No. 46. ZATERDAG 12 Januari 1907 6e Jaargang. ORGAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaal demokratische Arbeiderspartij. State roof 't eerstwlgmi nummer moeien uiterlijlr imam a.«. 's middags uur in het bezit dar Redactie ilji. Vlaardingen. Afdeelingsnieuws. Steun voor Rijssen. Zorgt voor uw kiesrecht! Soc'aal-democratie, Liberalisme en Clericalisme. ABONNEMENTSPRIJS: 25 cent per kwartaal franco per post 30 cent j blJ voo™itbetalmg. Losse nummers 2 cent. Bureau van Redaktle en Administratie Gebouw „CONSTANTIA", Hoogstraat. Spreekuur voor de Redactie s Woensdagsavonds van 77,—81/» uur. ADVERTENTIEN: 3 cent per regel. Bij abonnement belangrijke korting. Eiken Zaterdag is dit blad verkrijgbaar Oosterdwarsstraat 27. VlaardingersKnipt dit berichtje uit en bewaart het, waar ge het geregeld en telkens kunt lezen en herlezen Maakt propaganda voor dit blad, De Mokerdat ook in nw belang werkt! De commissie voor huisbezoek is uitgenoodigd tot een vergadering op Zondag 13 jan. '07 des morgeus ten half elf. Wij verzoeken den anderen partijgenooten zooveel mogelijk present te zijn, want hoe grooter de „Club" wordt, hoe krachtiger wij naar buiten kunnen werken. Het nieuwe jaar is voor onze Afdeeling reeds goed begonnen. De eerste week traden weer twee nieuwe leden in onze gelederen. Meerdere leden zijn ons steeds welkom. Geestverwanten! Onthoudt dit eens. Oproep. Partijgenooten die voorstellen hebben voor het congres, worden verzocht deze in te leveren bij den Secretaris der Afdeeling, M. J. van Dijk, Kreupelstraat 22, boven, uiterlijk Woensdag 16 Januari a. s. Het Bestuur. gemeente-kiesrecht als zij in de plaatselijke direkte belasting alhier zijn aangeslagen in de 2e. klasse (aanslag f 2.—) Arbeiders, zorgt voor uw kiesrecht! Partijgenooten en geestverwanten, werft kiezers! Tusschen 1 en 15 Februari moet men zich ter secretarie aanmelden, om als huur-, loon-, spaar bank- of examen-kiezer te worden aangemerkt. Belasting-kiezers behoeven zich niet aan te geven, wanneer zij hun aanslagen over het laatstver- loopen jaar in de Rijks-belastingen (personeele-, grond-, vermogens- en bedrijfsbelasting zijn rijks-belastingen) hebben voldaan vóór 1 Februari. Wie pas in Februari betaalt, moet met zijn voldaan biljet vóór 1 Haart naar het gemeentehuis gaan. Wie in 1906 is verhuisd naar een andere gemeente, moet met zijn voor^ voldaan geteekend aanslagbiljet vóór 15 Februari naar het gemeentehuis van zijn nieuwe woonplaats gaan om zich aan te geven. Examen-kiezers hebben zich slechts éénmaal aan te geven. Woningkiezers (als zij te Schiedam minstens f 1.75 per week verwonen) hebben zich ook slechts aan te geven als zij nog geen kiezer zpn, onder voor waarde dat zij hoogstens éénmaal in het afgeloopen jaar zijn verhuisd. Zoo zij meermalen verhuisd zijn, is aangifte noodzakelijk. Spaarbankkiezers, die ten mins'te f 50.— op Rijks- of Nutsspaarbank hebben, blijven kiezer zoolang zij dit bedrag onaangetast laten. Loonkiezers, die ten minste f 9.inkomen per week genieten en van 1 Januari 1904 tot 31 Januari 1905 niet meer dan tivee maal van werkgever (geefster) verwisseld zijn. Wie geen kiezer was heeft zich vóór 15 F ebruari aan te geven wie kiezer was, krijgt een nader in te vullen biljet thuis. Wie uiterljyk 15 Mei a. s. 25 jaar is ge worden en in de termen valt, kan kiezer worden. Men geve zich goed rekenschap van het groote belang dat hier in het spel is. De arbeider die kiezer kan wezen, moet kiezer wezen. Dit jaar hebben we de verkiezingen voor de Provin ciale Staten. Uit deze worden de leden der Eerste Kamer (de beroemde rem op wetgevend gebied) gekozen. Kiezer voor de Provinciale Staten is men, als men kiezer voor de 2e Kamer is. Maar ook hebben we dit jaar de algemeene verkie zingen voor de gemeenteraden. En ook daarom moet ieder arbeider zorgen dat hij vooral dit jaar kiezer is, als hij het zijn kan. Kieze- voor den gemeenteraad is ieder, die belasting kiezer is voor de 2e kamer. De woning-, loon- en andere kiezers hebben het Het droevig beeld van arbeidersleed, dat naar aan leiding van de staking der jute-wevers, onthuld is van de nijvere bevolking van Rijssen, heeft een rilling doen gaan door heel de Nederlandsche arbeidersklasse. In welk eeu vertwijfelden toestand verkeerden die menschen Van Kol, die namens de sociaaldemokratische Kamer leden een onderzoek ter plaatse instelde, vertelde er van in de Tweede Kamer der Staten Generaal, bij de behandeling der begrooting van landbouw, nijverheid en handel. Wat ik daar zag, zei hij, bij het korten bezoek dat ik er bracht, overtreft alle tooneelen van diepe ellende, die ik toch in mijn leven in niet geringe mate aan schouwde. De huisindustrie heeft voor de arbeiders vreeselijke gevolgen gehad en het is de staking die het gordijn, dat ze verborgen hield, heeft weggetrokken en een n°m ?>e.?ien ta*ereel van arbeidersleed heeft blootgelegd. ie Rijssen is het waar de laagste loonen van geheel Gverpsei worden betaald, waar de werkduur het langst, de schafttjjd korter is dan overal elders. 1 loonea aan te vullen, zijn vrouwen en kinderen gedwongen thuis jutezakken te naaien. Ze doen dat in hun bekrompen woningen, want de fabrikant veibiedt hen om het buiten in het zonlicht te doen, omdat de kleur der zakken dan verschiet. De fabrikant waagt er liever de gezondheid der arbeiders aan, dan de kleur zijner zakken. De jute is een zeer bruikbare vezelstof, die voor allelei doeleinden wordt aangewend, doch een verwoes tenden invloed uitoefent op de gezondheid der arbeiders die ze verwerken. Bewerkt als ze wordt met traan, veispreidt de jute al reeds een verpestenden stank in de fabriek en de woningen der thuiswerkers. De stof die bij het bewerken loskomt, benevens de korte vezels, dringen in de longen, prikkelen tot hoesten, veroorzaken de tering. In een kwart eeuw steeg het aantal teringlijders te Rijssen van 7 op 12 per duizend per jaar. In geen der Twentsche textielplaatsen is het sterfte ster zoo hoog; ik kreeg, zei van Kol, bij mjjn bezoek aen indruk, dat dit dorp genoemd moet worden: een tering-kolonie. En voort moeten de arme loonslaven, gedreven door den honger, al vallen ze ook als muizen neer bij hun ongezonden arbeid, voort, allen, man, vrouw en kinderen. Alles is daar werkkracht; de moeder die haar zorgen aan het gezin moest besteden, het kind, at moest leeren en spelen. Het kapitalisme maakt ze allen tot „handen die eeuwig bezig moeten zijn, daar het hongerspook niet buiten de deur te houden is. De moeder wordt er onmenschelijk door tegen het kind het kind verliest de eerbied voor de moeder en zn levenslust, z'n gezondheid. Allen moeten voort, zonder ophouden, want de fabri- kant is zonder genade. Wanneer ze 's avonds den „ketting zakken mee naar huis nemen, moet die den volgenden dag teruggebracht zijn. op straffe van eenige dagen geen werk te krijgen. Zoo werl^t de fabrikant met het moderne folterwerk- tuig de hongerzweep, die allen striemt, man, vrouw en kind, en voortjaagt. Ze moeten voort, want niet werken aan hun hun gezondheid verwoestenden, slecht be- ellende ar ^eteekent onmiddellijk nog grooter Het kind moet, als het van de school komt, meedoen aan den slavenarbeid van het gezin, de moeder ook al den tijd die ze er maar even voor vinden kan, van opvoeding is alzoo geen sprake. Is het wonder dat de geheele arbeidersbevolking lichamelijk achteruit gaat Kinderen, die naar school gaan, zien er uit als oude vrouwen en mannenwat spelen is weten ze niet, zij zien er lusteloos en stompzinnig uit. De sterfte onder deze kinderen is er dubbel zoo groot als die te Amsterdam. an een gewezen onderwijzer ontving van Kol een lange lijst van grieven tegen den invloed van de jute- ïndustrie op kinderenschorre stemmen, buikloop (door sle ht voedsel), zeere hoofden (door het stof) enz. Een gezond kind is een hooge uitzondering. Men ziet er gezinnen, schreef de dochter van v. Kol, die er eenigen tijd heeft vertoefd, van wie nagenoeg alle kinderen aan tering gestorven zjjn. Zij zag er een 60-jarige vrouw, wier arm nog steeds als een hefboom op en neer ging bij het zakken naaien. Zoo onthulde onze partijgenoot dit tafereel van naam loos arbeidersleed, van de misdaden der industriën, en drong bij den minister aan op een staats-enquête naai de huisindustrie te Rjjssen en elders, desnoods door indiening van een noodwetje. De minister erkende de juistheid der sterftecijfers door v. Kol genoemd. Hij stemde toe, dat een arbei derstoestand als te Rijssen, zeldzaam genoemd moet worden. Het denkbeeld van een onderzoek (enquête) verwierp hjj niet aanstonds, doch hij wilde eerst afwachten de tentoonstelling van de hnisindustrie en de inlichtingen der arbeidsinspectie. Ook bij hem stond het echter vast, dat de toestanden te Rijssen, schreeuwen om ver betering en bij voorstellen daaromtrent, zei hij te reke nen op den steun der Kamer. In on> voorlaatste no. publiceerden we den oproep der textielarbeidersbonden „Eendracht" en „Unitas." Al blijven, tot eeuwige schande voor hen, de christe lijke vereenigingen (Patrimonium, Volksbond enz.) over het geheele land zoo goed als geheel nalatig ook maar iets voor hunne arme geloofsvrienden te doen, de geheele Nederlandsche vakbeweging en haar pers, maar ook de geheele sociaal-demokratische pers, komen op voor het levensrecht dezer arme, uitgemergelde arbeiders, die zich zoo lange jaren hebben laten afmartelen en uit buiten; die berustten in den poel van leed, waarin ze neergetrapt waren; die deemoedig verzuchtten in hun leed en nood dat hen tot de lippen steeg en dreigde te verzwelgen; tot ze eindelijk, eindelijk na lang vragen en smeeken, maar onverhoord, den arbeid weigerden. In naam der menschelijkheid hun staking moet gewonnen worden. Hun kromme ljjven hebben ze opgericht; hun slap neerhangende armen strekken ze uit tot verzet tegen hun uitbuitei', de machtige en rijke firma ter Horst; in hun hoofden vonkt 't van blijde verwachting, van blijde hoop. Welnu, die verwachting mag niet worden teleurge steld die hoop naar beter niet beschaamd Trots alle lauwheid in de kringen der kristeljjke arbeiders de stakers te Ryssen moeten over winnen De Schiedamsche Bestuurdersbond heeft de steun beweging ter hand genomen; het Dagel. Bestuur besloot alreeds lijsten te laten drukken en ter circulatie be schikbaar te stellen, in afwachting van nadere bespre kingen der algemeene vergadering. Dringend wekken wij ieder opwerft steun voor Rassen Werkt met de lijsten van den Bestuurdersbond Liberalen en clericalen zijn verdedigers van het ka pitalisme, de sociaal-democraten zijn bestrijders daarvan. In zoover zijn liberalen en clericalen voor de sociaal democraten in dezelfde mate tegenstanders. En waar volgens de soc.-dem. alle fouten onzer maatschappij voortkomen uit het bestaan en de handhaving van het kapitalisme, is het hoofddoel der soc.-dem. kritiek, het kapitalistisch karakter van de daden en wetten der (liberale en kerkelijke) burgerpartijen te ontmaskeren, en is het hoofddoel van den soc.-dem.-strijd de verove ring van de politieke macht op de burgerpartijen ten einde in het bezit dier macht een einde te kunnen maken aan het kapitalisme. Het kapitalisme is de allereerste en allervoornaamste oorzaak van de ongelijkmatige verspreiding der welvaart, overdaad in kleine kringen, gebrek en tekort in de grootste kringen. Daarom moet het kapitalisme ver- MOKER

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Moker | 1907 | | pagina 1