedig aan 't jubelen gaat. Al is de neutrale
school door de kerk veroordeeld geworden, dat zij daar
wèl iets en op de katholieke scholen niets te hooren
en te zien krijgen wat niet heilig en niet eerzaam is.
Kijk, beste meneer Lans, frases zeggen in deze niets.
Ook niet de bombasterij over schrikbarende tijden van
verguisde zedenleer, materialisme en socialisme dat
zijn verschijnselen die uw katholieke school evenmin
keert als de neutrale ze in de hand werkt. Gij kondt
wel weten dat deze dingen een ekonomische oorzaak
hebben. Maar dat vertelt ge uw schaapkens niet hè?
Over verrotte maatschappelijke toestanden, over het
ellende-leven der klasse van nijveren spreekt gij niet;
dat laat ge aan de „ongeloovigen" (a la pastoor van
der Brink?) materialisten en socialisten over....
„In het tweede gedeelte zijner lezing memoreerde
mgr. Lans den schoolstrijd in België en wees op
de groote plaats, die de katholieke school daar in
neemt, gaf verscheidene getuigenissen weer o. a.
door graaf de Merode, minister Woeste op een
gedenkfeest van het kath. onderwijs, te Brussel ge
geven. Het vele op het gebied godsdienstig onder
wijs in België verricht gaf spr. aanleiding dit in
verband te brengen met hetgeen in Schiedam in
vroeger en later tijden voor de katholieke scholen
is gedaan.
Of hij de beschouwing over België gaf aan de hand
der brochure: „Maakt front voor de openbare school",
vermeldt de geschiedenis niet. Maar dat hij de treurige
gevolgen van het katholieke onderwijs in België ge
noemd zal hebben, zullen we maar niet veronderstel
len.
't Was voorts 'n stoffen met de leuze: „zij zullen
haar niet hebben de schoone ziel van 't kind", die na
tuurlijk alleen maar veilig is als ze toevertrouwd wordt
aan het katholieke onderwijs.
Zouden de katholieke arbeiders de dunne kost van
mgr. Lans nu zoo maar geslikt hebben Zouden ze niet
gevoeld hebben hoe weinig krachtig aan argumenten
die heele rede was? Maar bovenal: zouden er niet
onder zijn, die hun kinderen nu nog naar de katholieke
school zenden, doch die na een zulk een van fanatisme
doorregen rede zich eens den vraag gingen stellen, of 't
wel goed is van hen, hun kinderen toe te vertrouwen
aan een school, die onder zulken invloed staat? Zou in
hen niet oprijzen de vraagwie het meest de schoone
ziel van 't kind bederven en vergiftigen zal
We hopen dit van harte, daar toch alle katholieke
arbeiders niet zulke groote domkoppen meer zijn als
mgr. Lans zoo vriendelijk was te veronderstellen.
Het Congres van de Italiaansche Spoorwegarbeiders
dat te Rome gehouden is, heeft met groote meerderheid
besloten, tot werkstaking over te gaan in de volgende
gevallen
1. Als de regeering haar beloften tot verbetering van
het personeel niet vervult en de daaromtrent gestelde
wenschen niet inwilligt
2. Als de regeering het spoorwegpersoneel als zoo
danig onder de wapens zou roepen
3. Als het wetsontwerp aangenomen wordt, dat de
arbeiders in openbare diensten van hun stakingsrecht
berooft.
4. Als de leiders van de jongste algemeene werk
staking door vonnissen der Klassejustitie getroffen
worden.
Bij een naverkiezing voor een lid van den Gemeente
raad van de Duitsche hoofdstad (Berlijn), kreeg de
sociaal-demokraat Sassenbach 769 (453), de liberaal
653 (1145), de antisemiet 436 (523) stemmen. De tus-
schen haakjes geplaatste cijfers waren de stemmen bij
de vorige verkiezing in 1899. De sociaal-democraten
zijn alzoo van de minste de meeste geworden
In Dui'schland worden dit jaar Marine en Oorlog
totaal voor_ ongeveer 3000 maal millioen Mark (zegge
2913.746.247 Mark) op de begrooting gebracht!
Russische toestanden. Te Warschau hebben Gendar
merie en politie dez'-r dagen 's nachts een huis omsin
geld, waarin een vergadering werd gehouden37 per
sonen werden gevangen genomen, waaronder alle leden
van het socialistische Comité. Meteen werd een geheime
drukkerij in beslag genomen.
Andere teekenen wijzen erop dat het Absolutisme
spoedig zal hebben afgedaan. De Zemstvös (zooiets als
districtsraden) hebben vergaderd en eischen in de plaats
van de alleenheerschappij van de Czaar, een constituo-
neele regeeringsvorm met volksvertegenwoordiging. (Iets
dergelijks als we in Nederland hebben.)
""Ih Norrköping (Zweden) brak eenigen tijd geleden een
staking uit onder het tramwegpersoneel. Deze is thans
in het voordeel der Stakers geëindigd. Behalve hun
voorzitter, zijn allen weder in dienst genomen. Op de
belangrijkste plaatsen in Zweden organiseerde men
monstermeetings. In Norrköping zelf was er een van
8000 personen
De nalatenschap van predikant Krtiger bedraagt
700.000 pond sterling, dat is ruim acht millioen vier
honderdduizend gulden. Het martelaarsschap wordt hier
mede toch wel een beetje verguld.
De staking der Sigarenmakers te Londen is nu geheel
geëindigd. Verleden week zijn de handwerkers begonnen.
In de Groninger veenkoloniën is een slapte in de
papierindustrie ingetreden. De strooprijzen zijn hoog,
doch de voornaamste reden is, dat er geen papier wordt
verkocht. Verschillende fabrieken hebben geen pakhuizen
om het nog niet ve.kochte product tijdelijk op te stapelen
tot de markt „williger" wordt. Zeer waarschijnlijk
zullen dan ook enkele fabrieken worden stopgezet,
waardoor een groot aantal arbeiders op straat worden
geworpen.
De Standaard deelt mede dat door 47 personen een
christelijke verbruikscoöperatie is opgericht. Christelijke
middenstanders moeten zoo'n coöperatie óók christelijk
noemen, maar of ze dat in hun hart meenen, betwij
felen we
Het Handelsblad meldt, dat te Utrecht de firma
Vorendonk en de Lange haar betalingen heeft gestaakt.
Men spreekt van een passief van 2% ton. Voorwaar
een ernstige staking!
De redactie van Het Ankerhet orgaan van den
Bond van Nederlandsche Marinematrozen meldt, dat in
het afgeloopen jaar de oplaag van dat blad is verdrie
dubbeld. Dat noemt men groeien tegen de verdrukking in
Roomsche revolutie. Te Beverwijk hebben deze week
de Katholieken de ruiten van een vergaderlokaal in
gegooid, in welk lokaal de anarchistische ex-priester
Schoenmakers sprak. In plaats van te zorgen voor de
bij de wet gewaarborgde vrijheid van vergadering,
verzocht de burgemeester beëindiging der vergadering