No. 47.
ZATERDAG 21 JANUARI 1905
4e Jaargang.
ORCAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij
Bureau van Redactie en Administratie:
A. WINTERBERG, Raam 27.
Denkt er om
Stnkken voor 't eerstvolgend nnmrnêr moeten uiterlijk Woensdag a.s. 'smiddags 12 nar in het bezit der Redactie zijn.
Onderwijs.
Van heinde en verre.
abonnementsprijs
bij vooruitbetaling.
25 cent per kwartaal
franco per post 30 cent
Losse nummers 2 cent.
Tusschen 1 en 15 Februari moet men ziek ter
secretarie aanmelden, om als liunr-, loon-, spaar
bank- of examen-kiezer te worden aangemerkt
Belasting-kiezers behoeven zich niet aan te ge
ven, wanneer zij hun aanslagen in de Rijks-belastingen
(personeele, grond-, vermogens- en bedrijfs-belasting
zijn rijks-belastingen) hebben voldaan vóór 1 Februari
Fxamen-kiezers hebben zich slechts éénmaal aan
te geven.
Woningkiezers (als zij minsten f 1.75 per week
verwonen) hebben zich ook slechts aan te geven als
zij nog geen kiezer zijn, onder voorwaarde dat zij hoog
stens éénmaal in het afgeloopen jaar zijn verhuisd. Zoo zij
meermalen verhuisd zijn, is aangifte noodzakelijk.
Spaarbankkiezers, die ten minste f 50.— op
Rijks- of Nutsspaarbank hebben, blijven kiezer zoolang
zij dit bedrag onaangetast laten.
Loonkiezers, die ten minste f9.inkomen per
week genieten; en van 1 Januari 1904 tot 31 Januari
1905 niet meer dan twee maal van werkgever (geefster)
verwisseld zijn. Wie geen kiezer was heeft zich vóór
15 Februari aan te geven wie kiezer was, krijgt
een nader in te vullen biljet thuis.
Wie niterl^k 15 Mei a.s. 25 jaar is ge
worden en in de termen valt, kan kiezer
worden.
1905 strijdjaar
Weten alle arbeiders dit W e t e n ze waar het
dit jaar om gaan zal? Weten ze, dat als ze nu hun
hun plicht verzaken
en verzuimen zich van 1 tot 15 Februari a.s. als
kiezer aan te geven zij als de strijd daar is machte
loos zijn?
Geen onverschilligheid nu geen uitstel tot morgen,
aan wat heden kan gedaan worden van de vooruit-
strevenden mag ditmaal geen man achterblijven,
wie 'strijder kan zijn, moet strijder zijn: denkt er om,
in Juni gaat het
Tegen het zwarte behoud
de demokratie
ADVERTENTIËN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Het openbaar onderwijs dreigt groot gevaar
Ieder voostander van goed volksonderwijs, ieder die
het openbare, het neutrale onderwijs met ons onmisbaar
acht, om de kinderen des volks tot vrije, denkende
menschen te vormen, hij schare zich met ons in 't gelid
en keere zich met alle kracht tegen het ivetsontwerp
door deze regeering ingediend tot wijziging van eenige
artikelen der Wet op het lager onderwijs.
Er wordt thans verzamelen geblazen onder de leuze
„Maakt front voor de Openbare School."
Het Landelijk Onderwijs-Komité staat mede op de
bres. Door zijn onderwijs-congressen heeft het getracht
belangstelling voor goed onderwijs te wekken, vooral
bij de arbeidersorganisaties. Het heeft door zijn werken
de georganiseerde arbeiders in den strijd voor goed
onderwijs betrokken, het heeft hun de overtuiging
trachten te geven, dat goed ontwikkelend onderwijs
voor de arbeiders een krachtig wapen is in den strijd
voor lotsverbetering.
Nu het openbaar onderwijs in het gedrang komt en
er groote kans bestaat, dat het algemeene peil van het
onderwijs zal dalen, roept het Landelijk Onderwijs-
Komité u op tot deelname aan een nieuw Onderwijs-
Kongres, ter bespreking van de middelen, om het gevaar,
dat het neutrale onderwijs dreigt, te keereu.
Geen enkele vakvereeniging, geen enkele arbeiders
organisatie mag op dit Kongres ontbreken-
Eenstemmig en grootsch moet ons protest zijn!
In 't kort willen we even nagaan, wat de gevolgen
zullen zijn, als de voorgestelde wijzigingen der wet op
het lager onderwijs worden aangenomen.
Aan het bijzonder onderwijs zal uit de rijkskas een
meerdere subsidie worden gegeven van f 2.059.981,
voor het openbaar onderwijs wordt slechts f 40.000
meer uitgetrokken. Deze cijfers spreken voor zichzelf.
Het aantal christelijke scholen, dat binnen zeer korten
tijd zal opgericht worden, zal legio zijn. Reeds in 1903
kwamen 30 Vereenigingen voor Christelijke scholen tot
stand. Als de rijksbijdragen met ongeveer 98 percent
verhoogd worden, begrijpt ieder, wat daarvan het gevolg
zal zijn.
En t wordt den schoolbesturen zeer gemakkelijk
gemaakt om nieuwe scholen te stichten Ten eerste door
de hooge subsidie, ten tweede door de geringe voor
waarden, die aan de school gesteld worden.
Als er 25 kinderen zijn in een lokaal waarin licht
ramen zijn en waar voor verwarming, luchtverversching
en privaten gezorgd is, als er voor eiken leerling 3 M3.
ruimte is, dan is aan de wet voldaan en krijgt het
schoolbestuur de subsidie, betaalt het rijk de traktemen
ten der onderwyzers.
Aan de schoollokalen der bijzondere scholen worden
heel wat lagere eischen gesteld, dan aan die der openbare
Het zal dan ook niet lang duren of iedere sekte zal
haar school willen hebben. In tal van gemeenten waar
één flinke openbare school voldoende is, zullen nu tal
van kleine scholen verrijzen tot groote schade van het
onderwijs.
Vooral in de kleine gemeenten zullen de openbare
scholen worden verdrongendoor die der doleerenden,
der Nederduitsch Hervormden, en der Katholieken. Al
die kleine scholen zullen het onderwijs onnoodig
duurder en veel slechter maken.
Het bijzonder onderwijs zal meer en meer regel, het
openbaar onderwijs uitsondering worden. En hoe meer
bijzondere scholen er komen, scholen waaraan zulke
geringe eischen gesteld worden, des te meer zal het
algemeene peil van het onderwijs dalen.
De onderwijzers zullen meer en meer afhankelijk
worden van de ouders, wat groote schade zal toebren
gen aan hun vrijheid van beweging, aan hun zelfstan
digheid, aan hun karakter.
Maar er is meer.
Het wetsontwerp maakt ook het oprichten van bij
zondere kweekscholen tot opleiding der onderwijzers
zeer gemakkelijk.
Deze kweekscholen, waaraan zeer lage eischen ge
steld worden, zullen het aantal slecht-opgeleide onder
wijzers in korten tijd aanmerkelijk vergrooten. En dit
zal zijn tot schade van het onderwijs aan het volkskind.
Met volle handen zal het geld uit de rijkskas ge
geven worden aan de christelijke scholen, maar er
worden niet de minste waarborgen gevraagd voor de
deugdelijkheid van het onderwijs aan die scholen. Als
er maar 20 uren 's weeks onderwijs wordt gegeven in
de gewone vakken der lagere school, dan is dit vol
doende.
Op de resultaten van dit onderwijs kan de staat niet
den minsten invloed uitoefenen. Doch maar waar
toe meer!
Laten wij ons allen opmaken en ons eendrachtig
verzetten, opdat dit wets-ontwerp geen wet worde. Gij,
arbeiders, komt op als de verdedigers van goed onder
wijs. Voor den groei en de kracht uwer o-ganisaties is
het noodig, dat de arbeiders ontwikkeld zijn. Onkunde
en vooroordeel zijn oorzaak, dat uwe vereenigingen
klein, uw kracht gering is. Slechts ontwikkelde, hel-
derdenkende arbeiders zijn in staat de grootsche taak
te vervullen, die de geschiedenis aan de arbeidersklasse
op de schouders heeft gelegd, n. 1. de vrijmaking dei-
arbeiders.
Maar er dan ook voor gewaakt, dat het onderwijs
niet slechter wordt, dat de kinderen niet reeds op de
schoolbanken in groepen en groepjes worden verdeeld
naar de verschillende godsdiensten.
De noodlottige ve deeldheid, die het geloof in de
rijen dei arbeiders brengt, die hun strijd zwaarder en
moeielijker maakt, moet verdwijnen. Zij zal grooter en
sterker worden aD reeds op de school geloofshaat ge
predikt wordt, als iedere godsdienstige groep zijn eigen
school met zijn eigen dogmatisch onderwys heeft en men
reeds op de bewaarschool begint met de kinderen te
verdeelen in katholieken, doleerenden, Nederduitsch
Hervormden en ongeloovigen.
Geen verdeeldheid, eenheid is noodig.
Dit kan slechts door het neutrale onderwijs bevorderd
worden. Uit eerbied voor het kind eische men voor
alle kinderen zonder onderscheid, dat ze als kleine
menschen behandeld worden, dat er geen onderscheid
wordt gemaakt naar geloof of stand, en dat men ze
slechts in datgene onderwijst, wat hun kinderlijke geest
bevatten kan.
Sluit u dan allen aan bij het Landelijk Onderwijs
Comité, neemt deel aan het eerstvolgende Onderwijs-
kongi es en zendt zoo spoedig mogelijk uw bewijs van
deelname aan den sekretaris-penningmeester J. A. Berg-
meijer, Cornelis de Wittstraat 11c, Dordrecht.
Nog eensgeen enkele organisatie ontbrekeEr
staan groote belangen op het spel.
P. S. Het^ congres zal niet, zooals oorspronkelijk het
plan was, in Januari, maar in Februari gehouden
worden. Wij herinneren er tevens aan, dat voor de
afdeelingen der landelijke Bonden en voor zelfstandige
plaatselijke vereenigingen de contributie verlaagd is en
sleehts f2.50 bedraagt.
De vorige week kondigden wij een onderzoek aan dat
op last van hoogerhand zou worden ingesteld naar een
debatingclub van luitenants te Assen. Als resultaat van
dat onderzoek kunnen we thans melden dat die club
op last van hoogerhand is ontbonden.
De Arrondissements Rechtbank te Zwolle heeft haren
president Mr. Van Diggelen te kennen gegeven dat het
bedenkelijk is voor het noodige prestige der rechterlijke
macht en der Zwolsche rechtbank in het bijzonder
wanneer hij zich in die betrekking handhaaft. Mr. Van
*aat rechtbank stikken met d'r meening
en blijft lekker zitten waar hij zit.
Je Arnhem is op initiatief van den Bestuurdersbond
aldaar een comité geconstitueerd dat de gevolgen der
werkloosheid zooveel mogelijk zal trachten te bestrijden.
V oorzitter is A. baron van Wijnbergen.
Te Bameveld heeft een 70-jarig man zijn zoon met
een mes een paar diepe sneden over gelaat en arm
toegebracht, toen de laatste tusschenbeide wilde komen
bijb een twist tusschen zijn vader en moeder.
Te Rijssen, een dorp bij Wierden, is een afdeeling
van den Textielarbeidersbond opgericht met aanvankelijk
48 leden. In de daar aanwezige Jutefabrieken worden
loonen verdiend van gemiddeld f 6.50 per week bij een
arbeidstijd van elf uur per dag.
Te Amsterdam is bij het rangeeren van een trein
een rangeerder van de treeplank gevallen en tusschen
die plank en het perron bekneld geraakt, met het gevolg
dat hij inwendig zwaar werd gekwetst. Hij werd in het
Binnengasthuis opgenomen.
De machinist der sleepboot „Breeveertien" teIJmuiden,
toebehoorende aan de firma Volker Bos, geraakte
tusschen de machine; zijn hoofd werd finaal van de
romp gerukt.
Te Rotterdamop het terrein van de houthandelaars-
In ma Van Schaik aan de Kievitstraat was men bezig
met het verplaatsen van zware eikenhouten blokken,
toen het daarbij gebruikte kelderwind uitschoot, met
het gevolg dat één van de zware blokken terecht kwam
op het hoofd van den 22-jarigen B. In zorgwekkenden
toestand is de zwaar verwonde naar het ziekenhuis
gebracht.
De gecombineerde vergadering, bestaande uit Ned.
