Goede winste.
De candidaatstelling door de S. D.
A. P. te Schiedam.
Van alles wat.
oogenblik is er slechts één „vrijzinnige" organisatie,
dit is de „vrijzinnig-democratische vereeniging Schiedam".
Indien deze zich nu losmaakt van het „vrijzinnige"
gezwendel, waaraan ook de Schiedamsche vrijzinnig
democraten zich telkens en telkens weer schuldig
maakten, en weer ronduit democratisch wordt, dan
zullen natuurlijk de sociaal-democraten tegenover het
leugenachtige reactionaire clericalisme deze burgerlijke
democraten kunnen steunen. Vermoffelen zij hun demo
cratie, dan wordt het den soc.-dem. tenslotte onmogelijk,
zelfs bij herstemmingen en ondanks hun tegenzin tegen
het pralende, liegende politieke christendom de vrijzin
nigen bij te staan. Hiervan zullen de leden der vrijzin
nig-democratische vereeniging zich behoorlijk rekenschap
moeten gevenvoor hun eigen toekomst hangt zeer
veel af van het besluit dat zij nu zullen nemen.
In elk geval, de sociaal-democraten geven zich be
hoorlijk rekenschap van hun beteekenis. Dat zij op dit
oogenblik nog niet sterk geuoeg zijn te Schiedam, om
geheel met eigen kracht in den Raad of de Kamer te
komen, weten zij volkomen goed. Maar zij weten het
beter dan eenige andere partij het weten kan, welke
veranderingen er in de 7 jaren van bestaan der S.D.A.P.
te Schiedam in hun eigen sterkte zijn gekomen en welke
vooruitgang z\j in de allerlaatste jaren hebben door
gemaakt. Zij kunnen dus voor zichzelf met zekerheid
nagaan, dat na nog verscheidene jaren van werken,
minder misschien dan zij vermoeden, de sociaal-demo
cratie niet meer geweerd zaf kunnen worden. Maar
zoover is het nu nog niet. Dat weten wij evengoed als
wjj weten, dat de liberalen in het geheel niet meer
bij machte zijn er met eigen middelen te komen en dat
de clericalen ook al aardig op weg zijn om niet meer
alleen op eigen beenen te kannen staan.
Wij, sociaal-democraten, hebben den tijd. Natuurlijk,
wjj komen er liever vandaag dan morgen. Maar wjj
komen er liever morgen ongerept dan vandaag met het
vernederend gevoel ons heerlijk beginsel ontrouw te
zijn geworden terwille van tijdelijk voordeel.
En wij hebben ook vertrouwen in onszelf en in onzen
arbeid, want wij zien dat niets ons kan tegenhouden,
omdat wij gedragen worden door de noodzakelijkheid
der gebeurtenissen en omdat bjj ons alleen ten slotte
de vrijheid en de vooruitgang veilig zijn.
In het vorig no. van De Moker werd door onzen
Vlaardingschen medewerker uitvoerig besproken de wijze,
waarop de nieuwbakken redacteur van de christelijk -
democratische" Goedkoope Vlaardingsche Courant, de
heer H. van Munster te Amsterdam, de sociaal-demo
craten meent te moeten bestrijden.
Men zie de hierboven als motto geplaatste zinsnede
en men weet genoeg.
Wat moet de lezer van de Goedk. VI. Crt. wel een
hoogen dunk hebben van een meneer die Van Munster
heet, in Amsterdam woont en wel zoo vriendelijk is te
Vlaardingen licht te komen ontsteken over de karakter
loosheid, schijnheiligheid en onoprechtheid der sociaal
democratische leiders.
Wat zal dat wel een pronkjuweel van karaktervast
heid en oprechtheid zijn, die goeie meneer Van Munster
uit Amsterdam!
Om dat eens extra te doen zien, meende de man bij
gelegenheid der Statenverkiezingen tot een middel z'n
toevlucht te moeten nemen, dat niet wij, ka'akterlooze,
schijnheilige en onoprechte soc.-democraten zullen be
schrijven, doch dat we uit De Christen-Democraat na
vertellen. Deze schrijft o. m.
Onze Partijgenooten en geestverwanten hebben
recht behoorlijk op de hoogte te worden gesteld
van het verloop der zaak, waarin Van Munster
een zoo schandelijken rol speelt.
Bekend is, dat ons Partijbestuur ter algemeene
Partijvergadering in verband met den stand van
zaken een blanco mandaat ontving.
En evenzoo bekend is, op welke wijze daarvan
een zéér voorzichtig gebruik werd gemaakt, ook
omdat ter Partijvergadering nog eens nadrukkelijk
werd gevorderd dat het Bestuur zich stipt zou
houden aan het Program van Beginselen.
Welke overwegingen er toe leidden te adviseeren
zooals ten slotte het Partijbestuur deed, onze lezers
vinden ze in het Manifest op de eerste pagina
afgedrukt.
Inderdaad ernstige pogingen zijn aangewend
om alsnog de coalitie te beduiden van hoe groot
belang het voor haar is, den Christen-democraten
invloed te gunnen en te sturen in Christelijk-demo-
cratische richting.
Intusschen de overheerschende invloed der Room-
schen en Christelijk-Historischen bleek te machtig.
De zeer bescheiden eischen der Christen-democraten
werden door deze beide uiterst conservatieve groepen
afgewezen.
En toen, nadat alle pogingen in die richting
hadden gefaald, en den onwil der coalitie op zoo
doorslaande wijze nog eens was gebleken, toen stond
het besluit van het Partijbestuur vast.
Geen ander middel bleef over dan dit mammon-
nistisch bondgenootschap te bestrijden en zoo mo
gelijk uit elkaar te slaan.
Alzoo geschiedde.
Het Manifest, bestemd hoofdzakelijk voor de
Pers en een ander, mede in dit Nummer afgedrukt
in duizenden Ex. verspreid, gingen op denzelfden
dag het land in.
En Van Munster gaf zijn toestemming nadat
beide stukken hem twee maal duidelijk waren
voorgelezen, in tegenwoordigheid mede van Staal
man, Janze, Hartendorf en Lieftinck.
Hem, Van Munster, werd op hetzelfde
oogenblik als Secretaris opdracht gege
ven, (wa .rom hij zelf verzocht), alle af-
deelingen kennis te geven van het geval
len besluit.
Dat heeft hy nagelaten.
Bljjkbaar opzettelijk.
Blijkbaar stond toen reeds het voornemen bij
hem vast, op het beslissend oogenblik verraad
te plegen aan zijn Partij.
Het „oprechte" heerschap, dat vast niet verdacht kan
worden zich vooraf aan anderen te hebben verkocht,
schreef op 't laatste oogenblik een ingezonden stuk in
De Standaard, waarin hij op hoogen toon de houding
der Christen-demokraten.... bekritiseerde. Dat wil dus
zeggen, dat hij de weergalooze.... „oprechtheid" ver
toonde midden in den strijd zijn eigen partij in den rug
aan te vallen.
De Ckristen-Demokraat schrijft dan verder:
De verontwaardiging in onze kringen over deze
laagheid is algemeen.
Aanstonds heeft het Partijbestuur van Munster
geschorst als Secretaris, terwijl de atd. Scheve-
ningen—Den Haag die hoogstwaarschijnlijk op zijn
advies handelde terstond is geroyeerd.
De tijd was kort en blijkbaar heeft van Manster
gehandeld op het laatste oogenblik, om de coalitie
de volle gelegenheid te geven van zijn „heerlijke
vinding" gebruik te maken.
Dr. Knijper haalde dezen „karaktervollen" en „op
rechten" politieken deserteur met groote statie in de
coalitie, als een weergekeerden zoon hem in een be-
driestard artikel in De Standaard prijzend om zijn
„christelijke" (verraders?)-beginselen.
De Christen-Demokraat zegt daarover:
Welnu Dr. Kuyper, wij geven n uw vriend Van
Munster thans cadeau.
Hij keerde terug als de gewasschene zeug tot
de wenteling in het slijk.
Hij behoort in het coalitie-gezelschap.
Eer dezen man en verheerlijk en verhoog hem.
Ge kunt hem gebruiken in uw bondgenootschap,
zoo Ge terecht nu hebt begrepen voor veel en
velerlei.
Maar wanneer Gij de verachtelijke daad van
dezen mensch wilt verklaren uit „liefde voor het
Christelijk beginsel", dan onteert Ge nog eens wêer
den Heiligen Naam van onzen God.
Goede winste voor Dr. Kuyper, zulk een oprechte
broedrr de rechtzinnige gemeenschap te kunnen binnen
leiden. Daar is alles welkom
In afwijking met de tot nu toe gevolgde gewoonte
heeft de Schiedamsche afdeeling der S D. A. P. niet
candidaten gesteld voor alle openkomende raadszetels,
doch slechts één voor ieder district. Zij is daartoe ge
komen onder invloed van de politieke partijontwikkeling
ook te Schiedam, zooals die zeer duidelijk door de
laatste Statenverkiezing aan den dag is gekomende
vrijzinnige coalitie, die alles bijeenbracht wat maar
mee wilde doen, heeft het bewijs geleverd, niet in staat
te zijn een meerderheid te vormen, en de sociaal-demo-
kratie, hoewel met geweldige kracht zich ontwikkelend,
is nog niet aan de sterkte van een meerderheidspartij
toe, maar wel reeds sterk genoeg om zich terdege te
laten gelden. Zich nu maar willoos of moedeloos onder
werpen aan een clericaal bewind, daar denken de
soc.-dem. niet aanhet arbeidersvijandige, vooruitgang-
belemmerende van het clericalisme is hun te zeer gehaat
om daar niet tegen in te gaan met al hun kracht.
Waar nu ook de liberalen door en door anti-clercaal
zijn, zij het ook om andere redenen dan de sociaal
democraten, en het te verwachten is dat zij mede ten
gevolge van de ontvangen verkiezingsles meer demo
cratisch zullen optreden, meende de Schiedamsche afd.
der S. D. A. P. dat het gewenscht was, zelf slechts
met 1 candidaat in ieder district uittekomen en de
vrijzinnigen de gelegenheid open te laten daarnaast
zooveel candidaten te stellen als er nog plaatsen open
blijven, d. i. dus 2 in III en 1 in I en II. Indien de
vrijzinnigen dan werkelijk met democratische mannen
voor den dag komen en onzen democratischen candidaat
overnemen of steunen, dan zal het ons ook mogelijk
zijn de bu'gerlijke democraten te steunen; en dan is er
kans, dat de 2 democratische partijen (aangenomen
altoos dat de vrijzinnigen werkelijk het conservatisme
den rug toe draaien) tezamen de reactionaire clericalen
kunnen weren in III en waarschijnlijk ook in II, zoodat
er dan een gezond democratisch element in den raad
komt met een fiks democratisch programma.
Mochten de vrijzinnigen toch nog aan conservatieve
buien blijken te lijden of om welke reden ook niet
willen ingaan op deze door de omstandigheden aange
wezen oplossing (ze zijn nu eenmaal in geen enkel
district meer in de meerderheid), dan zal voor het ver
volg de S. D. A. P. daar rekening mee moeten houden
en zich niet meer op den weg van een dergelijke tak-
tiek kunnen begeven. In het belang van de gemeente
en haar overwegende arbeidersbevolking meende onze
afdeeling juist nu een dergelijke taktiek als de gevolgde
te moeten volgen. Het woord is nu aan de vrijzinnigen.
Daarna weer aan ons.
Hebt uw naasten lief!.... Te Rotterdam heb
ben de kerkelijken een verkiezingsvers verspreid op de
wijze van Speenhoff s lied op de Rotterdamsche schutterij.
Reeds in het eerste koupiet wordt walgelijk gesold
met wat die naam-christenen verklaren voor hen heilig
te zijn. De lezer oordeele
De dag van stemmen naakt,
Op mannen op, ten strijde
Geen zuchten meer geslaakt
Wij staan aan Christus' zijde.
Wie ooit met Christenmoed
Voor Christus zich omgordde,
Gaat kiezen trouw en goed
Als man van recht en orde.
Hoe groot de naastenliefde dezer christenen is, blijkt
uit de beide eerste regelen van het laatste koupiet.
O, kort 's vijands wieken
En slaat ze maar lam
En dergelijk tuig noemt zich volgelingen van Hem,
die gezegd heeft„Hebt uw naasten lief als u zeiven
Niet minder mooi maakt 't het Friesch Dagblad, dat
naar het oud-testamentische voorbeeld uit Richteren 5
vers 38, een blijvende vervloeking uitspreekt over de
kiezers van christelijke richting, die voor de provinciale
stembus niet zouden opkomen.
Uit de kringen der Rotterdamsche christelijken komen
stemmen, om den tegenstander „lam te slaan," en in
het noorden acht het christelijke Friesche Volksblad een
blijvende vervloeking niet te veel voor de thuisblijvers
onder de christelijke kiezers.
De Maasbode vertelt nog meer van de „naastenliefde"
der politieke christenen
„Daverend weergalmden de echt-Nederlandsche
volksliederen door de stratenbjj 't zingen van
Doctor Kuyper gaat nooit verloren
Fal deralderiere, falderalderiere,
weerklonk wederom 't lieve gefluit, maar nu slechts
zeer flauw. De demonstranten antwoordden door
het opgewekte en lustige
Hang op, hang op, hang op,
Hang Troelstra aan de lantaarn.
Hang op, hang op, hang op,
Hang Troelstra aan 'n boom.
We weten nu alvast wat onder echt-Nederlandsche,
opgewekte en lastige volksliederen verstaan dient te
worden
En dat schuim, dat de onverdraagzaamheid ten top
voert, verklaart zich eigenaar van hét christendom van
de leer der liefden tot den naaste
Menigeen, die zich niet rekenen zal tot de uitver
korenen" te behooren, zal toch rillen van zulke
„dankpsalmen".
Hoe men de goegemeente voorlicht. De
Standaard schrijft
Het arbeidscontract is van mr. Loeff, en niet van
mr. van Raalte, en van rechts vond het krachtdadigen
steun."
Wij meenden tot nu toe, merkt de N. R. Ct. op, dat
het arbeidscontract was van mr. Druckerdat het door
mr. Cort van der Linden werd ingediend, door mr. Loeff
overgenomen en ten slotte door mr. van Raalte ver
dedigd. 4
Ook dachten w(j ons te herinneren, dat mr. de Savornin
Lohman het ontwerp nog al had bestreden.
Vergissen wjj ons. of hebben wij te denken, dat, als
De Standaard aan het geschiedschrijven gaat....
„Fatsoenlijke" vergadering bezoekers.
In ons vorig no. bespraken wij de ontstemming, welke
de „fatsoenlijke" burgerij getoond heeft, toen op de
vergadering de Geer, onlangs hier gehouden, eenig
ramoer werd veroorzaakt, doordat een groot deel der
aanwezigen, toen aan onzen debater Van Hinte voor
de tweede maal het woord werd geweigerd, de verga
dering verliet.
We hebben over dat geval het onze gezegd maar
.„Het meerendeel der sociaal-demo
cratische leiders doet zich als karakter
loos, schijnheilig en onoprecht kennen."
H. van Munster.
