No. 47.
ZATERDAG 20 JANUARI 1906.
5e Jaargang.
ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaidemokratische Arbeiderspartij.
Bureau van Bedactie en Administratie:
A. WINTERBERG, Oosterstraat 54.
Stukken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
S. D. A. P. afdeeling Schiedam.
22 Januari.
De Burgemeesters-benoeming
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal 1 i 7.
1 on hij vooruitbetaling.
franco per post 30 cent j J y
Losse nummers 2 cent.
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Partijgenooten, die voorstellen voor het congres heb
ben, wordt verzocht, vóór den 24sten Januari deze
schriftelijk mede te deden aan den aldeeliogssecretaris.
HET BESTUUR.
Onze Berlijnsche partijgenooten zullen, evenals de
sociaaldemokratie in alle landen, Zondag den '21en Jan.
den jaardag der Russische revolutie herdenken.
De gebeurtenissen der laatste weken waren een neer
slag voor de revolutie, want het is gebleken, dat zij
nog niet in die mate op het leger kon rekenen als ver
wacht en gehoopt werd. Talloozen van de besten zijn
neergeschoten en neergesabeld, of wachten in de gevan
genis de wraak der despotie. In vele plaatsen echter
leeft de revolutie nog. Maar als ook daar het regee-
ringsgeweld zal zegevieren, beteekent dat het einde niet.
Een zoo grootsche volksbeweging valt niet met een
tjjdelijken tegenspoed: uit het gebeente der gevallenen
groeien nieuwe wrekers.
Wat begonnen is zal voleindkd worden. Tientallen
jaren zal wellicht de strijd duren, met afwisseling van
taktiek; maar de val van het tsarisme is evenzeereen
historische noodzakelijkheid, als de groei het is van de
proletarische massa tot de kracht van de toekomst.
En hoezeer wij hadden gehoopt onder betere dadelijke
vooruitzichten den gedenkdag te vieren, de groote da
gen van 1905 verliezen hun beteekenis niet door de
nederlaag in den barrikade-strijd. Wij zullen dien Januari
dag in volgende jaren herdenken onder wisselenden
stand van den grooten strijdmaar nimmermeer zal hij
voor ons aanbreken op een oogenblik dat de zaak van
het Russisch proletariaat verloren is.
Integendeel, de reuzenstrijd die den 22en Januari van
het vorig jaar door de kozakkenkogels werd ingewijd,
zal worden gewonnen, en in latere jaren zullen wij het
rijkelijk ervaren, dat een nieuwe bevrijdende kracht
voor het proletariaat van gansch Europa is opgestaan
in het Oosten.
Maar de geschiedenis gaat niet snel; er zal een op
en neergaan zijn in den strijd, en niet altijd door zal
het geweld de taktiek zijn van de vrijheidsbeweging.
Elk oogenblik heeft zijn middelen, elk oogenblik zijn
wapenen.
De eerste uitbarsting was fel en krachtig. Maar ze
was van een uitputtende kracht, en de regeering heeft
haar oogenblik afgewacht. Zij heeft hare triomfen ge
vierd in stroomen van bloed, en ze zullen door de Rus
sische arbeiders niet worden vergeten. De rekening
zal later te voldoen zijn.
Zooals wij dat van nabij beleven, ziet het er uit alsof
dé kansen der revolutie slecht staan. Maar voor latere
geslachten, die ruimer veld van de historie overzien,
zal dit jaar 1905 slechts eene episode, een eerste bedrijf
zijn van het Russische werk der bevrijding, een eerste
bedrijf van het groote drama van den ondergang der
dwingelandij. En zijn we dan nu neerslachtig om de
nederlagen die de revolutie leed, er is geen enkele
reden om aan haar slagen te wanhopen, nu de ontkie
mende kracht van het proletariaat in een volk welks
eigenschappen maar wachten op ruimte en vrijheid om
zich glorierijk te ontplooien, den strijd heeft aanvaard
tegen een uitgeleefd en bedorven stelsel van de grofste
en wreedste uitbuiting en dwingelandij.
De krachten zijn ongelijk. Ongelijk voor het oogen
blik, door den samenhang van al wat profiteert van
het tsarisme en den toestand der liberale bourgeoisie,
die een politieke revolutie zou willen, terwijl revoluties
zonder overwegende economische eischen en krachten
niet meer mogelijk zijn. Ongélijk door deze combinatie,
die nog beschikt over de groote meerderheid der militaire
kracht tegenover de arbeiders in opstand. Maar onge
lijk zullen ze in latere dagen blijken, als het vermeer
derende proletariaat van industrie en verkeerswezen
Igfoeit tot grooter kracht en bewustheid van zijn betee
kenis; als die bewustheid verder en verder doordrijft
n het leger; als eens de tienduizenden uitMantsjoerije
ijn weergekeerd en vertellen zullen in alle steden en
orpen van hun lijden en hun verzetals de verachting
oor het kunstmatig stelsel van diefstal en geweld vas-
,er zal groeien in de harten der kinderen, wier vaders
n moeders gevallen zijn in de thans nog ongelijken
trijd. Dan komen andere verhoudingen der weder-
ijdsche krachten. Dan komt dé onvermijdelijke zege
praal van het proletariaat, ook over de liberale bour-
eoise, die zich den mond laat stoppen met schijnher-
ormingen, waarvan de arbeider de beteekenis helder
ziet.
Aan den eenen kant een kracht, die door eigen bederf
n gronde moet gaan, en nu al gaandeweg zal afnemen,
n daartegenover de versche kracht van de nieuwe
lasse, de klasse die het recht heeft en de overtuiging
de nobele aandrift; de klasse die het wezen van
t volk is, en wier eens ontstoken vlam door geen
genspoed is te dooven.
De jongeren onder ons, en dat zijn de meesten, zul
len het beleven hoe telkens weer die verhoudingen van
macht zich zullen wijzigen, en wat de tegenspoed der
laatste weken ons voor leed geeft, hij schokt geen oogen
blik ons vaste vertrouwen op de noodzakelijkheid dezer
historische ontwikkeling, op de toekomst van het Rus
sische proletariaat.
Een floers ligt nu over den gedenkdag; maar het
verbergt voor ons niet de schittering van de toekomst.
En terecht zal het proletariaat van alle landen van
den 22en Januari maken een groote gedenkdag van
verbroedering en bevrijding. Er is een lichtstraal ge
komen uit het Oosten, en trekt er nu al een donkere
wolk voor, het licht zal weder schijnen in telkens ster
ker klaarheid, en het zal zijn invloed westwaarts
niet missen.
Ook de reactie trekt hare lessen uit het gebeurde.
Tegen onze Berlijnsche vrienden kwam al in een der
kranten de waarschuwing, dat de kleine middelen van
slaan met het pl t van den sabel en van waarschuwings
schoten in de lucht niet meer zouden worden aange
wend. Er zon bij verzet, als de politie het niet meer
af kan, scherp worden gesabeld en raak geschoten.
Dit is een teeken dat men strijd wil uitlokken, en dat
is voor de politie gemakkelijk genoeg. Maar toch,
sociaaldemokraten kennen die manier van doen te goed
om er in te loopen. Indien er geweld wordt gepleegd
te Berlijn, dan zal het regeeringsgeweld zijn.
Uit dat dreigement spreekt het geweten der regeering.
Als het Berlijnsche volk op den revolutiedag spreekt
van het schandelijk kiesrecht voor den Pruisischen
Landdag, van de nieuwe groote belastingen, uit het
volk geperst voor militaire uitgaven; als het de zware
vonnissen der laatste dagen herdenkt; dan noemt het
grieven die door de regeering niet zijn te ontkennen en
die buiten de grenzen van het proletariaat spreken tot
eerlijke lieden van allerlei gading. Het antwoord, door
die krant voorspeld, luidt: de sabel die wonden slaat,
en de kogel die doodt.
Zoo spreekt het geweten der bourgeoisie en in de
massa des volke groeit de afkeer en de haat.
En toch, die kogel en die sabel zijn nog de sterksten.
Het oplaaien van het verzet is niet te keeren, maar de
staatsmacht der bourgeoisie dringt het weer terug in
de banen der geleidelijkheid, tot de maat weer vol is
en de verontwaardiging bruist over den rand.
Wij zijn de eeuw der sociale revolutie ingetreden.
Maar we zijn nog niet in de dagen der rijpheid, nog
niet in de dagen dat de vrucht voldragen het leven
kan aanschouwen. Het zon roekeloos zijn de macht
der tegenpartij te miskennen, die de sterkste is voorloo-
pig, als het op geweld aankomt.
Beleid en inzicht in de werkelijke verhoudingen be
houden hun rechtja maken er dubbel aanspraak op,
in tjjden die de gemoederen sterk bewegen. {Het \ol'c.)
Een vrijzinnige mop.
Lang heeft het geduurd vele noodkreten zijn ge
slaakt eindelijk komt de mare dat tot burgemeester
onzer gemeente is benoemd dr. M. A. Brants, anti
revolutionair, lid der Tweede Kamer voor het district
Ede, burgemeester van Zelhem.
Algemeene verwondering.
Zoowel links als rechts.
Rechts had men wel gehoopt op een burgervader
van christenlijke huizede katholieken hoopten op een
katholiek. De anti's zwegen de christelijk-historischen
meenden eenig recht te hebben op iemand uit hunne
kringen.
Links veronderstelde men van een vrijzinnig ministerie
wel een vrijzinnige burgemeester te zullen krijgen
de heer Mr. v. Deventer en ook de heer M. C. M. de
Groot werden druk genoemd.
We krijgen een anti-revolutionair.
Teleurstelling bij de katholieken. Dito bjj de chris
telijk-historischen. Teleurstelling in erge mate bij de
vrijzinnigen.
Bij ons groote vrooljjkheidWjj hebben geen
reden ons over de gedane benoeming teleurgesteld te
gevoelen. Och neen onze verwachtingen waren niet
hoog gespannen. Maar we lachen om zülk eene be
noeming.
Op grond waarvan is ze gedaan 't Is een raadsel,
't Eenigst argument wat we vermoeden, dat tot de
benoeming heeft geleid, is, dat de vrijzinnige regeering
nu eens heeft willen toonen, hoe vrijzinnig ze wel is.
Maar dat neemt niets weg van het feit, dat de be
noeming een zeer groote fout is.
O. i. kan het meest nog de benoeming gerechtvaar
digd worden, wanneer ze gebaseerd was op de partij
verhoudingen te dezer stede. En hoe zijn deze
In den raad zetelen
2 Christelijk-Historischen.
3 Anti-Revolutionairen.
7 Katholieken.
9 Liberalen.
Deze verhouding is vrijwel met die der bevolking
overeenkomende, welke was op 1 Januari 1903
M.
V.
Tot.
Nederduitsch Hervormden
6480
6923
13403
Roomsch Katholieken
5062
5780
10842
Gereformeerden
1072
1154
2226
Evang. Lutherschen
465
413
878
Herst. Evang. Lutherschen
61
82
143
Chr. Gereformeerden
56
58
114
Nederd. Israëlieten
28
37
65
Oud Katholieken
21
37
58
Doopsgezinden
22
28
50
Remonstranten
21
23
44
Waalsch Hervormden
6
6
12
Anglic. Episcopalen
3
2
5
Tot geenerlei gezindte
50
54
104
Totaal
13347
14597
27944
Met deze cijfers voor oogen heeft men toch wel 't
recht te vragen, hoe kwam het nog wel vrijzinnig
ministerie tot deze benoeming
En er is nog meer. De heer von Briel Sasse (A.-R.)
werd gekozen tot raadslid in een district (II) waar
geen ander kerkelijke het ooit haalde, ook niet zij,
die gelijk met hem candidaat waren. Men kan dus
zeggenhij is gekozen, omdat een deel der kiezers,
dat anders nooit kerkelijk stemt, in hem iets bizonders
dacht. Wellicht meende men den kantonrechter noodig
in den raad. Maar als de heer von Briel Sasse de
gemeente eens verlaat, bijv. overgeplaatst wordt, zon
z'n zetel dan wel voor de anti's bewaard blijven
Voorts is het bekend dat de zetels der h.h. van der
Drift (A.-R.) en van der Velde (A.-R.) lang niet
„vast" zijn, zelfs dat er veel kans is, dat ze bij de
e.v. periodieke, verkiezing gewipt worden. Getuige de
nederlaag van onze vorigen nestor, den heer Klein.
Dusde groote waarschijnlijkheid bestaat, dat we
heel spoedig den nieuwen burgemeester zullen zien staan
in den raad, zonder één metgezel.
Zeer plezierig voor den man en een waarborg
dat hij ook met den besten wil ter wereld niets tot
stand zal kunnen brengen.
't Is een vrijzinnige mop, die benoeming
De Schied. Cour. speelt weer den rol van slangen-
mensch onlangs betwistte ze de Nieuwe het recht
op een kerkdijken burgervader, thans weet ze een
blomzoet en allerakeligst dun artikel aan de benoeming
te wijden.
De Nieuwe is ronder en zegt
Wat velen van dit liberale ministerie niet had
den durven verwachten, is dan toch gebeurd. Het
liberale KabinetDe Meester gaf een anti-liberalen
burgemeester aan de gemeente, waar de meerder
heid van den Raad anti-liberaal is, die meerendeels
anti-liberale leden ter Staten-vergadering zendt en
sedert vele jaren een anti-li'oeraal ter Tweede
Kamer afvaardigt. Minister Rink heeft zich niet
van de wijs laten brengen, noch door het stemmen-
geknutsel van den vrijzin, noch door het hol-ge-
schetter van den volksdwang; hij heeft begrepen,
dat in een gemeente, die zich zoo herhaaldelijk
en beslist anti-liberaal' heeft getoond, een anti
liberale burgemeester alleszins de rechte man op
de rechte plaats is.
Met de cijfers voor oogen door ons een weinig
anders gegroepeerd meende de Schied. Cour.
te moeten vragen „hoe de N. Sch. Crt. op grond
van een uitspraak der kiezers kan aandringen op
de benoeming van een burgemeester, behoorende
tot de coalitie-partijen"de eind-uitkomst dezer
langdurige benoemings-periode heeft dan toch ge
toond, dat de meening van het „katholieke blad"
in de Regeeringskringen werd gedeeld.
Zoo gaven overwegiugen van recht en billijkheid
den doorslag tot de benoeming van dr. Brants,
een man van beslist anti-liberale beginselen, tot
burgemeester dezer vrij belangrijke gemeente. Ter
wijl wij den geachten afgevaardigde van Ede met
deze eervolle promotie onze gelukwenschen bieden,
meenen wij ook de stad onzer inwoning met deze
benoeming alleszins te kunnen gelukwenschen. In
dr. Brants, een veelzijdig ontwikkeld man, boven
dien een regent, die zijne sporen in de gemeente
administratie reeds heelt verdiend, krijgt zij
meenen wij te mogen zeggen - juist den man aan
het roer, dien zij onder de tegenwoordige omstan
digheden behoeft.
Schiedams S. D. A. P., die te dezer zake zoo
gaarne van advies diende, kan gerust zijn. De
nieuwbenoemde beveelt zich niet aan door de on
schuldigheid van zijn politieke kleur, maar zeker
als iemand die, in verschillende regeerings-colleges
tot gewichtigen arbeid geroepen, met de sociaal-
In aanmerking genomen dat de liberalen schuilen onder
de Nederduitsch Hervormden.
DE MOKER
