LrPrP~eM i
De aanstaande verkiezingen.
ZATERDAG 25 MAART 1905
5e Jaargang.
ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij.
Bureau van Redactie en Administratie:
A. WINTERBERG,
Vriendschapstraat 1 1 boven.
Stukken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
Wonderen van onzen tijd,
Daar weet grootje van te praten!
No. 4c
ABONNEMENTSPRIJS:
Losse nummers 2 cent.
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
PIP ZONDAG 2 APRIL, FEESTAVOND,
ter herdenking van bet 6-jarig bestaan der Afd. Schiedam
van de S. D. A. P. waar als feestredenaar zal op
treden onze partijgenoot S. A. MAAS, en verder den
avond zal worden afgewisseld door Zang Muziek en
Voordrachten.
OPENBARE VERGADERING in
„CONSTANTIA," op 11 April a.s. Spr. HENR. ROLAND
HOLST, OnderwerpDe burgerlijke partijen en de
sociaal-demokraten in den verkiezingsstrijd.
Het Christendom in gevaar
De coalitie van Rome en Dordt kan ook niet verklaard
worden (en zou in geen geval daarmee verdedigd kunnen
worden) uit de noodzakelijkheid om zich te verdedigen
tegen een afwijking van Staat en Maatschappij van het
Christendom. En vooral de anti-revolutionaire voor
stelling, alsof de Calvinisten het als hun voornaamste
taak moeten beschouwen zich tegen de beginselen der
Fransche Revolutie (vandaar hun naam anti-revolutio
nairen) moeten keeren als zijnde door en door anti
christelijk, berust op grove geschiedkundige dwalingen.
Want Staat en Maatschappij in de landen, waar het
christendom thans de overheerschende godsdienst is
(Rusland buiten rekening latende), zijn ontstaan uit
gedeeltelijk Germaansche (en oudere Keltische) en ge
deeltelijk Romeinsche bestanddeelen en begrippen, die
weer voortkwamen uit de economische toestanden onder
de Germanen (en Kelten) en Romeinen. Eu lang nadat
deze Germaansch-Romeinsche Staat en Maatschappij
waren ontstaan, toen de grondslagen van het staat
kundig en maatschappelijk leven al lang gelegd wa-en,
kwam het Christendom in dien Staat en in die Maat
schappij binnen. En doorgaans kwam dat Christendom
als een vijandige macht dien Germaansch-Romeinschen
Staat en Maatschappij binnen, het oude geloof der
Germaansche vaderen bestrijdende, vaak met de meest
onedele en gewetenlooze middelen. En toen nu onder
invloed van de economische veranderingen van gemeen-
schapsbezit tot privaatbezit en van gemeenschapspro
ductie en gemeenschapsverbruik tot particuliere productie
exploitatie en ongelijke productenverdeeling,toen nu
onder invloed van die economische veranderingen ook
in Staat en Maatschappij een groote verandering ont
stond en de privaatbezittende productie-exploitanten
over de niet-bezittende geëxploiteerden een besliste
regeeringsmacht gingen krijgen, toen zocht de Christelijke
Kerk (daarin had het Christendom zich toen reeds
begraven) bondgenootschap met die bezittende regeerders,
zocht zelf ook bezitter en regeerder te worden. En van
den aanvang af reeds vijandig opgetreden tegen den
Romeinsch-Ge maanschen Staat en Maatschappij, werd
nu het Christendom (waarmee de Chr. Kerk zich nota
bene vereenzelvigt!) als bondgenoot van den zich naar
boven wringenden wereldlijken heerscher (den koning,
keizer e! z datzelfde Germanendom nog meer vijandig.
Maar van dat oogenblik af zien wij het Christendom of
de Christelijke Kerk ook voortdurend de heerschappij
der regeerende klasse verdedigen, tenzij een oppositie
partij in de Kerk, zooals het protestantisme, tevens een
maatschappelijke oppositie-partij zijnde, zich zoowel tegen
de Kerk als tegen de heerschers keert
Nu spreekt het toch wel van zelf, dat ieder verzet
van de geregeerden en uiigebuiten tegen hun regeerders,
die ook hun economische verdrukkers waren, zich ook
moest richten tegen de met die regenten verbonden Kerk!
En dat is dan ook het geval in den tijd der Fransche
Revolutie.
Merkwaardig is het, dat Dr. Abraham Kuyper in zijn
geschriften van vóór zijn ministerschap dat herhaaldelijk
erkent, bijv. op deze manier:
„Zoo is toen het „droit divin" (Goddelijk recht)
der koningin tot een tergiug der natiënhet
Goddelijk gezag der majesteit, voor eigen hoovaardij
geroofd, tot een aanfluiting geworden, en wat de
Stuarts in Londen, wat de Bourbons in Parjjs, en
onze Regenten in Hollands steden bestaan dorsten,
was erger dan een vertrappen van de volksvrij
heden, het was een met voeten treden van de eere
onzes Gods.
„Welnu, aan dien de volkeren tergenden en God
uitdagenden toestand heeft het Godsgericht van
1789, zoo te Parjjs als hier te lande, een einde
gemaakt, en uit dat oogpunt de gebeurtenissen der
Fransche omwenteling beziende, buigen we, zelfs
bij wat een Robespierre bestaan dorst, met angstige
eerbiedenis het hoofd. Alles riep om wrake; en
die wrake kwam; ze kwam schrikkelijk
En in datzelfde stuk, een toespraak ter opening van
de 10e deputaten-vergadering („Niet de vrijheidsboom
maar het kruis"), schrijft Kuyper
„Open gij nooit uw lippen, om ook maar met
één enkel woord het toppunt van ongoddelijk „Des
potisme te bepleiten, waarin de Monarchalen elders,
en hier de Regenten, zich op het laatst der vorige
eeuw hadden vastgezet. Zie evenmin ooit voorbij
het rechtvaardig oordeel Gods, dat in de bange
gruwelen der Fransche Revolutie over dezen mensch-
onteerenden toestand gekomen is."
Kuyper begaat dan de geschiedkundige flater, de
Revolutie van 1789 anti-christelijk te noemen, terwijl
ze in werkelijkheid, zooals in het kort hierboven uiteen
gezet is, tegen de vér van Ch istus' leer afgeweken
Chr. Kerk als bondgenoot van de regeeringsmachten
in ging. En daardoor begrijpt Kuyper niet, dat de Fr.
revolutie geen godsdienstig of kerkelijk karakter kon
dragen, immers de olficieele christelijke kerk had haar
inquisitie tegen alle ketterij en had de middelen om alle
godsdienstige en kerkelijke opvattingen te onderdrukken,
welke die Kerk niet naar den zin waren? Hoe kon in
zulke omstandigheden dan een godsdienstige beweging
ontstaan, sterk genoeg om den toon aan te geven, krachtig
genoeg om het karakter te bepalen van een economisch-
politieke omwenteling als de Fransche van 1789? Die
omwenteling moest wel een zuiver economisch-siaatkundig
karakter dragen.
Indien nu de Calvinisten, de noodzakelijkheid, de on
vermijdelijkheid der Fr. revolutie (volgens Kuyper zelfs
„een rechtvaardig oordeel Gods") erkennende, niet de
stommiteit begingen zich tegen die onvermijdelijkheid
(onvermijdelijk ook in haar uitingswijze en in haar
karakter) te verzetten of te probeeren aan die revolutie
en de daardoor ontstane toestanden het noodzakelijk
daarbij behoorend karakter te ontnemen, dan zouden
zij tot dit zuivere inzicht komen: dat het „christelijk"
karakter, zooals zij dat verlangen aan onzen staat en
onze Maatschappij niet ontbreekt tengevolge van de
Fr. Revolutie, maar tengevolge van de gedragingen der
Christelijke Kerk vóór dien tijd, welke gedragingen veel
hebben bijgedragen tot de Fransche omwenteling. En
dan zouden zij hun kracht niet als wijlen Don Quichotte
gebruiken tot bestrijding van den geest der Fransche
Revolutie maar tot een algemeenen strijd vóór het herstel
van de zuivere leer van Jezus, tot een algemeene pro
paganda vooral vóór een toepassing van die leer in het
dagelijksch leven thuis, in zijn werkkring, in de maat
schappij, in den staat, een toepassing persoonlijk,
uit eigen overtuiging, en niet door dwang van een
regeeringsmacht.
Maar om al die redenen is het een geweldige onzin,
een van die opentop dolle flaters die men bij een ver
keerde kennis van een geschiedkundige periode zoo
gemakkelijk maakt, om zich tegen die revolutie te keeren,
om daarom anti-revolutionair te willen zijn. Het purita
nisme der Calvinisten moge recht van bestaan hebben,
hun anti-revolutionarisme is Don Quichotterie.
Uit de regeeriDgspraktijk van Dr. Kuiper's ministerie
is dan ook van zelf sprekend aan te wijzen, dat zijn
heele „christelijke" politiek een Don Quichottische mis
lukking is. Een paar van de meest sprekende voorbeelden
daarvan zullen dat gemakkelijk bewijzen.
Onlangs deed zich voor onze oogen een zonderling
verschijnsel voor. Aan den blanken Maas-oever was 't.
Een schip, door de golven gedragen als andere sche
pen de bouw was niet bepaald ongewoon en tóch
't was een raar ding, dat schip.
„Automaat" heette 't. De naam duidde reeds 't vreemde
aan. Automaat jawel, de petroleum kennen we. Da's
een onderneming van heele, heele rijke menschen, die
met hun reuzenkapitalen een productie maar tevens een
handel hebben daargesteld, waartegen een concur
rentie op den duur wel tot de onmogelijkheden zal gaan
behooren. Automatisch doet deze groot-kapitalistische
onderneming dus al die kleinhandelaars zoo van liever
lede verdwijnen automatisch slorpt zij de winst van
den geheelen petroleumhandel alléén op.
Maar met die peiroleum-onderneming had de nieuwe
verschijning niets gemeen dan den naam en het
karakter. „Automaat" was 'n kolenboot. En alles ging
'r automatisch, toen 't op lossen aankwam d'r was
maar 'n enkel mannetje bij noodig om te kijken of 't wel
goed ging.
Is dat niet raar? In twee dagen tijd was de boot
gelost, terwijl maar zes man er aan gewerkt hadden.
Deze verdienden f 3.daags wordt over 2 dagen
f 36,— arbeidsloon voor het lossen van een gansche
kolenboot! In gewone gevallen wordt zoo'n schip in
één dag gelost; dan werken echter 36 man eraan en
komt het verschuldigde arbeidsloon op f 360.Dat
is dus een verschil van f 324.enkel op het lossen
van zoo'n boot je zou zoo zeggen een aardig peule
schilletje voor den cargadoor.
'n Raar ding die „Automaat"
Zóó raar zelfs, dat oude en nieuwe Schiedamsche Cour.
er hun gemoed over lucht gaven. Héél sobertjes 't is
waar, doch iets m:esten ze er toch van zeggen.
Och, je voelt 't zoo, de lezers willen 't
De Schied. Cour. vertelde zeer troostend, dat de in
richting eigenlijk tóch niet voldoet. Dit mankeert er
nog aan dat mankeert er nog aan
Jawel, jawel d'r deugt nog niets van, zullen we
veronderstellen. Maar toch is er reeds een vrij be
duidend voordeel mee te behalen. Welnu, we zullen
zoeken, zooken en zoeken, zooals we altijd hebben ge
daan, de onvolmaaktheden te verbeteren. De eerste
stoommachines waren óók niet ineens volmaaktde
stootende diligence is door spoortrein en automobiel
vervangende armzalige petroleum-straatverlichting van
voorheen is van lieverlede tot gas- en èlqctriciteits-
verlichting vervormd geworden. En een nu nog on
voldoende „Automaat" zal in de toekomst zoo volmaakt
mogelijk zijn
Maar wat moet dat dan toch? Hoeveel arbeid neemt
zoo'n ding niet weg? Hoeveel arbeiders, die tot nog
toe in kolenbooten hun brood verdienden, zjjn thans
weer als werkloozen weggeslingerd
Ja, wat moet dat dan toch? Wat moet het met
automatische kolenbooten, wat moet het met elevators
aan „Nederland" en Gasfabriek?
De zetmachines van Roelands en Van Noortwijk
de deegmachines der „Algemeene"?
Moeten we dien heelen rommel niet vervloeken, waar
ons verderf onvermijdelijk wordt? Moeten we ze niet
tot gruis slaan, die hellevindingen?
Zou het ook maar iets baten? Begrijpen we niet dat
als vandaag alle machines worden vernield, men morgen
druk bezig is nieuwe te maken? Begrijpen we niet,
het wanhopige en het nuttelooze van zoo'n V6rniel-
remedie?
Ja maar, wat dan? 't Gaat toch maar altijd door,
die uitvinderjj en wy, arbeiders, worden altjjd en altjjd
het kind van de rekening. Dat kan toch op den
duur niet?
Neen, zeker niet! Dat kan en zal op den duur niet.
't Zal enkel zoolang duren tot gij, arbeiders, de machine
leert kennen als uw vriend (nil uw vijand) die uw
levenstaak véél, ontzettend veel, verlichten kan die
een zegen kan zijn voor héél de menschheid,als
niet een enkeling beslag op haar leggen kan en al
de voordeelen die zij biedt voor zich bemachtigen
doch als zij behoort aan allen en arbeidt voor allen.
Als het kapitalisme zichzelve volledig heeft gezelf-
moord en het socialisme haar zegenrijke triomf
viert
De Nieuwe hoofdartikelt over „Snuifjes."
Snuifjes nu, daar zal ze wel van weten, de mefl.
Blijkbaar had ze wat al te veel van dit genot gepro
fiteerd, toen ze an 't hoofdartikelen voor de krant van
Zaterdag verviel. En de hersens, die druk noodig hebben,
geprikkeld te worden om te denken, waren ditmaal
wel wat al te veel van het „goede" voorzien en daar
door op hol geraakt. Ja, ja, maar 't moest nu ook eens
iets mooi worden, weet je! Moois, dat heel de schare
in vervoering brengen zou en het gekozen slachtoffer
in 't niet doen verzinken. Dus nóg maar 'n beetje en
dan atchie! (god zegen je) daar gaat-i:
Het is overbekend, hoe de socialisten altijd be
weren dat godsdienst privaatzaak is, en dat men
heel goed socialist kan zijn en toch godsdienstig.
Dat dit louter bedrog is, weet ook zoo goed als
een ieder. Toch willen wij het hier in 't licht
stellen, opdat het steeds duidelijker blijke en nog
meerderen moge overtuigen.
De bekende Duitsche socialist Bebel noemde den
godsdienst verbeeldingswerk, waardoor ons zuiver
verstand niet bevredigd kan worden; hij is goed
voor de kinderkamer, zeide 'hij, waar men nog
niet kan denken, of voor de Slaafsche Roomsche
goêgemeente, die niet mag denken Een andere
MOKER
