Van heinde en verre.
No. 3
ZATERDAG 18 MAART 1905
5e jaargang.
ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij.
Stukken voor 't eerstvolgend nnmmer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
Bureau van Redactie en Administratie:
A WINTERBERG,
Vriendschapstraat 11 boven.
De aanstaande verkiezingen.
üe stilte, die den storm vooraf gaat?
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent pei kwartaal vooruitf)etaiingm
franco per post 30 cent
Losse nummers 2 cent.
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
VI.
Het Christendom in gevaar?
Het op-en-top zedelooze verbond van Rome en Dordt,
zedeloos om de volslagen beginselverloocbming, die
noodig is om tot dat verbond te komen, zou nog eenigs-
zius verklaard (niet verdedigd) kunnen worden uit de
noodzakelijkheid van zelfverdediging indien die
noodzakelijkheid slechts bestond, maar dat is juist het
gekke van het gevaldie noodzakelijkheid bestaat niet
en bestond ook niet in 1901.
Want in Nederland hebben zoowel de Protestanten,
tot welke der velt; richtingen ook behoorende, als de
Roomsch-Katholieken volle vrijheid van uitoefening en
belijdenis van godsdienst, volle vrijheid van inrichting
van eigen scholen waar men vrij uit secte-christentjes
kan opfokken, volle vrijheid van propaganda voor hnn
beginselen, kortom iedere vrijheid die ze maar kun
nen verlangen om hun opvattingen en denkbeelden te
beljjden, te verkondigen en te verspreiden. En niet waar,
wanneer men overtuigd is van de waarheid en de kracht
zijner beginselen, zijner opvattingen, zijner meeningen,
dan heeft men meer dan genoeg aan de vrijheid om die
te belijden en te verkondigen dan is men voor zich
zelf er volkomen zeker van, dat de waarheid daarvan
zegevieren zal en dat de eindoverwinning in den strijd
der meeningen en overtuigingen aan die „eenige ware"
zal verblijven Dan heeft men geen enkelen dwang
noodig, welken ook, en allerminst den dwang van
eenig gezag van menschen Integendeel, dan schuwt
men iederen zoodanigen dwang, omdat die slechts scha
delijk kan inwerken op de zuiverheid en oprechtheid
rtler gepredikte overtuiging!
1 Waar nu in ons land alle verschillende, uiteenloo-
"pende groepen der kerkelijke coalitie ieder voor zich
volle vrijheid van belijdenis en propaganda hadden, was
een verbond tot verovering van een dergeljjke vrijheid
natuurlijk overbodig. Een zelfverdediging in dien zin
was onnoodig, omdat die vrijheid volledig bestaat en
ook geenszins werd bedreigd of aangerand.
Maar is er dan niet een andere noodzakelijkheid van
zelfverdediging geweest? Weken dan staat en maat
schappij niet hoe langer hoe verder af vaD „het Chris
tendom" kwamen die dan niet voortdurend vijandiger
te staan tegenover den Christus? en was daarom dan
niet een aaneensluiting van allen, die zich belijders van
den Christus noemen, noodzakelijk
Neen, ook de noodzakelijkheid van een aaneensluiting
om die redenen, een aaneensluiting in den geest der
tegenwoordige kerkelijke coalitie, was er niet.
Maar gesteld eens een oogenblik, dat de noodzake
lijkheid er wel was geweest, zou dan een staatkundig
verbond niet het allerlaatste hebben moeten zijn, waar
aan men bad moeten denken Is soms de uitspraak van
Kuyper, dat het Evangelie de krukken der macht heb
benden versmaadt, niet volkomen juist? Wijst soms de
geschiedenis van het Christendom niet onophoudelijk
aan, dat ieder verbond van godsdienst en politiek, iedere
samenwerking van kerk en staat, steeds het geloof, het
innige, eenvoudige Christengeloof heett geschaad Wordt
niet steeds iedere periode van een dergelijk verbond
van Christendom en politiek gevolgd door een verbas
tering en verslapping van het geloof? Wil men een
enkel voorbeeld De voorbeelden liggen voor het grij
pen. Het politieke gescharrel der Christelijke Ke k in
de laatste eeuwen der Middelgeschiedeuis bracht zulk
een bederf in die Kerk (en daarnevens zulk een ge-
loofsverflauwing dat de Kerkhervorming ontstond. De
aanhuwelijking van het Lutheranisme aan de wereldlijke
macht werkte een tweede, meer puriteinsche, Kerkher
vorming in de hand, dat was het Calvinisme, zeer
duidelijk komt dat bijvoorbeeld uit in Engeland, waar
het protestantisme der aan het koningschap verbonden
Engelsehe Kerk zóó verbasterd was, dat een puritein
sche (Calvinistische) hervorming intrad. En zoo zijn er
tal van voorbeelden, allen bewijzende dat de samen
voeging van politiek en christendom het geloof steeds
benadeelt en de kerk, als een vereeniging van christe
nen genomen, schade berokkent zonder eind.
Welnu, om die redenen hadden de geloovigen, gesteld
dat zij werkelijk bevreesd hadden moeten zijn voor een
algemeen verval van het Christendom, nooit een politiek
verbond moeten sluiten, Want bij zoo'n verbond is steeds
de politiek no. 1, en steeds de politiek no 2 en de
politiek no. 3 enz...., voor het geloof is daarin alleen
een woordplaats over, daarover spreekt men, des noods
heel veel, maar gediend wordt net niet, integendeel het
wordt bezoedeld, het wordt besmet, omdat het alleen
zuiver gehouden kan worden in zijn eigen sfeer, dat is
de sfeer van het persoonlijk gemoedsleven. Daarom
hadden „de belijders van den Christus", zooals zij zich
bij voorkeur noemen ter onderscheiding van de Chris
tenen die niet in hun coalitie zijn opgenomen, zich
moeten afwenden van een verdediging van het Chris
tendom door „de krukken der machthebbenden", door
het Staatsgezag, of hoe men dat ook noemen wil.
Daarom hadden zij, indien het hun werkelijk om hun
geloof alleen te doen was, zich moeten verdubbelen in
ijver van prediking en vooral in zuiverheid van leven
zij hadden propaganda moeten maken voor een alge-
meene aansluit ng van leer en leven, voor de inrichting
van het leven, het persoonlijke, het maatschappelijke en
het staatkundige leven, naar de leer van Christus zij
hadden de bittere afwijking van het leven der Christe
nen ten opzichte van de leer van Jezus moeten geese-
len en brandmerken, en door een ijverige prediking en
een goed voorbeeld moeten doen verdwijnen. Dat was
een waarachtige arbeid geweest ten bate en ten dienste
van het geloof en !en godsdienst.
En een zoodanige arbeid, niet het minst onder hen
die zich gaarne Christenen noemen, zou waarlijk niet
overbodig zijn. Znlk een innerlijke zending is hard noo
dig. De „Christenen" leven op enkele uitzonderingen
na al zeer slecht naar de leer van Jezus en handelen
daar al heel weinig naar.
De noodzakelijkheid om zich te verdedigen tegen een
afwijkiug van staat en maatschappij van het Christen
dom, bestond evenwel ook niet, en bestaat nog niet.
Zooals wij in het volgend nummer zullen bewijzen.
Thans nog deze vraag wat te denken van een klein-
geloot, dat de staatsmacht meent noodig te hebben om
het Christendom te redden Zulk een kleingeloof is heel
wat kleiner dan een mosterdzaadje, het is geen
geloof meer.
Nóg is 't bladstil.
Nóg schijnt de hemel rustig en is schier geen wolkje
te ontdekken, dat een naderende storm voorspellen zou.
En toch broeit het. Koel is buiten onze gezichtsein
der. de hemel bewolkt met dikke, zwarte wolkenlaag.
We weten 't allen wat er dreigt, wat er straks los
barsten zal.
We weten 't allen, hoe héél de politieke sfeer over
laden isen hoe straks de vonk zal overschieten die
de losbarsting zal tengevolge hebben en de „stilte" van
nu vervangen zal met overdonderend geraas het
„rustige" van nu verdringen zal met geknetter van ont
brandend vuur over héél den gezichtskring.
Ieder voelt de drukkingieder weet de spanning
maar, nóg is 't bladstil.
Ze wroeten in 't donker, als mollen, de politiekers.
Ze houden zorgvuldig hun gangeu verborgen, straks
moeten ze kunnen uitschieten overal, zondebelemmerd
te worden. Overal moet het contact geregeld zijn; het
eerste teeken moet voldoende wezen om het geheele
toestel in werking te zetten.
En men verheugt zich bjj voorbaat over 't effect, dat
die stille planmatige organisatie zal maken op den tegen
stander men verheugt zich bij voorbaat op 't succes,
dat men van zijn arbeid verwacht en vergeet zeer
naief, dat de tegenstander precies dezelfde ge
dragslijn tot de zijne heeft gemaakt met dezelfde
verwachtingen, met dezelfde hoop.
We spelen „schuilevinkje." Niet één der burgerlijke
partijen, nóch van rechts, nóch van links waagt het zich
bloot te geven.
Straks komt alles in orde
Jawel, in orrrde! Straks weet men de kiezers met
onmetelijke groote woordeu en klinkende beloften wel
weer naar de stembus te trommelen. Van alle kanten
belooft men het rjjk met de gouden appelen zóó
komt de massa weer eens op de been enin vuur.
Tijd om kalmweg de dingen eens te bespreken en te
overwegen is er dan natuurlijk niet. Da's wel jammer
maar och waartoe dient het ook eigenlijk We zijn
op siemmenvangst, mijneheeren en we moeten als goede
hengelaars de waterbewoners niet de gelegenhei 1 geven
het aas van alle kanten te beruiken en de smakelijkheid
ervan te beproeven, neen, we moeten het zoo lekker
maken van buiten, dat ze er niet aan denken, wat
er van binnen, schuilen kan. Dan eerst hebben we 'n
kansje op een behoorlijke vangst! En het is toch óók
een kunst, bedwelmde visschen te vangen.
Gelukkig voor die welgedane en met-zich-zelf-tevredeue
hengelaars, dat de visschen zich zoo uiterst gemakkelijk
laten vaugen. Daar zullen we we maken ons
sterk wel mooie voorbeelden van kunnen aanwijzen.
Zonder ons maar eenigszins van de hangende kwes
ties op de hoogte te stellen zonder ons ook maar
eenigszins van de sinds vi r jaren gevoerde „kristelijke"
politiek (thans als alléén-zaligmakende in den handel
gebracht) eenige kennis te verschaffen, stellen we ons
voor in Schiedam te bestemder tijd van uit den burcht
(Hoogstraat) der ziele-herders bij uitnemendheid, het
bevel te hooren, stemt als christen op graaf van
Limbnrg Stirnm
Als christen dit alleen zal (moet) voldoende
zijn om de goedwillige volgelingen hun plicht te doen
beseffen. Waarom de graaf de voorkeur verdient boven
andere kandidaten, behoeft geen gewoon sterveling te
weten op 't groote kantoor op de Hoogstraat zal
men er wel mede bekend zijn en goede gronden voor
zijne handelwijze kunnen aanwijzen. Waartoe men
natuurlijk niet verplicht is
Mogen de partijen van het zware verbond zich stil
houden, waar zij steunen op de macht van het geeste
lijk bevel, ook aan de linkerzijde is het alles-behalve
roerig. Och ja, het behoorde nimme'- tot de eigenschap
pen der „liberale" groepen om blijk te geven dat
er nog iets anders dan visschenbloed in hnn ad'ren
vloeit, zou dat nü veranderd wezen O, ze zijn nu zoo
sterk (en blij) met hun coalitie van al wat links en
gematigd is, dat ze meenen nn met alle vrede gods-
watertje-over-gods-akkertje te kunnen laten stroomen
te bestemder tijd de glorievolle overwinning hen wel
in den schoot rollen Zóóveel kiezers hebben ze wel
gekweekt nee hoor, ze hebben niets meer te doen,
de zaak is al lang gezond.
En in plaats van de massa voor te bereiden, in te
lichten, strijdvaardig te doen zijn, helpen ze mee die
akelige, drukkende „stilte" te bestendigen.
Zullen we straks méé-probeeren de kiezers „bij over
rompeling" te vangen
Het „orgaan" der liberalen (niet lachen!) de Schied.
Cour. heeft nog altijd de zeer-actueele(?) flodderingen
van Lt. Clockener Brousson als „hoofdartikel" 1) zonder
zich eens te wagen aan een onderwerp van politiek
belang. Ze is natuurlijk (als van ouds) bevreesd de
politieke hartstochten ontijdig te ontketenen, iets wat
ze met geen stok op d'r eerwaardig geweten zou willen
laden. Neen, ze houdt liever haar oorspronkelijken slak
kengang en ('n enkel „briefje van Van Houten daar
gelaten) vertelt ze dagelijks aan dienstbode's en bakers
wie er geboren en overleden zijn, naast de benoodigde
afgrijselijkheden die haar legerkorps de haren doen te
berge reizen.
Och, och, daar heeft ze toch zoo'n pleizier in, de oue
De fabriek der firma Sephos Zonen is op den
Overijselschen biddag altijd stop gezet. Dit had in de
afgeloopen week op dien dag niet plaats, waarom
80 wevers den arbeid neerlegden.
De Heer Kootsen, behangerspatroon te Hilversum
heeft verleden week Zaterdag 2 gezellen uitgesloten.
Die meneer heeft verklaard vrijgezelletjes te nemen en
ze 's winters op straat te zetten, als hem het werk in
dat jaargetijde niet mee iep. De twee uitgeslotenen zijn
gehuwd, vaders van gezinnen. De oorzaak der uitsluiting
is: zij hadden 2 ct per uur meer loon gevraagd.
De goederenconducteur J. B., van de Eerste Gro
ninger Tram, die Maandag te Stadskanaal onder de
in beweging zijnde tram geraakte, is te Groningen in
het hospitaal overleden.
Bij den waterschout te Scheveningen is telegrafisch
bericht uit Huil ingekomen, dat de Scheveningsche
visscher H. Guit, oud 24 jaar, varende als matroos op
een Engelschen stoomt'awler, overboord is geraakt en
verdronken.
Aan de tricotagefabriek van den heer Reinier Muller
hebben Vrijdag een 30-tal meisjes het werk gestaakt,
omdat ze met een loonsverlaging van 22 ct. op een
dozijn kousen geen genoegen wilden nemen.
DE MOKER
Neen, eere wien eere toekomt. Voor 't eerst sinds maanden
had het laatste Zondagsnommer eens een ander stukje over
den schoolstrijd. Maar verder gaan beware neen
