Van heinde en verre.
De plaatselijke pers over den uitslag
der Kamerverkiezingen.
Kermislol.
jammer is 't dat het gezegd moet worden, dat onze
bewegingen verlamd worden door de lamlendige werk
loosheid van zoo velen, die al het werk overlaten aan
enkelen. Doch hierover later.
In de districten II en III is herstemming tusschen
de liberale en kerkelijke kandidaten. Uit de combinatie
van stemmen is opgemaakt, dat de heer van der Most
door sommigen voor sociaal-demokraat werd gehouden.
Dit is een groot abuis de kandidaat is voorzitter van
Patrimonium, dus anti-revolntionair.
De vergadering onzer afdeeling, op den avond dei-
verkiezing gehouden, heeft besloten zich van aanbe
veling' van kandidaten te onthouden en de
kiezers vrij te laten wie ze stemmen willen.
Een voorstel tot besliste onthouding werd verworden
een voorstel alléén den heer van Westendorp (als vrij-
zinnig-demokraat) officieel te steunen, kelderde eveneens.
Men was vrij algemeen van oordeel dat in den Raad
heel weinig verschil was in het werken van den vrij-
zinnig-demokraat en dat der oud-liberalen, en er geen
reden was eerstgenoemde boven laatstgenoemden eenige
voorkeur toe te kennen.
de herstemming kieze dus elk onzer
die kandidaten, aan wie hy persoonlijk de
voorkeur geeft.
Echter werd de verwachting uitsproken, dat de partij-
geuooten zich strikt aan dit besluit zullen houden, en
voor geen der kandidaten zullen werken. De arbeid,
die elk onzer presteeren kan, had gegeven moeten worden
voor onze eigen kandidaten het werken bij de her
stemming moet overgelaten worden aan de betrokken
partijen.
Elk kenne dus» zijn plicht en helpe mee het besluit
onzer afdeeling uit te voeren. Toonen wij sociaal-
demokraten te zijn
Te Zwolle heeft deze week een congres voor sociaal
democratische raadsleden en candidaten plaats gehad,
en een aantal partijgenooten hebben er zaken ingeleid
en besproken, die voor de gemeenten van groot belang
zijn en bij de behandeling in de gemeenteraden dikwerf
moeielijkheden voor onze raadsleden opleveren.
Zoo leidde Oudegeest van Utrecht in „de uitvoering
der Woningwet," Schotveld van Ambt-Amelo „subsidi
eeren van verkeerswegen," en Mendels van Zaandam
oprichten van handelsinrichtingen.
Zoestbergen van Arnhem bracht de plaatselijke kwestie
van de subsidie aan het stedelijk Orkest ter sprake.
Wij hopen dat de discussies tot verheldering der
geesten hebben bijgedragen.
Van Schiedam moeten een volgenden keer ook ge
meenteraadsleden aan het congres deelnemen
De Rotterdamsche gemeenteraad heeft met 13 tegen
10 stemmen besloten f 2500 subsidie toe te kennen
aan de lupusinrichting van dr. Bollaan aldaar.
Deze nuttige instelling heeft dus eindelijk gemeente
subsidie gekregen, en zal dus ook vruchten kunnen
afwerpen voor hen, die de dure behandeling niet kunnen
betalen. Hoewel er 13 leden vóór waren, telden de
tegenstemmers toch nog 10 man!
De Fransche Kamer van afgevaardigden heeft met
een groote meerderheid (341 tegen 233 stemmen) het
wetsontwerp tot scheiding van Kerk en Staat aange
nomen.
De katholieke kerk krijgt 'nu in Frankrijk geen
subsidie meer uit de staatskaszij moet nn haar eigen
boontjes maar doppen.
Daarentegen behoeft zij den Franschen Staat niet
meer te raadplegen wanneer zjj bisschoppen en andere
kerkelijke hoogwaardigheidsbekleeders wil benoemen ot
ontslaan. Verder behoudt zij de vrije beschikking over
de kerkelijke goederen, (de kerken zijn Staatseigendom),
alleen waar het aantal gemeentenareh niet groot genoeg
is, wordt de k-rk gesloten.
In Rusland wordt het steeds woeliger. De agitatie, die
bij het proletariaat in de steden begon, sloeg over naar
het platteland, de boeren kwamen in opstand, de onder
gang van het Czarisme is thans dichter bij dan ooit,
want zelfs de laatste bolwerken beginnen te vallende
marine komt in opstand.
Aan boord van den kruiser „Knjas Potemkin" te
Odessa braken onlusten uit over het ongemotiveerd
overhoop steken van een matroos door een officier. De
matrozen wilden dat hun kameraad op militaire wijze
zou worden begraven, maar daar wilden de superieuren
niet aan. Daarop brak er een formeele muiterij uit.
De stad Odessa werd beschoten, men telegrafeerde
uit de stad om hulp, waarop een smaldeel van de
Russische vloot kwam opzetten om de muiters in te
rekenen, maareen van de schepen die als politie
agent dienst moest doen „de Georg Pobjedonossef' sloot
zich bij de muiters aan!
Wanneer nu reeds de marine solidair wordt met de
revolutie, die op dit oogenblik in Rusland aan den gang
is, kan toch de ondergang van het Czarenrijk niet ver at
meer zijn.
Een vloot met dé revolutionnaire vlag in top
Tusschen Frankrijk en Duitschland heett er wat ge
broeid in den laatst.en tijd en het heeft maar heel
weinig gescheeld of er was oorlog gekomen. Frankrijk
kan niet zien dat Duitschland nummer één zou komen
te staan in Europa, en Duitschland wil graag de baas
zijn, waarom het zich ook ging mengen in de zaken
van het Noord-Afrikaansche staatje Marokko, waar
Frankrijk reeds vasten voet had gekregen. Keizer
Wilhelm is persoonlijk in het beruchte landje geweest
en heeft door zijn inmenging de poppen aan het dansen
gebracht.
Voordat er evenwel oorlog komt, zullen de heeren
eens moeten afwachten wat de socialisten er van zullen
zeggen. De internationale sociaal-democratie staat op
de bres voor het proletariaat om den oorlog te ver
hoeden.
De Duitsche sociaal-democratie, die bij de laatste
verkiezingen voor den Rijksdag drie millioen kiezers in
het veld bracht, zendt Bebel haren aanvoerder naar
Parijs, en de Fransche sociaal-democraten zenden
Jaurès naar Berliju. De Duitsche sociaal-demokraat
zal het Fransche proletariaat, en Jaurós het Duitsche
arbeidende volk waarschuwen voor de gevaren die de
arbeiders loopen indien er werkelijk oorlog mocht
komen.
Beiden zullen in het vreemde land gaan getuigen van
de vrede die heerschen moet op aarde, en zij zullen
aantoonen dat er geen slagboomen zijn die de belangen
van het Fransche en het Duitsche proletariaat scheidt,
maar dat de slagboom ligt in elk land, in Frankrijk
zoowel als in Duitschland, tusschen kapitaal en arbeid.
Den 9den Juli zal Jaurès te Berlijn spreken, ten
minste, overmacht voorlehouden
Het Schiedamsch Volksblad vertelt ook wat over den
uitslag, dat we vermeenen reeds elders gelezen te heb
ben. Intusschen willen we, oorspronkelijk of niet, onzen
lezers van de meening van het Schied. Volksblad niet
onkundig laten. We lezen o. m.
We hebben den slag verloren dit is de korte
inhoud van de vele telegrammen, die Woensdag
avond gewisseld zijn. De meerderheid der kiezers
wordt weer minderheid in de Tweede Kamer der
Staten-Generaal. Tot acht-en-veertig hebben we het
kunnen brengen en verder niet. Dit is minder dan
de meest pessimistische had kunnen denken. Alleen
in de laatste dagen werden er over Kampen'kwade
noten gekraaktdoch na de eerste stemming meen
den zelfs de liberale bladen, dat de rechterzijde
op 49 zetels kon rekenen, 't Mocht niet zoo wezen
ook Kampen ging verloren en het einde van 't lied
is, dat het miuisterie-Kuyper zijn ontslag zal aan
bieden aan de Koningin. In zooverre hebben de
vijanden van Dr. Kuyper hun zin. De toeleg, om
hém weg te krijgen, is gelukt. Alleen blijft de
vraag, of tal van mannen geen spijt zullen gevoelen
over hun werken en woelen, nu ze voor den uit
slag staan en de vraag hebben te beantwoorden,
wat nu zal moeten geschieden. Dit toch staat vast,
dat de socialisten overal den doorslag hebben ge
geven. Een ministerie uit de linkerzijde moet steu
nen op 45 liberalen van allerlei gading en daar
onder mannen als Karnebeek en Roëllen voorts
op de zeven socialisten Daarbij komt, dat een zeer
groot deel der gekozenen hun zetels uitsluitend te
danken hebben aan de hulp der socialisten, 't Is
uitgekomen, zooals we gezegd hebben: de derde
volte face is volbracht; de mooie fiere congresmotie
is op non-actief gesteld en de socialisten hebben
heel netjes geholpen, niet alleen om De Klerk in
't zadel te houden, maar ook om Karnebeek en
Roëll, Plate en Zijlma, ja, heel de linkerzijde weer
in de Kamer te brengen. Gebleken is, dat de socia
listen nog een veel grooter vijand hebben dan het
kapitaal, namelijk den godsdienst. Alles, wat nog
belijdenis doet van den levenden God, moet geweerd
worden dat is voor hen de hoofdzaak. Geen oogen
blik heeft dan ook de congres-motie-comedie ons
in den waan gebracht, dat het kiesrecht voor den
socialist nummer één isvolstrekt niet, we zijn
bevestigd in de overtuiging, dat voor hen de be
strijding van den godsdienst het hoogste is.
Heel deze verkiezing en vooral de herstemming
stond in het teeken der wraak.
En verder
Toch zouden we niet gaarne dit artikel eindigen
zonder te erkennen uit den grond des harten De
Heere regeert. Uit Zijn hand komt ook deze tegen
spoed. Hij heeft ons daardoor veel te leeren. Moede
loos worden we door deze nederlaag in geenen deele.
Vier jaren liggen voor onsdat is een korte
periode en daarvan mag geen dag verloren gaan.
Is 28 Juni de dag der nederlaag, dan moet 29 Juni
de dag zijn, waarop we den arbeid hervatten om
zoo spoedig mogelijk de schade te herstellen. „Uit
verlies winst", dat zij en blijve onze spreuk. We
gaan weer werken en bidden biddend werken en
werkend bidden.
Opnieuw getoond, dat een goed Calvinist nooit
bij de pakken neerzit; dat hij uit alles leert en
onder alles het geloof behoudt.
„De Heere heeft gegeven; de Heere heeft ge
nomen de Naam des Heeren zij geloofd."
't Bewijst misschien méér eerbied voor Hem, te ge-
looven dat God de verkiezingskansen niet dan wél
regeert. Want men staat voor dezelfde Bijleveld-frase
van 1901: God wilde niet (zooals Bijleveld wist te ver
tellen) dat Troelstra in Amsterdam 1 maal gekozen
werd enkele maanden later wilde God, dat hij in
III wèl de overwinning behaalde. En het moet dan ook
hen, die Zijn hand werkelijk hierin zien, wèl tot diep
nadenken stemmen, dat liet zoo bjj uitstek-kristelijk.
Kuyper-ministerie het reeds nu al reeds niet meer hou
den kon.
De Zondagsbode zegt
Onzerzijds is beweerd dat, zoo de huidige regee
ring wegviel, de liberale zou moeten steunen op
de sociaal-demokraten. Hierboven lezen wij dan
ook, door den liberaal zelve geschreven, dat ze een
belangrijk aandeel hebben in de door hen behaalde
overwinning.
Terwijl de Christelijke partijen n i 48 vertegen
woordigers hebben in de Tweele Kamer, zijn er
thans 23 tot de Liberale Unie behoorende liberalen,
12 vrijzinnig-democraten, 10 vrije liberalen en 7
sociaal-democraten.
Als er nu een „liberaalministerie mocht komen,
dan zal dit niets vermogen zonder het goedvinden
van de sociaal-democraten. Deze zeven heeren deelen
de lakens uit in de Kamer; zij zijn eigenlijk de
mannen aan wie we zijn overgeleverd.
Hij, die hiertoe heeft medegewerkt, heeft zulks
voor God te verantwoorden.
Een uitbundige vreugde in tal van koffiehuizen
en kroegen was gisteren waar te nemen, die zich
ook toonde in rijjoolen, zooals jonge studenten wel
plegen te houden. Daarbij doet een zweep goede
diensten.
Mr. Troelstra, die ook nog gekozen is, sprak
gisterenavond: „Amsterdam III heeft getoond niet
de sabel, maar de zweep te willen!"
Zijne hoorders jubelden van pret.
Inderdaad, het heeft wel den schijn alsof het
zwaard der gerechtigheid wijken moet voor de
zweep des gewelds; en dat noemt men dan de
zegepraal der vrijheid
Heele kolommen der „liberale" bladen staan vol
van de uitbundigste vreugdebetuigingen, maar wij
lezen geen woord van ootmoedigen dank aan God.
Den kronieker van De Zondagsbode schijnt het onbe
kend te zijn, dat de tegenkandidaat van Troelstra de
liberale oud-minister Eland, de op-en-top militair was.
In deze te spreken van het „zwaard der gerechtigheid"
is een zotternij, die men alleen van 'n Rozenburgschen
predikant kan verwachten.
Wat de Schied. Cour. zegt, zullen we, vanwege des-
zelfs onbelangrijkheid, onzen lezers sparen. Maar uit de
Nieuwe Schied. Cour. halen we 't volgende
Voor het volk is de uitslag zeer te betreuren,
omdat men een hoogst moeilijken toestand in het
leven heeft geroepen.
Op belangrijke sociale wetten kan vooreerst niet
gerekend worden, want er bestaat groote kans,
dat men een cabinet d'affaires krijgt.
Het is te betreuren, dat de socialisten nu de
lakens zullen gaan uitdeelen.
Alles hangt af van het doen en laten der revo
lutiemannen van 1903.
Troelstra schetterde eergister te Amsterdam, toen
hij op de schouders van zijn partijgenooten in
Handwerkers-Vriendenkring was binnengedragen
„De strijd in III is een luisterrijke demonstratie
der socialistische gedachte, een heerlijke episode
van den klassenstrijd. Er zullen, aldus mr. Troelstra,
nu komen twee balanceerende partijen. Maar des
te grooter is het gewicht der sociaal-democratie,
die niet balanceert, doch nu link*, dan rechts slagen
uitdeelt. Amsterdam III heeft getoond niet den sabel,
maar den zweep te willen
Hugenholtz, de oud-stationchef van Haarlem,
noemde gisteravond in dezelfde plaats waar hij
tijdens de spoorwegstaking zoo brutaal optrad,
dr. Kuyper „de tiran van 1903".
Waar gaat het heen nu zulke mannen het roer
kunnen wenden naar den kant dien zij wenschen.
Vier hoogst onvruchtbare jaren liggen nu voor
ons, want van een krachtige regeering kan geen
sprake zjjn.
Deze zwijnderij spreekt voor zichzelf, 't Zal den
sukkel werkelijk verlicht hebben, toen i zóóveel vie
zigheid was kwijt geraakt.
Als nu de menschen nóg niet bang worden voor die
„rooie krengen" dan kan de Nieuwe het niet meer
helpen
Nog enkele dagen slechts en de Schiedamsche
kermis behoort wederom tot het verleden. Maar die
enkele dagen moeten we toch nog zoo pleizierig mogelijk
zien door te brengen. Vooral Zaterdag, hè, dat is de
dag
We kunnen begrijpen, dat vooral de minder bedeelden
dat vooral zij, die zoo bedroevend weinig weten van
genieten, eenige behoefte kennen eens uit den
band te springen, om op de een of andere wijze, zij 't
ook maar voor eenige oogenblikken, den druk van 't
armoe-leven te vergeten, te begraven.
We kunnen 't begrijpen, al zonden we 't zoo gaarne
anders willen. Maar zij hebben zoo nooit 'reis iets
een kermispretje moet men hen dus gunnen óf men
is een kwezel, die niet hebben kan dat een ander zich
vermaakt, omdat-i d'r voor zich zelf te akelig voor is
óf men is anti-kermisgezind omdat men zelf van „das
gute zu viel" genoten heeft.
Nóch het een, nóch het ander behoeft nog waar te
zijn. Maar men kan z'n eigen oordeel hebben over
„vermaak." Men kan dolgraag anderen een vermaak,
een ontspanning, een genot gunnen, zonder in liefde te
ontgloeien, voor datgene wat men „vermaak" belieft
te noemen.
Er is hier bovenal een moraliteitskwestie in 't spel.
Het is de vraag, of men er „vermaak" in ziet, in die
acht-dagen-lange zuip- en hotspartijenin dat zich
werpen op het liederlijkste; in dat genot-zoeken in 't
gemeenste; in dat opwekken van alle dierlijke harts
tochten in den mensch.
Ga maar eens zien op dien belangrijken Zaterdag
avond ga maar eens zien wat kermis-houden is;
tracht u te ontrukken aan dat lawaai van orgels en
muzikanten en kermisklanten; en tracht dan eens te
ontdekken wat nu „genot" kan zijn.
