De arbeidsvoorwaarden aan de
„Werl Gusto."
Parlementaire Kroniek.
punt zijn van den sterkingsarbeid voor dien strijd.
Zoo gaan de teekenen van groei der stad samen
met teekenen van groei der arbeidersbeweging. Met
de eerste verschijning van de modern-kapitalistische
industrie valt ook hier de verschijning der moderne
arbeidersbeweging samenzoo kondigt zich de moderne
klassenstrijd aan.
Arbeiders, op nw post! het kapitalisme is goed
georganiseerd en sterk.
We willen ze bespreken zooals ze officieel worden
aangegeven. Niet dus, zooals ze in de praktijk bestaan,
als tallooze kleinigheden zich samenpakken tot zóó groot
geheel, dat alles-overheerschend wordt. Van plagerijen,
als achteruitstelling door bazen en baasjes enz., die
dageljjks wederkeeren en het leven vergallen. En soort
gelijke invloeden, die ieder fabrieks-arbeider nit eigen
ervaring beter kent dan hem meestal wel lief is.
De firma Smulders heeft, om de rechten en verplich
tingen harer arbeiders behoorlijk te verzekeren een
„Arbeidsovereenkomst", en een „Fabrieksreglement" en
op den koop toe een „Reglement voor het Zieken-
Ondersteuningsfonds" samengesteld. De belangrijkste
bepalingen daaruit zullen we vermelden.
Arbeidsovereenkomst.
Art. 3. In den regel zullen de werktijden zijn van
6 nur des morgens tot 7 uur des avonds, met passende
schafttijden.
Voor werk na 9 uur 's avonds tot 5 uur 's morgens
zal het uurloon met een vierde worden verhoogd. Al
hoewel het nachtwerk zooveel mogelijk zal worden
voorkomen, zal niemand zich aan zoodanig werk kunnen
onttrekken, indien hem dat wordt opgedragen.
Art- 4. Des Zaterdagsavonds ten 4 uur zal, als
regel, de uitbetaling van het loon geschieden, en wel
van het loon, verdiend tot Donderdagsavonds 7 uur.
Art. 5. Het loon van Donderdagsavonds 7 uur tot
Zaterdagsavonds wordt eerst den volgenden Zaterdag
uitbetaald, en dient tot waarborg voor de juiste naleving
van deze overeenkomst van de zijde van den werkman.
Bij niet-nakoming aan zjjne verplichtingen vervalt dit
ingehouden loon, ten bate van het „Zieken-Ondersteu-
ningsfonds" der werklieden.
Art. 6. Eén cent van eiken gulden verdiend loon,
zal van het loon worden ingehouden, ten bate van het
„Zieken-Ondersteuningsfonds", door eenigen der werk
lieden beheerd volgens hierachter volgend reglement.
Alle werklieden in dienst der firma, wier loon per nur,
dag, week, of per stuk wordt berekend, nemen deel
aan dit tonds.
Alle boeten komen ten bate van dit fonds, dat dooi
de firma gesteund zal worden, zooals zij goed zal
vinden te bepalen.
Art. 9. Deze overeenkomst wordt aangegaan voor
onbepaalden tijd. Werklieden die deze overeenkomst
wenschen te doen eindigen, zijn verplicht hiervan een
week te voren mededeeling te doen aan de firma met
teruggave van de ontvangen afdruk dezer overeenkomst.
De firma zal, harerzijds, gelijke opzeggingstermijn in
acht nemen, maar behoudt zich het recht voor, om
hem, die zich aan ernstig plichtsverzuim heeft schuldig
gemaakt, op staanden voet te ontslaan. Het loon zal
dan slechts worden uitbetaald tot op 't oogenblik van
ontslag.
Fabriek s-R eglement.
Art. 2. Elke werkman zal bij het binnenkomen in
de fabriek zijne penning in den daarvoor bestemde
bak doen en bij het verlaten van de fabriek zijn pen
ning van het nummerbord nemen. Verzuim in deze
wordt gestraft met 10 ct. boete, onverminderd hoogere
straf, indien naar het oordeel der firma een poging tot
bedrog of moedwillige ontduiking van de controle aan
wezig is.
Art. 3. Aan werklieden die te laat komen, wordt
behalve den verzuimden tijd, boete opgelegd volgens
onderstaande bepalingen
15 minuten of minder te laat
16 tot 30 min.
30 45
46 1 uur 1
1 uur 2 1%
meer dan 2 uren 2
V4 uur boete.
7*
7*
Art. 4. De verzuimde tijd wordt met volle kwar
tieren berekend, zoodat iemand die 1—15 minuten te
laat komt voor x/4 uur, die 16—30 minuten te laat
komt voor V, nur, 31—45 minuten te laat komt voor
3/4 nur verzuim wordt genoteerd enz., onverminderd de
in te honden boete, hiervoren bepaald.
Art. 5. Het bij zich hebben of gebruiken van sterken
drank gedurende werktijd, is ten strengste verboden.
De werklieden aan wien kenbaar is, dat zij sterken
drank gedronken hebben en die daardoor naar het oor
deel van hunnen baas minder geschikt voor de uit
voering van hnn werk zijn, wordt in het belang van
de orde en veiligheid, ook in hun eigen belang, toegang
tot de fabriek ontzegd of wel worden zij daaruit ver
wijderd. Onverminderd de korting, wegens daaruit
volgend verzuim, zullen zoodanige werklieden gestraft
worden met één gulden boete.
Art. 6. Het rooken gedurende den werktijd is ver
boden. Overtreding zal gestraft worden met 50 ets.
boete. Mocht het rooken plaats hebben in magazijn of
werkplaats, waar gemakkelijk brandbare stoffen aan
wezig zijn, dan wordt de straf verdubbeld.
Art. 7. Stipte opvolging van bevelen namens de
firma gegeven, en ondergeschiktheid aan de door de
firma voor 'bestuur of opzicht aangestelden wordt van
de werklieden geëischt, alsmede een welwillend en pas
send optreden tegenover hunne opzichthebbenden en
hunne kameraden. Gelijke welwillende en behoorlijke
behandeling door hunne opzichthebbenden, wordt hun
eveneens door de firma gewaarborgd
Art. 11. Bij de uitbetaling zal het geld den werk
man worden voorgeteld. Indien het bedrag niet over
eenkomt met het op het loonbriefje vermelde moet de
werkman dit onmiddellijk aan den met de uitbetaling
belasten persoon mededeelen. Latere reclames worden
niet in aanmerking genomen.
Het loonbriefje wordt door hem voor ontvangst on
derteekend uiterlijk Maandag 2 uur n.m. daaropvolgend
in de daarvoor bestemde bus geworpen. Reclames op
onjuiste berekening van het loon, worden door middel
van deze loonbriefjes ter kennis der firma gebracht,
door haar onderzocht, en indien gegrond hersteld.
Het niet-tijdig inleveren van het onderteekende loon
briefje wordt gestraft met 5 ets. 'boete, welk bedrag
bij veelvuldige overtreding kan worden verhoogd.
Art. 12. Het is ten strengste verboden de werk
plaatsen en terreinen anders dan langs den daarvoor
aangewezen ingang binnen te gaan of te verlaten. Zij
die zich hieraan niet houden, znllen onmiddellijk kun
nen worden ontslagen.
Art. 14. Dit reglement zal, indien daartoe aanleiding
bestaat, door de firma worden herzien of gewijzigd, en
door aanplakking daarvan aan den ingang der fabriek
aan het personeel kennis worden gegeven.
Vastgesteld 1 April 1905.
Enkele bemerkingen op het bovenvermelde mogen we
ons zeker wel veroorlooven.
'Vooropgesteld de erkenning, dat aan den werkgever
het recht nog niet kan worden ontzegd, de voorwaar
den te bepalen waarop in zijne fabriek zal worden ge
arbeid, zal het toch van den werkgever, den ekonomisch
sterke, te verlangen zijn, dat hij zijn bepalingen bin
nen de perken der billijkheid houdt.
Is dit hier het geval?
Zeker niet. Men late zich niet van de wijs brengen
door enkele schoonklinkende woorden. Men late zich
niet verblinden door dat tintje van humane welwillend
heid, dat zoo hier en daar zich vertoonthet komt
aan op de arbeidsvoorwaarden in hun geheel.
En deze zoo kort mogelijk te resumeeren vermeenen
we te doen in de enkele woordende firma heeft
bovenal gezorgd voor haar eigen onbeperkte macht.
Dit spreekt wel het duidelijkst uit art. .5 der „Ar
beidsovereenkomst", bepalende dat twee dagen loon
ter beschikking van de firma blijven, tot waarborg voor
de juiste naleving van deze overeenkomst van de zijde
van den werkman.
Alzoo is op zeer krasse wijze den arbeider een
dwangbuis aangetrokken om zich aan de luimen der
firma te onderwerpen. De arbeider behoeft geen waar
borg dat de firma zich aan de naleving der arbeids
voorwaarden storen zal van hém wordt ze echter
wel gevergd. En wie is toch altijd het best in staat
om in strijd met de vastgestelde bepalingen te handelen
Voorts is het opvallend, hoe machtig mooi de firma
Smulders het boete-stelsel schijnt te vinden. Voor
alles en nog wat heeft zeboete gereed, als straf,
die ze weet dat voor den getuchtigde ook werkelijk
straf is, daar hij geen enkelen ceht van het karig loon
kan missen, zonder dat 't hem gevoelig treft. Is de
firma Smulders soms van oordeel, dat de door haar
betaalde loonen toch eigenlijk nog te hoog zijn
Maarde firma Smulders beoefent ook de deugd
der filantropie. Ze heeft een zieken-ondersteuningsfonds
voor hare werklieden opgericht.
Daarvan moet men deelnemer zijn, en 1 pCt. van
zyn loon contribueeren om in ruil daarvoor bij ziekte
6/io van z'n loon uitgekeerd te krijgen, gedurende 16
weken, s/10 gedurende de volgende 16 weken. Mits
men natuurlijk aan verschillende voorschriften voldoet.
Zoo zegt art. 13 zeer diepzinnig
„Zij die voor kleine ongesteldheden naar den docter
gaan, ontvangen daarvoor geen ziekengeld."
De ziekenpot is hier ook weer de lijmpot. De firma
regelt en bedisselt alles, beslist over opheffing en al
voor den vorm kiezen de deelnemers 7 bestuursleden
die met hun zevenen geen lor te vertellen hebben
over het fonds.
Een piek-fijn idéé, zoo'n ziekenfonds aan je fabriek
te verbinden. De lui betalen contributie, zorgen dus
zelf voor hun uitkeeringen en met een beetje succes
speel-je zelf den filantroop.
De firma Smulders heeft haar arbeiders stevig in
een corset geregen en gezorgd dat haar eigen belangen
behoorlijk gewaarborgd zijnde arbeiders hebben
te zorgen dat zij tegenover de massa verplichtingen
welke op hen rusten althans dat weinigje recht, dat zij
bezitten, beschermen en behouden kunnen.
Vereenigt u
Het eind is nog lang niet te zien
De Tweede Kamer zit nog tot over de ooren in het
Arbeidscontract. Redevoering na redevoering steken de
kopstukken der burgerlijke partijen af, zonder dat de
zaak veel opschiet.
Men zou kunnen zeggen, het ontwerp waarom het
hier gaat is voor werkgevers zoowel als arbeiders van
niet gering belang, waarom zonden de volksvertegen
woordigers de zaak niet aan alle kanten bezien, alvo
rens een beslissing te nemen? Dat is op zichzelf wel
juist. Maar de lange speeches van burgerlijke politie
kers hebben de bedoeling het weinigje goeds uit het
ontwerp weg te praten. Wanhopig verzetten de konserva-
tieven van alle gading zich tegen elk artikel dat inbreuk
maakt op de absolute macht van den patroon in de
werkplaats. Het is
kapitalistische obstructie
van de leelijkste soort.
Daar heeft men b.v. het artikel betreffende de loon-
aanspraken van den arbeider bij enkele soorten van
verzuim. Vijf volle dagen is er over gesproken. En
het resultaat
De arbeider zal zijn aanspraak op het tijdloon niet
verliezen voor een betrekkelijk korten tijd als hij ten
gevolge van ziekte of ongeval verhinderd was zijn
arbeid te verrichten, echter onder dit voorbehoud, dat
ziekte of ongeval niet veroorzaakt is door zijn opzet
of onzedelijkheid en niet het gevolg is van een lichaams
gebrek, waaromtrent hij opzettelijk den werkgever
valsche inlichtingen heeft verstrekt.
Van het hem aldus uitgekeerd loon wordt de onge
vallenrente, de eventueele wettelijke ziekennitkeering,
alsook de nitkeering van eenig fonds waartoe de ar
beidsovereenkomst verplicht, afgetrokken.
Voorts verliest de arbeider evenmin het recht op het
tijdloon voor een korten, naar billijkheid te berekenen
tijd, wanneer hij verhinderd is te werken, hetzij tengevolge
van een onbetaalde wettelijke verplichting (schutteren,
brandweer, militaire inspectie enz.) die niet in zijn vrjjen
tijd kan geschieden, hetzij tengevolge van zeer bijzondere,
buiten zijn schuld ontstane omstandigheden, (bevalling
van de echtgenooten, overlijden en begrafenis van huis-
genooten, ouders, grootouders, kinderen, kleinkinderen,
broeders of zusters, alsmede uitoefening van het kiesrecht.)
Is het loon niet naar tijdruimte vastgesteld, (is het
dus bijv. stukloon) dan wordt het gemiddeld loon be
rekend. Het loon wordt verminderd met de door het
verzuim bespaarde arbeidskosten.
Ten slotte bepaalt het artikel, dat van al het boven
staande bij schriftelijk contract of bij reglement
mag worden afgeweken.
Dat laatste doet al het voorgaande te niet. Want de
patroon zal er natuurlijk van afwijken, dat spaart hem
weer een paar duitjes. En een patroon houdt nu een
maal liefst zoo veel mogelijk in zijn zak.
Een amendement van de socialisten, om het artikel
bindende kracht te geven, door Schaper met hand
en tand verdedigd, werd verworpen, zelfs met stem
men van
vrijzinnig-democraten ertegen.
In de zitting van j.l. Dinsdag, werd aangenomen het
regeeringsartikel 1638 r, bepalende, dat de werkgever
verplicht is voor behoorlijke verpleging en geneeskun
dige behandeling van een zieken inwonenden arbeider
te zorgen, bijv. door opneming in een ziekenhuis, ter
wijl hij de kosten der eerste vier weken niet op den
arbeider mag verhalen
Ook nu .waren het weer de konservatieven die zich
ertegen verzetten. Dit artikel, zeide de heer Lohman,
hoort thuis
in een socialistische maatschappij.
Hij meende, dat zulke bepalingen alleen het gevolg
zijn van de sociaaldemokratische propaganda, onder
wier invloed het wetsontwerp allengs geheel van aan
zien veranderd is, waaruit slechts blijkt, dat het in een
socialistische maatschappij heel wat christelijker zal toe
gaan dan in eene, waarin deze officiëele christen zijn
kornuiten het roer in handen hebben. Onze partijge
noot Ter Laan sprak bij deze gelegenheid over de
slechte verzorging der
boerenknechten en meiden.
Reeds voor den gezonden, inwonenden boerenarbeider
laat de huisvesting alles te wenschen over, hoeveel te
meer bij ziekte. De knechts en meiden slapen in don
kere kooien in den stal achter de koeien. Men hoeft
dus niet te vragen hoe deze menschen verpleegd zullen
wordenHet mocht den heeren niet gelukken aan deze
bepalingen het dwingende recht te ontnemen. Zooals
hierboven reeds is gezegd, werd zij onveranderd goed
gekeurd.
Tot zoover over het arbeidscontract.
Wij hebben nog melding te maken van
twee interpellaties,
die in de zitting van Vrijdag 11 Mei plaats hadden.
De eerste was van den anti-revolutionairen heer De
Ridder, die klaagde, dat de minister de particuliere
opvoedingsgestichten zooveel moeilijkheden in den weg
legt bij de uitvoering der Kinderwetten. De minister
zeide overweging aan de klacht toe.
Ad
