No. 10, ZATERDAG 6 MEI 1905 5e Jaargang. ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij. Bureau van Bedactie en Administratie: A. WINTERBERG, Vriendschapstiaat llboven. Stukken yoor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 nnr in het bezit der Redactie zijn. Ingezonden Mededeelingen. Maakt propaganda! Mr. Jansen contra Dr. J. fan Leeuwen. Het Meifeest. ABONNEMENTSPRIJS: 25 cent per kwartaal 7-- franco per post 30 cent j blJ V00ruü^™9- Losse nummers 2 cent. ADVERTENTIEN: 3 cent per regel. Bij abonnement belangrijke korting. 3 cent per regel. Muziekvereeniging „Kunst en Strijd". Bij deze betuigen wij onzen hartelijken dank aan de muzikanten van het oud-muziekkorps der schutterij te Vla.ardingen, die zoo bereidwillig en belangeloos hun assistentie hebben verleend bij de viering van het 1 Mei feest te Schiedam. HET BESTUUR. Zondagmorgen 10 uur repetitie. We hooren zoo vaak in onze kringen verzuchtingen slaken, dat het zoo moeilijk is in onze stad propaganda te maken voor onze beginselen. Moeilijk is het ook, da's_ waar, doch we moeten óók zeggen, dat het nóg moeilijker is geweest en minder moeilijk wordt. In de feestrede, welke onze vriend Maas ter gelegen heid van de herdenking van 't zesjarig bestaan onzer afdeeling hield, werd ook gewezen op de verwachtin gen welke bjj de oprichting der afdeeling gekoesterd werden en het resultaat, dat na zes jaren is bereikt. De spreker meende, dat, moge al te optimistische verwachtingen zijn teleurgesteld, het redelijke is ver vuld. Er is een aanhang verworvenwe hebben ons eigen tehuis; we hebben ons eigen orgaan; we hebben onze eigen coöperatie. Ons eigen orgaan, waarmede geen enkel deftig plaat selijk blad polemiseert, zeide Maas. Hij had er aan kunnen toevoegen tevens: ons eigen tehuis, dat door geen enkel fatsoenlijk mensch bijna bezocht wordt En bovenal: we hebben onze eigen levens- en wereld beschouwing, welke hier ter stede nog door bjjna ieder fatsoenlijk mensch wordt genegeerd. Moge dit alles ook een zekere ekonomische oorzaak hebben, waar de aanhoudende depressie onzer industrie zich danig doet gevoelen moge de achterlijkheid van vak- en poli ieke beweging verband houden met de industrieele achterlijkheid, tóch kan het wel eens z'n nut hebben, de vraag te besprekenzijn er nog meer dere oorzaken, welke dien oogenschijnlijk langzamen vooruitgang bewerkstelligen Daargelaten het dogmatisch-religieuze, dat hier zoo duidelijk merkbaar is; daargelaten de onbeperkte auto riteit van het woord van den priester, hier geldende; daargelaten ook de demoralitatie en degeneratie van geslachten door het beruchte product onzer industrie, is de vorm van ontwikkeling van het Schiedamsche proletariaat niet bepaald beneden die van arbeiders in andere steden te noemen. Wat dan wèl de oorzaak dier achterlijkheid zijn kan Van liberale zijde worden tegenover de kristelijke partijen wel eens dingen uitgespeeld, die de liberalen wel in d'r doos kunnen houden. Men verwijt den klerikalen dompers te zijn; goed, maar nü de vraag: wat zijn en waren de liberalen? Wat zijn en waren de vrijzinnig-demokraten? 't Is het verwijt van de pot aan de ketel. Nutloos waven ze altijd, de heeren; maar zóó slaperig als den laatsten tijd toch nog niet. Reeds is de winter, de tijd van propaganda, de tijd van bewustmaking, voorbij laten liberalen en vrijzinnig-demokraten eens balans maken 't Wordt een blanco-Staat. Zooals de larven schijnen ze hier of daar in een ver geten hoekje nog hun winterslaap uit te dutten. Als 't meeloopt schrikken ze misschien in Juni wel eens wakker Tóch zullen ze zich verwonderen, wanneer ze van den stillen, maar wakenden tegenstander een flinke rammeling krijgen! Voorwaar, van alle kanten schijnt het er op toe gelegd te zijn, alle politiek leven zorgvuldig uit onze veste te houden. Men laat de S. D. A. P. alléén de zaakjes opknappen die houdt vergaderingen, die debatteert of polemiseert, als er tenminste iets van dien aard te doen isnaar die vergaderingen gaan wij niet, deftige menschen als wij zijn (in dit opzicht maakt een of andere vrijzinnig-demokraat nog wel eens 'n uitzondering); neen, dat geeft geen pas, zelfs zullen we er voor trachten te waken dat ónze arbeiders ze bezoeken. Ze worden daar wat al te veel bidwijs. De kristelijken komen vanzelf niet; domine en pastoor bedisselen de zaakjes tóch wel. Debatteeren met sociaal- demokraten, wordt nergens in den Bijbel verordineerd, dies behoort hef tot die paganistische liefhebberijen waaraan geen goed kristen zich bezondigd. Ergobuiten de sociaal-demokraten is er niemand, die op eenigerlei wijze poogt de arbeiders op te voeden hun aandeel te leeren nemen in den politieken strijd. De gansche winter ging voorbij zonder dat er buiten de onzen één vergadering plaats had. 't Is hier het rijk van den dood. Maakt propaganda Tegenover dien suffen, lammen geest van alle bur gerlijke partijen hebben wjj met verdubbelden jjver onze strijdlust te toonen. Moeilijker moge het zijn welaan, hoe zwaarder de strijd, hoe schooner de overwinning. Maakt allen propaganda. De beste tijd daarvoor nadert nu reeds met rasse sch eden; werkt, vrienden, overal en altijd. Bij óns geen stilzitten bij óns geen verflauwen bij óns méér kracht, méér lustveer krachtig en onweerstaanbaar moeten wij vooruit Wij kennen ons doeldaar is de weg wie onzer durft werkeloos blijven Een verslag te geven van de pleidooien, den 28 Mei voor de Rotterdamsche rechtbank gehouden in boven genoemde reeds m-er dan 8 jaren hangende zaak, komt niet in ons op. Toen bij de strafrechterlijke behande ling op 8 April 1902 Van Leeuwen zelf zijn pleitrede hield, hebben wij daarvan uitvoerig verslag gegeven. Maar dit zuiver juridische geding, waarin het gaat om de uitlegging van eenige wetsartikelen, laat ons koud. Of art. 1412 van het Burgerlijk Wetboek hierbij van toepassing is, moge een belangrijke zaak zijn voor rech ters en advocaten, voor de beoordeeling van de heele Mokerkwestie tegenover Mr. Jansen is dit van geen belang. Een kleine toelichting kan voor onze lezers evenwel niet onbeteekend zijn. In het strafgeding, April 1902, nu reeds 3 jaar ge leden, werd Van Leeuwen wegens „eenvoudige belee- diging" veroordeeld tot een geldboete van f25. Van dit vonnis ging hij niet in beroep. Rechterlijk bestaat dus de beslissing, dat in het bewuste Moker-artikel „eenvoudige beleediging" lag opgesloten. Op grond van die „in rechten niet betwiste" uitspraak kan en zal dus Van Leeuwen nu in dit civiel rechterlijk (bu - gerrechtelijk) geding wegens „aantasting van de eer en den goeden naam" van Mr. Jansen, opnieuw tot een geldboete worden veroordeeld. Dat is onvermijde lijk, al zou die kwestie van „beleediging" ook juridisch nog wel te betwisten zijn. Wat wel voor ons van belang is geweest en nog is, is dit: dat na het veelbesproken Moker-artikel van 28 Dec. 1901 een tijd lang krachtig geageerd is tegen Mr. Jansen, en dat door die geheele met dat Moker- artikel begonnen actie de machtsvolle positie van Mr, Jansen volkomen ondermijnd is geworden. Aan het vroeger zoo sterke gezag van Mr. Jansen is een klap toegebracht zoo hard en zoo heftig, dat het er niet meer van weet op te komen. En niet alleen aan dat van Mr. Jansen, ook aan dat van anderen. Daardoor is er een flinke opruiming gehouden in die oude heilige rommelkamer van de Schiedamsche gezagsclubjes. Zoo is er een begin gemaakt met de voorbereiding van een nieuwen toestand ook op regeeringsgebied in Schiedam. Teekenend in deze geheele zaak is de houding van vele „deftige" Schiedamsche burgers. Toen het be wuste Moker-artikel was verschenen, was de heele Beurs er vroolijk door, en men verkneuterde er zich in, me kaar dat artikel te laten lezen omdat men zoo blij was over dien aanval op Mr. Jansen, dien men zelf niet aandorst. En deftige hee en liepen met dat Moker- artikel in hun zak om het iedereen, dien zij tegen kwamen, te laten lezen en zich dan opnieuw te ver kneuteren. En overal kregen wij in die dagen en ook nu weer te hooren, dat men toch zoo blij was dat Mr. Jansen zoo'n flinke mep had opgeloopen. Maar in het openbaar hebben wij diezelfde menschen zich zien aan stellen als geërgerd over dien aanval op Mr. Jansen, den schijn zien aannemen van dat „vreeselijk" te vinden. Zoo gaf ook deze zaak ons weer de gelegenheid, een kijkje te nemen in de „officiëele waarheid en eerlijk heid" der deftige burgerij. Dit kunnen wij intusschen nog wel meedeelen, dat wij met den strijd tegen Mr. Jansen en consorten nog niet klaar zijn. Wij zullen dien met onverdroten ijver voortzetten en hopen hem zelfs met heel wat meer kracht te zullen kunnen voeren dan tot nu toe nu er nog geen vertegenwoordiger van ons in den Raad zit en nu wij ook geen raadsverslaggevers bezitten zooals wij toch feitelijk noodig hadden. Maar dat zal allemaal wel komen. Wij gaan langzaam maar regelmatig voor uit en steeds uitgebreider kringen worden door ons be reikt! En van de eindelijke overwinning onzer denkbeelden zijn wij zeker, met kalmte en gerustheid kunnen wij dus rusteloos werkend de toekomst af wachten. Het heug'lijkste van ons Meifeest, de best-aandoende herinnering er aan, is zeker wel gelegen in dat mooie gezicht van die stampvolle zaal, voller gelooven wij, dan ze ooit bjj eenig andere gelegenheid geweest is. En van Leeuwen als voorzitter der afd. Schiedam der S. D. A. P. constateerde het heugelijk verschijnsel, dat ons gebouw ons te klein gaat worden. We groeien „Constantia" uit. Verder deelde hij mede dat het dit jaar wel voor 't laatst zou zijn, dat het 1 Meifeest onder leiding der S. D. A. P. zal worden gevierd, de Bestuurdersbond, die zich flink ontwikkelt, zal, waar het veel meer tot zijn taak behoort, in het vervolg de regeling hebben. Door een voor dit feest georganiseerd muziekgezel schap werden hierna op verdienstelijke wijze twee num mers gegeven, blijkbaar ten genoege der aanwezigen, daarna kwam Ds. W. Bax, een der veteranen uit de socia listische beweging aan het woord, om de beteekenis van den 1 Meidag en der op dien dag gestelde eischen van den wettelijken 8-urigen arbeidsdag en het algemeen kiesrecht uiteen te zetten. De breed-opgezette heldere rede, met groote geest drift en overtuiging uitgesproken, maakte vrjj algemeen een diepen indruk. Het hartelijk woord van dank, dat v. Leeuwen tot hem richte, werd warm door de aan wezigen overgenomen en toen Ds. Bax wegens plichten, een goed-echtgenoot betamende, tot zijn leedwezen weer vroeg van ons scheiden ging, bleek de door hem reeds bij eerste kennismaking verkregen svmpathie. Wat „Excelsior" gaf, was volkomen zooals het van haar verwacht kon worden. Zeker zullen nog wel hier en daar tekortkomingen zijn op te snorren, doch dat laten we aan de liefhebbers over. Onze zangers en zangeressen zullen, hun leus getrouw, wel zorgen, het volmaakte steeds meer nabij te komen. Mineur, die eenige voordrachten zou ten beste geven stuurde de poes. Gelukkig dat het programma voldoende gevuld was, waardoor zijn afwezigheid minder werd gevoeld. „Het stuk in de kant" een bakkerij-spel van Ver- brugge, werd vlot gegeven. Vooral de hoofdrollen waren goed bezet. Jammer was het dat kindergeschrei het spel zoo bij voortdurig onderbrak, en oorzaak werd dat zelfs bij de meest tragische scène gelachen werd. Zoo nu en dan uitte de feeststemming der aanwezigen zich door het zingen van onze liederen. We mogeti van het geheel zeggen, dat we een genoegelijken, maar bovenal een prachtigen propaganda-avond hebben gehad. De partijgenooten, welke met veel moeite en toewijding, aan het welslagen van dezen avond hebben bijgedragen, DE MOKER 0

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Moker | 1905 | | pagina 1