No. 3.
ZATERDAG 16 Maart 1907,
7e Jaargang.
ORGAAN der Afd. Schiedam en Vlaardingen der Sociaal demokratische Arbeiderspartij.
Stnkken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 unr in het bezit der Redactie zijn.
Dirk Th. Adama. f
Metaalbewerkers, opgepast!
Afdeelingsnieuws.
De toekomst van Schiedam.
ABONNEMENTSPRIJS:
bij vooruitbetaling.
25 cent per kwartaal
franco per post 30 cent
Losse nummers 2 cent.
Bureau van Bedaktie en Administratie
Gebouw „CONSTANTIA", Hoogstraat.
Spreekuur voor de Bedactie:
's Woensdagsavonds van 8% uur.
ADVERTENTIEN:
8 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
In Schiedam, maar in Vlaardingen bovenal, zal men
zich den jongen onderwijzer Adama herinneren, die in
den vroegen tijd, toen de socialistische beweging in ons
district nog zoo goed als onbekend was, van zich deed
spreken als een vrijmoedig belijder der sociaal-demo-
kratische leer.
In Vlaardingen was hij zeker geen onbekende toen
daar nog geen afdeeling der S. D. A. P. was gevestigd,
was hij lid der afd. Schiedam.
t Was een sympathieke figuur. Kalm in z'n optreden,
maakte hij indruk door zijn groote vastberadenheid,
't Was een reusachtige werkkracht, die vooral in z'n
functie van secretaris van het Provinciaal Kiesrecht
comité, uitblonk.
Hij verliet Vlaardingen, toen hij als onderwijzer te
Rotterdam benoemd werd. Slechts héél korten tijd
daar werkzaam, werd hij benoemd als onderwijzer te
Madioen (Java). Wat hem bewoog, zich aan het ge
vaarlijke tropische klimaat bloot te stellen, vermogen
zelfs z'n naaste vrienden niet te zeggen. Sterk werd
het hem ontraden, maar tevergeefs.
En hij bleek niet bestand tegen de klimaatverandering.
Een hevige ziekte tastte hem aanlijdende aan long
tering werd hij ten slotte naar Zwitserland gezonden,
om in het Sanatorium te Davos Platz te worden verpleegd.
Maar de dood rukte het jonge leven onverbiddelijk
weg. In den leeftijd van bijna 27 jaren overleed hij in
den vreemde, zonder dat een vriendenhand hem de oogen
te sluiten vermochtof een onzer hem leiden naar z'n
laatste rustplaats. Of met een enkel woord hem als
vriend, als partijgenoot, als strijdmakker herdenken.
Daarom hier een afscheidswoord aan den zoo al te
vroeg ontslapene.
Daarom hier een woord van eerbiedige hulde aan
den trouwen kameraad.
Daarom hier een woord van weemoedigen dank aan
den gtooten werker, die zoo velen onzer ten voor
beeld was
Rust zacht, Adama.
De internationale vertrouwsman van den Alg. Ned.
Metaalbewerkersbond bericht ons het volgende:
Naar aanleiding van advertenties, waarin bekwame
scheepmakers (in den ijzeren scheepsbouw) voor een
scheepswerf te Brake a/d Weser (Oldenburg) gevraagd
werden en van het drijven van ronselaars, die vooral
Schiedam en omstreken door werving van arbeidswilligen
onveilig maken, heb ik, in opdracht van ons hoofdbestuur,
bij den Duitschen Metaalbewerkersbond inlichtingen ge
vraagd en zal deze nog verder onderzoeken waarvoor die
wervingen moeten dienen.
Te Brake a/d Weser bestaat echter geen scheepswerf
en is ook niets bekend dat er een gebouwd wordt. Wel
zijn er groote scheepswerven te Bremen, Vegerak, Lehe,
Geestemünde en Bremerhaven aan de andere (Hanover-
sche) zijde van den Weser; daar werken duizenden ge
organiseerde metaalbewerkers en heerschen toestanden
die elk oogenblik tot een conflict kunnen leiden. Het
vermoeden ligt voor de hand dat die wervingen bij voor
baat daarvoor geschieden.
Niemand ga dus naar Brake, voor er nadere inlichtin
gen zijn, die dan terstond bekend zullen gemaakt worden.
Partijgenooten, welke gratis een beschrijvingsbrief van
het Congres wenschen te ontvangen, geven dit uiterlijk
Maandag 18 Maart op aan den secretaris^
Degenen welke, nog geen Afds. Statuten bezitten, kun
nen er aan hetzelfde adres gratis een bekomen.
Hieronder volgen enkele nieuwe en oude brochures,
welke verkrijgbaar zijn Zaterdag van 8V2—10 uur en
Zondagmorgen van 111 uur in „Constantia."
1. Naast het Kruis de Roode Vaan prijs 6 Cent
2. Eenheid, geen Verdeeldheid. 5
3. Het lot der Arbeiderskinderen onder het
Kapitalisme in Nederland en de S.-D. 10
4. Pseudo-social, en echt revisionisme. 10
5. Gemeentearmen 25
6. Uit het leven der Fabriekswerkers 15
7. De ontwikkeling van het Socialisme
van Utopie tot Wetenschap. 25
8. De veranderingen in de Theorie en
Taktiek der Soc.-Dem. 10
9. De maatschappelijke toestand der ar
beidsters. 10
10. De Vakbeweging. 10
11. Pleidooi en Verweer in zake de Onge
vallenwet. 10
12. Staatspensioneering. 10
13. Marx of Christus. 10
14. Op de Bres. (J. H. Schaper). 45
15. Jaarboekjes 1907. S. D. A. P. 10
16. Kan of moet een Katholiek Socialist zijn 5
17. Grondslagen de Soc.-Democratie. 10
Verschillende andere brochures zijn nog voorhanden.
Wie zich enkele brochures aan wil schaffen, kome op
bovenvermelde uren in „Constantia."
Namens het bestuur,
M. J. VAN DIJK, Secr.
Kreupelstraat 22, boven.
Propaganda Club.
De leden der „Club" worden opgeroepen op Zondag
17 Maart des morgens 12x/s uur in „Constantia" ter be
spreking der verdere propaganda.
Het Bestuur.
(Naar aanleiding van een gewichtig geval.)
D'r is zoo nog al wat an de hand.
Heel onze gegoede burgerij, niet gewoon zich te be
moeien met zaken die vallen buiten den sfeer van kruide
nierswaren of beursspeculaties in jenever, is opgeschrikt
door den alarmkreetverraad
De arbeiders hooren 't nietdie staan hier buiten den
geluidskring van algemeene belangende arbeiders van
Schiedam werken alléénEn bemoeien zich met
niets 1
Verraad! Aan de Nieuwe komt de eer toe het
gevaar, waarin onze gemeente is gebracht, het eeist te
hebben gesignaleerd. En sinds is alles in rep en roer.
De „ouwe" ligt met de Nieuwe overhoop, die een
politiek fortuintje (gedenk minister Kuyper zaliger, die 't
ook van politieke fortuintjes hebben moest) uit het geval
trachtte te schroeven, door een tweetal liberale raads
leden af te kammen. Zelfs (als we ons niet vergissen)
is een geestelijke, de Keer M. J. v. d. Ven bezig zich
met het gewichtige geval te bemoeien en schreef-i alvast
een ingezonden stuk in de Nieuweniet gesproken nog
over de gedachtenwisselingen, welke in meer engere
kringen plaats vinden.
Alles overde toekomst van Schiedam
Heel onschuldig berichtte de Sch. Crt. in 't laatst van
Februari, dat de Naamlooze Vennootschap „Maatschappij
Keilen van Mathenesse" haar terreinen langs de Maas ten
Oosten van den Watertoren voor lx/3 millioen had ver
kocht aan de gemeente Rotterdam. Wat beteekent dit?
Het ernstig, althans het den laatsten tijd ernstig opgevat
streven, in onze gemeente de jaren lang heerschende
malaise op industrieel gebied te bestrijden en een begin
te maken tot herstelling van de nalatigheid, sinds meer
dan een halve eeuw lang hier, onder aanvoering der
katholiekenbegaan, om partij te trekken van de ligging
onzer gemeente en hare geschiktheid tot handelsplaats,
waarvoor de vroegere burgemeester Van Dijk van Mathe
nesse altijd het oog gericht had op de Maas, maar al z'n
plannen weerstreefd zag door de katholieken in 't bij
zonder; het ernstig streven om die nalatigheid te gaan
herstellen, heeft het gebracht tot een meer dan nood
zakelijk breed opgezet „uitbreidingsplan" onzer gemeente,
dat reeds hier en daar ten uitvoer wordt gelegd.
Haven-aanleg en spoorweg-aansluiting zijn zooveel als
de twee voornaamste werken, daarin aangegeventwee
der allereerste vereischten om de beoogde nieuwe wel
vaart hier te vestigen.
Maar Rotterdam kaapte den grond, voor die uitbrei
ding beslist noodzakelijk, Schiedam voor den neus weg.
En we zitten dus zóó dat we prachtige uitbreidings
plannen hebben op papier, wier daadwerkelijke uit
voering ten eenenmale verhinderd is.
Of hier „zaken" gedaan zijn Nou, asjeblieft 1
We hoorden zelfs 't volgende verhaal:
Op het terrein, aan verschillende eigenaren toebehoo-
rend, lag een servituut, dat het niet mocht verkocht
worden, zoolang één der eigenaren zich ertegen ver
zette. Dat was voor de „zaken"-menschen lastig, want
die hadden wel sinds lang wat in den zin. Ze vonden
evenwel een oplossingeen naamlooze vennootschap
werd gevormd ieder kreeg aandeelen naar gelang van
z n bezit, maar het bestuur der vennootschap handelde.
En nadat verschillende kleine aandeelhoudertjes hun
aandeelen hadden ingelost, werd de grond voor een
goeien prijs verkocht.
Dat is niets onbehoorlijks, maar gewoon „zaken-doen".
B. en W. van Rotterdam deelen aan den raad in
uitvoerig schrijven mee, dat het hen gelukt is om van
de Maatschappij Boschpolder, wier beoosten den haven
spoorweg gelegen bezit ter grootte van 20 H.A. krach
tens besluit van den gemeenteraad in het vorig jaar
tegen f 5 per M-. werd aangekocht, alsnog de haar
overgebleven ongeveer 29 H.A. aan de andere zijde van
dien spoorweg tegen f 6.per M3. in handen te krij
gen, terwijl de Bouwgrond-Maatschappij Keilen van Nieuw
Mathenesse, die het daaraan aansluitende terrein tot kort
nabij de Schiedamsche waterleiding en ten deele noord
waarts daaromheen gaande in ophooging heeft gebracht,
zich verbonden heeft dit in zijn geheel, ter grootte van
ongeveer 32 H.A., tegen f 5 per M3. aan de gemeente
te verkoopen.
Gesteund door de instemming van den gemeenteraad
hebben B. en W. die beide bereidverklaringen voorloo-
pig aanvaard en zij doen thans den gemeenteraad het
definitieve voorstel tot aankoop van dit geheele complex.
Ten opzichte der financieele lasten zeggen B. en W.
De aankoop van het geheel zal, naar de aanvankelijk
vaststaande grootte van nagenoeg 29 H.A. voor het
bezit van de maatschappij Boschpolder en van 32 H.A.
59 A. en 80 c.Aren voor dat der andere vennootschap,
met de ten laste der gemeente komende kosten, een
uitgaaf vorderen van ongeveer f 3.500.000. Door B. en
W. is bedongen, dat de overdracht, behoudens goed
keuring van Gedeputeerde Staten, uiterlijk 1 Juni e.k.
plaats vinde.
Dat de betaling dier f 3.500.000 voor dit toekomstig
belang een aanmerkelijken last legt op het jaarlijksch
budget, ontveinzen B. en W. zich geenszins. Het tot
dusverre geldende voorschrift, dat ook van de door de
gemeente in grondaankoop gestoken leeningsgelden ge
regelde en volledige aflossing plaats vindt, brengt mede,
dat die jaarlijksche last naar den thans geldende rente
standaard ruim 4 pCt„ alzoo meer dan f 140.000 zal
beloopen. Waar het hier in zoo bijzondere mate geldt
een aankoop voor de toekomst, zal het naar de over
tuiging van B. en W. volkomen verantwoord zijn en er
de goedkeuring van het hooger bestuur toe moeten
kunnen worden verkregen, dat de aflossing in plaats van
over de gebruikelijke 60 jaren, over een langeren ter
mijn, althans van minstens 100 jaren, worde verdeeld.
We zijn 't met de Nieuwe eens, dat men als raadslid
de plicht heeft, óók voor het belang der gemeente te
zorgen. De contra-beweringen van de „oüe" dat het een
kwestie van „zaken-doen" is, zonder meer, is waarschijn
lijk alléén gevonden om liberale raadsleden te redden.
Hoe hebben wij de zaak te beschouwen Zóó, dat
de gemeente Schiedam aan den grond van „Keilen"
alléén niet veel gehad zou hebben, doch ook de grond
van den Boschpolder had moeten koopen.
En nu allereerst even de vraag gesteldis het waar
schijnlijk, dat Schiedam ooit als havenplaats een toekomst
zou gehad hebben, ooit in concurrentie had kunnen
treden met Rotterdam Wie gelooft het Wij niet
en wellicht ook niemand, die behoorlijk over de zaak
heeft nagedacht. En dus ware het voor Schiedam wel
vrij dwaas geweest, zulk een last op zich te nemen.
Maar dat de gemeente Schiedam een schuldenlast op
zich zou kunnen nemen van ca. 3x/2 millioen gulden
•dat de inkomsten onzer gemeente zóódanig zouden
kunnen worden verhoogd, dat er 21/,, maal zooveel be
lasting zou worden opgebracht als op 't oogenblik om
rente en aflossing voor zoo'n vooralsnog inproduktief
stuk grond te kunnen dekken, is eenvoudig te dwaas
om te veronderstellen.
En als de „oude" dan ook alléén de financieele zijden
van het vraagstuk had gesteld tegenover de zandruiters
klucht van de Nieuwedan had ze al voldoende sterk
gestaan. Want haar ijver, een paar geestverwante raads
leden te verdedigen, voerde haar te ver.
Het vermakelijkste van 't geval is, dat 't de Nieuwe
is, die zoo kakelt. Zeg 'reis, vrindje, waarom zou de
gemeente dien grond hebben moeten koopen Wat doet
de gemeente wel met grondbezit Niets immers, althans
volgens de redeneering van alle oudbakken gemeente
politici, onder welke de kornuiten van de Nieuwe een
eereplaats bekleeden. Want geen gelegenheid laten de
heeren voorbijgaan om den gemeentelijken grond te
verpatsenZe verkoopen en verkoopen raak, hier een
stuk, daar een brok het particulier bezit moet gestijfd
wordende gemeente moet geplukhaard worden van
OKER