SteuntSteunt
Een lange neus voor onze gemeente.
Ditjes en Datjes.
Heerlijk Soldaten-leven.
dwjjnen en een ander voortbrengingsstelsel ervoor in de
plaats komen.
Het kapitalisme is de hoofdoorzaak, bijna de eenige
oorzaak zelfs, van de ongelijke verdeeling der ontwik
keling en van het genot door natuur, wetenschap en
kunst onder de menschen: overveel voor de rjjken,
niets of te weinig voor de ongegoeden en mingegoeden
Daarom moet het kapitalisme vervangen worden door
een stelsel, dat iedere ontwikkeling van gaven toelaat
en noodzakelijk doet zjjn, onverschillig of de bezitter
dier gaven arm is of ryk.
Het kapitalisme is de grootste en belangrijkste oor
zaak van de gruwelijke zedeloosheid en misdadigheid
onzer maatschappij en doodt daardoor het beste in den
mensch. Daarom moet het kapitalisme worden dood
gemaakt en een ander nieuw stelsel van voortbrenging
en bestuur worden ingericht, dat voor de ontwikkeling
van den mensch in 't algemeen wèl gunstig is en ver
heffend, veredelend, louterend werkt in plaats van ver
dierlijkend en verstompend.
De burgerlijke partijen, liberalen en clericalen, staan
de vernietiging van dat afzichtelijke kapitalisme met
zijn weerzinwekkende gevolgen in den weg. Daarom
bestrijden de sociaal-democraten hen met alle middelen,
die hun ten dienste staan.. En daarom herhalen zij
onophoudelijk, dat iu den grond der zaak beide partyen
als zjjnde kapitalisme-verdedigers hun even onsympathiek
en even vijandig zijn.
Maar dat wil niet zeggen, dat liberalen en clericalen,
ze nu eenmaal nemende als kapitalisme-verdedigers,
voor de soc.-dem. volkomen aan elkaar gelijk zijn.
Wanneer het geval zich voordoet, dat er gekozen moet
worden tusschen een liberaal en een clericaal, en dat
er geen andere keuze is, dan zal een soc.-dem. niet
licht den clericaal kiezen. Want de clericaal is de
reactionaire mensch-en-volk-bedervende kapitalisme-
verdediger, en de liberaal, tenminste de zuiver-liberaal,
is in ieder geval niet reactionair, al laten zijn opvat
tingen over vrijheid en recht op leven en ontwikkeling
ook nog zooveel te wenschen over.
Als verdediger van het kapitalisme staat dus de libe
raal even ver van ons af als de clericaal, maar het
clericalisme is verderfelijker, schadelijker, volksverdom-
mender, menschbedervender dan het liberalisme. Het
clericale opvoedingsstelsel maakt de meeste menschen
tot huichelaars, leugenaars of zwakkelingen; het staat
de ontwikkeling der werkelijke menschelijke krachten in
den weg en maakt den mensch theoretisch en practisch
tot een slachtoffer der omstandigheden, waartegen zijn
eigen zelfstandige wil niets kan, omdat hij volkomen
ongeoefend en ongehard is. Het clericale maatschappe
lijk stelsel maakt de meeste menschen, die zich daaraan
onderwerpen, tot eigengerechtigde onbetrouwbare wezens,
die voor zichzelf er een heel andere moraal op na
houden dan voor anderen en alles opofferen aan den
uiterlijken schijn; die bovendien willoos zich onderwer
pen aan den wil van een priester of tekst. En in de
staatkunde weet geen partij beter dan de clericale met
schoonklinkende leuzen en vroomschijnende vermommin
gen de meest materieele belangen na te jagen. Al dat
gehuichel, al die schijnvertooning, al dat zedelijk zwak-
houden, al dat stelselmatig dom en afhankelijk houden,
en nog meer van dergelijke fraaiigheden stuiten in het
clericalisme. En de sociaal-democraat, die vóór alles
naar waarheid en oprechtheid vraagt, wend zich met
walging af van een richting, die zóó bedervend werkt
en de opheffing en verbetering der menschen zóó in'den
weg staat.
Dit alles nu kan van het liberalisme niet gezegd
worden. Zeker, ook de liberalen handhaven met en
door het kapitalisme tal van maatschappelijke en per
soonlijke ellenden en ongerechtigheden, die alleen uit
dat kapitalisme voortkomen. Maar de werkelijke liberaal
zal de vrije ontwikkeling van denkbeelden en meeningen,
de vrije uiting daarvan, het streven naar vrije ontplooiïog
der menschelijke krachten en gaven niet bestryden, al
zal hij krachtens zijn eigen denkbeelden ook menige dier
verkondigde opvattingen niet kunnen beamen en bijvoor
beeld ook de sociaaldemokratische meeningen over om
wenteling der voortbrengingstoestanden enz., verwerpen.
Daarom walgen wij niet van het liberalisme, zooals wij
wel doen van het clericalisme. En daarom is een liberaal
ons liever dan een clericaal, wanneer het op kiezen
tusschen die twee aankomt.
Dat alles neemt intusschen dit groote belangrijke niet
wegdat de sociaaldemokratie ten doel heeft eveDgoed
het liberale als het clericale kapitalisme op zijde te zet
ten en op te heffen en dat in dit verband de liberalen
dus even hardnekkig door ons worden bestreden als de
clericalen.
In de Bode, het orgaan van den Bond van Neder-
landsche Onderwijzers komt het volgend artikel voor
't Proces tegen de gemeente Schiedam
gewonnen.
(Ingezonden door 't Hoofdbestuur.)
Op 81 December 1906 deed de Rechtbank te Rot
terdam uitspraak in 't proces van den Bond tegen de
gemeente Schiedam. Met vernietiging van de beslissing
des Kantonrechters te Schiedam werd de Bond door
de Rechtbank op alle pnnten in 't gelijk
gesteld. De gemeente Schiedam werd veroordeeld tot
betaling van hoofdsom, rente, en in de proceskosten
tegen den Bond begroot op f 209.15.
Dit vonnis is in tweeërlei opzicht hoogst belangrijk.
Ten eerste, omdat de Rechtbank, geljjk de Kanton
rechters te Sliedrecht destijds, als juist heeft gehuldigd
'f standpunt van den Bond, dat tijdelijke diensten wel
degelijk meetellen voor de salarisverhooging wegens dienst
jaren. De Rechtbank verwierp de onderscheiding, dooi
de gemeente Schiedam gemaakt, als zou bij de ver
hooging tusschen tijdelijke en vastaangestelde onder
wijzers verschil moeten worden aangenomen en slechts
de tijd, als zoogenaamd vast-onderwyzer doorgebracht,
meerekenen voor 't aantal dienstjaren.
Voorts is de gevallen beslissing op een ander punt
van nog wijdere strekking. De gemeente Schiedam had
de niet slechts voor alle gemeenteambtenaren, doch ook
voor partikulieren hoogst gevaarlijke leer verkondigd,
dat over rechtsgeschillen tegen de gemeente, neerko
mende op de zin en de beteekenis van een gemeente
verordening (zooals o. a. de salarisverordening is) de
rechter niet mocht oordeelen, doch uitsluitend 't Kollege
van Burgemeester en Wethouders bevoegd was zulke
geschillen te beslissen. De gemeente Schiedam beriep
zich op artikel 1796 van de Gemeentewet, bepalende,
dat: „tot het dagelijksch bestuur der gemeente, aan
Burgemeester en Wethouders opgedragen", behoort o.a.
„het beslissen der over (de) uitvoering (der verorde
ningen van den Raad) gerezen geschillen." Ware die
leer juist, dan zou dat dikwijls tot gevolg hebben recht
loosheid van hen, die rechtsgeschillen als bovenbedoeld
met de gemeente hebbenimmers 't Kollege van Burge
meester en Wethouders zou dan rechter in eigen zaak
wezen. Gelukkig heeft de Rechtbank niet met den Kan
tonrechter te Schiedam evenbedoelde stelling der ge
meente aanvaard. De Rechtbank nam terecht met den
Bond aan, dat artikel 1795 der Gemeentewet met 't
oog heeft op recTrisgeschillen tegen de gemeente. Deze
worden door artikel 2 der „Wet. op de Rechterlijke
Organisatie" aan de rechterlijke macht opgedragen. Als
iemand zich beroept op een bepaalde prestatie, die de
gemeente moet doen, als bijv. betaling van salaris, of
op hem individueel tegen de gemeente toegekende en
toekomende rechten, dan moet de rechter daarover be
slissen.
Voor den Bond was opgetreden diens rechtskundige
adviseur mr. J. C. Post, advokaat te Amsterdam, en
voor de gemeente Schiedam mr. D. Lodder, advokaat
te Schiedam.
We behoeven niet te zeggen, hoezeer deze uitspraak
van den Rotterdamschen rechter ons verblijdt, ook voor
onzen kundigen raadsman.
de stakende jute-arbeiders tè Rijssen. Deze zeer ge-
loovige menschen hebben ten einde raad, om hun wan-
hopig-droe.ig leven verbeterd te krijgen, den strijd met
den machtigen fabrieks-eigenaar aanvaard.
STEUNT! STEUNT die menschen, in hun zoo
rechtvaardigen strijd
Vraagt steunlijsten aan den Penningmeester van den
Schiedamschen Bestuurdersbond.
D. A. VAN BEEKZ
Beijerlandschestraat 25.
„De notenkraker." Zooals bekend veronder
steld mag worden, is het bekende en gewilde Zondags
blad van Het Volk vervangen geworden door een apart
geïllustreerd blad „De Notenkraker."
Het Volk kost nu per week-abonnement 10 cents;
met inbegrip van „De Notenkraker" echter 15 cents.
De kraker afzonderlijk kost 7y3 cents per ex. De
„Zaterdag-avond"-abonnees van Het Volk (welke er in
Schiedam ook nog al zijn) hebben dus verschenen Zater
dag alreeds geen blad ontvangen.
„De Notenkraker" maakt een goeden indruk. Het
formaat is royaalhet papier vangoede kwaliteit,
zoodat „De Notenkraker" het overwaard is bewaard te
worden om bij jaargangen te worden verzameld.
Over den inhoud zullen wij thans geen oordeel geven.
Maar ook al hadden wij de verdeeling van het blad in
meerdere rubrieken liever gezien, we meenen gerust
te mogen voorspellen dat „De Notenkraker" voor de
arbeiders wekelijks een zeer gewilde gast worden zal.
Moge de geboorte van „De Notenkraker" ter toe
bijdragen, het abonnentental van Het Volk beduidend
grooter te doen worden óók in Schiedam.
Een arbeider, die wat voor z'n ontwikkeling over
heeft, beginne met zich op Het Volk te abonneeren.
Men wende zich steeds tot den agent te Schiedam
St. Klepke, Helenastraat 16.
Kloosterman. Zondag 27 Januari zal er van
anarchistische zijde een vergadering in „Constantia"
worden gehouden, waarin Kloosterman het onderwerp
„Anarchie" zal behandelen.
Ter geruststelling van alle zenuwachtige menschen
zy bij voorbaat meegedeeld, dat, naar wij vernamen,
de rede nu meer tegen de sociaal-demokratie (De Moker
iu 't bijzonder) gericht zal zijn en dat er dus voor
eenige aktiviteit van „St. Paulus" geen reden bestaat.
Volgens menschelijke berekening is er dus op rel
letjes geeti kans en zal de vergadering zonder eenige
bizondere belangstelling kunnen plaats vinden.
Steun voor Rijssen. Het bestuur der „Alg.
Coöp. Bakkerij" alhier besloot f 50.beschikbaar te
stellen voor de stakers te Rijssen.
Een zeer lofwaardig besluit.
De afschaffing der kermis. Op Donderdag
17 Januari a. s., des avonds 8 uur zal vanwege den
Schied. Bestuurdersbond een vergadering gehouden wor
den in het Verkooplokaal aan de Lange Haven, waarin
Dr. J. van Leeuwen zal spreken over het onderwerp:
„De afschaffing der Kermis."
Zooals men weet, is door den Bestuurdersbond een
adres bij den Raad ingediend bij gelegenheid van de
behandeling van het kermis-vraagstuk, waarin wel op
afschaffing der kermis werd aangedrongen, maar onder
voorwaarde dat er ander edeler volksvermaak voor
werd in ruil gegeven. Blijkbaar werd echter het „parti-
kulier initiatief" ook hier weer den voorrang gelaten
en bepaalde de Raad zich er toe een subsidie beschik
baar te stellen voor het beoogde doel: veredeling van
volksvermaken.
De Bestuurdersbond meent, dat thans uit de burgerf
een comité dient aangewezen te worden, dat desnoods
de voorloopige regelingen treilend, de oprichting van
een vereeniging op dit gebied heeft voor te bereiden.
Daarom is de vergadering voor ieder vrij toegankelijk
gesteld en zal er natuurlijk gelegenheid zijn tot ge
dachten wisseling. Doel der vergadering blijft echter de
vorming van een voorloopig coinité.^ Wil dit doel bereikt
worden dan dient ieder, die meew'erken wil om in de
plaats van de kermis-banaliteiten volksfeesten te
krijgen, waaraan werkelijk iedereen kan deelnemen en
geen enkele partij of richting zal zijn uitgesloten, aan
het doel z'n medewerking te verleenen en te beginnen met
de vergadering bij te wonen.
Oók een reden. De Nieuwe ageert geweldig
tegen onzen postdienst. Zóó zelfs, dat ze vorige week
telegrafisch de bemiddeling om betere dienstregeling
van den direkteur-generaal heeft ingeroepen. Want, zoo
deelde ze mee, de bladen die 's avonds bezorgd moeten
worden, kwamen 's morgens om 11 uur eerst in 't bezit
van den Aiewwe-redacteur.
Wij vinden een kleine storing in den postdienst in
de Nieuwjaarsdagen op z'n minst begrijpelijk en peinsden
ons af waarom de Nieuwe toch zoo aanbassen zou.
„Snap-je 't niet?" vroeg 'n kennis. „Zeg dan 'ns, hoe
de Nieuwe zou verschijnen, zonder
En hjj deed wijs- en middelvinger als schaarbekken
op-en-neer gaan.
Toen snapten we 't.
„Wat een beste kerel." Boertje was naar de
markt geweest in de stad, meldt de Geld. Hij liep 'n
paar keer de straat op en neer en wilde eens zien hoe
laat het was. Mair wat is dat? Horloge naar de maan.
Gelukkig ziet hij een agent en deelt dezen zijn verlies
mee. „Ik verzeker je, er zal geen steen omgekeerd blij
ven, zóó zal ik er naar laten zoeken", sprak de dienaar
van den H Hermandad. Getroost ging ons boertje
naar huis.
Acht dagen later was hy weer in de stad en zag,
dat de heele straat was opgebroken voor de gas
leiding maar dat snapte hjj niet. En kijk, daar stood
weer dezelfde goeierd van 'n agent. „Wel, m'n lieye
mensch, zooveel moeite had je voor m'n ouwe knol niet
behoeven te doen," zei de buitenman. „Voor jou heb it
alles over", hernam de man der wet. En de landman
ging zijns weegs en dacht: „Wat 'nbeste kerel."
In het laatst verschenen no. van De Milicien vertelt
een onzer stadgenooten iets over „de herhalingsoefe
ningen van het keurkorps," welke hij als Jager mede-
maakte. Als bijdrage voor de anti-militaristische propa
ganda is het meegedeelde zeker niet onbruikbaar. Men
oordeeleJ
Toen de dag van vertrek uit het kamp van Zeist
was aangebroken, kregen wij des 's morgens een halt
kommiesbroodje. Daar was niets tegen, omdat des
's avonds na aankomst in de kazerne de andere helft
zou worden uitgereikt. Wij waren in de veronderstelling,
dat by het aantreden een „fluitje" zou worden verstrekt,
evenals het geval was bij ons vertrek naar het Kamp.
Doch wij hadden buiten den waard gerekend. W\j
dachten er niet aan, dat de Minister van Oorlog aan
het bezuinigen was.
Velen, ja de meesten onzer gingen dientengevolge
zonder brood den gezegenden marsch van Zeist naar
Utrecht tegemoet. Het was een echte treurmarscb, daar
het hard regende en de meesten „rammelden" van den
honger. Doch nu komt het mooiste nog aan.
Te Utrecht aangekomen, kregen wij op het terrein
om het lijngebouw „rust."
Tegen vergoeding van een paar centen werd door
jongens voor ons in de stad brood gehaald. Eindeljjk
kwam er redding in den vorm van een bakker met
een wagen brood. De man werd als het ware door de
hongerige soldaten bestormd.
Op bevel van den Bat. Commandant (4e Bat.), moest
de bakker door een officier worden verwijderd. Deze
zag daar alleen geen kans toe en vroeg versterking,
welke onmiddellijk werd toegestaan. En het geschiedde
in de dagen van 1906, dat een bakker, die brood ver
kocht tegen gewoon tarief aan menschen, die bijna
crepeerden van den honger, weggejaagd werd door:
een officier met zes soldaten met de bajonet op het geweer.
