No. 39. ZATERDAG 25 NOVEMBER 1905 5e Jaargang. ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij Bureau van .Redactie en Administratie: A. WINTERBERG, Oosterstraat 54. Stukken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn. St. Nicolaas-feest. De Burgemeesters-vacature. De „Schied. Courant" over Van Kol.. Uit het Buitenland. ABONNEMENTSPRIJS 25 cent per kwartaal franco per post 30 cent Losse nummers 2 cent. bij vooruitbetaling. ADVERTENTIEN: 3 cent per regel. Bij abonnement belangrijke korting. De maatregelen tot het feest, door onze afdeeling georganiseerd, zijn druk in voorbereiding. Reeds zijn de lijsten tot geldelijken steun in circulatie. Laat ieder, die daartoe in de gelegenheid is, z'n gave offeren. Maar ooklaten we allen, zooveel we kunnen, met de lijsten werken. Steeds wordt de deelname grooter; doch aan dit heuch'lijk verschijnsel paart zich de noodzakelijkheid van ruimer middelen. Welnu, vrienden, als we allen iets geven, is daarin gemakkelijk te voorzien. Wie werken wil met lijsten vervoege zich bij den secretaris: C. van der Hoeven, Groote Markt. De Nieuwe schrijft: Nog altijd is en blijft Schiedam verweesd. Al zijn wij ook, onder de hoede van den binnenregent of te wel loco-burgemeester, niet geheel onverzorgd gebleven, een tweede vader is ons nog niet gegeven. De Hooge Regeering schijnt blijkbaar moeite te hebben uit het 90-tal sollicitanten een goede keuze te doen. Zeker heeft ze niet gedacht dat het burgemeestersambt der jeneverstad in onze dagen nog zoo begeerlijk zou zijn. 't Pleit wel voor den vooruitgang onzer gemeente, dat zoovelen begeeren aan haar hoofd te staan. In dit moeilijk geval heeft Schiedams S. D. A. P. den minister van Binnenl. Zaken van advies willen dienen. In een adres aan Z. Exc. gericht, geett zij hem den gemoedelijken raad niemand tot burge meester van Schiedam te doen benoemen, wiens voornaamste aanbeveling is de onschuldigheid van zijn politieke kleur, maar daarentegen iemand voor het burgemeestersambt voor te dragen met de sociaal-economische kwesties genoegzaam vertrouwd, pm te kunnen ingrijpen, daar waar het particulier initiatief te kort schiet. In een gemeente, waar */B der ingezetenen tot de arbeidersbevolking behoort, door dea ondergang der jenever-industrie de mid delen van bestaan buitengewoon bekrompen zijn, de woningnood onrustbarend is geklommen en het gebi ek aan schoolruimte is toegenomen, acht zij zulk een burgemeester de rechte man op de rechte plaats. Zou dit adres zoo mogen wij hier wel vragen niet door eigenbelang en vermetel vtrtrouwen ingegeven zijn Wie moet de uitverkorene naar het hart der S. D. A. P. zijn? Dr. Van Leeuwen, de man die voor alle Staatslichamen en dus ook wel voor alle gemeente-corporatiëu goed schijnt te zijn, Godschalk of Winterberg, wier bekwaamheid voor gemeentebeheer reeds lang scheen vast te staan, of te wel het Raadslid, de heer De Groot, die zoo gaarne als sociaal en radicaal hervormer op gemeentelijk terrein poseert? De S. D. A. P. moge het zeggen. Wellicht heeft zij gedacht, dat er bij een Kabinet, dat zoo blijk baar met de sociaal-democratie liebaugelt, nog wel iets te probeeren zou zijn. Waarom zou een burge meester met de roode sjerp niet even goed passen als een maire met de tricolore, waarin het rood domineert En zou de Jacobijnenmuts niet een passend hoofddeksel zijn voor een raadslid op pan toffels Komaan, minister Rink, laat u vermurwen, geef Schiedam een burgemeester naar het hart van den vrijzin en den volksdwang, de S. D. A. P. zal er u dank voor wijten! Deze belachelijke nonsens kan alleen rijpen in het brein van iemand, die zóó overtuigd is dat de gevraagde capiciteiten vertrouwdheid met de sociaal-ekonomische kwesties in zijn kring niet te ontdekken zijn, dat hij geheel onwillekeurig tot de ontdekking komt, dat de besten bij hem minder zijn dan de minsten bij ons. Het komt natuurlijk niet bjj ons op, de viezigheden aan 't adres onzer partijgenooten te beantwoorden. We gunnen 't onzen vriendelijken collega van harte zich te vermaken met het werpen van drek. Zichzelf te bevuilen behoort reeds sinds lang tot de onmogelijk heden. De Schied. Courant houdt er sinds eenigen tijd een Kamerverslaggever op na, die een zeer eigenaardige, of lieverbijzondere opvatting van z'n taak bezit. Van v e r s 1 a g-gevén weet Lj niets, van een door-en- door partijdig overzicht zooveel te meer. De man gevoelt blijkbaar niet dat z'n schrijverij daardoor ge heel waardeloos is. En evenmin onze steeds zoo sentimenteele en preut- sche collega, daar ze met veel genoegen voor die vodderij hare kolommen openstelt. Wie zich bijv. de moeite heeft getroost, de „kroniek" over de behandeling der Indische begrooting door te werken, moet zich wel verbaasd hebben over de bok- kesprongen, welke zich de „verslaggever" bij die gele genheid veroorlooft. Zooals reeds ieder weet, geldt onz^ partijgenoot Van Kol over de Indische zaken tamelijk wel als deskun digen in de Kamer. En het was totnogtoe voor geen enkelen minister bizonder gemakkelijk bij de behande ling der Indische begrooting om zich Van Kol van den hals te schuiven. Hij zit in de zaken en weet steeds z'n betoogen te motiveerea. Onze Schied. Courant-„verslaggever" deelt het vol gende mee over de uitvoerige rede, door Van Kol in de zitting van 17 November 1.1. gehouden En toen kwam Vrijdagmorgen de heer Van Kol. Gelukkig voor hem, dat hij niet direct na Van Deventer kwam. De tegenstelling ware niet in zijn voordeel geweest. Eigenlijk vinden wij den heer Van Kol te be klagen. Ziedaar nu een man van groote wilskracht en bekwaamheid, wiens liefde voor het land waar hij zoo lang vertoefde even vaststaat als zijne eer lijkheid. En deze mar., die dus alle eigenschap pen bezit om met vrucht mee te werken met de regeering om goed tt maken aan Indië wat zoo veel eeuwen door het moederland werd misdreven, kan dat niet, omdat hij sociaal-democraat is. Nu is hij wel gedoemd alles af te keuren wat er gebeurt, omdat 't van de bourgeoisie komt. Nu verlamt hij de pogingen van de Regeering om tot beteren toestand te komen door ze als geheel on voldoende te bestempelen, en wekt hij in Indië zelf het denkbeeld, dat alle verhalen, dat men in Ne derland zich eindelijk ernstig toe legt den econo- mischen toestand te verbeteren, eigenlijk praatjes zijn. Of dat per slot van rekening een manier van optreden is, die onze koloniën zoo ten goede komt als de spreker meent? Het antwoord daarop kan natuurlijk niet anders dan ontkennend zijn. Er waren' toen de zittiug moest aanvangen ter nauwernood genoeg leden aanwezig om te openen. En toen men een uurtje aan den gang was, waren er nog altijd 42 leden afwezig. De sociaal democraten zullen natuurlijk niet nalaten ook uit dit feit de conclusie te trekken, dat de belangstel ling voor Indië in de Kamer al zeer gering is. Maar er zijn er velen, die eene rede van den heer Van Kol liever in de Handelingen lezen, er zijn' er vele anderen, die zijne stereotype philippica bij de Indische begrooting reeds van buiten ken nen. En dan: men moet over een bijzonder sterk zenuwgestel beschikken om dezen redenaar aan te hooren, die nu e -nmaal niet kort schijnt te kunnen wezen, en die eene stem heeft als een bazuin, maar als een bazuin, die maar één geluid heeft. Hij doet dan ook wat geen ander zou wagen en neemt zijne plaats als spreker, waar geen verslag gever ook maar een tipje van zijnen neus zou kun nen zien, wel overtuigd dat ze geen woord zullen missen. Hij moet dunkt ons voor de mannen van de pers zijn een soort ondergrondsch orkest k la Bayreuth; maar een orkest, waarin de pauken den boventoon hebben, en de woorden „misdadige han delingen" en „harteloos bedrijf' telkens herhaald, de functie vervullen van groote trom. De heer Van Kol heeft den moed van zijne overtuiging wel om maar steeds zoo door te gaan. In het oog die ut echter te worden gehouden, dat de sociaal-democraten ook hunne redevoeringen in de Kamer slechts beschouwen als propaganda voor hunne beginselen. Ziezoo, nu weet ieder lezer van de Schied. Cour. toch precies, wat Van Kol alzoo gezegd heeft... Is dit verslag, waarde heer 't Heeft er niet veel van. Als wij akte nemen van uwe verklaring dat Van Kol is een „man van groote wilskracht en bekwaamheid, wiens liefde voor het land waar hij zoo lang vertoefde even vaststaat als zijne eerlijkheid" dan lijkt het ons een schunnig idee de rede van dien spreker te verbergen achter de frases, dat „er velen zijn, die de rede van den heer Van Kol liever in de Handelingen lezen" of dat „er vele anderen zijn, die zijne stereotype philippica bij de Indische be grooting reeds van buiten kennen." Ge schijnt een onervaren manneke in de politiek te zijn, waarde heer, dat ge nog niet weet, dat het op treden der sociaal-demokraten in de 2e Kamer zich niet regelt naar het genoegen der overige leden. Wijzen onze mannen op misstanden; strijden zij voor recht, zij doen dit maar niet zoo eens te hooi of te gras, maar zoolang tot de misstanden zijn weggenomen, het recht heeft gezegevierd. Overdenk dit eens, geachte heer en tracht dan het optreden der sociaal-demokraten te verklaren. Dan zult ge wellicht zélf tot de overtuiging komen, dat be schouwing over het „bazuin-geluid" van den een of anderen spréker al zéér. onbenullig zijn. Maar dan ontdekt ge misschien ook een andere tegenstelling dan nu, tusschen den vrijzinnig-demokraat Van Deventer en den sociaal-demokraat Van Kol. Gij zult den eenen Indischen specialiteit, die volkomen naar vrijzinnig-demokratische zegswijze „praktisch" is, en daarom de belangen der kapitalistische kliek onaangetast zal laten en Nederland hand aven als roofstaat, zien verdrinken in z'n hervormings-ideeën, en den vooraf- bewonderden man bij z'n maidenspeech reeds onderst boven zien duikelen gij zult den ander, den door u beklaagde, die (met of zonder bazuin-geluid etc.) spreekt van de oorzaken der ellende onzer bruine broeders en de middelen tot wegneming'daarvanopkomt tegen de kunstmatig uitgelokte bloedige en dure expedities terwille van het belang der petroleum-magnaten e.d. steeds de tot het misdadige doorgevoerde imperialis tische politiek bestrijdt; inkrimping eischt van de tot het onmogelijke opgevoe:de en toch nuttelooze militaire uitgaven; en telken niet jare met dezelfde, maar met nieuwe gegevens versterkte betoogen terugkomt; gij zult dien man zien staan, of de Kamer naar hem luisteren wil of niet, rotsvast. Voorwaar, het is niet moeilijk te spreken van een tegenstelling tusschen deze twee. Maar minder gemakkelijk is het de voordeelige zijde bij rar. Van Deventer te willen vinden. Het Socialisme in de Nieuwe Wereld. Onze aandacht werd in de laatste maanden zoo ge boeid door de gebeurtenisseu in het oude Europa, dat voor het leven eu streven vau het proletariaat in Amerika en in Australië geen ruimte overbleef. En toch is deze opkomende, alles belovende beweging dit ten volle waard. Noord-Amerika met zijn outzaggelijke sterke kapita listische ontwikkeling is het land waar de sociaal democratische verwachting omtrent de organisatie en samentrekking van de groot-industrie reeds het verst verwezenlijkt is. De heerschappij der reusachtige Trusts, die kapitalistische vereenigingen, waarbij een geheele tak van bedrijf in handen van één kleine groep be zitters wordt gebracht, doet zich meer en meer gevoelen. De groote, ontberende massa lijdt onder de aanslagen, die de trusts voortdurend op haar ondernemen, door een kunstmatig opdrijven der prijzen. Wij sociaal democraten zien dat alles in de zekere verwachting, dat de massa eens die overmacht van 't kapitalisme moede, de groote bedrijven zal onteigenen en in handen der gemeenschap zal brengen. Zoo komen er eigen aardige berichten tot ons over den groei der arbeiders beweging in Amerika. Sedert eenige jaren is het stedelijk bestuur in 't belangrijke San-Francisco in handen van de georganiseerde arbeiders. Burgemeester Schraitz behoort tot de vakvereeniging der muzikanten. Dezen zomer nu begonnen de zoogenaamde democraten en republikeinen tegen hem en zijn aanhang een sterke actie in de hoop hem te doen vallen. Bij de verkie zingen echter heeft Schmitz schitterend overwonnen. Wij moeten echter opmerken, dat 't ook in San-Fran- cisco nog slechts een halfslachtig socialisme is, dat daarin door de meerderheid der georganiseerde arbeiders nagestreefd wordt. Maar zelfs burgerlijke bladen spreken als hun meening uit, dat er heel wat waschechte, goedbewuste sociaal democraten onder zijn, die onvermoeid bezig zijn hun beginselen bij de groote massa te doen doordringen. Het zou ook wel zeer te verwonderen zijn, als bij zoo'n sterk kapitalisme en bij zooveel maatschappelijk bederf aan de meerderheid der Amerikaansche arbeiders de oogen niet open gingen. En is dat eenmaal voldoende gebeurd, dau kan ook daar de reeds begonnen klassen-

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Moker | 1905 | | pagina 1