No. 40. ZATERDAG 3 DECEMBER 1904 4e Jaargang. ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij. Bureau van Redactie en Administratie: A. WINTERBERG, Raam 27. St. Nicolaas-Feest. De Katholieken over het onderwijs. Van Hsinde en Verre. ABONNEMENTSPRIJS: 25 cent per kwartaal j vooruitbetaling. franco per post 30 cent j Losse nummers 2 cent. ADVERTENTIËN: 3 cent per regel. Bij abonnement belangrijke korting. Stukken voor 't eerstvolgend nnmmer moeten niterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn. De kinderen, welke voor dit feest bij de commissie zijn opgegeven, worden verzocht a. s. Zondag 4 Dec. 's namiddags 5 ure in „Constantia" te zijn. Alleen zij, die opgegeven zijnhebben toegang, alsmede één der ouders van kinderen, welke niet alleen kunnen worden gelaten. Neemt hiervan goede nota, opdat gij met moet worden terug gezonden! De Commissie. De „St. Willebrordus Stichting" heeft vorige week een vergadering belegd in de S. O. V., waarin mgr. M. J. A. Lans, kanunnik en president van het Groot- Seminairie te Warmond geredevoerd heeft over het onderwjjs. Uit de openingsrede van pastoor Verhoeven bleek, dat de toestand der stichting zóódanig was, dat men sinds twee jaren uit gebrek aan durf was afgeweken van de gewoonte om een jaarverslag uit te brengen. Deze avond was een speciale bedel- avond. Bijna alle katholieke kinderen in deze stad bezoeken de katholieke school het totale aantal bedraagt 1744, d. i. 21 meer dan het vorige jaar. De scholen zijn overbevolkt, en den aanbouw van nieuwe lokalen dringend noodig. De Bisschop van Haarlem had verboden nog meer schulden te maken het totaal der geldleeningen bedraagt f 144 500, waarbij nog komt een jaarlijks terugkeerend tekort, dat de schuld nog verhoogt. De zeereerw. heer Lans zag natuurlijk geen kans het katholieke onderwijs te beredevoeren zonder het neutrale af te kammen. Hij ging alzoo voorop stellen, dat de z. g. n. neutrale school noodzakelijk anti-katholiek ge noemd moet worden, omdat zij godsdienstloos moet zijn, alle grenzen van waar geloof, bijgeloof en ongeloof worden er weggeveegd. Het geloovig onderwijs geeft antwoord op vele vragen, waarover het neutrale moet zwijgen. Is dat zwijgen niet anti-kristelijk, anti-katho liek Met eenige verwondering mag men wel vragen, waar dit zeereerwaarde heerschap den brutalen moed vandaan haalt, zulke nonsens te debiteeren. Zeker, in een gezelschap van enkel j a-en-amen-knik - kende gelootsgenooten kan men vrij afgeven op al wat buiten de „gemeenschap" gesloten is, maar men mag toch van ziele-herders wel verwachten dat ze hun schapen niet misleiden zullen. En dat deed meneer Lans met z'n poespas zeer beslist. Wat het neutrale onderwijs niet beantwoorden kan, kan ook het bizondere niet beantwoorden, omdat men dan gaat buiten het bevattings-vermogen van het kind en het werken in die richting slechts een paedagogische fout genoemd kan worden. Maar de l eer Lans durfde nog verder gaan in zn beschouwing over de neutrale school, waar hij beweerde „Het beeld van den gekruisigden Christus mag er niet zijn, evenmin er gebeden worden, over de R. K. Kerk niet worden gesproken, den waarheid van den Messias en het Evangelie niet genoemd en den levenden en persoonlijken God niet worden voor gesteld, nog minder worden gerept over goed en kwaad, volgens de goddelijke en natuurlijke wet, en een onsterfelijke ziel. Een gezonde zedenleer moet met alle zorg vermeden worden. Is dat alles niet anti-katholiek, anti-christelijk? Het is en blijft gevaarlijk kinderen te zenden naar de neutrale school, waar alle godsdienst en zedenleer wordt, uitgeroeid." 't Had den spreker wèl goed gedaan deze beweiingen ietwat te argumenteeren en bijv. maar eens aan te toonen, dat de kinderen der katholieke scholen zooveel meer deugdelijk begrip van zedenleer openbaren dan de kin deren der neutrale school. Maar ook, in t bestrijden der laatste zijn alle bokkesprongen geoorloofd en argu- mecten ounoodig. „Het ware karakter van de neutrale school wordt vervolgens door spreker geschetst, met getuigenissen van voorstanders dier school. In 't bizonder wordt door hem eenige merkwaardige tirades uit de onlangs verschenen brochureMaakt front voor de openbare school besproken." Hier voegt een woord van dank aan den spreker, dat hij de katholieke ouders opmerkzaam maakte op het geschrift, van welks bestaan zij anders wellicht ge heel onkundig waren gebleven. Heeft hij ze niet aan geraden dit „malle" brochuretje eens te lezen? „Hoe is 't te rijmen, dat de neutrale school werkelijk neutraal heet, indien door de godsdienst- looze schoolmannen wordt betoogd, dat ze niet bestemd is voor iemand, die dogmatisch geloovig is? Geen enkel kind dat dogmatisch geloovig is dus op de neutrale school!" Kent meneer Lans ook bijgeval één kind, dat dog matisch geloovig is? Laat hij dat wonder eens vertoonen „De gevolgen van zulk een ouderwijs kunnen niet uitbljjven. We hebben onweerlegbare bewijzen genoeg om aan te toonen, dat die neutraliteit een kwaadaardige bedoeling, heillooze, rampzalige ge volgen voor het heil der Kerk en van den Staat met zich brengt." Ziet daar wat we noodig hebben: bewijzen Maar al heeft meneer Lans er genoeg en zelfs onweerlegbare, hjj wijst er niet één aan. Da's niet mooi van 'm, want h\j had velen en ook óns daarmede een weldaad kunnen bewijzen. „Wat zijt ge gelukkig, dat ge uw kinderen niet behoeft overteleveren aan de verderfelijke, door de kerk veroordeelde neutrale school. Wat zijt ge benijdenswaardig gelukkig, dat ge in deze schrikbarende tijden van ongeloof, verguisde zedenleer, materialisme en socialisme het zelfde kunt doen, hetgeen de ouders van St. Willebrordus in Engeland 1300 jaren geleden deden. De ouders vertrouwden den jeugdigen St. Willebrordus toe aan een school, waar hij niets te hooren kreeg wat niet heilig en niets te zien wat niet eerzaam was. Mijn hart jubelt 't uit, wanneer ik zie, dat ge evenals de ouders van St. Willebrordus, de apostel van uw vaderland, de patroon uwer school, uwe kinderen kunt zenden naar die scholen, waar zij, gelijk hij, niets te hooren krijgen wat niet heilig en niets zien zullen wat niet eerzaam is." We moeten toch zeggen, dat 'thart van m.g.r. Lans wel wat spoedig aan 't jubelen gaat. Al is de neutrale school door de kerk veroordeeld geworden, dat zij daar wèl iets en op de katholieke scholen niets te hooren en te zien krijgen wat niet heilig en niet eerzaam is. Kijk, beste meneer Lans, frases zeggen in deze niets. Ook niet de bombasterij over schrikbarende tijden van verguisde zedenleer, materialisme en socialisme dat zijn verschijnselen die uw katholieke school evenmin keert als de neutrale ze in de hand werkt. Gij kondt wel weten dat deze dingen een ekonomische oorzaak hebben. Maar dat vertelt ge uw schaapkens niet hè? Over verrotte maatschappelijke toestanden, over het ellende-leven der klasse van nijveren spreekt gij niet; dat laat ge aan de „ongeloovigen" (a la pastoor van der Brink?) materialisten en socialisten over.... „In het tweede gedeelte zijner lezing memoreerde mgr. Lans den schoolstrijd in België en wees op de groote plaats, die de katholieke school daar in neemt, gaf verscheidene getuigenissen weer o. a. door graaf de Merode, minister Woeste op een gedenkfeest van het kath. onderwijs, te Brussel ge geven. Het vele op het gebied godsdienstig onder wijs in België verricht gaf spr. aanleiding dit in verband te brengen met hetgeen in Schiedam in vroeger en later tijden voor de katholieke scholen is gedaan. Of hij de beschouwing over België gaf aan de hand der brochure: „Maakt front voor de openbare school", vermeldt de geschiedenis niet. Maar dat hij de treurige gevolgen van het katholieke onderwijs in België ge noemd zal hebben, zullen we maar niet veronderstel len. 't Was voorts 'n stoffen met de leuze: „zij zullen haar niet hebben de schoone ziel van 't kind", die na tuurlijk alleen maar veilig is als ze toevertrouwd wordt aan het katholieke onderwijs. Zouden de katholieke arbeiders de dunne kost van mgr. Lans nu zoo maar geslikt hebben Zouden ze niet gevoeld hebben hoe weinig krachtig aan argumenten die heele rede was? Maar bovenal: zouden er niet onder zijn, die hun kinderen nu nog naar de katholieke school zenden, doch die na een zulk een van fanatisme doorregen rede zich eens den vraag gingen stellen, of 't wel goed is van hen, hun kinderen toe te vertrouwen aan een school, die onder zulken invloed staat? Zou in hen niet oprijzen de vraagwie het meest de schoone ziel van 't kind bederven en vergiftigen zal We hopen dit van harte, daar toch alle katholieke arbeiders niet zulke groote domkoppen meer zijn als mgr. Lans zoo vriendelijk was te veronderstellen. Het Congres van de Italiaansche Spoorwegarbeiders dat te Rome gehouden is, heeft met groote meerderheid besloten, tot werkstaking over te gaan in de volgende gevallen 1. Als de regeering haar beloften tot verbetering van het personeel niet vervult en de daaromtrent gestelde wenschen niet inwilligt 2. Als de regeering het spoorwegpersoneel als zoo danig onder de wapens zou roepen 3. Als het wetsontwerp aangenomen wordt, dat de arbeiders in openbare diensten van hun stakingsrecht berooft. 4. Als de leiders van de jongste algemeene werk staking door vonnissen der Klassejustitie getroffen worden. Bij een naverkiezing voor een lid van den Gemeente raad van de Duitsche hoofdstad (Berlijn), kreeg de sociaal-demokraat Sassenbach 769 (453), de liberaal 653 (1145), de antisemiet 436 (523) stemmen. De tus- schen haakjes geplaatste cijfers waren de stemmen bij de vorige verkiezing in 1899. De sociaal-democraten zijn alzoo van de minste de meeste geworden In Dui'schland worden dit jaar Marine en Oorlog totaal voor_ ongeveer 3000 maal millioen Mark (zegge 2913.746.247 Mark) op de begrooting gebracht! Russische toestanden. Te Warschau hebben Gendar merie en politie dez'-r dagen 's nachts een huis omsin geld, waarin een vergadering werd gehouden37 per sonen werden gevangen genomen, waaronder alle leden van het socialistische Comité. Meteen werd een geheime drukkerij in beslag genomen. Andere teekenen wijzen erop dat het Absolutisme spoedig zal hebben afgedaan. De Zemstvös (zooiets als districtsraden) hebben vergaderd en eischen in de plaats van de alleenheerschappij van de Czaar, een constituo- neele regeeringsvorm met volksvertegenwoordiging. (Iets dergelijks als we in Nederland hebben.) ""Ih Norrköping (Zweden) brak eenigen tijd geleden een staking uit onder het tramwegpersoneel. Deze is thans in het voordeel der Stakers geëindigd. Behalve hun voorzitter, zijn allen weder in dienst genomen. Op de belangrijkste plaatsen in Zweden organiseerde men monstermeetings. In Norrköping zelf was er een van 8000 personen De nalatenschap van predikant Krtiger bedraagt 700.000 pond sterling, dat is ruim acht millioen vier honderdduizend gulden. Het martelaarsschap wordt hier mede toch wel een beetje verguld. De staking der Sigarenmakers te Londen is nu geheel geëindigd. Verleden week zijn de handwerkers begonnen. In de Groninger veenkoloniën is een slapte in de papierindustrie ingetreden. De strooprijzen zijn hoog, doch de voornaamste reden is, dat er geen papier wordt verkocht. Verschillende fabrieken hebben geen pakhuizen om het nog niet ve.kochte product tijdelijk op te stapelen tot de markt „williger" wordt. Zeer waarschijnlijk zullen dan ook enkele fabrieken worden stopgezet, waardoor een groot aantal arbeiders op straat worden geworpen. De Standaard deelt mede dat door 47 personen een christelijke verbruikscoöperatie is opgericht. Christelijke middenstanders moeten zoo'n coöperatie óók christelijk noemen, maar of ze dat in hun hart meenen, betwij felen we Het Handelsblad meldt, dat te Utrecht de firma Vorendonk en de Lange haar betalingen heeft gestaakt. Men spreekt van een passief van 2% ton. Voorwaar een ernstige staking! De redactie van Het Ankerhet orgaan van den Bond van Nederlandsche Marinematrozen meldt, dat in het afgeloopen jaar de oplaag van dat blad is verdrie dubbeld. Dat noemt men groeien tegen de verdrukking in Roomsche revolutie. Te Beverwijk hebben deze week de Katholieken de ruiten van een vergaderlokaal in gegooid, in welk lokaal de anarchistische ex-priester Schoenmakers sprak. In plaats van te zorgen voor de bij de wet gewaarborgde vrijheid van vergadering, verzocht de burgemeester beëindiging der vergadering

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Moker | 1904 | | pagina 1