No. 5
ZATERDAG 30 Maart 1907
7e Jaargang.
ORGAAN der Afd. Schiedam en Vlaardingen der Sociaal demokratische Arbeiderspartij.
Stukken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 nnr in het bezit der Redactie zijn.
Afdeelingsnieuws.
De Kiezerslijsten.
Kan een rechtzinnig christen socialist zij n
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal j Uj voormtbetaU
franco per post 30 cent j v
Losse nummers 2 cent.
Bureau van Redaktie en Administratie
Gebouw „CONSTANTIA", Hoogstraat.
Spreekuur voor de Redactie:
's Woensdagsavonds van 7^®Y» uur*
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
io
10
Zondag 24 Maart hield de Afd. Schiedam een h.h.
vergadering in „Constantia".
De opkomst was als gewoonlijk.
Onder de ingekomen stukken was er een van B. en
W. van Schiedam, als antwoord op ons adres aan den
Raad inzake „Gemeentelijke Ambachtsschool". Het
schrijven bevatte de mededeeling, dat de Raad in z'n
vergadering van 12 Maart j.l. besloten had dat, het
adres niet voor een gunstige overweging in aanmerking
kon genomen worden.
Wegens de vele werkzaamheden van het bestuur
werden (tot de periodieke bestuursverkiezing in Septem
ber) tot tijdelijke bestuursleden benoemd, De Bruin en
Smeding.
Het 3 maandeljjkseh financieel verslag van De Moker
werd zonder aanmerkingen goedgekeurd. Wjj gaan
steeds vooruit, ten spijt van onze „Christelijke Actie
mannen".
Tot Congres-afgevaardigden werden benoemd, Dr. J.
van Leeuwen en A. de Wit en tot plaatsvervangers
Mevr. de Wit en St. Klepke. Over den beschrijvingsbrief
werd zeer geanimeerd gediscussieerd. Den afgevaardigden
werden opgedragen de leiding van P. B. en Kamer
fractie goed te keuren en verder werd hun blanco
mandaat meegegeven.
Hiermee liep deze belangrijke vergadering ten einde.
M. J. VAN DIJK, Secr.
Deze week verschijnt wederom een nieuwe brochure,
getitelt: „Gelukkig Holland", prijs 10 cent.
Men vrage deze in „Constantia" en bij den Secretaris.
Hieronder volgen nog enkele nieuwe en oude Brochures:
1. Na^st het Kruis de Roode Vaan. prijs 6 Cent
2. Eenheid geen Verdeeldheid. 5
3. Het lot der Arbeiderskinderen onder het
Kapitalisme in Nederland en de S.-D.
4. Pseudo-social, en echt revisionisme.
5. Gemeentearmen. 25
6. Uit het leven der Eabriekswerkers. 15
7. De ontwikkeling van het Socialisme
van Utopie tot Wetenschap. 25
8. De veranderingen in de Theorie en
Taktiek der Soc.-Dem. 10
9. De maatschappelijke toestand der
arbeidsters. 10
10. De Vakbeweging. 10
11. Pleidooi en Verweer inzake de Onge
vallenwet. 10
12. Staatspensioneering. 10
13. Marx of Christus. 10
14. Op de Bres. (J. H. Schaper) 45
15. Jaarboekjes 1907. S. D. A. P. 10
16. Kan of moet een Katholiek Socialist zjjn? 5
17. Grondslagen de Soc.-Democratie. 10
Verschillende andere brochures zijn nog voorhanden.
De Brochuren-handelaar is Zaterdag van 9 tot 10
uur weer present in „Constantia".
Tot en met 15 April liggen de voorloopig vastgestelde
Kiezerslijsten op de gemeente-secretarie ter inzage.
Ieder die weet recht te hebben om op die lijst ge
plaatst te zijn, zorge te controleeren of door een arbeiders
organisatie te doen controleeren, of zijn naam op de
lijst voorkomt..
Indien dit ten onrechte niet het geval is, behoort
terstond bij het gemeentebestuur verbetering der lijst
aangevraagd te worden, met overlegging van de bewijs
stukken waarop de aanvrage gegrond is.
Niemand verzuime deze belangrijke werkzaamheid.
De praktijk heeft bewezen dat fouten op de kiezers
lijsten in niet geringen getale voorkomen.
Met het oog op de Statenverkiezingen en Gemeenteraads
verkiezingen is een goede kiezerslijst dit jaar van bij
zonder belang. Ook een Kamerverkiezing behoort dit
jaar, bij de zeer verwarde politieke verhoudingen, vol
strekt niet tot de onmogelijkheden.
Deze vraag wordt besproken in een geschrift van de
hand van Mej. Van der Vlies, in Schiedam, waar zij
geboren en getogen is, geen onbekende.
Mej. Van der Vlies, die onder het pseudoniem „Enka"
afs schrijfster reeds vaak van zich deed spreken, behoort
tot de streng orthodoxe richting. En dus is het eigen
aardige van haar geschrift gelegen in het feit, dat juist
van die zijde, vanwnnr ts met zooveel bombarie
betoogd werd dat het socialisme de nieuwste vinding
van vader Satan is; dat het slecht is in héél z'n wezen
en dus onmogelijk kan samengaan met eenig christen
dom, dat juist van die zjjde het betoog wordt geleverd
voor de valschheid dezer beweringen, voor het bedrog
dat er mede wordt gepleegd door de handlangers der
kapitalistische klasse.
Daarom dus, uiet omdat in het boekje nieuwe gezichts
punten aangewezen, nieuwe stellingen ontwikkeld zouden
worden, want dit is het geval niet, baarde de uitgave
nogal opzien, omdat het geluid komt uit kringen, waaruit
het niet verwacht werd.
Voor de conservatief-orthodoxen is het een moeilijke
zaak, van het verschijnen der nieuwe leer in hun oude
kraam, een betamelijke verklaring te geven. En das
zwijgen de orthodoxe bladen met taaie volharding
zelfsDe Zondagsbode heeft .tot nog toe verzuimd
het geval nader te bezien.
De anti-revolutionairen weten daar beter raad mee.
Die hebben nu eenmaal het Geloof en de Waarheid in
monopolieal wie tegea de anti-revolutionaire politiek
dHrft ingaan, staat wis onder den invlped van den
duivel. Dit heerschap is zoo vriendelijk even dikwijls
van gezindheid te veranderen als de alleenzaligmakende
anti-revolutionaire partjjis deze demokratisch gezind,
dan zijn de conservatieven z'n buitis de anti-rev.
partjj, zooals nu, driedubbel-overgehaald reactionair,
dan is al wat ook maar ietwat demokratische neigingen
voortoont, van den duivel bezeten.
En dus beweren onze anti's met zalvend gezicht, dat
Mei. van der Vlies, nu ze soc;aal-demokratisch gezind
bljjft, haar geloof verloren heeft, of dra verliezen zal.
De heer dominee Rudolph spreekt van haar als van
het schaap in wolfskleeren 't Is zoo zoetjes aan
zóó gewordengeloof wat je gelooven wilt, veel of
weinig, zwaar of licht, maar haal-je politiek geloof in
den anti-revolutionairen Gapert en je krjjgt er de he-
melsche zaligheid bij cadeau.
Of mej. van der Vlies haar geloof alreeds verloren
heeft? Als men haar geschrift doorbladert, zou men
zeggen dat 't er nog heel diep inzit.
Waarom zou 'took anders? Na merkbaar ernstige
studie heeft de schrijfster geleerd het Socialisme te
beschouwen als een economisch stelsel, dat ze volkomen
aanvaarden kan, krachtens haar christendom aanvaarden
moet. Ze omschrijft het aldus
„Het socialisme als zuiver economisch stelsel blijft
„een idee, die de hedendaagsche maatschappij uit haar
voegen wil wrikken. De wapenkreet der socialisten is
„het kort begrip van heel hun program: grond en
„productiemiddelen aan de gemeenschap.
Dus is het hedendaagsche socialisme het streven
naar betere, harmonischer maatschappelijke toestanden,
vdie de socialisten niet bereikbaar achten, dan wanneer
vhet privaat grondbezit en de concurrentie-voortbrenging
vervangen worden door gemeenschappelijk grondbezit,
gemeenschappelijke produktie, gemeenschappelijke ver-
deeling
„Het socialisme is een economisch stelsel. En zóó
„opgevat, zoo gepropageerd, zal men het in korten tjjd
„zjjn aanhangers zien winnen onder de positieve Chris
tenen. De velden zijn hier alreeds wit om te oogsten.
„Immers is een zoodan'g streven ons, Christen, geoor
loofd, ja, wat meer zegt, het wordt o«s heden ten dage
geboden
De ontwikkeling der productiewijze, de verproletari-
seering der arbeidende klasse, teekent ze in de volgende
bewoordingen.
„En in die heerschappij (van d0 machine) is niets
„principiëel-verkeerds. De verbijsterende producten-
„overvloed, die de machines bij machte zijn te scheppen,
„kan een zegen voor de maatschappij zijn, indien slechts
„niet, zooals thans, de machine-heerschappij, een andere,
„de kapitaal-heerschappij, met zich bracht. De machines
„zijn de sleutels tot het gansche bedrijf en machines
„zijn zeer kostbaar. Wie ze bekostigen kunnen, zjj,
„die kapitaal bezitten, beheerschen dus het bedrijf, ook
„al staan zulke aandeelhouders of eigenaars in de prak
rijk buiten alle produktie en produktie-kennis.
„Welke werkman daarentegen kan zich die machines
„aanschaffen? Vroeger, in den bloeitijd van het hand-
'„werk en het kleinbedrijf, bezat de werkman zelf, wat
„tot voortbrenging noodig was.Maar sinds de werk
tuigen kostbare machines zijn geworden, bezit geen
„arbeider het kapitaal voor de aanschaffing noodig.
„Dat plaatst hem buiten het beheer van het bedrijf,
„waarin hij dag aan dag, jaar in jaar uit, werkzaam
„is. Hem blijft alleen zijn arbeidskracht, die hij liefst
ter beschikking van den meestbiedende stelt, vaak aan
„den weinigbiedende geven moet, gezwegen nog van de
„gevallen, waarin hij ze vruchteloos aanbiedt. Op deze
„wjjze wordt de arbeidskracht koopwaar, de arbeider
„een loonknecht, afhankelijk van dengene, die deze
„koopwaar wil
De schrijfster schetst dan de gevolgen onzer anar
chistische productie-wijze, waarin alle orde, regelmaat
en systeem ontbreekt. Ze wijst de uitwassen ervan
aan, waardoor de arbeiders lijden lage loonen, lange
werktijden, vrouwen- en kinder-exploitatie, en teekent
het lijden van den arme aldus
„Waarmee zullen wjj hem, die armoe lijdt, vergelijken?
„Bij den geboeide, den gevangene?
„Voorzeker, belast met de ketenen van angst en
„zorgen, opgesloten binnen de beraming van 't materieele
zoo staat de arme in de schatrijke schepping zijns
„Vaders Overal ruimte, overal overvloed, overal
„schatten en te midden daarvan millioenen, die
„honger lijden en kou.
„Overal liefde, bjj God in den hemel en bij de dieren
„des velds, maar de liefde van den arme wordt lijden
„door wat hij zijn geliefden lijden ziet.
„Overal op deze aarde, die roept om bearbeiding,
„die door God zelf gegeven is om te bebouwen en te
„bewaren, velen, die den arbeid zoeken, maar vinden
„hem niet.
„O, als wij, Christenen, ons indachten in wat het
„beteekent, arm te zijn wij zouden geen rust heb-
„b^n, waarlijk geen dag en geen nacht vóór dit veranderde.
„Wij zouden ons schamen voor onzen Heer, schamen
„voor ons zelf, schamen voor de armen. Wij zouden
„wegduwen de spitsvondigheden, waarmee we zoo graag
„spelen, we zouden geen rust hebben in onze warme
„kamers, we zouden niet na den goeden maaltijd durven
„sluimeren in onze gemakkelijke stoelen.
„We zouden ons opmaken, alles trotseerend, wij Chris
tenen te zamen, één machtige kracht en met iets van
„de innerlijke ontferming, die onzen Heiland in den
„dood dreef, zouden we neerwerpen de rotte staketsels,
„die ze getimmerd hebben rond de wrakke muren van
„onze verwordende maatschappelijke woning en daar
„een ander gebouw doen rijzen, dat in zijn schoonheid
„God eerde en den menschen een verheuging was."
In een socialistische samenleving, zoo betoogt de
schrijfster wijders, waar niet ter wille van één kleine
klasse, maar voor de behoefte der gemeenschap zal
worden geproduceerd, zal naast arbeidszekerheid ook
arbeidsplicht zijn En dan gaat ze verder:
„Uit die beide groote voorrechten: arbeidszekerheid
„en a> beidsplicht, die onder het kapitalistisch concurentie-
„systeem onbereikbaar zijn, vloeien andere voort. Een
„kortere arbeidsduur, meer vrije tijd, algemeene ontwik
keling, dieper gevoelsleven, rjjker ontplooiing van de
„persoonlijkheid, meer van wat de Bijbel ah de quin
tessence van hemelvreugde noemtrust.
„Is nu dit economische stelsel, dat in plaats
„van de tegenwerking van heden, samenwerking als
„maatschappelijken grondslag leggen wil, een stelsel, dat
„tot eiken prijs door de Chiisteuen tegenover het kapi-
„talisme moet bestreden worden Zoo zek r als dit
„laatste in zijn wezen en in zijn gevolgen: onvrede, haat
„en njjd, vertrappen van het zwakke, tegen het Christen-
kom vloekt, zoo zeker zijn de grondslagen van het
„Socialismegerechtigheid en mededoogen, de beginselen
„van het Christendom zelf."
„Er moet gekozen.
„Met veel zorg kiest men zijn kleeding, met de uiterste
„zorg een woning, een school voor zijn kinderen
„en waar het gaat om de maatschappij, die een woning
„is voor ons allen te zamen, de leerschool voor uwe
„kinderen, zoodra zjj het leven ingaan daar maakt
„men zich met een onverschillig of hooghartig woord
„van de kwestie af
En ze eindigt haar geschrift met het volgende:
„O, laten wij het Christendom in de ontzaglijke idee
„van het Socialisme dragen, opdat zij door het Christen-
„dom gedragen worde. Deze idee is machtig en groot,
„zij roept de mannen en vrouwen, zij roept zelfs de
„kinderkens om tot haar te komen. Zij legt zoodanig
„beslag op de mannen van het volk, dat haar discipelen
„niet meer behooren tot de ruwe, drinkende, zwetsende
„massa, maar dat ze worden tot mannen, die gretig de
„oogen opslaan en de ooren neigen naar kennis en
„wetenschap
„Och, dat een iegenlijk ons even willig ware, zich af
„te scheiden van den grooten hoop in Christen-kringen,
„die elkander socialisme-vrees en socialisme-haat en
„socialisme-leugens suggereert, om te luisteren naar het
„woord van onzen Heer alleen. Dan zullen wij in den
DE MOKER