No. 30, ZATERDAG 22 September 1906. 6e Jaargang. ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij. Stekken voor 't eerstvolgend nnmmer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn De Troonrede. De kiesreehtbetooging. Onschuldig veroordeeld ABONNEMENTSPRIJS: 25 cent per kwartaal I - franco per post 30 cent blJ vooru^ahng. Losse nummers 2 cent. Bureau van Redaktle en Administratie Gebouw „CONSTAKTIA", Hoogstraat. Spreekuur voor de Redactie: 's Woensdagsavonds van 7ljsS1/, uur. ADYERTENTIEN: 3 cent per regel. Bij abonnement belangrijke korting. Wat onthuld wordt over de plannen der werkzaam heden voor het komende zittingsjaar, is in velerlei opzicht een herhaling van de onvervulde beloftea uit het vorig jaar. De indruk wordt ook door deze troonrede niet gewekt dat de regeering zich krachtig genoeg acht tot het aanvangen van de voorgestelde vrijzinnige sociale politiek. Integendeel, al wat op sociale wetgeving nog gelijkt, is behoorlijk achterop geplaatst in de goede hoop waarschijnlijk onafgedaan te zullen blijven. Het meest belangrijke wat we ontmoeten na de gewone praatjes over den zeer bevredigenden toestand van het land en de koloniën, de ontwikkeling van handel en nijverheid enz. enz., is de aankondiging van een wijziging der wet op het recht van vereeniging en vergadering. Dit is werkelijk een onverwachte surprise der vrij zinnige regeering. Wat is de bedoeling met de urgent- verklaring van dit punt? Zal m n dat recht willen verkorten? Och kom, 'n vrijzinnig kabinet zal dat niet verzinnen, zal menigeen zeggen. Indien dat juist is dan meenen we het toch een groote onhandigheid en gewaagd spel bij de tegenwoordige verhoudingen in de Kamer, zulk eeu onderwerp in behandeling te brengen. Want ook tegen de beste bedoelingen der regeering in, konden de reaktionairen van de gelegenheid wel eens heel handig gebruik maken. Maar we zjjn ook ten opzichte der regeeringsplannen zeiven niet zoo heel geru-t. De agitatie tegen de banken van leening schijnt reeds spoedig succes te zullen hebben een wettelijke regeling wordt in uitzicht gesteld. Onder de financieele voorstellen is zeker niet van 't minst belang de verlaging van den suiker-accjjns en de verhooging van dien op 't gedistilleerd. Welnu, indien er tusschen die twee gekozen moet worden, verkiezen we zeker eerder goedkoope suiker en dure jenever, dan andersom. Het plan tot verslechtering der ongevallenwet schjjnt te zullen worden doorgezet het voordeel dat met een ziekteverzekering wordt gegeven wordt alzoo weer tegelyk teruggehaald. Geven en nemen is het parool van elke burgerlijke regeering maar in 't geven zjjn ze allen wat erg traag, in 't nemen verbazend handig. Ouderdomsverzekering (de invaliditeitsverzekering is van 't tooneel verdwenen) wordt óók genoemd. Ze is er natuurlijk nog niet. De ongevallenwet zal uitgebreid worden tot de zee lieden op koopvaardijschepen de landbouw, de handel, de heele massa der thans van de ongevallen-verzekering uitgestotenen, wordt over 't hoofd gezien. Ten slotte... de arbeidswet. Die na het doorgejaagde arbeidscontract voorop had dieuen te gaan. De maat regelen betrelfende den arbeidsduur, den nachtarbeid enz. hebben geen haast. Duizendmaal in uitzicht gesteld, duizendmaal toegezegd door propagandisten van allerlei partijen, duizenden malen afgesmeekt steeds uit gesteld! Stemt het niet tot groote bitterheid, als zóó met de nooden der arbeiders wordt gesold? Ter verdediging van de weinige rechten die ze be zitten; ter verdediging van het recht op vereeniging en vergadering, ter verdediging van het weinige, met de ongevallenwet verkregen, alsook tot het uitoefenen van een onweerstaanbare stuwkracht naar de verlangde maatregelen op sociaal-wetgevend gebied, zal de Neder- landsche arbeidersklasse terdege op haar qui vive moeten zijn. Want een kabinet, dat zich met den bijnaam „vrij zinnig" bestempelt, blijkt ook in staat tot het bereiden van bizondere verrassingen. De betooging voor 't Algemeen Kiesrecht, Zondag jl. te Amsterdam gehouden, is prachtig geslaagd. Misschien dat met het oog op de weinig gunstige weersgesteld heid nog sommigen zijn thuisgebleven, die anders aan de betooging hadden deelgenomen, maar de hevige regens van 's morgens hadden niet belet dat de Nederlandsche arbeiders in grootere massa dan ooit te voren optrokken om hun eisch voor 't eerste burgerrecht te doen hooren. Ook vanuit Schiedam trok een respectabel getal der waarts de vereenigingen aangestoten bij het Plaat selijk Kiesrechtcomité waren (volgens de opgave in Het Volk) allen vertegenwoordigd. Volgens mededeeling van den secretaris van het landeljjk comité waren vertegenwoordigd 670 vak- en algemeene vereenigingen. Het vorig jaar te Utrecht was het aantal 470. En dit, ondanks het feit, dat de v) ijzinnig-demokraten en het werkliedenverbond zich ditmaal van deelname onthielden. Vertegenwoordigd waren 18 landelijke bonden met 20054 leden, daarbij niet gerekend de bonden der behangers-, stoffeerders-, en beddenmakers, en van de slagersgezellen. De een'ge vertegenwoordigde politieke partij was de S. D. A. P. met 6800 leden. In 't geheel zijn vertegenwoordigd, ook weer niet te ruim genomen: 36403 vakvereenigingsleden. Van andere vereenigingen ruim 10.000, met de S. D. A. P. ongeveer 17000; daarbjj de leden der coöperaties, ook ongeveer 6800. De meeting was bezocht door 15000 personen, in den optoeht gingen nog een paar duizend meer. Bjjkerk kreeg een proces-verbaal omdat de muziek op Amsterdamschen grond lustig doorspeelde. De arbeiders schenen het begrepen te hebben dat de kiesrechtbetoogingen bizondere beteekenis verkrijgen. Zal de eisch, welke Zondag met luiden stem herhaald is, doorklinken tot op 't Binnenhof? Zal men daar gehoord hebben dat de onmondigen niet langer onmondig bljjven willen? Zal men daar begrijpen dat het niet mogelijk is de steeds zwellende stroom te keeren? Zullen de voormalige jjveraars voor Algemeen Kies recht Minister Rink, Minister Veegens, e.a.begrijpen dat hun „blanco" nie' geeft wat het volk eischt Zullen zij, ca deze regeerings-periode, (of zullen hun opvolgers) begrijpen dat ze méér hebben te doen dan de belem meringen voor Alg. Kiesrecht weg te nemen, daar die halve maatregel de groote massa niet bevredigd? Met reuzen-demonstraties als op Zondag 1.1. zal de arbeidersklasse haar regeerders dat begrip verschaffen. De Zondagsbode bevatte in het no van 8 Sept. een troostwoord aan Ds. W. Voors, predikant bij de N. H. Gemeente te Wolvega. Tegen dezen predikant bestaat een antipathie in zijne gemeente, van zulke afmetingen zelfs, dat de ruiten zijner pastorie zijn stukgegooid en hjj en zijne familie zicht niet durven vertoonen. Klakkeloos heeft de schrijver van de rubliek „Van nabjj en van verre" in de Zondagsbode de partij opge nomen van Ds. Voors, op grond van een open brief welke deze 't licht deed zien. Klakkeloos de heele rommelarjj in de genoemde rubriek ervan getuigt omdat Ds. Dijkmam by voorbaat over die onderwerpeu schijnt te willen schrijven, waarvan hy 't minst op de hoogte is. Het pleit wel voor z'n collegialiteitsgevoel, zoo de partij van z'n ambtgenoot op te nemen, maar deze deugd moet bij ieder (en by een prediker van Gods woord toch niet het minst) ondergeschikt zijn aan de begrippen van eerlijkheid en recht. En het moge gemakkelijk zjjn om de Zondagsbode- lezers voor zich (en Ds. Voors tevens) te winnen door te beweren: „Zijn (Ds. Voors) ernstig en waardig op treden als Evangeliedienaar uit een stuk, doet de vijand schap tegen hem opwaken," of bewonderend tot hem te roepen: „Broeder, houd moed! God zorgt voor het heilig recht" daarmede is nog niet gezegd dat men nu blyk heeft gegeven te weten wat daar in Wolvega eïgenlyk aan de hand is ofde rechtvaardigheid te willen dieneu. Want dat de herrie in Wolvega komt van de zjjde van de moderne zondebok oftewel „het ongeloof", valt moeiljjk te beweren Ds. Voors wordt op straat uitge jouwd; z'nkerkbezoek is nihil; ernstige orthodoxe menschen, die geheel :ot z'n aanhang behoorden, keeren hem den rug toe en verbreken de banlen met de kerk; en de man die in z'n open brief zegt: „Maakt u over ons niet ongerust. vVjj zjjn in des Heeren hand veilig. En Hij zal alles weimaken", vertrouwt zóó weinig op de hand des Heeren, dat hij het niet waagt zich te vertoonen bij de weduwe Bosma tegen wie zich de publieke opinie te Wolvega om dezelfde reden gekeerd heeft als tegen ds. Voors. Daar ds. Dijkman het „vergeten" heeft in De Zon dagsbode te doen, zullen we in De Moker vertellen wat er aan de hand is. De godsdienst-onderwjjzer Van der Werf te Wolvega, het knechtje van Ds. Voors, zooals deze hem noemde, gaf aan een jongen Jelte Bosma godsdienstonderwijs op zjjn (v. d. W.'s) kamer, in den regel des Dinsdagsavonds De deur werd_ nimmer op slot gedaan. Na afloop van de cathechisatie bleven leermeester en leerling nog een poosje praten, staken een sigaar op, en dan zouden de beweerde onzedelijke handelingen hebben plaats gegre pen. Als zij op andere avonden te zamen waren, ge beurde er nooit iets, volgens de jongen. In Augustus 1905 zou de jongen voor het eerst aan zjjn moeder hebben verteld wat er met hem werd gedaan, en daarna zou hij er meermalen later over gesproken hebben. De moeder verbood den jongen niet naar de kamer van v. d. W. te gaangeregeld ging Jelte Dinsdagsavonds catechiseeren en geregeld hadden volgens den jongen tot zjjn groote ergernis, de beweerde onzedeljjke han delingen plaats. Totdat eindelijk, nadat v. d. Werf en Jelte samen een nacht te Steggerda hadden geslapen, waar de eerstgenoemde een samenkomst van de jonge- lingsvereeniging moest leiden en de laatste hem had vergezeld, zooals meermalen gebeurde, en moeder Bosma en grootmoeder weer dezelfde beweringen van Jelte hadden gehoord, deze besloten er met v. d. W. over te spreken. Toen begin Januari de Wijkverpleegster te Wolvega aan vrouw Bosma vertelde dat v. d. Werf verloofd was, deelde déze op hare baurt aan de Zuster mede, wat haar jongen haar had verteld o.'er den omgang tusschen hem en v. d. Werf. Natuurlijk in vertrouwen, waarop de Zuster natuurlijk in vertrouwen het aan de dames Sickenga vertelde. Ds. Voors kwam het ook te hooren en v. d. Werf onderging eenige verhooren. Eerst sprak hem de grootmoeder van Jelte ten huize van vrouw Bosma, waar zij in huis is, er over aan. „De man deed, also! hij niet begreep, wat ik bedoelde," zeide ons de oude vrouw. Daarna neemt ds. Voors hem onderhanden, en geeft te kennen, dat hij het ge looft. v. d. Werf ontkent en ontstelt, als hij hoort, dat ds. Voors, dien hy 5 Va jaar had gediend, in zjjn schuld gelooft V. d. Werf zal des Dinsdagsavonds nog catechiseeren, maar blijkt hiertoe niet in staat, evenmin als tot een bezoek bij ds. Voors, waartoe hij door Mr. Sickenga was uitgenoodigd, waar zich ook Jelte en zijn moeder bevonden en daarmee zou v. d. Werf worden gecon fronteerd. Den volgenden dag, Woensdag 7 Febr., catechiseert hij nog te Njjlamer, (wij metken tusschen haakjes op, hoe raadselachtig het van ds. Voors is, iemand, in wiens schuld hij zegt te gelooven, nog godsdienstonderwijs te laten geven) waarop hij denzelfden dag zijn verzoek om ontslag als godsdienstonderwijzer indient. Hjj doet dit, zeggende niet langer met ds. Voors te kunnen en te willen samenwerken. Daarop wordt hij den 8sten Febr., 's avonds, b;j ds. Voors ontboden. Jelte is er en bovendien de predikanten Siega van Steggerda en Mejjering van Oldelamer. Aanvankelijk bljjft hjj ont kennen. De predikanten dringen aan op bekentenis. MOKER

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Moker | 1906 | | pagina 1