Ditjes en Datjes.
Uit de Vakbeweging.
Uit het Vereenigingsleven.
Voor de vrouwen.
voor de jonge vereeniging „Volkshuisvesting" nog
een belangrijk arbeidsveld open.
Wordt deze vereeniging zoowel van overheids
wege als van particuliere zijde krachtig gesteund,
dan zijn wij er van overtuigd, dat haar heilzame
werking voor den werkmansstand niet zal uitblijven.
Hier komt dus het beoogde doel voor den dag: de
reclame voor onze vereeniging „Volkshuisvesting."
Zeg maar, dat ze niet eenig is geslaagdDe Nieuwe
moet bij gelegenheid de statuten van „Volkshuisvesting"
nog eens nalezen en ons dan eens vertellen, in welk
opzicht deze vereeniging het ideaal nastreeft, waarvoor
nu een pleidooi is geleverd.
Het doel is niet'. de arbeider in het „verheffend" be
zit te stellen van één eigen woning doch op groote
schaal behoorlijke woningen te bouwen en te verhuren
zóódanig, dat het voor de aandeelhouders een „vrij
veilige" geldbelegging wordt.
Hoe mooi dit doel ook zij het heeft niets gemeen met
het door de Nieuwe besprokene.
Men zou kunnen zeggen dat de schrijver van bedoeld
artikel zich ietwat heeft vergist.
Stille lijden
Het is met de vakactie in ons land in deze dagen
maar stilletjes gesteld. Van eenige omvangrijke bewe
ging wordt niets vernomen, en naast enkele kleinere
loonactie's der altijd roerige sigarenmakers, is het de
staking van een deel der Amsterdamsche heiers, die een
oogenblik de aandacht vraagt. Men weet, dat de bodem
waarop de hoofdstad is gebouwd zóó drassig is, dat de
huizen niet zoo maar op den grond kunnen worden ge
zet, maar op lange masten, die door het moeras tot op
een vastere veenlaag worden geheid, dienen te steunen.
Dit „heien" geschiedde tot nu, op enkele uitzonde
ringen na, door ploegen van 5 man, maar de heiers be
weren, dat het werk den laatsten tijd te snel en te sloo-
pend is, zoodat ongelukken allerminst tot de uitzonde
ringen behooren. En zij vragen nu een zesden man in
eiken ploeg, niet meer. Maar aan dezen eisch, door
meerdere patroons reeds lang toegestaan, weigert een
deel dier heeren tegemoet te komen. Vandaar, dat nu
I reeds sedert eenige weken een goede honderd man in
staking zijn, nu eens niet ter verkrijging van hooger
loon of korter arbeidstijd, maar om het bij dat werk
steeds dreigend gevaar voor kjf en leven een ietsje te
te verminderen. Maar daarvan willen de patroons niets
weten. Een arbeiderslijf is maar een arbeiderslijf, zoo
redeneeren zij, en elke gulden is er een. Maar de
heiers houden vol en tot nu toe is het vrijwel gelukt
onderkruipers te weren.
Valt er van groote actie's dus niets te melden, toch
is de week niet voorbijgegaan, zonder dat een ongetwij
feld belangrijke gebeurtenis is mee te deelen, die in de
I geschiedenis der moderne vakbeweging van ons land
een nieuwigheid mag worden genoemd.
De volgende motie is n.l. Zondag j. 1. door de Alge-
meene Havenarbeidersvereeniging te Rotterdam, de
voornaamste en sterkste vakorganisatie in het bootwer-
kersbedrijf daar ter stede, aangenomen
De huishoudelijke vergadering der Algemeene haven
arbeidersvereeniging, gehouden op Zondag 27 Augustus
in het Vercenigingsgebouw, Goudscheweg, Rotterdam
gehoord de antwoorden der cargadoors op den door
bovengenoemde organisaties ingedienden loonstandaard
veroordeelende de schandelijke houding der patroons
in dezen, daar zij op een enkele uitzondering na erkennen
geen eind aan de bestaande regelloosheid in het haven
bedrijf te willen maken, zelfs belang hebben bij den
heerschende slechten toestand;
overwegende, dat de heeren cargadoors de steun-
I pilaren zijn der liberale partij te Rotterdam;
kennis genomen hebbende van de aanstaande ver
kiezing in de districten I en V, waarin de liberalen
slechts gekozen kunnen worden door de hulp der ar
beiders en kleine neringdoenden;
overwegende verder, dat het niet aan gaat van die
zijde mannen te steunen, wier collega's (de cargadoors)
den havenarbeiders door de invoering der moderne
machines uit hun brood stooten, en niet willen mede
werken om aan de bestaande regelloosheid in het haven
bedrijf een eind te maken, de arbeidersorganisaties dus
niet erkennen en de stuwadoors steunen in hunne schan
delijke uitbuiterijen, tegenover de arbeiders
besluit
Het Bestuur der A. H. A. V, op te dragen alle
middelen in het werk te stellen, den loonstandaard door
de patroons vóór de verkiezing te doen teekenen en bij
weigering der patroons, de hulp der arbeiders en nering
doenden in de districten I en V in te roepen, teneinde
de verkiezing der liberrle candidaten, de collega's der
cargadoors te doen mislukken."
Dat is dus een zaak, die direct de, in ons land zooveel
besproken verhouding van de vakvereeniging tot de
politieke actie betreft en aangezien in deze rubriek nog
wel eens daarover zal worden gesproken, kunnen wij
ons oordeel over dit „novum" gevoegelijk tot later
opschorten.
Het nationaal arbeidssecretariaat, meer bekend onder
den korteren naam van N. A.-S. heeft deze week weer
eens vergaderd. En vergaderd op de wijze, die we sinds
jaar en dag van dit secretariaat gewend zijn. Van Erkel
was het spreekt haast vanzelf doorloopend aan
het woordhet ging en dat spreekt waarlijk óók
vanzelf weer hoofdzakelijk tegen den Diamantbewer-
kersbond, de Duitsche sociaal-democraten, enz. enz. Van
de besluiten is alleen te melden dat
staat, ook elders clubs op te richten voor voorstanders
der vrije vakorganisatie, ten einde onderling van gedach
ten te wisselen en mondeling en schriftelijk de denk
beelden der vrije vakorganisatie te verdedigen. Deze
clubs zouden dan 17 September te Groningen samen-
spreking kunnen houden, tegelijk met de alsdan te
houden vergadering van plaatselijke arbeids-secretariaten
uit het geheele land."
Alweer een nieuwe poging dus om het zinkende schip
te redden, zij zal evenmin lukken als het vroegere ge-
wurm. Het N. A. S. heeft èn om zijn manier van
optreden èn om zijn ondeugdelijke leiding het vertrou
wen der vakarbeiders verloren. De schuit is lek en
zinkt steeds dieper in den modder van het anarchistisch
moeras, terwijl voor en na de bemanning een goed heen
komen zoekt. Daartegenover gaat het nieuwejvakverbond
kalm en zeker zijn scherp afgebakenden weg. Nauwe
lijks opgericht telt hij reeds ruim twintig duizend leden
en is dus al vijf maal zoo sterk als het hemel-en-aarde-
bewegende N. A. S. En steeds nieuwe vakbonden be
sluiten tot toetreden, zooals nog in de laatste dagen de
Nederlandsche vereeniging van spoorwegpersoneel en de
bond van arbeiders(sters) in de kleedingindustrie. Dat
teekent. Na jarenlang gesukkel komt er nu gelukkig
eens wat stevigheid en richting in de nederlandsche
vakbeweging.
Bakkersgezellen. Wij vermeldden onlangs de
circulaire, door de bakkersgezellen aan de patroons ge
richt inzake „vrije dagen."
Over het voorloopig resultaat van bedoeld schrijven,
vermeldt de correspondent van De Bakkersbode het
volgende
Met veel animo was door onze afdeeling de opdracht
van den Bestuurdersbond, om de aktie voor de vrije dagen
met kracht aan te vatten, aanvaard. Zeer vele leden stel
den zich beschikbaar de antwoorden bij H. H. patroons
te gaan afhalen, echter op 't oogenblik dat wij dit
schrijven zijn ons de antwoorden nog niet bekend.
We stellen ons echter reeds voor, als we de rappor
ten bezitten zullen, wel op enkele merkwaardigheden
te worden vergast. Zoo reeds hoorden we van een
patroon die het „verdomt", van een tweede die met
den gezellenbond niks te maken wil hebben, van een
derde, in 't bezit van twee „gezellen", die op mekaar
gezet wel een meter boven den grond verrijzen, die ook al
met dien rommel niks te maken hebben wil zélf
voor z'n „personeel" zal zorgen en onzen bode de deur
wees. Wel, dat „zorgen" voor z'n personeel strekt den
man tot eer als die woorden maar in daden werden
omgezet, doch iemand de deur wijzen, die heel beleefd
antwoord komt vragen op een heel beleefd gestelde
circulaire, da's op z'n minst een onbeleefdheid, welke
toch zeker ook geen bakkerspatroon wèl staat En
om anderen, die mogelijk ook konnektiën met hem
zouden willen aanknoopen, voor 's mans manieren te
behoeden, willen we vast even zeggen, dat dit bakkers
patroontje woonachtig is aan de Gerrit Verboomstraat
en op z'n ruit H. J. F. den Brinker staat geschilderd.
No. 2 (zie boven) dat isMr. Smit, o.a. voorzitter
van de Kamer van Arbeid, die onlangs op verzoek van
den Bestuurdersbond den patroons verzocht hun perso-
in het genot te stellen van vrije dagen
Te drommel, Mr. Smit, hoe hebben we het te rijmen,
dat ge met een vereeniging, die uw plannen zoo vol
maakt in de hand werkt, niets te maken wil hebben
Vrije dagen voor brandersknechts. Wij kun
nen met genoegen constateeren,'dat wij op onze circulaire,
omtrent het verleenen van Vrije dagen succes hebben
gehad; reeds is door enkele patroons eene maatregel
in dien geest getroffen, en wij hopen dat er spoedig
meerdere mogen volgen.
't Is ook voor die brandersknechts die hiervan profi-
teeren en nog geen lid zijn van den Bond een reden,
te meer om zich aan te sluiten. Intusschen wij zullen
maar hopen
B. v. B. D. Kn.
Winstzucht. Een Haagsche bouwer heeft aan
de Singelkerkstraat alhier 27 arbeiderswoningen gekocht
voor f 22.000. Dus nog geen f 1000 per stuk. De
huurprijs dier huizen bedroeg f2.voorzeker toch al
niet weinig de nieuwe eigenaar heeft de huur met
50 centen per week verhoogd!
Dergelijke winstjagerij heeft hier vrij spel de
woningnood is meer dan ergwelnu, de heeren huis
eigenaren toonen zich goede speculanten.
Afdeeling geheimen. Maandag j.l. werd de
raadsvergadering van Vrijdag d.v.a.g. voortgezet. Na
een mededeeling van den voorzitter over het rapport
van de commissie tot onderzoek der geloofsbrieven van
de nieuw gekozen raadsleden, ging de raad in geheime
zitting, tot behandeling der voorstellen B. en W. inzake
de vorderingen van den onderwijzersbond en der heeren
Platteel en Silva.
In zulk soort zaken mogen de gemeentenaren wèl
weten dat hun centen worden verknoeid maar met
het waarom hebben ze niet noodig.
En onder al onze „vrijzinnige" leden is er nog niet
een, die eens met behoorlijke kracht tegen die malle
geheimzinnigheid optrekt. Neen, ze doen er schijnbaar
allen van harte aan mee!
En toch hebben we daar demokraten, van 't zuiverst
water
Risico van den arbeid. Uit de plaatselijke
bladen
I. Zaterdagavoud had J. J. de R., wonende Buiten
havenweg, het ongeluk om op de glasfabriek „De Schie",
bij het zetten van een capsule op een flesch, een
gloeiende draad glas tegen het oog te krijgen, waardoor
hij zich twee weken onder geneeskundige behandeling
zal moeten stellen.
II. Woensdagmorgen kreeg de 25-jarige N. D. Sloot
weg, wonende in de Kleine Baan, op de glasfabriek
„De Schie" een lorrie over den linkervoet, doordien
deze lorrie werd weggeduwd op het oogenblik dat
Slootweg aankwam. De groote teen werd gespleten.
De man heeft zich onder geneeskundige behandeling
gesteld.
III. Woensdagmorgen kreeg in de Rijwielfabriek van
den heer M. Duyvis aan de Westmolenstraat de draaier
P. J. Visser, wonende te Rotterdam, door het breken
van een ketting een ijzeren gewicht cp den linkervoet,
tengevolge waarvan de groote teen is gespleten en de
anderen zijn gekneusd.
Na voorloopig te zijn verbonden is de man per vigelant
naar zijn woning vervoerd.
IV. Woensdagmorgen omstreeks 11 uur had de 21-
jarige L. Rijnthalder, wonende Willemshofje, bij het
waterstorten het ongeluk water over zijn arm en been
te krijgen tengevolge waarvan hij ernstige brandwonden
bekwam.
Hij is per rijtuig naar zijn woning vervoerd.
We vernamen van geen enkel ongeval een fabri
kant overkomen, bij het inhalen der meerwaarde van
den arbeid.
Socialisme bij de Opvoeding.
Wy werken voor uw toekomst.
Wij worst'len tegen overmacht,
Om u rijker te maken aan vreugde
en rijker dan wij aan kracht
H. R. H.
Op u> gij moeders der arbeiderskinderen rust de
moeielijke, doch schoone taak om de kinderen op te
voeden tot medewerkers in de arbeidersbeweging, tot
flinke, zelfbewuste strijders voor het schoone doel van
het socialisme.
Waarom moet de moeder vooral die taak ter hand
nemen Heeft zij niet genoeg te doen Is zij niet
overstelpt dikwijls met allerlei zorgen Omdat er
niemand is, die zooveel invloed en macht op het kind
heeft, als juist de moeder. Meer dan zij zelve dikwijls
vermoedt, hecht het kind aan hetgeen moeder zegtaan
hetgeen zij denkt en doet. Als zij dat zelve altijd be
greep, zou zij het gevoel van verantwoordelijkheid tegen
over het kind veel, veel sterker voelen.
En die invloed is zoo geheel natuurlijk. Wat is het
kindje hulpeloos als het op de wereld komt, het kan
niets, het kan nog niet leven zonder hulp van de moeder.
En langen tijd, als het kindje grooter wordt, blijft de
moeder in alles zijn toevlucht. Van haar verwacht het
kind steun en troost, op haar vertrouwt het onbeperkt,
in haar gelooft het zonder aarzeling en als het kind niet
in de nabijheid is van de moeder, voelt het zich niet
heelemaal veilig, niet tevreden.
En dat vertrouwen in de moeder blijft, wanneer het
tenminste niet op heel ruwe wijze verstoord wordt, ge
durende de heele jeugd van het kind.
Waarom zal nu de moeder die groote macht die zij
over haar kinderen heeft, aanwenden om ze op te
voeden in de richting van het socialisme
Waarom Omdat zij niets zoo vurig wenscht, als
haar kinderen gelukkig te maken.
Alles wat het kind kwaad kan doen, wil de moeder
van hem verwijderen. En als het nog heel jong is, kan
ze heel veel doen om het te beschermen en te bewaken.
Maar o wee, als het kind grooter wordtDan bemerkt
de moeder van het arbeiderskind al gauw dat er toe
standen en omstandigheden zijn, die het geluk van haar
kind aan alle kanten bedreigen, en waar tegenover zij
machteloos staat. Dan komt het kapitalisme haar in
den weg en dat bekommert zich nu heelemaal niets
om het geluk van haar kind. Wel zong eens een van
van onze groote dichters„Kinderen zijn prinsen van
vreugde", maar helaas, hoe weinig wordt dat „prinselijke"
ontzien in het leven der arbeiderskinders, waar zij zeiven
al gauw mee moeten doen aan het jagen en jakkeren
om een stuk brood te veroveren, een paar centen te
verdienenWelke vreeselijke toestanden bracht het
onderzoek der onderwijzers naar het werk dat school
gaande kinderen tusschen en vóór de schooltijden moeten
ve.richten, niet aan het licht!
Kinderen zijn niet afkeerig van werk. Integendeel.
Niets doen, stilzitten is de grootste straf voor een kind.
Zijn prettigste spel is als hij zich verbeeldt het werk
na te doen van groote menschen. Maar dan kiest hij
dat werk zelf uit, dan is het geschikt voor zijn krachten.
Waar het kind echter gebruikt wordt om aan de ver
diensten te helpen is het meestal voor werk dat zijn
krachten te bovengaat, zooals het melk of brood rond
brengen, trap op, trap af; of de eentonigheid is een
kwelling voor zijn levendigen aard, als het erwtenlezen
bijv. Nog erger dan te veel werk is dikwijls de verwaar-
loozing van het kind, tusschen de schooltijden, als het
de moeder, zijn natuurlijke verzorgster niet thuis vindt
omdat zij door het kapitalistische stelsel waaronder wij
leven, gedwongen is in een fabriek te werken en daarom
haar kinderen niet kan verzorgen om nog niet te
spreken van de ellende die het kind thuis vindt in tijden
van ziekte of werkloosheid.
Is het kind 12 jaar, dan is het kleine beetje jeugd
dat het op school of met zijn kameraadjes nog genoten
heeft afgeloopen.
Want het hoort zoo in onze kapitalistische maat
schappij, dat een twaalfjarig kind in de arbeidsklasse
als een klein groot-mensch wordt beschouwd. Is de
schooltijd uit, dan breekt het arbeidsleven van den klei
nen werkman, van het kleine dienstmeisje aan. Voor
de verdere ontwikkeling kan maar heel weinig gedaan
worden. Want de ouders hunkeren er naar, dat de
