No. 32. ZATERDAG 7 OCTOBER 1905 5e Jaargang. ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij. Bureau van Redactie en Administratie: A. WINTERBERG, Oosterstraat 54. Stufeken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn. De Gemeentebegrooting en het Onderwijs. Waar blijven onze belasting-centen? Uit het Buitenland, ABONNEMENTSPRIJS: 25 cent per kwartaal j j*- vooruitbetaling. franco per post 30 cent j Losse nummers 2 cent. ADVERTENTIEN: 3 cent per regel. Bij abonnement belangrijke korting. Wij beginnen met eenige cijfers, ontleend aan de ontworpen gemeentebegrooting voor 1906. Daarbij moeten wij eerst evenwel deze opmerking maken, dat hoogere burgerschool en burgeravondschool in één hoofdstuk zijn samengebracht, maar slechts enkele posten (jaarwedden en schoolbehoeften) gesplitst voorkomen, zoodat een nauwkeurige berekening aangaande ieder van deze twee afzonderlijk niet mogelijk ishet ware te wenschen, dat bij de volgende begrooting de splitsing der posten wordt doorgevoerd. De schoolgelden bedragen: voor het lager onderwijs f 15.350.00 middelbaar onderwijs - 8.000.00 gymnasium- 2.900.00 De rijksbijdragen b dragen voor het lager onderwijs f 57.400.00 middelbaar onderwjjs - 10.000.00 gymnasium- 10.017.50 (de helft der kosten voor de gemeente.) De gezamenlijke uitgaven bedragen voor het lager onderwijs f 85.636 00 middelbaar onderwijs - 37.095.20 gymnasium- 23.435.00 Het aantal leerlingen bedraagt: bjj het openbare lager onderwijs 2096 (tegen 2130 op de bizondere scholen.) op de hoogere burgerschool ongeveer 150 burger avondschool 120 het gymnasium 40 Telt men nu de schoolgelden en lijksbijdragen voor ieder der drie afdeelingen bij elkaar en vermindert de gezamenlijke uitgaven voor die afdeelingen daarmee, dan blijven de kosten over, die de gemeente zelve te dragen heeft. En dan .kri'gt men dit, dat de gemeente totaal te betalen heeft uit eigen middelen: aan het lager onderwijs f 28.236.00 of f 13.50 per leerling. aan het middelbaar onderwijs f 19.095.00 of f 85.00 per leerling H. B S- en f 50.00 per leerling B. A. 8. (geen zuiver op te maken bedrag! zie aanmerking 2e regel.) aan het hooger onderwijs f 10.517.50 of f 250.00 per leerling. Dit laatste bedrag van f 250.00 wordt nog te schrik wekkender als men er bij weet dat van de 40 leerlin- lingen geen vierde te Schiedam thuis hoort en Schiedam in het geheel niet verplicht is er een gymnasium op na te honden. Aan de hoogere burgerschool is ook wel een kleine helft van buiten, maar de wet verplicht Schiedam er een hoogere burgerschool op na te houden en geeft voor dit groot aantal leerlingen van buiten een subsidie van f 10.000. Maar zelfs nog die vreemdelingenkwestie terzijde latende, heeft men deze gruwelijke tegenstelling: f 13.50 voor een leerling lagere school, 50.burger avondschool, 85.hoogere burgerschool, 250.— gymnasium. en deze even ergerlijke tegenstelling: f 28.236.voor het lager onderw., met 2096 leerlingen, 19.095.middelb. onderw., met 150 120 [leerlingen, 10.517.50 gymnasium, met 40 leerlingen. Aan deze sprekende cijfers hoeven wij weinig toe te voegen, ze zeggen zelf meer dan de meest krasse uit drukkingen kunnen doen, ze bewijzen afdoende het kapi talistisch klassekarakter der Schiedamsche regeering zelfs de overheid helpt de tegenstelling in ontwikkeling en de verschillen in kansen op ontwikkeling handhaven en vergroot ze nog. En wat mist men dan nog op op deze begrooting, welk gemis het klassekarakter nog scherper doet uit komen Dit Een post voor sckoolkleeding en- voeding, en een post voor een nieuwe lagere school, die er al jaren geleden had moeten zijn. Maar wat kan dat de Schiedamsche klasseregeering schelen, of daar al arbeiderskinderen zijn, die door volkomen gemis aan eenigszins voldoende kleeding en voeding het onderwijs op de lagere school niet kunnen volgen en of door gebrek aan plaats op de lagere school het onderwijs slechter wordt dan het kon zijn? Daar leiden de arbeiderskinderen alleen maar onder. En die zpn ook zonder onderwijs wel geschikt om voor een hongerloontje in een branderij of een andere fabriek te dienen! Als de industrie maar loont! Hondsch is het kapitalisme en wreed. Maar de bit terheid en de ellende, die het wekt, zal het later als geeselingen terug krijgen. Over deze vraag is een helder licht opgegaan. Achter de coulissen van ons gemeentelijk beheer was een plan beraamd, zóó wonderlijk, dat bij het bekend- worden ervan alle ingezetenen de handen ineen sloegen, overzulke ongehoord zonderlinge voornemens eerstens, tweedens over zóóveel lichtzinnigheid, waarmee met de zuur-verdiende belasting-penningen der burgerij wordt omgesprongen. De zorg voor „goede bestrating' is kortweg tot het idiote gedreven. Zonder eeni'ge noodzaak, zonder eenig steekhoudend argument gaat men plannen ontwerpen om een onzer beste straten, de Nieuwe Haven, onde st- boven te halende straatweg moet verlegd, het trottoir moet versmalt worden om, ja, 't is te dol om los te loopen, voor al die ongemakken en kosten daaruitvoortvloeiende eenschelpenpadje te krijgen. Wel, wel, wat een grootsch, wat een zegen-aaubren- gend, niet genoeg te loven idéé! Welke bolleboos heeft dat uitgelacht? 't Was de moeite waard het te weten, opdat het genie gehuldigd kan worden naar verdienste. Maar er is niet één akteur, die in dit treurspel z'n talenten ontplooit. Dat er iemand zulk een plan opwerpt, nu ja, het ware hem nog te vergeven. Ieder zoo z'n liefhebberij. Maar dat er een commissie van Gemeentewerken bestaat, die zich er toe leent, zulke plannen in ernst te gaan uitvoeren en dat het Dag. Best. onzer Gemeente zulks toestaat en het zotte ervan tracht goed te praten, dat is meer dan betreurenswaardig. Het verzet tegen zooveel roekeloosheid was algemeen. Een adres van verschillende ingezetenen vond z'n weg naar d»-n raad en.... zelfs ons alles-slikkend ja-en- amen-knikkend. Schied. Courantje vertolkte den alge- meenen wrevel tegen het plan in de volgende woorden Er bestaat geen enkel motief om een zóó groot bedrag, als met dit werk gemoeid is, daarvoor uit te geven. Nog nimmer heeft men klachten gehoord over de te breede trottoir langs de Nieuwe Haven. Integendeel, deze werkt mede om aan die straat een royaal aanzien te geven, passend aan den ge- heelen aanleg ervan. En bovendien, wat zal er mede bereikt worden Een breedere rijweg Wel neen immers, de rijweg zal alleen verplaatst worden, want de breedte die zal worden afgenomen van de trottoir, zal eenvou dig verbruikt worden voor het maken van een schelppad, aan de binnenzijde der daar thans reeds bestaande boomenrjj, waarlangs dan weer, zijn wij goed ingelicht, een tweede rij boomen zal worden geplaatst. Het verkeer, dat daar trouwens heusch ni t overweldigend druk is, zal er dus volstrekt niet door gebaat zijn. Wel zal men daardoor echter gedwongen worden om de gas- en waterleiding te verleggen wat natuurlijk ook voor die gemeente- industrieën een zeer belangrijke uitgaaf zal vorderen. Naar wjj vernemen is het werk reeds aanbesteeden gegund, doch het is dunkt ons beter zich te ge troosten de betaling van een schadeloosstelling aan den aannemer, dan het uitvoeren van een zóó kostbaar werk, dat noch uit een practisch noch uit een aesthetisch oogpunt eenige aanbeveling verdient. In den slotzin van 't bovenstaande wordt haast alles wat ons geheimzinnig mocht schijnen, verklaard. Het werk is reeds aanbesteed en gegund, vóór en aleer iemand van het plan kennis droeg Er schijnt dus van den officiëelen weg van openbare aanbesteding te zijn afgeweken wat zeer zeker wel niet „toevallig" zal zijn geschied, en met het volste recht doet gewagen van een ergerlijke knoeigeschiedenis. In den Raad kwam de zaak ter sprake bij de behan deling van een adres van den heer A. Kool Mzn. en 32 anderen, verzoekende aan het plan geen uitvoering te doen geven. De voorzitter zegt, dat de aanbesteding reeds is ge schiedt en stelt voor het adres voor kennisgeving aan te nemen. Dat ware wel gemakkelijk geweest om van de zaak af te komen. Maar de h.h. Gouka, v. Westendorp en De Groot staken een spaak in het wiel en vroegen inlichtingen. De heer De Groot meende zelfs dat er wetschennis in het spel was. De heeren Visser en Smit trachtten het bedreigde plannetje te redden. De heer Visser had geen volle dige cijfers bij zich verstrating en schelppad zouden de gemeente op een f 2000 komen te staan. Van katholieke zijde wordt de bestrijding nog gevoerd den heer Witkampf en den wethouder Honnerlage Grete, die geen van beiden heil zien in de kostbare dwaasheid. Het einde der besprekingen was dat aangenomen werd met 154 stemmen (v. d. Velden, Smit, Beukers en Visser) een motie-de Groot, luidende„De raad „verzoekt B. en W. de voorgenomen bestrating der „N. H^ ven op te schorten en in de volgende vergadering „daaromtrent te beslissen." Voorloopig is dus het dwaze voornemen van de baan geknikkerd. Maar geheel gerust zijn we nog niet, daar de burgemeester zijn hooge bescherming aan het plan heeft verleend en hij de man er niet naar is om zich zoo spoedig gewonnen te geven. We zullen moeten afwachten of de opposanten zich ook in de volgende zitting behoorlijk schrap wetea te zetten. Bij Krupp in Essen heeft een verkiezing voor den Rijksdag plaats gehad, die hoewel de socialist de meer derheid nog niet haalde een overwinning voor de sociaal-democratie is geworden van zeer groote betee- kenis. De vooruitgang van ons stemmencijfer alleen is reeds merkwaardig. We stegen van 22773 in 1903 op 28728, dus wonnen, nagenoeg 6000 stemmen-, in 1898 hadden we niet meer dan 4400 stemmen. Van beteekenis vooral echter zijn de omstandigheden waaronder deze aanwas van stemmen plaats vond. De toestanden der arbeiders in dezen stand van bloeiende industrie zijn niet zoo slecht, dat er gemakkelijk een oppervlakkige ontevredenheidsbeweging onder hen te brengen is. De fabrikant Krupp, die de heele wereld van kanonnen voorziet, tracht zijne arbeiders zoet te houden door een model-fabriek zooals we hier in 't klein bij van Marken en Stork kennen; we weten hoe moeilijk wat beweging onder dat soort, wak verdoofde, arbeiders te brengen is. Daar kwam bij dat de kerk daar weer in strjjd met haar geestelijke roeping den handlanger speelde van het kapitaal en niet alleen door zaak-afdrijving, maar ook door bewerking der vrouwen in den biecht stoel den onedelen strijd tegen de sociaal-democratie voerde. Zooals de burgerbladen erkennen, werd hier een stuk klassenstrijd zuiver en fel gevoerd. En dat wij zoo schitterend gevochten hebben, danken wij aan de be ginselvaste, klassebewuste, onverzoenlijke propaganda tegen het kapitalistisch stelsel. Merkwaardig nog is, dat dit de eerste zegen is na

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Moker | 1905 | | pagina 1