No. 48.
ZATERDAG 26 Januari 1907.
6e Jaargang.
ORCAAN van de Afdeeling Schiedam der Sociaal demokratische Arbeiderspartij,
StnUen voor 't eerstvolgend nnmmer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 nnr in het bezit der Redactie zijn.
Vlaardingen.
Afdeelingsnieuws.
Projiagaiida-l lub
Kijssen.
Een aanklacht.
Zou 't haast uit zijn
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal
franco per post 30 cent j V00rui^eia^n9-
Losse nummers 2 cent.
Rureau van Redaktie en Administratie
Gebouw „CONSTAMTIA", Hoogstraat.
Spreekuur voor de Redactie
's Woensdagsavonds van 7V2—81/,, Uur.
ADVERTENTIEN:
3 cent per regei.
Bjj abonnement belangrijke korting.
Eiken Zaterdag is dit blad verkrijgbaar
Oosterdwarsstraat 27.
Vooral voor hen, die gewoonlijk bij een der colportenrs
een blad kochten, is het van belang, goed acht te geven
op bovenstaand adres. Daar toch kannen zjj geregeld
zich van een blad voorzien, zonder verhooging van prijs.
Denkt om de propaganda!
Zondagmorgen hield de Afdeeling een h.h. vergade
ring in „Constantia". De opkomst was tameljjk.
De ingekomen stukken waren enorm, deze werden
echter onder aangename discussie en kennisname afge
handeld. Door het bestuur werd verslag uitgebracht
over de „Enquête voor Propaganda en Organisatie in
onze partij."
De financiën leverden een schitterend resultaat op,
zoodat werd besloten f 10.uit te trekken voor de
stakers (stakkers) te Rijssen. Ieder kwartaal worden de
uitkomsten gunst ger, zoowel wat de financiën als de
stygfiug van ons ledental betreft. Mêdedeeling werd
gedaan dat in deze maand 5 nieuwe leden zich lieten
inschrjjven Ook had de benoeming van de verschillende
commissie s plaats, welke onder dankbetuiging voor de
opoffering hunnerzijds, op een enkele na, welke niet
weer in aanmerking wenschte te komen, weer we'den
herbenoemd. Alleen de administratie van De Moker
ging in andere handen over.
Op nader te bepalen datums zullen openbare cursus
vergaderingen gehouden worden, waarop behandeld zul
len worden de onderwerpen „Godsdienst en Socialisme"
en „Historisch Materialisme", in te leiden door Dr J
van Leeuwen.
M. J. van DIJK, Secr.
De „Club" heeft Zaterdag en Z ndag 1.1. zitting
gehouden tot het inschrijven van kiezers, en met succes.
Hoewel de adspirant-kiezers niet in drommen tot ons
kwamen, hebben wij toch alweer verscheidene nieuwe
kiezers gekweekt. Zoudag '27 Jan., 's avond- van 6—8
en Maandagavond van 8-10 uur besiaat gelegenheid
tot inschrijving van kiezers in „Constantia"
Tevens worden de leden der „Club" verzocht om
allen present te zijn Zondag 27 Jan. 6 uur in Con-
stantia".
Meerdere partijgenooten zijn welkom.
Paitjjgenooten, sluit u aan bij de „Club" en werft
vooral kiezers.
Namens de „Club"
J. C. VER WEU, Voorzitter
i. vorige week een „Reisverhaal" in
het Weekblad van den Diamantbewerkersbond, waarin
hp de diamantbewerkers sterk opwekte tot steun.
Wij nemen er eenige brokken uit over:
Ik heb een uitstapje gemaakt, j.l. Vrijdag en Zaterdag.
Naar Rfissen, in gezelschap van het Eerste Kamerlid
Hovy, het Twe de Kamerlid Aalberse en Patrimonium's
voorzitter Van Vliet.
Het was geen pleizierreisje.
Wij waren er op uit gegaan om te trachten het
geschil tusschen de firma Ter Horst en haar arbeiders
bp te leggen.
lot Apeldoorn waren wij in den sneltrein gezeten
Daar waren wij overgestapt in den bommeltrein, die
ons via Deventer te Rjjssen bracht.
Een groot dorp, dat Rjjssen; of wel een klein stadje,
als men wil, met circa 6000 inwoners. PJr is een klein
sigarenfabriekje; er zjjn wat winkeliers en wat ambachts
lieden, benevens een aantal landbouwer-en de rest
de overgroote rest, moet haar bestaan vinden in dé
jutefabrieken van Ter Horst.
Het stadje maakt geen vroolijken indruk. Alles
behalve. Misschien dat het er wat beter uitziet op een
helderen zomermiddag. Maar op den drnilerigen Januari-
morgen dat wjj er arriveerden, wa§ de aanblik zeer
naargeestig.
En dat werd er niet beter op, toen wjj, r auwelijks
het station verlaten hebbende, een troepje stakers in de
gaten kregen Een troepje stakkers eigenlijk. Sobere
sombere plunje; vale gelaatskleur; ingevallen wangen!
uitstekende jukbeenderen; slappe, gebogen houding-
glanslooze oogen.
Langs de groote fakv'.^gebouwen met torenhooge,
spitse schoorsteenen, recht-op gestoken als waarschu
wende vingers tegen het betreden der fabrieken, ging
de tocht door de morsige straten, tusschen de wel
pittoreske, maar weinig logeable huisjes, waarvóór bijna
zonder uitzondering een stinkende mesthoop, naar een
herberg, om met Voogsgeerd en Verveld, de leiders dei-
staking, een onderhoud te hebben.
Vandaar naar het kantoor der firma, die, op ons
verzoek, zich bereid had verklaard ons te ontvangen.
Een niet zeer groot, kaal, schaarsch-gemeubeld,
unheimisch vertrek was het, waarin de heeren zetelden
alles behalve gelijkend op hetgeen men zich van het
hoofdkwartier van een groot-industrieel zou voorstellen.
Na de gebruikelijke plichtplegingen begonnen wjj er
bij de firma op aan te dringen, dat zjj de bestuurders
der beide betrokken organisaties zou ontvangen. Alle
van haar kant daartegen geopperde bezwaren werden,
dat durf ik gerust zeggen, afdoend weerlegd. Een
konklusie kon echter niet worden bereikt, waarop wij
overgingen tot bespreking van het geschilpunt.
De oorspronkelijke eisch der stakers, zeide de firma,
was een verhooging van twintig percent. Dat zou haar,
beweerde zjj, op f 70.000 per jaar zjjn te staan gekomen
en dat kon er onmogelijk vanaf. Zij had reeds een
concessie gedaan, die haar f 9000 per jaar zou kosten,
en dat was het uiterste dat harerzijds gedaan kon
worden.
Op gezag van de stakingsleiders voerden wij aan,
dat van die verhooging slechts circa 350 man zouden
profiteeren. Dat werd niet weersproken. Hetgeen voor
ons te meer aanleiding was. om een verdere concessie,
die ook de anderen ten goede zou komen, te bepleiten
Wy stelden daarom voor, dat de firma bjj de reeds
toegestane f 9000 nog een bedrag van ongeveer f 8000
zou voegen, om aldus den stakers circa 25 percent van
hun oorspronkeljjken eisch te kuunen aanbieden.
Daar werd lang en breed over gediskussieerd. Eu
het slot was, dat de heeren ons toezegden den volgenden
morgen 11 uur ons hun antwoord te zullen geven.
Niet zonder hoop gingen wjj daarop naar Alm- lo,
waar wij zouden eten en slapen. Want de houding der
firmanten had ons toegeschenen weitelend te zjjn, terwijl
eeuigen onzer zelfs eeu kleine wpziging ten goede
meenden te hebben bespeu d.
Deu volgenden dag op den afgesproken tjjd present
ziinde, merkten wjj met den eersten oogopslag dat het
mis was.
En het was mis
Al onze voorstellen weiden met beslistheid afgewezen.
Een paar uren achtereen utten wij ons weder uit in
pogingen om de heeren alsnog tot andere g dachten te
rengen. Doch het gaf niemendal. Met onwrikbare
halsstarrigheid bleven de hee»en op hun stuk staan.
Volkomen onverrichterzake konden wij heengaan.
Den tijd, die ons overbleef vóór het vertrek van den
trein die ons naar Holland terug zou brengen, besteedden
wij aan een wandeling door het suffe, sombere plaatsje,
aan gesprakken met eenige notabele ingezetenen, en
een bezoek aan het S akingskomitee, dat in een ouder-
wetsch, donker vertrekje zjjn zetel heeft.
En verder:
Vrienden, ik heb dit reisverhaal niet geschreven om
u eenige minuten bezig te houden. Ik heb er een doel
mee. En dat doel is: u te beivegen meer bij te draqen
voor de arme drommels, die daar in het eenzame
Rflssen strijden voor een stukje brood.
Er werken daar ruim duizend menschen in de jute-
tabriek. Volgens de firma wordt er wekelps f6700
loon uitbetaald. Dat wil zeggende arbeiders verdienen
er gemiddeld circa f 6.50 per week. Lager loonen heeft
geen enkele industrie-arbeider in ons geheele land. Be
denk men, dat op die loonlijst ook voorkomen de bazen
en andere duivelstoejagers, die een vergelijkenderwijs
hoog loon ontvangen, dan is het gemiddelde voor de
eigenlijke arbeiders nog een stuk lager. En de arbeids
dag duurt er maar elf a twaalt uren.
De patroons kannen onmogebk de f8000 per jaar
betalen, die wjj hen vroegen. De oudste der drie fir
manten is in de belasting aangeslagen naar een inkomen
van een ton gouds, zegge f 100.000 per jaar. De tweede
firmant betaalt naar een inkomen van f60.000 per jaar
Van den derde is hét mg niet bekend. Het staat dus
wel vast, dat deze goede werkgevers onmogelijk f 8000
per jaar kunnen missen. Zij zouden hun fabriek even
goed kunnen sluiten, als ze zich zulk een opoffering
getroosten. 6
Als de heeren Ter Horst ons voorstel in zjjn geheelen,
duizelingwekkenden omvang hadden aangenomen, zou
de loonsverhooging bedragen hebben circa f17000 per
jaar gemiddeld dus ongeveer f 17 per jaar en per
arbeider oftewel de kapitale som van 33 centen per
WL-f,81 gemiddelde weekloon zou dan gestegen zijn
van f 6.o0, op ruim f6.80 per week. Geen wonder dat
deze buitensporige eisch niet werd ingewilligd. De
jute-menscheu zouden tot de meest brooddronken uit
spattingen zijn vervallen bij het genot van zulk een
exorbitant loon en de heeren Ter Horst zouden hun
laatste grijpstuivers hebben ingeboet.
Tot slot
Nooit werd met meer recht door een groep werk
lieden den strijd aanvaard.
Daar ligeen honderdtallen menschen in den modder
van lichamelijke en geestelijke ontaarding. Een kleine
lichtstraal is tot hen doorgedrongen. Zij doen een
poging om zich op te heffen, om te kruipen uit het
moeras.
De lieden die hen in den stinkpoel hebben getrapt
zullen niets onbeproefd laten om de worstelenden in dé
stinkende diepte te houden.
Aan ons, diamantbewerkers, mede neen vóór
allen, de taak, de krachtige hand ter hulpe'uit te
steKen.
Drieduizend gulden per week, en de staking kan voor
osbepaaldec tjjd wo'den volgehouden. Als ieder onzer
een paar dubbeltjes per week geeft, is de grootste helft
van dat bedrag gevonden en zullen anderen wel de
rest bpeenbi enge.n.
Door den heer Paling, deurwaarder bij de direkte
belastingen alhier is een aanklacht wegens beleedmiutr
Wrzake van een stukje, voorkomende in
De Moker van 29 December 1906, luidende als volgt:
Kijkjes op het bureau voor Arbeidsrecht.
Ouder de rubriek „b^lastingzakeu" valt ook iets
te zeggen over het optreden van deu heer Paling
deurwaarder alhier bij de directe belastingen.
We hebben kennis ge regen van twee feiten,
die alleszins hei reeft geven den e]a>tingschul-
digen ie waarschuwen tot voorzichtig-zijn, wauneer
ze ooit met d-n heer Pal ng te maken krijgen
In een der hiervoor bedoelde gevallen heeft de
betiokk»-ne zich gewend tot de superieuren van
genoemden ambtenaar, met het gevolg dat hij een
behoorlijke reprimande gekregen heeft, We hebben
geprobeerd over z'n optreden een uitspraak te
krijgen van eeu hooger college, doch dit achtte
zich tot oordeelen oubevoegd>
We hopen echter da- hij in het signaleeren van
z n handelingen aanleiding vinden zal, zich wat
m te toornen.
Zoo we verdere staaltjes van z'n te ver-gevoer-
den ijver te weten komen, zullen we niet verzuimen
ze wereldkumig te maken.
Dit niet als dreigement, maar als welgemeende
raadgeving.
De ambtenaar van het Bureau voor Arbeidsrecht
onze partijgenoot P. de Bruin, heeft verklaard de'
sclirpver van dit stukje te zijn en de verantwoording
daarvoor op zich te nemen.
De aanklacht zelve is o.i. nogal onnoozel. Wat er
voor beleediging in het stukje schuilt, is moeilijk te
zeggen. Misschien echter wordt dit later opgehe derd.
We zullen over het geval op het oogenblik niets
zeggenmaar we stellen ons voor de aanleiding tot
het schrijven van het gewraakte stukje binnenkort in
ons blad mee te deelen.
Verschenen Maandagavond was er hier alweer een
heibeltje, doordat een anarchistisch kolporteur weer het
geleide verkreeg van de r. k. propagandaclub „St. Pau-
lus Onder bescherming der politie bereikte den man
Constantia" waar hij vertoefde totdat z'n „vereerders"
afgetrokken waren.
De oude^ methode was op hem toegepast; men had
met n goeie honderd man hem omringd en lastig ge
vallen met scbeld-n en dreigen. „Neem 'm z'n papieren
at j riep Mouwens, de voorzitter van den Volksbond
tot n paar schreeuwleeljkers. Maar hij voldeed niet
aan de uitnoodiging van den «kolporteur om dat kar
weitje zélf uit te voeren.
Heêl achteraan zag men bakker Smit (godbetert 'n
DE MOKER
