JEEÏ Uit het Parlement.
sluiters lief zal zijn, want in den loop dezer week is
door v. d. Bijlaard met nog eenige tegenstanders der
„directe actie," een vereeniging van metselaars en opper
lieden opgericht die zal pogen de inzichten der moderne
vakbeweging ingang te doen vinden onder de vakgenooten.
Nog eens woorden en daden.
En nu een staaltje van den anderen kant. Men weet
hoe de burgerlijke kranten steeds schrijven en de bur
gerlijke sprekers in en buiten het parlement het luide
verkondigen dat de klassenstrijd slechts een uitvindsel
is der socialisten en door hen wordt aangestookt ten
bate hunner beweging. De socialistische raddraaiers
worden dan gesteld tegenover de goedgezinde arbeiders,
die slechts uit onnoozelbeid hen volgen, terwijl zij toch
één belang hebben met de patroons. Het is maar jammer
voor die brave klanten, dat de feiten zoo gansch
anders leeren.
Te Amsterdam staakten namelijk dezer dagen een
twintigtal zetters der drukkers firma Ipenbuur en van
Selman. Zij wilde na herhaaldelijk soebatten het schande
lijk lage loon verhoogd zien tot f 14 in de week met
een arbeidsdag van 9 uren. De patroons weigerden,
natuurlijk, zou men haast willen zeggen, en de arbeiders
legden het werk neer.
Toen hun het nog verschuldigde loon werd uitbe
taald, werd hen tevens een briet uitgereikt die wij
geheel overdrukken omdat het een onvergankelijk
monument is voor de ongehoorde wreedheid waarmee
de patroonklasse optreedt als het er om gaat arbeiders
die zeer billijke eischen stellen neer te slaan. Het
klasse-stuk luidt: „Hiermede berichten wij u dat gij
tenzij gij Dinsdag a. s. wederom te werkt komt, uit
onzen dienst zijt ontslagen, en deelen wij u verder mee,
dat volgens besluit van den Nederlandschen Drukkers-
bond, afdeeling Amsterdam, de namen dergenen die niet
aan dezen oproep gehoor geven, zullen worden mede
gedeeld aan alle drukkerspatroons in Amsterdam, e 11
dat de leden zich verbinden gedurende
een jaar geender werklieden, diebl ij ven
staken, in hun dienst te nemen."
Onderwerpen ot doodhongeren, zoo luidt het parool
der moderne struikroovers.
Arbeiders, onthoudt het!
De Staatsbegrootlng.
We eindigden de vorige week met de toezegging nog
op enkele punten van de behandeling der Indische be
grooting terug te komen. Maar boe gaarne we dat ook
zouden doen, ook daaraan het klassekarakter van'onze
volksvertegenwooidiging aan te toonen, we moeten er
van afzien. Met groote haast heeft de Kamer zich door
de Indische begrooting heengewerkt. Reeds Vrijdag
der vorige week begonnen de algemeene beschouwingen
over de Staatsbegrooting en als wij nu nog wilde terug
komen op de Indische begrooting. zouden we aan het
sedert verhandelde niet voldoende aandacht kunnen
wijden. Een weekoverzicht kan nu eenmaal de beraad
slagingen in de Kamer niet op den voet volgen. We
kunnen slechts bier en daar een greep doen. Wie be-
geerig is naar meer bijzonderheden verwijzen we naar
het uitstekende en uitvoerige verslag dat Het Volk, het
dagblad onzer partij, dagelijks geeft.
Dus nu de
algemeene beschouwingen.
De heer v. Vlijmen hield een lijkrede op het overleden
ministerie en zooals bij zulke gelegenhedon gebruikelijk
is: van de dooien niets dan gond Zou men hem
kunnen gelooven. dan was h-t brave ministerie-Kuyper
eigenlijk slachtoffer geworden van lage kuiperijen.
De heer Heemskerk: Eerst nog wat Kuypeiiaansch-
hooghartige opsnijderij over de voortreffelijkheid van het
afgetreden ministerie, dan een kritiek op het huidige.
Maar komende tot de kernwat zullen de anti-revolutio
nairen tegenover dit ministe'ie doen? was ook hij heen.
blanco troef.
Alles is niet veel wijzer geworden over 't geen van
die zijde te wachten is, dan dit, dat als de regeering
maar de gevoeligheden der kevkelijken wat ontziet en
vooral niet komt aan kwesties, die in de laatste jaren
veel gerucht hebbeu gemaakt, de heeren voor overleg
vatbaar zijn. Wel werd er nog even mee geschermd, dat
de rechte-zijde aaneengesloten zal blijven, maa- 't was
niet duidelijk waartoe dat zal moeten dienen, tenzij om
als ze de kans ziet weer een soort min'sterie-Kuyper in
't leven te roepen, welke kans de heeren ondertusschen
niet zoo heel gauw zullen zien. omdat zooals Troelstra
later terecht opmerkte, d;e ondervinding met zoo'11 onder
neming opgedaan ook voor de klerikale vrienden
niet onverdeeld aangenaam was.
Even blanco was de heer Tydemau, die namens de
oud- of manifestliberalen sprak. Ook bjj s'ikt dit
ministerie wei niet gaarne, vooral, omdat hij bang is
dat het rood zal z'jn, maar met een zuur gezicht berust
hij toch, omdat hij geen kans ziet z'jn lieveMngsidée
een regeering van ke kelijke en onkerkelijke konserva-
tieven, te verwezenlijken.
Tegen dit vage gedoe der mannen van rechts en links
steekt frisch at de houding der sociaal-democraten, die,
bij monde van Troelstra hun houding zeer scherp uiteen
zetten.
Zijn rede is belangrjjk genoeg om hem hier uitvoerig
weer te geven.
Zijn breed-opgezette ontwikkelde redevoering bestond
uit drie deelen. Allereerst werd door hem aangetoond
wat Kuyper ten val bracht en waarom een speciaal-
christelijke regeering het in ons land niet kan uit
houden, dan toonde hij aan, dat deze regeering het
bewijs levert van de onmacht der vrijzinnigen om een
krachtig bewind te voeren en ten slotte schetste hij
ons standpunt, dat gelijk is tegenover christelijk of
onchristelijke regeering, die wij niet beoordeelen naar
leuzen, maar naar daden.
Tegenover het scbooue beeld dat de heer v. Vlijmen
van Kuypers's ministerie maakte gaf Troelstra een ander.
Hij vergeleek hem met Filips II van Spanje van wie een
groot Frausch schrijfster zeide: „wantrouwend, onrustig,
uittartend, onverzoenlijk, had hij wel het geloof maar
een geloof zonder liefde en zonder licht, een geloof
vervalscht door de hartstochten, en de haat van een
politiek, die zich vereenzelvigde met den godsdienst."
Dr. Kuyper's standpunt kwam hierop neer: de anti
christelijke wereldmacht (dat zijn dan allen die zich
niet met woorden beroepen op de Bijbel) zal in de
volheid der tijden worden verdaan door den Christus
met den adem zijns monds.
En de gebeurtenissen werden zelfs zoo uitgelegd,
V' rdraaid en verwrongen, dat ze aanpasten aan dat
standpunt en dingen die voor de regeering onaange
naam waren werden voorgesteld als een aanslag op de
goddelijkheid van 't gezag. De daeen van April 1903
leverden daarvan wel het sterkste bewijs. De antithese,
onwaar als ze was, werd door de feiten in den boezem
der coalitie geloochend. Kuyper zelf zei in zijn Stone-
reden dat hij wilde
ingaan tegen den geest des tljds.
Die reactie kenmerkte zijn regeering en was mede
oorzaak van zijn val.
Nu de koalitie feitelijk opgelost is kunnen de demo
cratische en konservatLve elementen, die in den bond
smoorden, zich weer zelfstandig ontwikkelen.
Wat nu
de nieuwe regeering betreft
zij heeft geen meerderheid, zoomin als de rechterzijde.
Dat toont de onmacht, de futloosheid der bourgeoisie
over haar geheel. Die sp-eekt het sterkst in haar
blanco-artikel maar ook in de geheele taktiek van deze
regeering. Flink hier of daarvoor uitkomen kan ze
niet. Dat kan enkele groepen tegen haar in 't harnas
jagen en dan valt ze. Het christelijk regeeïkasteel is
afgebroken. Maar wat er voor in de plaats kwam is
revolutiebouw.
Het kan alleen bewoond worden door kalme, harts-
tochtlooze lieden, die politiek zoo slap zijn, dat ze de
moeite van 't aanvallen niet waard zijn en die in plaats
van voor een beginsel te strijden, met iedereen goede
vrienden trachten te blijven. Troelstra constateerde
nadrukkelijk dat de sociaal-democraten voor deze
regeering niet de minste verantwoordelijkheid aan-
aarden. Wij staan tegenover haar als oppositie Wil
ze dingen doen die passen in den strijd voor ons doel,
dan kan ze op ons rekenen, maar ze moet niet denken,
dat we door dik en dun met haar meegaan, zoo min
als de klerikale behoeven te denken, dat we ons zoo
tegen deze regeering zullen laten opstoken, dat we de
christelijke koalitie weer op 't kussen zouden helpen.
Men behoeft niet bang te zijn dat wij ons als Talma
en van Vliet laten muilbanden noch door de een noch
door den ander.
Spr. herinnert aan het oude program der Lib. Unie,
dat streefde naar een rechtvaardiger verdeeling der
maatschappelijke goederen. Hij betoogt, hoe minstens
twee derden van het volk moet leven van minder dan
113 per week, een bedrag beneden menschelijk peil.
Dit is alleen houdbaar zoolang het volk daarin be
rust, en kan als natuurlijk feit alleen worden aanvaard
door wie voor de arbeiders veel minder noodig acht
dan voor de rest der bevolking. Dat doen zelfs hoofden
van modelfabrieken. De gist- en spiritusfabriek te Delft
eischt voo'- den werkman als maximum een loon, in
overeenstemming met de bescheiden eischen van een
niet ovei'talrijk gezin.
Het gemiddeld loon bij de rijkswerken is 152OV2
ct. per uur. Verreweg de meeste arbeiders worden
slechter betaald. Eenige honderden millionairs, eenige
tienduizenden welgestelden, eenige honderdduizenden
met een voldoend inkomen, eenige millioenen beneden
peil, en nog eenige honderdduizenden paupers, ziedaar
het beeld van de klassen in onze maatschappij, dat zich
weerspiegelt in de ambtenaarswereld, waar eenige wei
nigen meer dan f 10.000 salaris hebben, terwijl zeer
velen t 400 ot minder krijgen, en nooit boven f 1000
komen. En de slechts betaalden verrichten den meest
levensgevaarlijken of geestdoodenden arbeid; zij staan
onder voortdurend toezicht van chefs, die niets door de
vingers ziengroote onderdanigheid wordt van hen ge-
eischt, willekeur jegens hen is niet uitgesloten.
Boven een zeker peil zijn examens en titels de voor
waarde, om beter bezoldigde betrekkingen te krijgen.
Hoe noodig en ook vo r ambtenaren organisatie is, en
opkomen voor hun belangen, blijkt uit den toestand der
onderoificieren, die door vrees om zich onaangenaam
te maken bij hun meerderen achter bleven bij de beamb
ten van post en de belastingen. Ook daar de treurigste
verhouding in loon.
De regeering acht de vraag, om op den duur de
ambtenaarstractementen boven f 3000 te verminderen
en die beneden f 2000 te verhoogen, het antwoord
niet waard Maar wel verbaart zij, dat in den eersten
tijd alleen in bijzondere gevallen tot lotsverbetering van
ambtenaren zal worden overgegaan; en zij vraagt voor
die houding den steun der Kamer. 1.72000 personen
wonen in 300.000 éénkamerwoningende helft dier
kamers zijn door 4, de anderen door 5, 6, 7 en meer
personen bewoond. De woningwet heeft totnogtoe slechts
een zeer pover resultaat geleverd. Zoolang de vermo
genstoestand niet verbetert, zullen gezondheids- en
woningtoestand slecht blijven.
Nog erger is de onzekerheid van bestaan, waartoe
de arbeidersklasse is gedoemd. De faillissementen tref
fen ook de ondernemers en houden opruiming in het
Kleinbed ijf. Maar het bestaan van den arbeider hangt
bovendien af van de willekeur van werkgevers en
meesterknechts. Uit het rapport over arbeidsverhoudingen
der Soc. Dem. Studieclub toont spr. aan, hoe niet alleen
het groote getal losse arbeiders elk oogenblik blootstaat
aan verlies van werk en brood, maar allerlei groepen
vaste arbeiders evenzeer. Werkloosheid is in sommige
vakken regel.
Meent dc/e regeering, daaraan iets te kannen ver
anderen; bijv. door verzekering tegen werkloosheid?
Och zelfs het ouderdomspensioen moet wachten tot het
geld disponibel is, en er is niet de minste zekerheid,
dat er geld disponibel zal worden gesteld.
De arbeidsduur. 43 pCt. der industrie-arbeiders werkt
langer aan 11 uur, soms veel langer 13 a 14V2 uur,
17 uur als de brandersknechts van Schiedam,onder
de voorbeelden noemt spreker ook de arbeiders in de
margarinefabriekeu te Rotterdam die 11, 12, 13, 14,
15 tot 16uur werken; de melkontvangers 103 uur
per week! En de arbeides in de huisindustrie werken
nog langer!
De arbeidswet
van Dr. Kuyper is ingetrokken. De regeering belooft,
dat de onderdeelen afzonderlijk zullen werden geregeld,
maar Heemskerk heeft volkomen juist geeischt, dat
thans de onderdeelen moeten kunnen worden genoemd,
die in bewerking zijn. Het materiaal is bijeen. De
zaak is ui gent. De Nederl. arbeiders zijn nogal kalm.
Ze kunnen lang wachten. Maar men niake niet den
indruk dat er een spel met hen is gespeeld. Het ont-
werp-Lely kwam te laat, de arbeidswet-Kuyper te laat.
Zal deze regeering weer de zaak op de lange baan
laten gaan? Dan heeft men 12 jaar de nederlandsche
arbeiders
voor den gek gehouden.
Van tiranie door boete en ontslag deelt spr. erge-
lijke staaltjes mede, 0. a. in de fabriek van v. d. Bergh
Ltd. te Rotterdam.
Onrechtvaardig ontslag wordt ook door het arbeids
contract niet voorkomen. Het uiten van een eigen mee
ning tegenover den patroon, het niet beleefd gro: ten
van het bestuur eener coöperatie zijn redenen van
ontslag. Bij Gebr. Stork te Hengelo wordt den werk
man die vóór zijn 23ste jaar trouwt tot dien leeftijd
geschorst. Het ergst is aanranding van het vereenigings-
recht door ontslag; ook daarvan geeft spreker een
aantal voorbeelden. In wet en grondwet concludeert
hij zijn wel sllerlei vrijheden uitgesproken, deekonomische
toestand maakt aldat papier tot leugen.
Het Arbeidscontract
moet den ekom-misch zwakken arbeider te hulp komen
tegen de overmacht van den patroon. Maar de vak
organisatie, de staking, het beste middel dat de arbeider-
heeft, wordt aan banden gelegd door den opzeggings
termijn en het staangeld in het aanhangige wetsontwerp.
Namens de geheele soc. -dem.Kamerfrac-
t i e verklaart spreker, dat indien dit niet veranderd
wordt, zij baar steun aan het ontwerp moet onthouden.
Een ontwerp dat den arbeider een geschreven recht
geeft, maar zijn ekonomische kracht verzwakt, is v or
ons onaannemelijk.
Wat er aan kinderbescherming bestaat, is een hoon.
Uitvoerig toont spreker dit aan. En de kinderarbeid is
in 9 jaar tijds met 50 pCt. toegenomenEn bijna de
helft der kinderen in de fabrieken moet langer dan 10
uur arbeiden
Wilt gij, regeering, den leerplichtigen leeftijd tot 11
jaar verhoogen? Of zijt gij even zwak tegen kapita
listische bezwaren als Dr. Kuyper, die om de textiel
fabrikanten den 10-urigen arbeidsdag prijs gaf?
Sedert in '98 het rapport der staatscommissie ver
scheen, is
de ellende van den ouden arbeider
niet meer te loochenen. De regeering zegt: als er geld
is, zal er pensioen komen. Maar zal de regeering zorgen
dat er geld komt? Voor u is het belangrijk hier vier
jaar te zitten, maar voor de groote massa van het
Nederlandsche volk is dat niet belangrijk, als ook gij
de slapheid, de zwakheid, het gevoel voor verantwoor
delijkheid voor misstanden hebt van vorige ministeries.
De oude arbeider, die met bevende hand zijn stembiljet
in de bus wierp als inzet voor zijn pensioen, heeft aan
uw geknutsel nietsEn bij de verkiezingen hebt gij
politieke winst geslagen uit het pensioen van den
ouden arbeider Gij hebt Kuyper aangevallen omdat het
niet deugde, en gij hebt daardoor stemmen gekregen.
Zult gij in het gevoel van onverantwoordelijkheid vol
harden De regeering wilde den arbeider zelf zijn
pensioen laten betalen wij willen het in ons land van
weinig industrie, door den staat, die ook het renteniers-
en het koloniaal kapitaal weet te vinden. De arbeider
heeft al te betalen voor zijn ontwikkeling, voor de
strijdmiddelen zijner klasse; spaardwang maakt hem
nog onvrijer dan hij is.
Op het gebied van h e t r e c h t s w e z e n dekken
de eischen van het ekonomisch leven zich in geen enkel
opzicht met het tegenwoordig eigendomsrecht. De
goederen worden niet verdeeld onder de burgers die
den arbeid verrichten naar hunne behoeften.
Terwijl de staat aan den eenen kant alle gezag aan
zich trekt, door rechtspraak, bestuur, lea:er enz., is in
het private leven de macht van den eenen mensck
over deu ander bijna onbeperkt. En waar zij wordt
beperkt zorgen de rechters nog voor humane vonnissen.
De verslagen van de inspecteurs van den arbeid spreken
van 2769 vonnissen in één jaarde hoogste straf was
f 100.— boetedie werd éénmaal opgelegd 122 maal
werd er gestraft met f 10.— of meer en in de overige
gevallen bleef de boete beneden f 10
Maar van 7215 jachtdelicten werden 427 met hechtenis
gestraft; en een jonge» die over een hek klom en 2
eieren stal uit een kippenhok, kreeg 3 maanden gevan
genis! Is de diefstal van den patroon aan de arbeids-
-i-Min firry»
