Uit de Pers.
Vlaardingsche IJ zerkoekjes.
noodigen tot een gedachtenwisseling over de gewraakte
zinnen. De uitgedaagde moet reeds afwijzend hebben
geantwoord.
Och, we kennen onzen Pappenheimers wel 'n beetje
Janklaassen. Op 't kopperfeest der Typografen-
vereeniging „Adelphismus" is 'n zekere meneer Klaassen
uit Rotterdam aan 't redevoeren geweest, wenschende
dat Adelphismus" steeds buiten de politiek zou blijven
en vooral buiten de revolutionaire beweging
Naar sommigen meenden was dit een verwijt aan
„Adelphismus" die onlangs met de afd. Schiedam van
den Typografenbond een verzoek tot de patroons richtte
om hun gezellen in 't genot te stellen van vrjje dagen.
En de typografenbond is in de oogen van meneer
Klaassen al een gevaarlijk rood dier.
Het is zeker voor „Adelphismus" wel een behoefte
haar kopperfeest te doen opsieren met de janklaassen
achtige kletskoek van meneer Klaassen uit Rotterdam?...
Zijn alle leden van „Adelphismus" even verzot op de
malligheden van dezen voormannen gast Zoo niet,
dan kan men hem wel eens doen beduiden hun feesten
in 't vervolg maar van zijn hooge tegenwoordigheid
verstoken te doen blijven. In ieder geval mag een pro
test ter bestemder plaatse niet achterwege bljjven.
Een uitvinding. De redacteur van Stemmen
heeft het middel ontdekt om het clericalisme te ver
delgen. Alle linksche partijen, de verschillende liberale,
en democraten moeten de vrijzinnige godsdienst aai-
vaarden om de politieke ove> macht te herwinnen.
Vrij naïef heeft de Stemmen-redactie de zoogenaamde
linksche partijen willen toebedeelen wat hij voelde dat
haar ontbrak: de drijfkracht tot rusteloos werken,
onwankelbaar vertrouwen, geloof en hoop, onverzettelijk
willen en kunnen, schuilend in dat enkele, maar volle
woord Idealisme
Och, maar dat laat zich niet op uitgeleefde lichamen
inenten
Vuil. De Nieuwe Sch. Crt. behoofdartikelt den
Franschen minister-president Combes op de bij de kle
rikale gebruikelijke wijze, d.w.z. niets is te vies en te
vuil om het Combes naar 't hoofd te slingeren, een
artikel dat ook elk fatsoenlijk katholiek met verachting
van zooveel patserigheid zal vervullen, eindigende alzoo
Men kan zich afvragen, hoever men in Frankrjjk
waar de Jood vrij is en waar de vrijmetselaars hunne
geheimen, lichtschuwende bijeenkomsten mogen houden
met de vervolging der Kerk zal kunnen gaan, hoe
lang nog Combes en zijne bende zullen triomfeeren:
maar het antwoord daarop moet men schuldig blijven.
Zeer waarschijnlijk echter, zullen deze handelingen van
eene overheerschende dwingelanden-partij aan vele goed-
gezinden in Frankrijk de oogen doen opengaan, en hen
doen zien dat de tijd van handelen, de tijd van een
drachtig samenwerken voor hen aanbreekt, en zal zoo
doende ook hier uit het kwade het goede worden ge
boren.
In de gauwigheid cursiveeren wij een enkel woordje
commentaar overbodig. Wat moeten de joden wel
'n verachting voor Nederland hebben, waar zulk een
katholiek vrij is.
Nog meer vnil. La vera Eomana, een Roomsch
blad, schrijft over 't Vrijdenkersgongres dat in Rome
gehouden werd 't volgende:
„Het was natuurlijk dat in dit jaar, dat aan de on
bevlekte maagd gewijd is, de giftige, door haar vertre
den geboeide slang in de verschrikkelijke diepten der
hel trachten zou iets monsterachtigs, iets goddeloos,
iets helsch tegen de verheven moeder Gods en den
heiligen vader Pius X te organiseeren Zoo kwamen
al hare aanhangers d.w.z. het geheele vrijmetselaars,
joodsche, protestantsche, liberale, italiaansche en cosmo-
politische uitvaagsel in Rome samen om hier een wulpsch
en helsch congres te houdenOp den nooit genoeg
te verwenschen dag van de beroemde bres (20 Sept.)
zullen de brutaalste en vuilste afvalligen, met de be
roemdste vrijmetselaars en roodste jacobijnen in afschu
welijke en goddeloozen verbintenis met vrije vrouwen,
zeer vrije denksters, ongehinderd in Rome den duivel-
schen en vuilen cancan dansen, afschuwelijk lasterend
onder het oog van een roömsche regeering die zich de
verdedigster en de beschermster van het vaticaan noemt.
Stemmen mei kt hierbij op
Wij zijn 't als vrijzinnig godsdienstigen in vele din
gen ook niet met de Vrijdenkers eens: maar dat belet
ons niet om onzen afschuw uit te drukken over zulk
een hatelijk, verbitterd, onrechtvaardig oordeel over
menschen die op hunn wijze naar waarheid zoeken.
Bovenal kunnen we niet nalaten hierbij even te wijzen
op het feit dat hier gesproken wordt over het „prote
stantsche uitvaagsel." Wel aardig. De protestanten zijn
vergeleken bij de Roomschen maar uitvaagsel. Een
prettige gewaarwording voor de Protestantsche bond-
genooten van Rome in ons vaderland. Nu weten zij hoe
hoog ze geschat worden in Rome.
Wel bekome het hun.
Ter overweging, is het oordeel van Dr. Bronsveld
in „Stemmen voor waarheid en vrede" over het christe
lijk ministerie:
Indien deze regeering bij haar optreden eens getracht
had, in verbond met liberalen, christelijk sociale wetten
te maken en ten uitvoer te leggen. Indien zij eens haar
sterke schouders had gezet onder een nieuwe wet op
de Zondagsrust, onder een nieuwe armenwet, onder een
wet ter verzekering tegen invaliditeit en ouderdom,
indien zij niet een drankwet had ontworpen, waarmee
zij die geroepen woiden haar uit te voeren dood-verle
gen zijn, maar een wet, die eerbied afdwong; indien
zij gereed was gekomen met handreiking aan den han-
deldrijvenden middenstand; indien zij den financieelen
nood der groote steden had weten te verlichten: zie,
dan had zij de medewerking genoten van velen, die zij
nu heeft afgestooten.
Maar wat wij meermalen hebben gezegd is ook nu
weer geblekenDr. Kuyper is een groot talent, maar
geen groot karakter. Van zijn macht heeft hij terstond
gebi nik gemaakt, om zijn oude kerkelijke tegenstanders
te tartten, en aan de „Vrije Universiteit" de macht te
verschaffen, waarop zij geen aanspraak maken mag.
En daarbij is ons hooger onderwijs zooals het nu aan
de rijksuniversiteiten gegeven wordt, door hem gedood
verfd als indifferent, paganistisch en wat dies meer zij,
en een gewillige meerderheid in de Tweede Kamer
heeft meegedaan, en de niet gewillige Eerste Kamer
is naar huis gestuurd.
Wat hebben wij nu gehad aan deze „christelijke"
regeering! Zeker, op het gala-bal ten Hove hebben
ditmaal geen ministers het gewaagd met Hare Majesteit
te dansen; en tal van burgemeesters zijn benoemd op
aanbeveling van pastoors en doleerende predikanten
maar onze sociale toestanden zijn inmiddels eer verer
gerd dan verbeterd.
En geen wonderDit ministerie dat staat onder hooge
roomsche drukking, mocht er wel toe medewerken, dat
de roomsch katholieke werklieden hoe langer hoe meer
geknecht worden, en komen onder de leiding der geeste
lijke adviseurs. En dat zal wel een pooze goed gaan.
Maar de haat der meer zelfstandige roomschen, en de
socialisten tegen elke kerk zal er door aangroeien.
En wie ontspringt aan den band der priesters wordt
geen sociaal-democraat, maar anarchist. Men ziet het
in Spanje en in Italië.
Men breekt de macht der „socialen'1 niet door de
bajonet; maar men beginne met rechtmatige grie
ven weg te nemen, en bestaand onrecht te her
stellen.
Bij de aanstaande verkiezingen stemmen wij dus niet
de bondgenooten der ultramontanen, maar mannen van
protestantschen geest doortrokken, die de demokratie
willen leiden in den geest van het evangelie.
Een uitgewerkt program te geven worde hier niet
van ons verwacht. Wij houden ons nog aan het oude,
echte historisch christelijke.
Het was ons nu er om te doen aan te toonen, dat
zij die optreden met de leus: „tegen de sociaal-demo-
kratie „onze" .Christel ij ke regeering," een leus
opheffen, die niet verdragen kan, dat men haar houdt
tegen het licht.
Mr. Troelstra heeft dan ook Dr. Kuyper openlijk toe
geroepen: „Zoo gaat het goed." Hij bedoelde: dit
ministerie bewijst ons goede diensten, en hij had gelijk.
Landelijk Steun-Comité.
Ingekomen gelden voor de stakende en uitgesloten
Glas-arbeiders van 2—7 Jan. 1905.
A. Groot, Haarlem, aan bonnetjes f2.50,; Alg. Ned.
Timmerl.boud, afd. Rotterdam f 1 30 Nieuwerkerk a/d.
IJsel, aan bonnetjes f 6.60Diamantbew., Antwerpen,
op lijsten f31.48; S. D. A. P., afd. den Haag I f 4.30;
Personeel J. Brands en Zn., Amsterdam f2.70; Eenige
werklieden te Voorschoten f 6.70Steunc. Delft f 156.08;
C. v. d. Net te Schiedam f 121.65Steunc. te Schiedam
f40.— P. Opschoor Capelle a. d. IJsel f8.835; N. A. S.
f 600.Rotterdamsche B. B. f 130.— Partij Bestuur
S. D. A. P. J. G. v, Kuikhof f22.44; Broedertrouw te
Hengelo f25.Ned. Lito Photografische Bond afd.
Wormerveer f4.875; S D. A. P. Den Helder, op lijsten
f 5.625; S. D.A. P. Capelle a. d. IJsel, lijst no. 62 f2.05;
A. J. Lansberg, aan bonnetjes, Delft f 26.55W. Bitter,
aan bonnetjes, Delf f25.Steunc. te Arnhem f20.
J. Roosemalen, Noord-Woolwich (Engeland) f21.84;
M. Scholl, Oldenburg. (Duitschland) f 17.70; Steunc. te
Sneek f25.Middelburgsche B.B f7.596; Alkmaar-
sche B.B. (Collecte) f66.Verband der Glasarbeiters
(sters) (Duitschland) f238.25; Alg. Ned. Typ.-bond, op
lijsten f35.37; D. Noorwegen, te Zwolle, op lijsten f 2.16;
Alg. Ned. Timmerl.-bond en Scheepsbeschieters-vereen.
„E. O O." Amsterdam f 10.Afd. S. D. A. P. Scheve-
ningen f6.Leeuwarder B.B. f 2.666.
Totaal f 1676.265. Vorige opgaven f28888.79. Ge
heele totaal f30565,055.
O. Friebfl,
Penningmeester Ned. G. B.
Ingekomen gelden voor stakende Glasblazers
van 9 tot 15 Jan.
S. D. A. P. afd. Den Haag I f4.65; S. D. A. P.
afd. Den Helder f 1.80Meubelmakersbond afd. 's Hagen
Rechten naar Plichten f8.15; Steunc. Tiel f20.
Ned. Lito Photogr.-bond, afd. Amsterdam f8.915; Typ.
Vereen. „Voorzorg en Genoegen" Amsterdam f 10.
Steunc. Delft f603.285; Steunc. Delft f 11.70; Rotter
damsche B.B. f50.— N. A. S. f 162.95®N. A. S.
f 137.045Steunc. Arnhem f 15.50; Steunc. Groningen
f9.85; Alg. Ned. Typ.-bond, op lijsten f 25.81; Steunc.
Vlaardingen f30.— Amsterdamsche B.B. f450.—
C. v. d. Net, Schiedam f 40.33 Ned. Intern. Sig. en
Tab.-bond. f46.685; A. den Edel, penningm., S. D. A. P.
Gouda f 6.175Halve Collecte-verg. Gerhardt S. D. A. P.
te Gouda f 4.37.
Totaal f 1647.22. Vorige opgave f30.565.053. Ge
heele totaal f32.212.276.
O. Friebel, Penningm.
Hor: Zeg Pik, heb je de Goedkoope Vlaardingsche
Courant gelezen Ik bedoel het nummer van de vorige
week Zaterdag.
PikIk nietMaar wat bedoel je daarmee Por.
Staat er wat moois in?
Por Moois direkt niet, maar iets wat wel de moeite
waard is om even bij stil te staan.
In dat blad dan, staat een ingezonden artikeltje onder
den titel „De Visschers". Een artikeltje geschreven en
onderteekend door iemand die zich noemt, een lid der
Vlaardingsche Visschersvereeniging. Dit schrijven is
eenigszins doorweeft met beeldspraak, ontleend aan 't
visschersleven.
Waar deze schrijver het vooral benauwd over heeft
is, dat „Patrimonium" een waarschuwend woord gericht
heeft aan predikanten en kerkeraden, om toch wel de
oogen open te houden voor de hedendaagsche toestan
den. Dit waarschuwend woord schijnt den schrijver
eenigszins te prikkelen ten bewijze hiervan zegt hij
„Gelukkig evenwel de visschers, voor wien de kerken
niet vreemd, en de predikanten hun beste vrienden zijn.
Wat zeg je daar nu eens van Pik?
Pik: Wat ik daarvan zeg? Wel eenvoudig dit, dat
hij, wat betreft de kerken gelijk heeft, maarwat
betreft de predikanten, dan geloof ik dat hij een beetje
abuis is.
Het komt mij voor Por, dat ieder mensch, onver
schillig of hij predikant of wat ook is, verplicht is aan
zijn vrienden te zeggen waar het op staat, met andere
woorden: Wij zijn verplicht in welke zaak dan ook,
de -toestanden welke ze ook zijn, in hun meest naakten
vorm voor te stellen, en dat doen verreweg de meeste
predikanten niet. Zij prediken meestal berusting, dat
doen zij ook daar, waar opkomen voor het menschelijk
recht een gebiedende eisch is, en om nu zakelijk te zijn:
Wanneer zij in aanraking komen met onze zeelieden,
en deze menschen spreken over de meer dan onrecht
vaardige en billijke toestanden in hun bediijf, dan treedt
zoo'n predikant direkt op als „remtoestel." Hij begint
dan zoo'n zeeman te vertellen dat al wat ons over
komt niet maar bij toeval is, neen, zegt hjj. Dat is
„Gods wil."
Hij begint die menschen te vertellen, dat zij met al
dat wroeten en mieren over die dagelijksche toestanden
vergeten den grootsten vraag, dat ishet hiernamaals.
Want, zoo zegt hij dan: Denkt eens in, hoe kort is
het leven, vergeleken bij die groote Eeuwigheid, en dan
Wat zal het u baten, al had gij al de schatten der
aarde, en gij leed schade aan uw ziel.
Wanneer zoo'n predikant, alias remtoestel, met
zoo'n knal effect komt, dan staat het vast, dat zoo'n
zeeman begint met kippenvel te krijgen.
Ja zelfs, als hij even te voren misschien in ziedenden
toorn sprak, over z'n ellendig bestaan als zeevisscher,
wordt hij plotseling kalm en gelaten, denkt niet meer
over organisatie, begint ook te gelooven dat zooiets
uit den hooze is, in 't kort, hij geraakt onder de
Hypnose van den predikant. De predikant in z'n nopjes,
de visscher en z'n vrouw ook in hun nopjes dat dominé
zoo innig gesproken heeften de dominé gaat
naar huis.
Gesteld dat zooiets plaats heeft vóór wat men noemt
„schafttijd", dat is dus den tijd, dat zoowel de zeeman,
z'n vrouw en z'n kinderen, als de dominé de inwendige
mensch moeten versterken, dan heb ik nog nooit gehoord,
dat dominé eens belang stelde in datgene, wat straks
op tafel zal opgediend worden, want
hij weet maar al te goed, wanneer hij de middagpot
van den zeeman vergelijkt bij den zjjnen, dan
och, het verschil is te groot. Bij den zeeman geen com
fortabele keuken, met glimmend fornuis en gaskomforen,
maar in vele gevallen de kanonkachelin de
woonkamer waarop het „Diner" wordt klaar gemaakt.
Bij den zeeman geen eerste en tweede meid om de ge
rechten klaar te maken en op te dienen, maar
doordat moeder door de ellendige loonen van vader,
gedwongen is, om uit werken of op de boetschuur te
gaan, is het in veel gevallen een dochtertje, een kind
nog nauwelijks de kinderschoenen ontwassen, een kind
nog in de jaren der jeugd, die de „p o t" moet klaar
maken en opdienen.
Bij den zeeman geen eetserviezen met sauskommen en
soepterriens, maar in stede daarvan wat gescheurde of
halfversleten geëmailleerde borden.
