ZANG-
Een handig redakteurtje.
Uit het Buitenland.
Uit de Yakbeweging
de bestuui'deres van deze fabriek en van alle aan haar
in eigendom toebehoorende fabrieken. Niet deze onde
dame, maar haar vertegenwoordiger had ter verant
woording behooren te worden geroepen. Ofschoon zij alle
winsten geniet, eventueel verliezen moet dragen, kan
zy noch volgens de veiligheidswet, noch volgens de
arbeidswet gezegd worden als hoofd of bestuurder onder
die wetten begrepen te zijn. Bovendien achte gevolmach
tigde alle afgelegde verklaringen even geloofwaardig,
alzoo zeer geloofwaardig de personen die dagelijks in
de fabriek werken. Op vrijspraak werd alzoo aange
drongen.
Uitspraak over 14 dagen.
't Mankeerde er nog maar aan, dat de verdediger be-
toogen ging, dat hier heelemaal geen schuldige was.
De eigenares niet, die zich alleen de moeite getroost
de winst op te strijken; de gevolmachtigde niet, die
zonder goedkeuring der eigenares geene uitgaven mag
doen tot verbouwing etc.
Dat de verklaringen der werklieden eenige waarde
zouden hebben, is nu niet bepaald zoo beslist te zeggen,
't Is den arbeider meestal niet geraden anders dan in
het voordeel der patroons te getuigen.
En daarbij komt nog dat de brandersknechts dikwijls
zóó gewend zijn aan gebreken in de werkplaats, óók
aan dezulke welke direkt gevaar opleveren, dat ze leeren
vergeten er op te letten.
Want deze branderij is niet de eenige, die in ver
vallen toestand verkeert.
Op het terrein der veiligheidswet zou door onze
brandersknechts-organisatie wel eens wat steviger ge
werkt kunnen worden.
Een enquête naar soortgelijke wanverhoudingen kan
alleen door haar met succes worden ingesteld.
Vermakelijk is het. de kluchten te zien, welke den
redakteur van de Nieuwe alzoo eigen zijn. Krasse
bokkesprongen maakt die meneer; en niet weinige ook.
Hij schijnt al z'n best te doen, waar op ander gebied
de mogelijkheid niet voor hem open staat, althans zich
een reputatie te verwerven in het maken van flaters.
Nu loopen deze niet zoo in de gaten, zoolang het de
rubrieken Binnen- of Buitenland, of Gemengd nieuws
betreft. Och, daar let de groote massa der lezers niet
zoo op, en heeft onze held vrij gemakkelijk spel.
Doch in den roes van zjjn succes wordt hij schijnbaar
overmoedig. En z'n rubriek „Stadsnieuws" wordt nu op
dezelfde leest geschoeid.
Maar, o wee das gevaarlijk. Want wat-i daarin
vertelt, staat onder direkte kritiek. En onze man loopt
terstond de kans uitgelachen te worden.
Over het den afgetreden burgemeester aan te bieden
huldeblijk, gaf hij in het no. van 8 November het vol
gende bericht:
Naar wij vernemen, zal het huldeblijk der burgerij
den 20en dezer den oud-burgemeester, den heer
H. J. Versteeg, in de zaal der Officieren-Vereeni-
ging worden aangeboden.
Deze plechtige aanbieding zal o.m. door de mede
werking der zangvereenigingen „Schiedams Man
nenkoor Orpheus" en „Gemend Koor" worden opge
luisterd.
Den volgenden dag kwam die booze Sch. Crt. ver
tellen dat dit bericht geheel uit de lucht gegrepen was
Kan dit nu misschien als een eenvoudig abuisje
worden aangemerkt, wat denkt men van het volgende
bericht uit het no. van 14 November:
Verbetering.
In een vorig nummer is een bericht omtrent een
eisch door den rijksadvocaat mr. D. E. van Kaalte
voor de Rotterdamsche Bank gesteld, een fout van
onzen Hotterdamschen correspondent onverbeterd
gebleven. Waar abusief vermeld werd branders
knecht, had moeten staan brander.
<t Geval zou niets te beduiden hebben, ware het niet,
dat de Sch. Crt. denzelfden avond in precies
dezelfde bewoordingen het bedoelde bericht vermeld,
en dezelfde fout begaan had!
Die Rotterdamsche „correspondent" van de oüe en
nieuwe Sch. Crt. schijnen mekaar bar goed te kennen
Betrekkelijk stil is het op dit oogenblik in Rusland.
De contra-revolutie is gedempt, de zich langzamerhand
zuiverder vormende politieke partijen bepalen hun stand
punt ten opzichte der rechten en beloften, die de Re
geering in haar wanhoop heeft moeten loslaten. De
Czaar heeft zich eerst nog kunnen verlustigen in het
grootsch tafereel van het brandende Kroonstad, waar
een militair oproer het vertrouwen op 't leger wederom
heeft ondermijnd. Thans rust het proletariaat even,
om misschien den laatsten stormloop te wagen.
Van hier en daar komen nog berichten van onlusten,
gelukkig van agrarisch karakter, het zijn teekenen hoe
de beweging langzaam maar zeker het boerenvolk aan
tast. Komt van die zijde een opstand, van dat meest
geknechte en verhongerende volk, dan zal de Revolutie
zooveel rechten en vrijheden van de heerschej s kunnen
afdwingen, dat de Russische arbeiders zich plaatsen
kunnen aan de spits der moderne arbeiders-beweging.
Intusschen woelt en werkt het in Polen. Bevrijding
van Rusland, zelf-regeering is daar de eisch. En reeds
worden de geesten in Duitsch-Polen wakker, mijn
werkers in Duisch-Polen staken en onder hun eischen
komt voor: invoering van het Poolsch als mijn-taal.
In spanning ziet Europa deze wereldbeweging aan,
want in de verste hoeken der beschaafde landen wekt
de Revolutie daargins den strijdlust tegen het kapita
lisme op.
De Jodenslachting in Rusland.
Thans komen de geregelde berichten in omtrent den
omvang van den moord, die de Czaar liet aanrichten
op het beste deel der Russische revolutionairen, om
hierdoor toch nog van zijn vroegere macht te behouden,
wat hij al aan de Revolutie aan 't afstaan was.
De vereeniging tot hulpverstrekking van de Duitsche
Joden maakt heden een voorloopige lijst openbaar van
die Russische plaatsen, welke in de laatste dagen van
de verschrikkelijke geweldadigheden tegen de Joden te
lijden hebben gehad. Volgens de lijst werden 70 plaatsen
door die ramp bezocht, hoofdzakelijk in Zuid-Rusland.
Het talrijkst zijn de slachtoffers in Odessa, waar ge
durende 4 dagen en nachten een ware Bartholomeus-
slachting woedde. Nauwkeurige opgaven zijn onmoge
lijk te geven. Het getal der doodgemartelde personen
wordt afwisselend tusschen 1100 en 2000 berekend,
waarbij nog komen duizenden gefolterden en gewonden.
Na Odessa heeft Kiëf in een drijfjacht, die drie dagen
duurde, met 100 dooden en ongeveer 400 gevonden de
meeste slachtoffers geleverd. Evenzoo Minsk met on
geveer 100 dooden en velen honderden gewonden.
In Koersk is een geheel stadsgedeelte verwoest. Het
aantal slachtsoffers is nog onmogelijk vast te stellen.
In Cherson is het juist zoo gesteld. Op het oogenblik
zijn er 500 huisgezinnen dakloos.
In Rostof zijn 511 Joodsche winkels leeggeplunderd.
Uit Nikolajef wordt gemeld, dat 25.000 Joden tot den
bedelstaf zijn gebracht.
Zoo klaagt de van bloed druipende, gruwzame lijst
op dezelfde wijze door, nu en dan afgebroken door
huiveringwekkende opmerkingen als dezeBij Rasdel-
naja werden in den spoortrein 12 vermoorde en 82 ge
wonde aangetroffen.
Uit Petersburg moeten naar Wiborg 8000 Joden ge
vlucht zijn, waar de Finnen hen opnamen en hulp ver
leenden.
Zoo heeft het opgehiste grauw huisgehouden. Zoo
moest het revolutionaire Joodsch proletariaat er voor
boeten, dat het fijner was van intellect en dat het den
moed had, om van het wapen der Russische gewelde
narij de spits af te bijten.
Dat de sympathie zich dubbel onder de Joden zelf
uit, spreekt vanzelf. Naast ons aller eerbied voor deze
helden, spreekt daarmee de steun van het verdrukte ras.
Zondag waren de Joden in Londen in algemeenen
rouw over de gruwelen in Rusland. Het gedenkwaar
digst was de bijeenkomst, 's avonds in de groote Joden-
hal te Whitechapel gehouden. Tienduizend Joden vulden
de zaal en vele duizenden konden geen toegang kri gen.
De rabbijn Sjoeszik en anderen voerden het woord. De
voorlezing van de klaagliederen van Jeremia ging met
aanhoudend snikken, jammerklachten en kreten van
de hoorders gepaard.
Men verzamelt veel geld voor de Russische slacht
offers. Laten wij in Nederland niet achterblijven.
In Zweden is een kiesrechthervorming aanstaande.
Zweden heeft, niettegenstaande al het geïntrigeer der
conservatieven, een zuiver liberaal ministerie gekregen.
Dit op zichzelf zou de moeite van het vermelden
niet waard zijn, maar de verkiezingen zijn gevoerd in
het teeken der kiesrechtuitbreiding; wij zijn sterker ge
worden en de liberalen hebben onzen steun noodig. De
socialistische bladen hebben het vertrouwen, dat dit
ministerie de zaak van het algemeen kiesrecht eerlijk
dienen zal. Maar dit zal strijd kosten, want de Eerste
Kamer is sterk. Het ministerie zal verplicht zijn in
dien strjjd op de 14 sociaaldemocratische Kamerleden
te steunen, want zonder deze hulp heeft het geen
voldoende meerderheid.
Men is het in Zweden erover eens, dat de toestand
in Rusland en Finland een flinke stoot heeft gegeven
aan de democratische ontwikkeling van het land.
Noorwegen zet helaas niet door, zooals eerst ver
wacht kon worden. In plaats van nu maar een republiek
te maken, bracht men zich daar opnieuw de dwaasheid
•van een koningschap op den hals en uit de beurs.
Algemeen Kiesrecht in Oostenrijk en
Hongarije.
De Hongaarsche ministers die zich flink op het stand
punt van het Algemeen Kiesrecht hebben gesteld, tegen
de bourgeois- en adel-kliek van de nationaliteits-koalitie
in, pakken de zaak goed aaa. Ze gaan tat het volk,
en het volk, dat weet meer te hebben aan het kiesrecht
dan aan de flauwe kul van de Hongaarsche kommando-
woorden in het leger, schaart zich om hen.
Te Boedapest zijn Zondag twee ministers in volks
vergaderingen opgetreden, die door 10000 menschen
bezocht waren.
In Oostenrijk heeft minister Yon Gantsch medege
deeld, aan een deputatie van industriëelen die over de
spoorwegobstructie kwam spreken, dat hij bezig was
een kiesrechthervorming uit te werken en er voor zorgen
zou, dat die nog in deze wetgevende periode tot stand
zou komen. Van het karakter der „hervorming" zei hij
alleen, dat ze op „modernen grondslag" berusten zou.
De Oostenrijksche arbeiders gaan intusschen met een
verbazende agitatorische klacht voort het volk voor het
kiesrecht wakker te schudden. Zondag hadden weer in
een massa plaatsen Meetings plaats. Te Ween en mani
festeerden weer tienduizenden.
Op de spoorwegen dreigde een algemeene werksta
king de dienst had al veel geleden door de actie der
spoorwegmannen, die door stipt de jeglementen op te
volgen den treinenloop in de war brachten.
Het lijdelijk verzet van het spoorwegpersoneel zal
heden nog een einde nemen daar de regeering wil toe
geven. Trouwens ze had van den beginne de billijkheid
der grieven erkend, maar er bijgevoegd dat zij niet
beschikken kon over de millioenen, die de verlangde
loonsverhooging zou eischen. Die weerstand heeft echter
niet lang geduurd en het is tot een schikking tusschen
de regeering en de gedelegeerden van het spoorweg
personeel gekomen, welk compromis den staat op een
hoogere uitgave van 6 a 8 millioen kr. zal komen te staan.
Ook heeft de toezegging van Gautsch aan hun actie
veel van het politiek karakter ontuomen.
vereeniging „Excelsior." Aanmelding van nieuwe
leden's Maandagsavonds, in het gebouw „Constantia."
Partijgenooten en geestverwantenneemt deel aan
den strijd wordt lid van „Excelsior!"
In de Rotterdamsche haven.
Wij hebben in deze rubriek réeds vroeger gesproken
van de agitatie in de Rotterdamsche haven, in verband
met de invoering der elevators. De elevator, dat is
de groote zuigmachine, die de graanbooten, die uit
overzeesche gewesten de grondstoffen voor ons brood
aanvoeren, leegzuigen, zoodat de handenarbeid voor een
goed deel overbodig wordt en de mannen die daarin
totnogtoe hun bestaan vonden, zonder eenig vooruitzicht
op straat komen te staan. De hoeveelheid graan die
aangevoerd wordt blijft dus gelijk, maar de betrokken
bootwerkers zullen het brood dat er van gebakken
wordt niet kunnen eten, wijl de nieuwe machine hun
het loon voor den neus wegkaapt.
Wat moet daartegen worden gedaan Dat is de
groote vraag die sinds langen tijd de betrokken orga
nisaties bezig hield.
Zedelijke pressie, overreding met het woord zou bij
de werkgevers geen uitwerking hebben. Waar de pa-
troonsbeurs begint, daar houdt de zedelijkheid op
De elevators kwamen, deden hun werk en de wegers,
meters, controleurs, vrijlieden en hoe de menschen die
bij het graanbedrijf zijn betrokken meer mogen heeten,
zagen hun boterham ernstig bedreigd. Dat drong tot
kras optreden.
De wegers verzonden den 20en October een circulaire
aan hun directe werkgevers, de graanfactors, waarin
gezegd wordt
„niet te dulden dat de elevator in het wegersbedrijf
als plaatsvervanger dienst doet, en verzoeken daarom
van alle werkgevers in hun bedrijf wanneer ze met
den elevator werken, als wegers op dezelve geplaatst
te worden, met het voor hen geldend loontarief, en
wenschen dit verzoek beantwoord te zien binnen een
tijdsverloop van acht dagen."
Maar de heeren factors antwoordden niet en den
3den November werd door 440 wegers tot de staking
besloten. Het gevolg was dat meer den 1500 boot
werkers, ophouders, controleurs en vrijlieden ge
dwongen stakers werden. En nu is in den loop der
vorige week de toestand deze geworden:
1. De wegers staken, om den eisch door de factors
ingewilligd te krijgen, dat bij de elevators evenveel
wegers geplaatst worden als op de gewone graanbooten,
en per last hetzelfde loon zal worden betaald.
2. De vi ijlieden staken, wijl ze besloten niet te
werken met menschen die voor de wegers in de plaats
zouden komen.
3. De controleurs staken, met den afzonderlijken
eisch, om 13 man te plaatsen op e!ke boot, die door
de elevators gelost zal worden.
4. De ophouders staken, met den eisch, op de
schepen waar de elevators werken, bemande ploegen
ophouders aan te stellen.
5. De leden der Alg. Havenarbeiders staken, alleen
voor zoover het de graanbooten aangaat, uit solidariteit
met wegers, controleurs, ophouders, maar hebben geen
zelfstandige eischen.
Men begrijpe dus goed dat het er thans niet om
gaat de elevators weg te hebben, maar om met de
elevators een gelijk aantal menschen aan het werk te
houden als vroeger er zonder. Hoe men ook over de
principiëele zijde van deze staking moge denken, zeker
is dat zij een uitnemend verloop heeft.
Er wordt georganiseerd en ordelijk opgetreden. En
alles wordt gedaan om de staking tot het graanbedrijf
beperkt te houden. Pogingen, door ongeorganiseerden
gewaagd om een algemeene staking over heel de
haven uit te lokken zijn mislukt door het beleidvol
en vastberaden optreden der bootwerkersorganisatie,die in
