Ditjes en Datjes
Vlaardingen.
Vlaardingsche IJzerkoekjes.
Wij zullen bij deze alinea thans niets voegen ze
spreekt met haar vervloekte kapitalistenmoraal voor
zichzelf. Maar we willen toch dezen vraag stellen: Is
het niet hoog tijd, dat de Gemeenteraad een zoo des
potische macht als de havenmeester en B. en W. over
deze groep gemeentearbeiders uitoefenen opheft en deze
gemeentewerklieden onder het gezag van den Baad
brengt, voor zoover benoeming, ontslag, overplaatsing,
beroep enz. aangaat?
De volgende week komen wij op deze hoogst belang
rijke aangelegenheid terug.
Heest „Het Volk". De Kamer-debatten zijn in
vollen gang, en, we hebben het vooral de vorige week
kunnen mei ken, reeds bij de Indische begrooting aller-
belangi ijkst. En het valt te verwachten, dat er in deze
zittings-periode nog héél wat gezegd en gedaan zal
worden, dat aan geen arbeider onbekend mag blijven.
Daarom wekken wij onze lezers dringend op, zich nü
nog op „het Volk11 te .abonneeren, omdat men alzoo
zeer uitvoerig en naar waarheid verslag krijgt van wat
op 't Binnenhof voorvalt. Voor 15 cents per week heeft
men een uitnemend dagblad.
He soc -dein. priester.De Meijersche Crt.
en het Dagbl. van N.-Brabant, de eenigste katholieke
bladen die totnogtoe iets vermelden durfden over den
sec.-dem. priester, Dr. J. v. d. Brink, hebben beiden
getracht hem te doodverven als een priester, die in z'n
plichten tekort kwam. De aangevallene heeft gepoogd
in beide bladen, zich te verdedigen, doch z'n verdedi
ging werd brutaalweg geweigerd. Thans heeft hij zich
gewend tot de Bredasche Crt., waarin hij o.a, schrijft:
„U noemt mij wispelturig in 't begin (mjjner loop
baan) omdat hij dra drie parochies had gehad, maar u
vergeet er bij te zeggen, dat de pastoors dier parochies
uitsluitend studeerden in de wijn- en cognacsoorten enz.
en mij het leven ondragelijk maakten door het vertoon
hunner oefeningen in die sport. Van eene andere stand
plaats zegt uhij maakte er zich onmogelijk. Maar
waar waarom dan de groote ontevredenheid der paro
chianen, toen de pastoor uit antipathie tegen mijn per
soon en werken, gerugsteund door den Bisschop mij
op straat wierp? En waarom werd zoo'n onmogelijk
mensch weder direkt geplaatst op eene andere parochie
vanwaar ik eindelijk vrijwillig retireerde. U zegt dat
ik het Brevier verwaarloosde. Ja, toen ik ziek was
door al het gesar mijner mede-priesters en nipt kon.
U zegt: dat ik onder eene H. Mis niet consakreerde.
Dit is eene godslasterende leugen.
„U zegtdat de kinderen door mij gedoopt voor
waardelijk werden overgedoopt. Ja dit geschiedde op
last des Bisschops voor 14 doopsels te Heerle, die ik
zeer goed gedaan had. maar die hernieuwd werden uit
taktiek om later te kunnen zeggen die man is gek
Daartegen protesteerde ik driemaal en het kerkelijk
recht kent straffen tegen deze wederdooperij. Verder
acht ik het maatschappelijk Socialisme niet in strijd
maar in overeenstemming met het Katholicisme. Het is
niet in strijd met een enkel onzer dogma's. Het wordt
bestreden uit taktiek ter wille van den geldbuidel."
nisatie behoort te worden geschapen, b.v. beheerd door
een Commissie.
We meenen dat B. en W. hun vraag aan een ver
keerd adres richtten, omdat o.i. het goede slechts is
aan de vakvereenigingen. Weten B. en W. soms niet
wat voor beesten dit zijn
Hoe zalig of'liet is, politie-agent te wezen
Naar ons wordt medegedeeld, hebben onze politie-agen-
ten in geen 42 dagen een vrijen dag gehad.
In één woord schande
Bakervrees. Degenen die het werk hebben
aangevangen op de blazerijen, worden 's avonds door
de politie thuis gebracht. Trots alle geruchten van
onderkruipers, die mishandeld zouden zijn, is hen echter
geen haar gedeerd en zijn dat dus allemaal maar weer
verzinsels. Zeker, ze worden trouw vergezeld van een
meestal nogal talrijk publiek, waaronder maar weinig
stakers, doch men zij gerust, d'r zullen geen klappen
vallen. Beter nog vonden wij het echter en wij dringen
er zelfs ten sterkste op aan, dat men die menschen
I met de eer van een geleide gunt. Alles wat men „relletje"
I zou kunnen noemen, moet door de stakers en het hen
goedgezinde publiek vermeden worden. Want van een
kikvorsch wordt vaak een olifant gemaakt.
Vreemde blazers. Ter gelegenheid van St.
Aicolaas moeten bij verschillende bakkers bestellingen
zijn gedaan, om blazers van speculaas. Men heeft wer
kelijk „vreemde" en kan er net zooveel laten aanrukken
als men naar wil.
Christendom en Socialisme. Een erkenning,
schrijft Het 1 olk, dat godsdienst en sociaal-demokratie
elkander niet uitsluiten, vinden wij in De Voorzorg, het
orgaan van den Chr. Nat. Werkmansbond, van den
redakteur dr. Slotemaker de Bruine. Zij luidt
Er zijn menschen met een groot vermogen lid
van de S. D. A. P. Dat wil zeggen: zij hebben
voor zich zelf op dit oogenblik kapitaal; maar zij
zijn voorstanders van een nieuwe maatschappelijke
inrichting' van de socialisatie der productie-middelen.
Dat laat zich best begrijpen.
En er zijn menschen, die geen honderd gulden
kapitaal hebben, geen „kapitalisten" dusmaar
die van oordeel zijn, dat onze tegenwoordige maat
schappelijke inrichting moet bestendigd worden,
en dus „kapitalistisch zijn.
Dat laat zich ook begrijpen.
Naar mijn overtuiging kiest het Evangelie tus-
schen die twee standpunten geen partij. Hoe het
best het bezit der productie-middelen geregeld wordt,
dat is een practische en technische vraag, die als'
zoodanig niet door het Evangelie wordt beantwoord.
Cijfers die spreken. Uit De Bode halen we
't volgend tabelletje:
Het getal analphabeten bedroeg volgens de laatste
statistieken
In Duitschland 0,5 op 1000 recruten
Zweden 0,8
Denemarken 2,0
Zwitserland 20,0
Nederland 23,0
Engeland 37,0 bruidslieden.
Frankrijk 47,0 recruten.
België 101.0
Teekenachttg is daarbij, dat in het liberaal-socialis
tische Luik het getal analphabeten 75 per 1000 be
droeg, in het ultra-clericale Oost-Vlaanderen daaren
tegen 151, dus dat is het dubbele.
Met het oog op de cijfers die Belgie aanwijst, spreekt
de schrijver van „verdommende werking van het cleri-
calisme". Met nog al eenig recht meenen we zoo
Aan het verkeerde adres. B. en W. hebben
zich tot de Kamer van Arbeid voor de Bouwbedrijven
gewend met den vraag of de Arbeidersbeurs, zooals hij
nu is ingelicht, voldoet, dan wel of een andere orga-
Toestanden in het kuipersvak.
Het kan niet ondienstig zijn om in dit blad eens een
kijkje te geven op de oorzaken die aan de wanver
houdingen van thans zijn voorafgegaan, en die in innig
verband staan met de opkomst der groot-industrie ook
in dezen tak van bedrijf, waarvan de gevolgen zich
reeds dit jaar gevoelig op den loonstandaard der ge
zellen deden gelden.
Haar ontstaan moet gezocht worden, afgezien van
een ontwikkelingsgang der maatschappij, in de enorme
uitbreiding der visscherij, met de daarmede gepaard
gaande meerdere behoeften aan fust. Dit was zeker voor
hen, die met de fustprodnctie hun bestaan vonden een
verblijdend verschijnsel. Maar, helaas! actie verwekt
reactie, en de reactie was de machine, die, hoewel eerst
onderschat, spoedig bleek een geduchte concurrent voor
het handwerk te zijn. Echter niet wat de loonen betrof,
die waren gelijk aan die van het handwerk, maar een
concurrent op de handelsmarkt.
Door de toepassing der techniek kon de groot-industrie
I hout verwerken dat voor handwerk niet bruikbaar was;
J daardoor natuurlijk minderwaardig en derhalve goed-
kooper. Alzoo een voorsprong van niet weinig beteekenis.
Hier moet o.i. voor het grootste gedeelte de oorzaak
in worden gezocht, dat de machine, trots haar meerdere
productie-kosten, het handwerk een scherpe concurrentie
kon aandoen. Een concurrentie die altijd door de kuipers
patroons is verhaald en nog verhaald wordt, op de loonen
der arbeiders.
Ook komt er nog dit bij, dat het kuipersbedrijf zeer
achterlijk is. De kuiperspatroons hebben blijkbaar ver
zuimd de bakens te verzetten toen thet tij verliep, want
nog nimmer wordt het bedrijf op dezelfde manier uit
geoefend. zooals het reeds jaren hier geschiedde.
Laat ons eens even zien.
Het hout, Amerikaansch eiken, aan duigen, d.w.z de
stammen en takken aan stukken gekliefd van verschil
lende lengten en dikten, worden met een handzaag gekort,
om daarna door den patroon of zijn plaatsvervanger op
de vereischte dikte te worden gekloofd, en verder door
de gezellen te worden behandeld en tot een vat saam-
gesteld.
Hiertegenover staat de machine met zijn uit Rusland
en Duitschland geïmporteerde stammetjes, waarvan de
meesten (zoo niet alle) voor bier- of azijnfust niet ge
schikt zijn, laat staan voor haringfust. Dat deze hout
soort. gelijk boven reeds gezegd, voor de productie enorm
voordeeliger is, laat zich gemakkelijk denken.
Welnu, deze stammen worden door een stoomlindzaag
gekort om daarna door een andere machine in de ver
eischte vorm (hol en rond) te worden gebracht, Deze
machine noemt men een trommelzaag.
Nu worden de aldus klaargemaakte duigen in ijzeren
bandjes gezet, om dan te worden verwarmd (dit is
noodig om aan het hout de noodige buigkracht te
geven) om ten slotte door pers- en kroosmachine tot
rompen te worden verwerkt. De bodems, uit dezelfde
houtsoort bestaande, worden door een machine geschulpt,
dan op de vereischte grootte gebracht, verder door de
boommachine gesneden, en ten slotte wordt een aan
beide zijde der bodems scherp toeloopend fout aangelegd.
Na nu door de kuipersgezellen van het vereischte
getal hoepels te zijn voorzien, is het vat voor het ge
bruik gereed,
Alzoo ziet men aan den eenen kant een eenvoudige,
aan den andere kant een meer ingewikkelde constructie
om tot het vervaardigen van een vat te geraken. En
niettegenstaande de vermeerdere constructie is het
machinale fust goedkooper in prijs!
Wat ziet men nu gebeuren. Gaat nu de handwerk-
makende kuiperspatroon zoeken naar middelen om zijn
bedrijf technisch hooger te stellen en alzoo zijn concur
rent bestrijden? Neen. Er wordt begonnen met de loonen
der kuipersgezellen te verlagen, Dus tegenover een z.g.
oneerlijke concurrentie met de loonen der arbeiders!
Zonder dat er ook maar met één arbeider of arbeiders
organisatie over wordt geraadpleegd. Hier staat dus
de arbeider in het bedrijfsleven als werktuig naast de
doode stof, en is hij dientengevolge onderworpen aan
de willekeurige handelingen der patroons en staat hij
niet als menscli naast den werkgever, waar hij be
hoorde té staan, om als redelijk schepsel zeggingskracht
te hebben in het vaststellen van de voorwaarden waar
onder hij werken moet.
Door de patroons van het handfust wordt dan ook
geen enkel argument aangevoerd, waaruit blijken zou
dat het bedrijf technisch niet omhoog te voeren is om
een dergelijke loonsverlaging te rechtvaardigen. De
keeren weten maar al te goed dat de arbeiders nu
nog onmachtig zijn tegen zulk een loonsverlaging met
succes den strijd aan te binden.
*5 r,ee?s tweede maal in ongeveer één jaar
tijd, dat den kuipersgezellen loonsverlaging trof.
Dm eens te laten zien hoe belangrijk de loonderving
is, zuilen wij eenige fustsoorten aan het oordeel der
lezers onderwerpen.
In 1903 werd voor het vervaardigen van een ton
van machinaal klaargemaakt hout, aan arbeidsloon
betaald 30 cent, terwijl dit volgens de nieuwe loon
regeling zal bedragen.... 19 cent, een vermindering dus
van met minder dan 11 cent per ton.
De patroons redeneeren zoo: nu zullen de gezellen
wel met meer zoo graag machinale tonnen maken.
Alsof een kuipersknechts dit zou kunnen doen als de
patroons geen machinaal hout inkocht!
Het loon voor yi6 tonnen bedroeg in 1903 17 cent,
dit jaar is zulks op 13 cent gesteld, een vermindering
dus van 4 cent per ton. Waar nu door een gezel ge
middeld per week een 70 van dergelijke tonnetjes
gemaakt worden, daar is het gevolg hiervan dat hij
s wekelijks met f 2.80 minder bij moeder de vrouw komt.
Wij zouden deze twee voorbeelden nog met andere
aan kunnen vallen, doch wij meenen dat deze voldoende
zijn om te laten zien wat een dergelijke vermindering
m het gezin van een arbeider teweeg moet brengen.
Tuhansi r®st ons nog een enkel woord tot de arbeiders
in het kuipersvak. Gij, die daar staat als lijdelijke
toeschouwers van de opkomende macht en verwoesting
van het groot-kapitaal, hebt gij u al eens afgevraagd
oe het toch komt, dat heden gjj, morgen een ander
aan dergelijke „regelingen" zijt blootgesteld; welke de
medicpnen zijn die den kranke moeten worden toege
diend De oplossing is niet te vinden in het raam der
hedendaagsche maatschappij.
Alleen een bewust maken kan ook hier den eenigen
weg wezen die aan u kuipers, een oplossing in deze
voor u zoo netelige positie kan brengen. Uzelven be
wust maken van het groote doel dat het werk moet
zijn van elk arbeider, die gevoelt, dat er in deze maat
schappij iets is dat hapert. Daarom kuiperssluit de
gelederen. Organiseert u, brengt uwe organisatie op
een gezonden grondslag, opdat wanneer de crisis voorbij
is, gij een compacte massa vormt, in staat den strijd
te aanvaarden tegen uitbuiting en vernedering ouder
de leus
Arbeid aan den arbeid
Pik. Wel Por, heb je nog nieuws voor dezen avond?
Por: Nou of ik! en wat goeds ook! ik heb je heel
wat mee te deelen van het werk van onze vroede
Vaderen. Laat ik je zeggen dat ik heb bijgewoond
twee raadszittingen, de eerste zitting op Vrijdag der
vorige week, en de tweede Dinsdag van deze week.
1 ikEn was het de moeite waard om er naar te
luisteren Por
Por Wel man hou ophet was bij oogenblikken
Sensationeelen wat het mooie daarvan was, men
kon bij die vergaderingen weer eens zien welke Raads
leden zich interresseeren voor de arbeiders. Doch laten
wij nu afstappen van algemeenheden en overgaan tot
de bizonderheden der zaak.
De eerste zitting begon als naar gewoonte met
notulen enz. en het eerste wat eenigszins de moeite
waard was, dat was de verlaging der gasprjjzen.
Buigemeester en Wethouders stelden voor de ver
laging te doen ingaan 1 Januari 1006, doch het Raads
lid Hoogerw.erf het nieuwe lid van „Volksbelang"
vond dat niet goed, en stelde voor de verlaging te
doen ingaan 1 Juli 1905. Hij was van meening dat
op die manier de gasfabriek was geworden een Melkkoe
van de gemeente ten koste van den zak der burgerij.
Hij vondt wel goed dat de gasfabriek winst maakt,
niaareen winstcijfer zooals wij nu zien is voor
ons een wenk zoo zeide hij om de prijs van het gas
zoo spoedig mogelijk te verlagen.
De Witte was het hiermee ééns, maar vele andere
leden - bekend als menschen, die bang zijn zich aan
koud water te branden gingen met hef voorstel
Hoogerwerf niet mee, ja zelfs was een der Raadsleden
zoo verbolgen over die verlaging dat hij in z'n ver
bolgenheid zich liet ontvallen de navolgende uitdrukking
Wij zitten hier niet om de belangen der inwoners te
verdedigen.
Pik: Zeg por, wie was dat?
PorDat was het Raadslid Louis IJzermans.
Pik: Hoe is het mogelijk! zooiets te zeggen. Maar
ik denk daar zou IJzermans op dat oogenblik .van
meening geweest zijn, dat hij zat in een vergadering
van aandeelhouders in een gasfabriek?
Por: Ik moet je eerlijk verklaren dat ik niet be
greep wat die man bezielde, maar ik vond het meer
3/f
jj{
SfC
jjc
