No. 31. ZATERDAG 29 September 1906. 6e Jaargang. ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaaldemokratische Arbeiderspartij. Stekken voor 't eerstvolgend nnmmer moeten uiterlijk Woensdag a.s. 's middags 12 unr in het bezit der Redactie zijn Vlaardingen. Ontwikkeling. De uitsluiting te Enschedé. Uit de Vakbeweging. ABONNEMENTSPRIJS: 25 cent per kwartaal 7 7. franco per post 30 cent j voorm^efa^nff- Losse nummers 2 cent. Bureau van Redaktie en Administratie Gebouw „CONSTlSiTIA", Hoogstraat. Spreekuur voor de Redactie: 's Woensdagsavonds van 7l/i—uur. ADVERTENTIEN: 3 cent per regel. Bij abonnement belangrijke korting. Eiken Zaterdag is dit blad verkrijgbaar bij J. VAN DRIEL, Oosterdwarsstraat 27. VlaardingersKnipt dit berichtje uit en bewaart het, waar ge het geregeld en telkens kunt lezen en herlezen Maakt propaganda voor dit blad, de Moker, die ook in uw belang werkt! Hoe vele malen gevoelt niet de arbeider, die niet meer genoot, dan wat de lagere school het kind geeft, dat zijn ontwikkeling uiterst karig is verzorgd geworden? Het kan _niet ontkend worden, dat heden ten dage het onderwijs beter geregeld is dan het vroeger was, bijv. een 50 jaar geleden. Wanneer men nog eens vergelijkingen hoort maken door hen, die toenmaals onderwijs genoten hebben; wanneer men het oordeel van dezulken eens verneemt, over al de „gekheid," die ze tegenwoordig den kinderen leeren, die ze allemaal „prefessor' willen laten worden; ja, dan erkennen we zeker volmondig op onderwijs-gebied met reuzenschreden te zijn vooruitgegaan. De nieuwere leermiddelen, behoor lijke onderwijs-inrichtingen, die de stal, schuur of het zolderkamertje verdrongen hebbende onderwijskrachten, behoorlijk onderlegde, voor het vak (het onderwijs wordt door velen nog wel niet als zoodanig beschouwd, maar is het daarom niet minder) opgeleide menschen, die den liefhebbenden barbier en scheepmaker vervangen hebben, zijn verwisselingen, die door den meest behoud zuchtige toch niet zullen worden betreurd. Moge dit alles dankbaar stemmen, het is er nog verre van, dat men over den tegenwoordigen toestand voldaan zou kunnen zijn en bij de pakken neerzitten. Het valt te betreuren dat de eerstbelanghebbenden, de arbeiders, in het algemeen zoo weinig zich bekom meren om de vraagstukken op onderwjjs-gebied en het groote belang van goed onderwijs voor hun kinderen nog steeds niet beseffen. Want er ontbreekt aan het onderwjjs, dat het arbeiders kind is toebedeeld, nog zoo ontzettend veel, waarvan de volwassen arbeider wel het begrip krijgt, omdat hij met eiken nieuwen dag ontelbare malen gevoelt, hoe onbeholpen hij is ten opzichte van verschillende belang rijke zaken maar toch, helaas, is dat begrip nog niet zóó diep doorgedrongen in de hoofden dier mis- deelden, dat ze eens krachtig mee aanpakten het werk van hen, die steeds voor verbetering van het onderwijs in de weer zijn in de eerste plaats de onderwijzers en beter onderwijs eischten voor hun kinderen, die straks, evenals zij voorheen, de maatschappij zullen intreden en zich er een plaats veroveren, met geen andere middelen dan hun arbeidskracht en hun hersens. In ónzen tijd vooral moesten de arbeiders het begrijpen, dat het in de toekomst zeker niet meer voldoende zjjn zal over een paar gespierde armen te beschikken. Waar steeds de arbeidsmarkt méér overvoerd wordt; waar het aanbod van arbeidswilligen de vraag naar arbeids kracht steeds meer gaat overtreffen, daar zullen steeds hooger eischen worden gesteld door de werkgevers klasseeischen in de eerste plaats, ten opzichte van behoorlijke ontwikkeling, omdat de voortdurend meer ingewikkelde, gecentraliseerde produktie-wijze ook eischen meebrengt op technisch gebied, welke door de meest ontwikkelde arbeiders het beste worden voldaan. Daarom had het tegenwoordige geslacht een beter verzorgde opleiding noodig dan het voorgaandedaarom ook zal van het opkomende geslacht meer worden gevergd dan van het tegenwoordige. Hebben wij niet den grooten zedelijken plicht, de toekomst van het komende geslacht zoo goed mogelijk te verzorgen Goed onderwijs is daartoe een eerste vereischte. Intusschen we hebben ook verplichtingen in dat opzicht tegenover onszelf, tegenover ons gezin. Wjj, volwassen arbeiders, gevoelen wat we zijn tekort gedaanwij gevoelen, hoe zwak we staan in het maat schappelijk worstelperkde eerste plicht, de onafwijs bare plicht is ons te versterken, te werken aan eigen ontwikkeling, steeds te pogen onze kennis te verrijken, waar we dit slechts kunnen. Dit zijn we verplicht als sociaal wezen, tegenover de geheele maatschappij dus, dit zijn we als arbeiders ook verplicht tegenover onze klasse. Wij allen, die werken aan de verheffing onzer klasseop coöperatief, op vakvereenigings-, op politiek gebied, wij hebben den duren plicht steeds aan eigen en anderer ontwikkeling werkzaam te zijn. Het is wel niet gemakkelijk, na een geheelen dag zwoegens in fabriek en werkplaats, nog eenigen tijd te gaan besteden aan ontwikkeling, maar bij eenig over denken van onze achterlijkheid, zal het u allen, gjj coöperators, gij vakvereenigiugsmannen, gij leden van een strijdende politieke partij, duidelijk worden dat het plicht is hier werkzaam te zjjn. Het moet, vrienden Nu de wjnter nadert, is dra de beste tijd daar om de handen aan den ploeg te slaan. De tijd nadert de gelegenheid wordt geboden. Een uitmuntend plan is het van den Schiedamschen Bestuurdersb >nd om dezen winter een cursus te openen in de Nederlandsche Taal en in Schrijven. De bedoeling is practische kennis der Nederlandsche Taal aan de cursisten te verschaffen en slechte schrijvers beter schrijven te leeren, waartoe zich een viertal onder wijzers beschikbaar stelden. Laten nu alle arbeiders die het groote belang van een goede ontwikkeling begrijpen laten in het bizonder zij, die - in de arbeidersbeweging op eenigerlei gebied een werkzaam aandeel nemen, deze gelegenheid niet ongebruikt laten hun kennis te verrijken, hun werk kracht te vergrooten, in het belang van zichzelf, hun gezin en hun klasse. Zoo zjj het Per wijl nog de staking der Leidsche timmerlieden in vollen gang is en de georganiseerde Nederlandsche arbeiders in hun bewondering voor de standvastigheid dier fiere kerels in den harden strijd om een beter menschwaardig bestaan, hun offers brengen, opdat de strijd tegen de onverzoenlijke, tyrannieke patroons niet behoeft te worden opgegeven uit gebrek aan een stuk brood, komt de trotsche overmoed der katoenbaronnen in Overjjsel het teeken onzer dagen, van den wanhoops- strijd der bezitloozen tegen de heersch- en uitbuitings- zucht der bezitters, nog verscherpen. 7000 menschen worden daar zonder pardon op straat gesmeten Waarom? Wat is er aan de hand? Och, niets nieuws. De h.h. fabrikanten geven prak tisch onderricht in de leer van den klassenstrijd. Hun solidariteitsgevoel als fabrikanten is aan 't woord. Een dertigtal arbeiders aan de fabriek „Bamshoeve" hadden een aantal grieven, welke zij dachten het best te kunnen opruimen door een even domme, als misdadige werkstaking te beginnen. Door de staking dezer 30 menschen (drossers) moest de fabiiek worden stop gezet en kwamen circa 200 menschen werkloos. De arbeiders in de weverijen en spinnerijen zijn slecht georganiseerd. Van de 8000 zijn ongeveer 1000 vereenigd. 60 a 80 in de anarchistische organisatie, 600 in de afdeeling van den Textielarbeidersbond en de rest, 300 a 350, is lid van de „christelijke" vereeniging „Unitas." 7000 dus ongeorganiseerd. Van de 30 stakers (onder anarchistischen invloed staande) waren er hoogstens 10 georganiseerd. De, vakvereenigingen waren niet in hun optreden gekend ze staakten maar op eigen houtje. Pogingen van den verzoeningsraad uit de kamer van arbeid om het geschil bij te leggen, hadden geen resultaat. De textielfabrikanten hebben een sterke vereeniging, die in haar statuten bepaalt, dat, wanneer een geschil ontstaat tusschen een lid en de textielarbeiders, dat geschil in handen moet worden gesteld van de fabrikanten- vereeniging. Deze vereeniging besluit, als een werkstaking uit breekt, zonder dat de opzegtermijn van 14 dagen in acht is genomen, dat een commissie uit de fabrikanten binnen 3 dagen met de betrokken arbeiders overlegt en het geschil oplost. Is dat niet het gaval, dan zijn de werkgevers, die allen bij de fabrikantenvereeniging zijn aangesloten, genoodzaakt de uitsluiting voor hun werklieden te proclameeren. De eerste week worden de fabrieken 2 dagen stop gezet, de tweede week 3 dagen en zoo vervolgens. Tot die gruwelijke maatregel hebben nu de trotsche fabrikanten hun toevlucht genomen, aldus toonende, hoe eensgezind de werkgeversklasse, bij alle verschil van godsdienstige of pol'tieke richting, als uitbuitster van den arbeid is. Zoo kwam én door de onbekookte handelwijze der stakers én door de misdadige solidariteit der patroons, de Enschedésche bevolking, met den winter in 't ver schiet, voor een uitsluiting als ze nog nimmer heeft gezien. In Het Volk xan j.l. Zondag kwam een artikel voor over de uitsluiting, vol bitterheid, maar met een vol komen helderheid het gruwelijk belrijf der Twentsche tyrannen in 't licht stellend. Juist aldus Het Volk door de positie, waarin het kapitalisme de arbeiders heeft gedrongen, juist om dat het de arbeiders geplaatst heeft buiten elke zeggenschap over de regeling van den arbeid, hebben de_ arbeiders ook niets te zeggen over hun 30 medear beiders, die zich niet aan het geheel verkiezen te onderwerpen. Maar voor hun daden wordt het geheel verantwoordelijk gesteld. Als stakende arbeiders een enkeling dwingen om mee te staken, staat de gevangenis wagenwijd voor hen open. Thans straft men de arbeiders in hun ge heel, omdat zjj enkelen niet kunnen dwingen aan het werk te gaan. Men verbiedt de arbeidersorganisatie den enkeling te dwingen in de eene richting, maar men eischt van haar, dat zjj denzelfden enkeling dwingt in een andere. Het zou belachelijk zjjn als het n:et zoo treurig was. Er is geen anti-maatschappelijker ding denkbaar dan zoo n patroonsorganisatie, die om de kleinste kleinigheid de pr-jduktie in een heele stad braak legt, het ekono- misch leven laat afhangen van een reglementsartikel, door hun kliek gemaakt, en dat meer kwaad doet dan de meest reaktionnaire staatswetten. In een staat, d'e werkelijk 't algemeen belang diende, zouden deze fabrikanten als misdadigers worden ver volgd. Wie den watertoevoer tot een dorp of een veld afsnijdt, is strafbaar, wie een waterbron bederft, is strafbaar, wie een brood steelt om iemand in het leven te houden, is strafbaar... Wie, al? deze fabrikanten, uit pure willekeur, de levensbronnen afsnijdt van duizen den en duizenden menschen, gaat vrij uit, blijft geacht en geëerd, zit in Den Haag mee wetten te maken. Bittere waarheid, die den arbeiders onder 't oog ge bracht moet worden, opdat ze leeren te doen als hnn broodheeren - als klasse zich organiseeren tot verzet tegen de ingebeelde almacht van geloovige en onge- loovige tyrannen. Een ruïne. Zondag en Maandag van de nu afgeloopeD week had te Amsterdam de negende jaarvergadering plaats van den Metselaarsbond, den eenigen vakbond van belang, die nog bij het anarchistische N. A. S. is aangesloten. Deze vergadering was niet zoozeer van belang, om wat er van den Bond als zoodanig werd gezegd en besloten, dan wel, omdat er uit bleek, dat het deel der vakbeweging, waarop het anarchisme nog zijn invloed kan doen gelden, niet meer dan een ruïne, een bouw val is. Eerst een enkel woord over den Bond zelf. Tot voor eenige jaren- nog een stevige organisatie, die zelfs hiel en daar, met name in Amsterdam, belangrijke voordeelen wist te behalen, is hij na 1903, toen het desorganisee- rend anarchisme hen geheel in zjjn greep kreeg, met den dag achteruit gegaan. Niet alleen in ledental, maar ook aan invloed op de arbeidsvoorwaarden. Men kan zeggen, dat tusschen de afdeelingen en het hoofdbestuur zoo goed als geen Bond meer bestaat, dat de voor naamste funkties in het hoofdbestuur en in de redactie van het vakblad worden vervuld door menschen, die voor die taak onbekwaam zijn, dat, in één woord, aan de eerste en noodzakelijke voorwaarden voor degelijke organisatie niet wordt voldaan. Het gaat dien Bond, zooals het allen andere gaat en gegaan is, waarop de vloek van het anarchisme, de directe actie, de desor ganisatie rust. MOKER

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Moker | 1906 | | pagina 1