Christendom en Socialisme.
No. 6.
ZATERDAG 8 APRIL 1905
5e Jaargang.
ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij.
Bureau van .Redactie en Administratie:
A. WINTERBERG,
Vriendschapstraat 11 boven.
Stukken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
öe Schiedamsche Bestuurdersbond
't Wordt niet begrepen!
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal j Mj vooruithetali
franco per post 80 cent j
Losse nummers 2 cent.
ADVERTENTIE N:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
vraagt verspreiders. Hoe meer hoe liever.
Liefhebbers vervoegen zich a.s. Woensdagavond 8 uur
in „Constantia",
„Algemeen Welzijn", het nieuwe blad der Christen-
Democraten, onder Éedaktie van den heer van de Pers,
te Groningen, mag zeker wel ter lezing aanbevolen
worden aan alle Christenen, die in waarheid zoeken
naar de oplossing van het groote maatschappelijke vraag
stuk, zonder zich blind te staren op enkele dogmatische
frases, ot zich doen kennen als blinde volgers, van een
of andere imponeerende figuur. In het laatste no. kwam
het volgende lezenswaardige artikel voor:
„De Christen-Democraat" van 22 Maart 1905 bevat
o.m. een artikeltje met liet opschrift„Domme dingen
zeggen".
Het luidt:
„Het is de verdienste der Christen-Democraten, dat
menigeen hunner, hoewel niet opgeleid tot spreker in
openbare vergadering, de moed heeft als zoodanig op
te treden.
Een jonge democratische organisatie die zich propa
ganda ten doel stelt, moet hare sprekers vormen en
het is onredelijk zulke mannen den vollen maatstaf aan
te leggen.
Eer prjjze men hen om den moed hunner overtuiging.
Toch dienen deze jonge sprekers, vooral in dezen
tijd, de grootst mogelijke voorzichtigheid in acht te
nemen, willen zij geen gevaar opleveren voor onze
christelijk democratische actie.
Er moeten geen domme dingen gezegd worden.
Zoo lazen we in „Het Yolk" dat een onzer vrienden
in een openbare vergadering zou gezegd hebben, dat de
christen-democraten bjj herstemming zullen stemmen
voor den Soc aal-Democraat.
Een zoodanige uitspraak is absoluut voorbarig en
onwaar.
De Christen-Demokraten, zoo luidt het besluit van
het Hoofdbestuur, zullen afwachten het antwoord der
Christelijke Partijen op een aan hen gericht schrijven
en zullen terstond daarna hunne houding bepalen.
Even dom is het te vertellen, dat de Christen-Demo
kraten grond en productie middelen in gemeenschappelijk
bezit willen brengen.
Een program waarop een zoodanige verklaring voor
komt, werd nooit en nergens nog door den Bond vast
gesteld.
De meeningen van een enkeling moeten en mogen
niet gepropageerd worden als de beginselverklaring der
Christen-Demokraten.
Dit te doen is dom en getuigt van gebrek aan ernst."
Ofschoon „De Christen-Democraat", "Algemeen Wel
zijn" tot nog toe doodzwijgt, wenschen wij deze taktiek
niet le volgen.
Tegen een en ander in 't overgenomen artikeltje moeten
wij verzet aanteekenen.
Het is waar dat feitelijk nog niets door den Bond
van Christen-Demokraten is vastgesteld. Doch wiens
schuld is dat?
Hoe lang is reeds van alle zijden op partijformatie
van de Christen-Demokraten aangedrongen, gevraagd
om een program van beginselen en van actie! Telkens
wist men van zekere zijde de pogingen daartoe aange
wend, te verijdelen, door alles op de lange baan te
schuiven.
Dat moet nu goede politiek of taktiek heeten en in
't belang heeten te zijn van de Christen- Democratische
actie, wij betwijfelen dit echter ten zeerste op grond
van talrijke ervaringen uit de praktijk. Door al dat
getalm is reeds heel wat wantrouwen en onverschillig
heid gewekt en het zal heel wat moeite kosten, om
het reeds verloren terrein te herwinnen.
Waar nu tal van Christen-Demokratische broeders
met ons van gevoelen zijn, dat ons wachtwoord moet
zijn „Voortvaren", daar ligt het voor de hand, dat zij
en wij, waar geen gebruik kan gemaakt worden van
een door den Bond aangenomen program van beginselen
en actie, te rade gaan met het gevoelen van de meest
vooruitstevenden onder ons en met hetgeen voor de
hand ligt, wat goede en besliste Christen-Demokraten
dienen voor te staan.
Waar dit nu wordt uitgesproken, vinden we het
tamelijk ongepast, dat daarop aanmerking gemaakt
wordt, juist van de zijde welke oorzaak is, dat de
buitenwereld ten opzichte van het willen der Christen-
Demokraten nog steeds in het onzekere verkeert.
Eu wat wordt nu aangeduid als „domme dingen?
Wel, niets meer of niets minder dan zaken die voor
de hand liggen.
Wanneer bij herstemming een conservatief, al is het
er ook een met een „vroom" gelaat, en een Sociaal-
Democraat tegenover elkaar staan, dau is er voor den
beslisten Christen-Demokraat, wil hij geen verraad
plegen tegenover zijne demokratie, geen anderen weg,
dan den Sociaal-Demokraat te stemmen.
De vraag of hij dan anderzijds geen verraad pleegt
jegens zijn Christendom, is voor ons geen ernstige
vraag. Christendom en conservatisme zijn voor ons
eenvoudig onveivenigbare begrippen. Wij accepteeren
het Christendom van Conservatieven niet als Christen
dom, evenmin als het huid g politieke- of coalitie-
christendom voor ons als zoodanig geldt. Getoetst aan
de Schrift is het niet anders dan grof Farizeïsme, en
dientengevolge een veel erger ën gevaarlijker vijand
van het Ware Christendom dan zelfs het besliste onge
loof. Zegt niet onze Heiland tot dezulken: „Och, ot
ge blind waart!" De blinden, de ongeloovigen kunnen
nog tot het Licht komen, doch de eigengerechtige
Farizeër, die meent te zien, zal in zijne blindheid blijven.
En daarenboven maakt niet dat naam-christendom
het Christendom tot een bespotting en tot een aanfluiting,
waar de wereld, hoewel ten onrechte en uit onkunde,
het Christendom beoordeelt naar hetgeen ze ziet en
ondervindt van de zijde van het naam-christendom?
Ja erger nog, dat naam-christendom, dat zoo in eere
is in onzen tijd, is een beletsel voor de uitbreiding van
Gods Koninkrijk onder ons, heeft menigeen zijn laatste
overblijfsel of ook wel zijn klein beginsel van godsdienst
over boord doen gooien en eenmaal zal van dat Chris
tendom getuigd worden, dat het anderen verhinderd
heeft in te gaan, en wacht het een vreeselijk oordeel.
Daarom nooit of te nimmer kan een Christen-Democraat
die en oprecht Christen en beslist Democraat is, zijn
stem geven aan eenig conservatief, al is die ook nog
zoo „vroom". Reeds te lang heeft men de geloovige
kleyne luyden voor de conservatieve zegekar gespannen,
hunne oogen verblindende met deszelfs opschrift aan de
voorzijde van: „Heere, Heere!" Men heeft hen laten
zien, dat achter het doek met dat opschrift, de brandkast
met den Mammon, zich een veilige schuilplaats hadden
gezocht en gevonden.
Geloovige kleyne luiden, wacht u voor het lot van
de blinde volgelingen! Spert uw oogen wijd open, en
bidt om wijsheid en verstand, opdat ge niet in de
strikken verward raakt, u gespannen door het „vrome"
conservatisme, dat het geloof slechts exploiteert voor
politieke doeleinden en om u daarmee gevangen te
houden. Laat u niet langer misleiden:
„Even dom", zoo heet het verder in „de C.-D.", is
het te vertellen, dat de Christen-Demokraten grond en
productiemiddelen in gemeenschappelijk bezit willen
brengen.
Is dat „dom"!
Eilieve, is zoo iets te willen, dan niet Christelijk en
niet Democratisch?
Of denkt dan de „C.-D." dat men goed Christen-
Demokraat zou kunnen zijn en toch aanhanger of voor
stander van het huidig heerschend kapitalistische stelsel?
't Is al te naïf! Neen, elk beslist en oprecht Christen-
Demokraat moet een maatschappelijke inrichting, waarin
alles draait om den onrechtvaardigen Mammon, ten
sterkste afkeuren en met alle ten dienste staande middelen
bestrijden.
Een Christen-Demokratische actie zonder een vasten
economischen (maatschappelijken) basis is reeds bij voor
baat ten doode opgeschreven. Daarom zullen wij blijven
propageeren de opheffing van het privaat van bodem
en produktie-middelen, wij zullen blijven ijveren voor
het welzijn van het algemeen en niet voor dat van
enkelen, zooals i het thans heerschend stelsel geschiedt
Eerst dan, wanneer bodem en produktie-middelen niet
slechts enkelen, maar allen ten goede komen, kunnen
er betere toestanden geboren worden en komen de gaven
Gods tot hun recht, zullen ze zijn, volgens 's Heeren
woord, tot dienst der menschen.
Uitvoerig is indertijd door ons in „deChristen-Demo
craat" de huidige Kapitalistische inrichting onzer maat
schappij op grond der Heilige Schrift bestreden. Van
verschillende zijden is ons reeds gevraagd om die arti
kelenreeks in een brochure bij een te brengen en uit te
geven, doch om financiëele redenen is daarvan tot nog toe
niet gekomen. Mochten er onder de lezers zijn, die be
doelde uitgave zouden willen steunen, zonden we daar
voor ten zeerste erkentelijk zijn.
Wel wordt Gods Woord misbruikt om politiek bijeen
te houden, wat niet bjj elkaar behoort, doch men laat
het liever niet spreken, wanneer mammon en zijn aan
bidders er door in gedrang zouden raken, waar zij akker
aan akker, huis aan huis trekken en zooveel schatten
vergaderen, dat anderen dientengevolge in de diepste
ellende moeten verkeeren.
Of het nu „dom" van ons is en „van gebrek aan
ernst getuigt", dat we de tegenwoordige maatschappelijke
inrichting op grond der Schrift veroordeelen, en een
economische basis (juist gegrond op do Schrift) verlangen,
waarop een maatschappij kan worden gebouwd, waarin
niet de mammon, maar het schepsel, de beelddrager
Gods op den voorgrond treedt, zie, dat laten wij ter
beoordeeling aan den lezer over.
't Wordt niet begrepen, waar de oorzaak van die
massa-ellende wortelt, welke het volk drukten
verstikt.
Niet begrepen, door hen, die in bourgeois-kringen
zijn geronnen en getogen en van uit dat, met be
trekking tot het maatschappelijk leven en dus óók met
betrekking tot de sociale vraagstukken zoo eng-besloten
kringetje, verwonderd, verslagen zijn als ze daar voor
zich zoo 'reis één geval voor zich zien van bloote
ellende, dat voor anderen niets „bijzonders" in zich
heeft, tien, twintig, honderdmaal is aan te wijzen
niet alleen hier, ook ginds overal
Niet begrepen wordt de oorzaak van dat groote
wee, door hen, die ondanks zichzelven er door zijn
vetgemest. Die, 't zij door geboorte, 't zij door andere
oorzaken, geplaatst zijn boven die massa die werkt
en zwoegt, héél den levensdag werkt en zwoegt,
worstelt met ellende, en gebrek tevens
Dat leven, dat strijden tegen 't eeuwig-tekort, 't
altijd-schipbreuk-lijden om bij kleinen storm reeds te
vergaan dat leven beseft de bourgeois, trots zijn
wél-willen en goed-meenen: nooit!
Dat kan niet beseft worden, dan uit eigen, droeve
Het volgend stukje circuleerde in de lokale pers:
Geachte Stadgenooten.
Dezer dagen is alhier overleden een zeer oppas-
senden werkman, nalatend een vrouw en acht
kinderenwaarvan de oudste 14 jaren en het jongste
8 maanden is. Dit sterven beteekent kommer en
ellende voor zijn gezin en misschien zelfs honger.
Het zou al een grooten steun voor de weduwe
wezen als zij, gedurende een jaar bijv., geen zorg
behoefde te hebben voor de huishuur.
Deze bedraagt f 1.90 per week.
Wie slaat met mij de handen ineen om daarin
te voorzien?
Indien er nog 18 personen zjjn, die voor dit doel
gedurende 52 weken elke week een dubbeltje
MOKER
