Uit de Vakbeweging.
Klucht nommer zooveel.
Sint-Nicolaas-Feest.
Uit ons- Vereenigingsleven.
strijd geweldige afmetingen aannemen. Niet minder
veelbelovend is de toestand
in Australië.
15 jaar geleden kon men nauwelijks van een georga
niseerde arbeidersbeweging spreken. In 1890 had men
er de groote „marinestaking," waarbij de Regeering
geheel aan de zijde der werkgevers stond. Dat gaf den
eersten staat tot meerdere bewustheid. Van dien tijd af
dateert de politieke agitatie onder de arbeiders.
Thans bestaan er in alle Staten „arbeiders-partijen."
De socialisten hebben hierin volstrekt geen meerderheid,
maar de tegenstanders spreken nu eenmaal van de
sociaal-democratische arbeiderspartijen. Maar sedert de
laatste jaren is de ontwikkeling der arbeidersklasse
naar het socialisme een stevig eind opgeschoten. Vroeger
draaide de geheele politieke strijd om de vraag van
vrijhandel of protectie. Dat is nu voorbij, en nog onlangs
bleek, dat thans de socialistische idee meer en meer op
den voorgrond begint te komen. De vertegenwoordigers
der verschillende arbeiderspartijen vereenigden zich te
Melbourne, en verklaarden zich beslist tegen de kapi
talistische maatschappij. De vernietiging van het kapi
talisme moest gebeuren door overname van de gemeen
schap, om alsdan ook voortbrenging en verdeeling door
haar te doen plaats vinden.
Zoo is 't te hopen, dat ook het proletariaat dei-
Australische Bondsstaten weldra bevrijd zal worden
van den invloed der burgerlijk-democratische elementen.
De oude wereld siddert onder den opmarsch der arbei
dersmassa's maar ook ginds in de nieuwe wereld, maken
de arbeiders zich gereed om door uitbouw hunner orga
nisatie en door toenemend socialistich inzicht hun plaats
te nemen in die groote proletarische armee, die eens
de wereld zal veroveren.
Stilte.
Na de belangrijke gebeurtenissen van de laatste we
ken, is het nu plotseling rustig geworden op het terrein
onzer vakbeweging, althans wat de strijd naar buiten
betreft.
De Amsterdamsche heiers hebben nu aan het eigen
Ijjf de gevolgen der anarchistische „directe actie" ge
voeld na ruim 4 maanden gestaakt te hebben moesten
ze weer aan het werk gaan, zonder dat hun hoofdeisch
van den zesden man in elke ploeg is ingewilligd. Zij
verkregen eenige verbetering in de loonen en eene
regeling van den arbeid die reeds veel vroeger door
onderhandeling te verkrijgen zou zijn geweest.
Ook de strijd in de Rotterdamsche haven is ten einde,
doordat de groote Duitsche graanimporteurs den Rotter-
damschen tusschenpersonen last gaven in de eiscnen der
meters en wegers toe te stemmen.
De mannen hebben hier dus een volledige overwin
ning behaald, al is het duidelijk dat de zaak daarmee
niet is afgeloopen. Over korter of langer tijd zal de
zelfde kwestie zich voordoen en dan is het te hopen
dat de betrokkenen klaar zijn hun belangen te verdedi
gen. Ook hier is weer sterke, hechte organisatie het
eenige middel.
Drukte.
Is het in de w e z e n 1 ij k e vakbeweging, op enkele
kleinere stakingen na,' alles vrijwel stil, in het nationaal
arbeidssecretariaat is het weer al lawaai wat de klok
slaat. De vorige week is daar een nieuw weekblad
verschenen, dat De Arbeid heet en dat zich blijkens
het eerste nummer de bestrijding van de S.D.A.P., het
nieuwe Vakverbond en Het Volk ten doel stelt.
Men moet die heeren hun plezier gunnen, maar het
mag toch opgemerkt worden, dat meer dan ooit blijkt
dat zjj hun beste krachten minder gebruiken tegen de
ondernemers, dan wel tegen hen die voorstanders eener
behoorlijke vakbeweging zijn. Die mannen een stok
tusschen de beenen te steken is het doel van het N. A S.
Een doel dat even slecht als onbereikbaar is.
Uit het Mijnland.
In het Duitsche mijngebied aan de Roer is het na
de jongste groote staking maar kort rustig geweest.
Het bij de nieuwe wet verboden „wagen-nullen", werd
door de mijnkoningen vervangen door een scherp boete
stelsel.
Bovendien besloten deze rijke geweldenaars, dat in
het vervolg de een geen mijnwerkers aan het werk zou
zetten, die door een ander zouden zijn ontslagen of die
ontslag had genomen, zoodat de arbeiders volkomen van
de patroons afhankelijk werden, de slavernij opnieuw
was ingevoerd in het o zoo beschaafde Europa.
Dat gaf een ontzaggelijke ontevredenheid onder de
mijnwerkers, die in vergaderingen en conferenties pro
testeerden, zoodat een nieuwe staking op uitbreken
stond.
En thans wordt uit Essen gemeld, dat de vereeniging
van mijneigenaars in het Roergebied besloten hebben,
de afspraak volgens welke geen werklieden, die bij de
eene mijn ontslagen zijn of ontslag namen, bjj een
andere mijn kunnen aangenomen worden, te niet te doen.
Dien maatregel hebben de heeren blijkbaar toch niet
aangedurfd, maar de andere grieven blijven bestaan, en
het ziet er naar uit, alsof een catastrofe niet verre is.
In de overtuiging, dat onze lezers even verzot zijn
op de hoofdartikelerij van de Nieuwe als wij, deelen
we een en ander mede uit een artikel, getiteld „De
middeleeuwsche gilden der werklieden", voorkomende
in het laatste Zondagsnommer.
Er staat I boven we krijgen dus nog meer voor
't zelfde geld. We beginnen bij 't begin
Daar is in de vorige eeuw een strijd ontstaan,
een strijd tusschen twee machten, die elkaar niet
kunnen missen, die elkaar aanvullen moeten, wij
bedoelen den strijd tusschen den arbeid en het
kapitaal.
Hoe is die strijd ontstaan
Daar zijn verschillende oorzaken te noemende
vooruitgang op het gebied der werktuigkunde,
waardoor de meeste handwerken een nieuwen weg
hebben ingeslagende wijziging der verhouding
tusschen heeren en arbeidersde opeenhooping dei-
rijkdommen in de handen van weinigen, en de ve' -
arming der menigte het grooter zelfvertrouwen en
het vaster samengaan der werklieden; het bederf
der zeden.
We verzoeken vriendelijk de aandacht voor deze aan
duidingen over het ontstaan van den klassenstrijd, daar
ze straks van veel gewicht worden.
Die strijd, die geweldige strijd, welke de geesten
beroert, vraagt om oplossing. Van twee zijden
voornamelijk wordt gearbeid om de sociale kwestie
op te lossen van den kant der socialisten en van
dien der Katholieke Kerk. Van wie zal de oplos
sing komen Zal de kwestie in revolutionairen zin
beslecht worden of zal het Christendom triomfeeren
en vrede en liefde en gerechtigheid brengen, waar
nu maar al te vaak verdeeldheid en vijandschap
en ongerechtigheid heerschen
Ziedaar de groote vraag.
Als we de geschiedenis raadplegen, dan zien we
dat de Katholieke Kerk voor elke ellende een ge
neesmiddel wist aan te wijzendat zij den volke
ren ten zegen is geweest en menigwerf eene op het
punt van uitbreken staande revolutie heeft bezworen.
De geneesmiddelen der Katholieke Kerk voor sociale
ellende waren totnogtoe zoek. De kerk heeft steeds
met groote liefde de reaktie gediend en iedere hervor
ming, welke later in het waarachtig belang der mensch-
heid is gebleken, zoo sterk mogelijk tegengewerkt. De
enkele vraag, waar de moreele en ekonomische ellende
het ergst is, in beslist katholieke of protesLmtsch-
gezinde streken, (wij denken voor ons land bijv. aan
Brabant en Limburg) logenstraft de bewering van de
Nieuwe reeds afdoende.
Wel eigenaardig is het de antithese, nu door de
Nieuwe aangewezen, te ontdekkendat er slechts van
twee zijden (voornamelijk) gearbeid wordt om de sociale
kwestie op te lossenvan katholieke en socialistische
zijde. Wel een vleiende opmerking voor de coalitie
vrienden
Dan volgt het eigenlijke van de geschiedeniseen
overzicht van het gildewezen der middeleeuwen. Daar
van heet 't
Dat is bont gesproken. Straks werden als oorzaken
van de nieuwe arbeidsverhoudingen genoemd de voor
uitgang op het gebied der werktuigkunde, waardoor de
meeste handwerken een nieuwen weg hebben ingeslagen;
d.w.z. tot de machinale productie-wijze werden omgezet,
wat zeker een geheele ommekeer teweeg brachtstraks
werd gewezen op de opeenhooping der rijkdommen in
handen van weinigen en de verarming der menigte
en thans krijgt de Fransche revolutie van alles de schuld.
Da's gek. De Fransche revolutie was in geen enkel
opzicht een proletarische revolutie; maar zoo ze
dat geweest ware, zou ze dan tot doel gehad hebben
de productie-wijze tot een machinale te vervormen
Zou- ze tot doel gehad hebben de opeenhooping der rijk
dommen in handen van weinigen moeielijk te maken en
de verarming der menigte te bevorderen? 't Is de
vraag, of de redactie van de Nieuwe zélf dit gelooven
kan. Of ze zóó dom is, niet te weten dat in die revo
lutie het kapitalisme zich baan brak, tot nog toe door
de gilden-bepalingen in haar groei belemmerd werd? Want
wie hebben belang bij de vrije concurrentie, uit de
Fransche revolutie geboren? De kapitalist, die er de
winsten van opstrijkt, óf de arbeider, die er steeds de
dupe van is?
Het artikel eindigt met de troostvolle woorden
En die strijd heeft zulke afmetinsen aangenomen,
heeft in vele gevallen zulk een weerzinwekkend
karakter gekregen, dat van tweeën eenof de
revolutie zal zegevieren, óf de beschaafde wereld
moet terugkeeren tot de aloude zeden, die Europa
groot en gelukkig hebben gemaakt.
Niet zonder jaloersheid zal de werkman uit de
inrichting van het gildewezen leeren, hoe gelukkig
zijn broeder was, tot welk een welstand de gilde-
broeder in vroegere daïén gekomen was. Maar
die gelukkige dagen kunnen en zullen terugkeeren,
als de raadgevingen en lessen der Kerk worden
gevolgd, dier Kerk, die de belofte heeft voor dit
en het toekomende leven.
Terugkeeren tot de oude ZedenD.w.z. we gaan
afbreken alle machines op advies der katholieke
kerk. D.w.z. we verklaren voor oud-roest onze stoom
schepen de spoortreinen worden opgeborgen we gaan
weer reizen per trekschuit en omnibus op advies der
katholieke kerk. D w.z. we gaan afbreken alle mogelijke
broodfabrieken, alcoholfabrieken, enz. enz. enz.
Het grootbedrijf moet de wereld uit, en de sociale
kwestie is opgelost.
't Is de vraag of de katholieke kerk dit heilzaam
recept van De Nieuwe voor haar rekening neemt!
Het is eene der gloriën van de Katholieke Kerk
het gildewezen te hebben tot stand gebracht. Als
eene bezorgde en liefdevolle Moeder voor al hare
kinderen, maar vooral voor de armen en zwakken,
heeft zij in de Middeleeuwen op wonderbare wijze
in de maatschappelijke behoeften voorzien.
Door den invloed der Kerk en door hare mede
werking was geheel het Christelijk Europa met
heerlijk bloeiende ambachtsgilden als overdekt.
Waar de Kerk heerschte, bloeiden de gilden,
bloeide het godsdienstig leven onder meesters en
gezellen, bloeiden de schoonste bloemen van gods
vrucht, daar werd voor het geestelijk, maar ook
voor het tijdelijk welzijn van den werkman gezorgd.
En sedert de opkomst van den derden stand, de
de nijvere burgerij, de trouwe poorters der ontlui
kende steden, is er geen eeuw geweest, die niet
vruchten van het gildewezen heeft geplukt. Enkel
de negentiende eeuw was van die vruchten ver
stoken. In de eeuw van verlichting en beschaving
bij uitnemendheid, gelijk de vorige eeuw zich gaarne
betitelde, waren de werklieden van elkander ge-
scheideugelijk aan de gevallen bladeren der boomen,
die door den wind her- en derwaarts verspreid
worden, waren velen vervallen tot een staat van
onverdiend ongeluk en ellende.
Werkelijk origineel, om het gildewezen een der gloriën
van de Katholieke Kerk te gaan noemen. Niet de
ekonomische ontwikkeling heeft hier de hand in 't spel
gehad neen, de regeling der toenmalige productie
wijze heeft de Katholieke Kerk zoo maar eens even
uit de lucht getooverd.
Om dit alles goed te kunnen begrijpen is meer noodig
dan gewoon menschen-verstand. Dit heeft de Nieuwe
ten volle, en daarom licht ze ons aldus voor
En waardoor dit alles? Wie of wat is de oor
zaak van de opheffing der gilden geweest? De
historie van het einde der achttiende eeuw geeft het
antwoord. Daar brak in 1789 in Frankrijk een
revolutie uit, die in haar eerste begin en haar
laatste doeleinde, in geheel haar wezen, een op
stand was tegen Godeen afbreken, een pogen tot
vernietiging van den godsdienst; een revolutie die
in haar blinden haat tegen den godsdienst alles
wilde vernietigen wat aan den godsdienst zijn
ontstaan verschuldigd was. De ambachtsgilden
waren haar eerste slachtoffers „De mensch is vrij
geboren; weg dus met alle banden!" Ziedaar het
wachtwoord. Weg dus met de gilden, die vereeni-
gingen van werkliedenweg dus met het onder
scheid tusschen meester en gezelweg dus met alle
hinderpalen, die de vrije concurrentie in den weg
staan. „Wijl de vernietiging van alle soort
gilden dus luidt art. 1 der wet-Chapelier, waarbij
de gilden vernietigd werden samengesteld uit
burgers, tot denzelfden stand of hetzelfde ambacht
behoorende, een der grondslagen van de Fransche
Grondwet is, is het verboden ze feitelijk te herstellen,
onder welk voorwendsel of onder welken vorm
het zij."
Er is weer een jaar voorbij. Het feest der kinderen
is weer in aantocht. Met genoegen denken wij terug
aan de vorige jaren, toen bij deze gelegenheid ook een
feest werd gegeven in „Constantia" voor onze kinderen.
Nog zien wij in onze gedachte de vroolijke gezichtjes
der feestvierende kleinen. Wij allen waren er van over
tuigd, dat de kindertjes het recht naar hun zin hadden,
en dat dit feest geen jaar meer mag worden overgeslagen.
De afd. Schiedam der S. D. A. P. zal dan ook dit
jaar weer een kinderfeest organiseeren. Een commissie
is reeds druk bezig de noodige gelden bijeen te zamelen.
In afwijking van de vorige jaren, zal dit feest echter
alleen toegankelijk zijn voor kinderen van Partij
genooten.
Waarom niet van geestverwanten?
Als men even nadenkt zal men het antwoord op deze
vraag spoedig gevonden hebben.
't Was kollossaal te zien hoeveel z. g. n. geestver
wanten wij bij zoo'n gelegenheid hadden. Menschen,
die anders niets van het vrooie gebroedwillen weten,
die zich met niets anders verdienstelijkmaken als
met alles wat van dezen kant komt te negeeren, en
eens af en toe flink op ons schelden, die menschen
waren bij zoo'n gelegenheid geesivenvant
't Is waar, er zijn veel werkelijke uitstekende geest
verwanten, maar waar is de grens?
Wij moesten dus kiezen, óf alle kinderen toelaten, óf
alleen kinderen van partijgenooten. Dit laatste is het
beste gevonden. Niet omdat wij het den anderen kindereu
niet gunnen, o neen. Maar feit is dat het geld hoofd
zakelijk komt van partijgenooten, en gaat het dus ook
niet, om hun kinderen te kort te doen voor menschen
die niets voor dit. feest over hebben, en alleen de goede
eigenschap? bezitten op ons te schelden.
Ziehier de rede, van dit besluit.
En nu iets over het feest.
Partijgenooten, die een of meer kinderen naar het
St. Nicolaasfeest willen zenden, worden verzocht, de
namenvoluitwoonplaats, ouderdom en geslacht,
(meisje of jongen) schriftelijk op te geven bjj een
der commissieleden die met een lijst ter inteekening
komt, vóór Zondag 3 December. Welke dag en welk
uur "het feest zal plaats hebben wordt bekend gemaakt
in De Moker van Zaterdag 2 Dec. Alleen kinderen
van 8 tot en met 12 jaar hebben recht dit feest mee
te maken.
Voor elk kind zal een kaart (bewijs van toegang)
worden uitgereikt.
Zonder zoo'n kaart wordt beslist geen kind toegelaten.
Men zo* ge er dus voor dat men voor elk kind een kaart
heeft. In het volgend nummer kan men ook zien waar
en wanneer de kaarten verkrijgbaar zijn.
De Commissie.
De model-fabriek van Smnlders.
De Schiedamsche correspondent, van De Metaalbe
werker schrijft
Sinds eenige maanden hebben de Schiedammers het
