V erkiezings vreugde.
Vlaardingsche Uzerkoekjes
tot loutering van de „fatsoenlijke" burgerjj, welke zich
hier zoo licht ontstemd toonen kan, ontleenen we het
volgende vergadering-verslag aan Het lolk, met een
bescheiden herinnering aan het bekende spreekwoord
van den splinter en den balk
't Stuk speelt te Amsterdam.
Staalman spreekt. Het stond met reuzenletters
op kleurige aanplakbiljetten, het werd door strooi-
papieitjes den volke kond gedaan: Staalman spreekt
Woensdagavond in „Tut Heil des Volks", gaat hem
hooren! A^n die roepstem had in de eerste plaats
gevolg gegeven een aanmerkelijk deel der Rijksverze
keringsbank, door Staalman met een genadig lachje
begroet.
Met daverend applaus ontvangen, kwam plechtstatig
de heer Kreuzen de zaal binnen en nam plaaté iu de
onmiddellijke nabijheid van den heer Brants die op de
jongste Staalman vergadering in hetzelfde lokaal door
den spreker werd aangeduid als: „de bediende des
heeren Kreszen."
Nog vóór de heer Jan Janze de vergadering had
geopend, staat de heer Brants op, vragende„Voorzitter
is er debat?"
De voorzitter: Dat zal u straks worden mee
gedeeld.
Brants: Als er geen debat is, blijven we niet.
V o o r z.Het zal straks worden meegedeeld.
De heer Janze opent nu met een kort woord en het
uitspreken van een gebed, de vergadering en geeft
onmiddellijk het woord aan Staalooan.
Brants; Is er geen debat
V o o r z.Zal u moeten afwachten, ik heb de leiding
en niet u.
Dat gaat nietroept nu Brants en anderen beamen
dat dit niet eerlijk is.
Als ge u niet kalm houdt, laat ik u de zaal
uitzetten, de politie is aanwezig.
Stemmen: Dat kan niet, we hebben betaald.
Lawaai. Hoera
Brants blijft protesteeren, zoodat de voorzitter gelast,
politie te halen om hem te verwijderen.
Een gehelmd orde-bewaarder verschijnt, wien de
voorzitter Brants aanwijst als de orde-verstoorder.
Groot rumoer volgt en gebulk: „Nietwaar,hij doet niks!"
De aanwezigen loopen te hoop, er wordt geschreeuwd,
geprotesteerd, de voorzitter en de politie-agent vormen
het middelpunt der samenrottende christelijk-demokra
tische en christelijk koaliseerende menigte. Boven de
menschenkluwe steekt hoog uit de breede figuur van
den heer Krenzen, die zijn best doet, den politie-agent
gunstig te stemmen voor de koalitie-christenen.
Eindelijk wordt het tusschen den president en de
koalitie-broeders op een akkoordje gegooid, Brants mag
voor ditmaal blijven.
De politie-man stelt zich voor de bestuurstafel, de
voorzitter Janze graait zich in de baard en verkondt
met groot gewicht„Wie zich nu nog eenmaal vanavond
tegen mijn leiding verzet, gaat onverbiddelijk de zaal uit
De politie-agent knikt: Ja, ja!
Daarmee was dit openings-incident gesloten en maakte
Staalman onmiddellijk van het lawaai gebruik om de
koalitie-kristenen onder handen te nemen. Toen hij er
op wees dat de kracht van het konservatisme Dinsdag
in Zuid-Holland was gebleken, werd sterk geapplaudi
seerd.
Gij stemt uwe konservatieve gezindheid dus toe!
aldus spreker.
Weer applaus.
Gril zilt dus trotsch op uw konservatisme, wat
niet fraai is, want dan zjjt gij geen Kuyperianen.
Immers dr. Kuyper heeft gezegd, dat de toekomst is
aan de demokratie! (Algemeen gelach.)
Spr. verzekert herhaaldelijk, dat zijne partijgangers
en hij blijven: christelijke demokraten geheel volgens
de lijnen, door dr. Kuyper aangegeven en dat er voor
konservatieven en voor revolutionaire demokraten bjj de
zijnen geen plaats is. Spr. is in zjjn leven voor teleur
stellingen geplaatst, doch voor de demokratie heeft hjj
altijd pal gestaan. En als de heeren van de koalitie
het hem lastig maken, dan zij hun gezegd, dat hij nog
zijn volle strijdlust heeft overgehouden.
Als men nu meent dat de christen-demokraten niet
meer tot de christelijken behooren, dan dient mede
deeling het feit, dat nauwelijks een week geleden dr.
Kuyper met hem, Staalman, onderhandelde over weder-
zijdschen steun bij de Staten-verkiezingen.
Als de christen-demokraten toen de schrale toezeg
gingen der koalitie hadden aanvaard, zouden ze door
de kerkelijke koalitie zijn geprezen als goede christelijke
s rjjdmakkers.
Talma was bereid zijn Staten-kandidatuur in Den
Haag af te staan aan een christen-demokraat, door
Staalman's partij aan te wijzen, waarvoor een letter
zetter werd aangewezen.
De christeljjk-historischen wilden aan de christen-
demokraten afstaan een distrikt in Amsterdam, wat z\j
zelve nog niet hebben en ook niet krijgen zullen waar
schijnlijk.
Later wilde dr Kuyper in Amsterdam II Diepenhorst
van een kandidatuur ten voordeele van een christen-
demokraat laten afzien, doch de anti-revolutionairen uit
Amsterdam II wilden dat toen niet. En de katholieken
wenschten zelfs geen Staten-kandidatuur in den Helder
in te trekken, waarop zjj absoluut geen kans hebben.
Ook de laat«te 14 dagen heeft dus Kuyper, die den
christen-demokraten wèl invloed wilde geven, moeten
bukken voor het konservatisme der christelijk-histori-
schen en Roomsch-katholieken.
Om de heeren der koalitie nu te noodzaken op den
duur den christen-demokraten wel invloed toe te kennen,
is geadviseerd, dat de christen-demokraten links
zouden stemmen.
oortgaande bespreekt hij tei loops het verraad van
den christen-demokraat Van Munster, waarvan de chris
telijke koalitie een schunnig gebruik heeft gemaakt,
zelfs dr. Kuyper.
Komende op de beteekenis der Staten-verkiezing voor
distrikt VIII noemt spr. het een verregaande brutaal
heid der koalitie, om in dit arbeidersdistrikt aan te
komen met. een kandidaat als Fabius, d e verpersoon
lijking van het konservatisme.
De konservatieven van daar straks applaudisseeren
nu niet!
Geroep: Wilt gij het hooren(Het applaus der
jongeheeren wordt nu geweldig ingezet.)
Spr.: Ja, ze applaudisseeren, doch één troost hebben
we, dat het niet zjjn arbeiders, doch jongelieden,
die den strijd om het bestaan nog niet kennen.
Geroep: Juist!
Spr. noemt het schande, dat iemand als Fabius aan
de arbeiders van VIII wordt voorgesteld.
De christelijke arbeiders uit VIII moeten daarop het
antwoord geven door te kiezen tégen het konservatisme,
vóór de demokratie. (Applaus.)
Voor het debat W6rd een uur toegestaan. Daarvoor
gaven zich op Kreuzen, Nauta, Brants, Van Munster
en Salentijn. Toen Van Munster zich opgaf, werd ge
roepen: „Tweehonderd gulden!"
Staalman merkt op, dat hij ook voor het debat be
tamelijkheid vereischt en hij het beneden zijne waardigheid
acht van gedachten te wisselen met de heeren Kreuzen
en Van Munster.
Kreuzen: Nu kom je in het ware licht.
Het lawaai begint weer,
Nauta doet een beroep op den ernst der aanwezige
koalitie-christenen, de hoofdbestuurder der Chr.-Demo-
kratische Partij Hartendorf komt er tegen op dat aan
een verrader het woord zou worden verleend.
Van Munster: Ik wil vjjf minuten het woord om
den aanval op mjj te weerspreken, ik wil geen debat.
Onder vreeseljjk rumoer geeft Jan Janze het woord
aan Nauta.
Kreuzen schreeuwtOngehoord, er is iemandvan
verraad beschuldigd, die moet zich verdedigen.
Nauta tracht de aanwezigen te kalmeeren.
Kreuzen zwaait met armen en beenen, roept„Staal
man heeft Van Munster van verraad'beschuldigd, hij
is zelf een verrader, wie weet voor hoeveel geld!"
Eindelijk spreekt Nauta door, die Staalman verwijt,
niet alleen bij de christelijke partijen, doch ook bij de
vrijzinnige partijen te zijn geweest om zijn partij invloed
te bezorgen.
Borgesius moet gezegd hebben: „Daar kon niets van
komen", en Marchant zei: „Dien je schriftelijke voor
stellen maar in." (Geroep: bravo, bravo!)
In Scheveningen en Den Haag hadden de christen-
demokraten reeds tot steun aan rechts besloten voor
hun partij tot het tegendeel besloot.
En heeft toen niet „Het Vaderland" aan Staalman
getelegrafeerdjouw mannetjes doen tegen jouw
advies? (Uitbundig rumoer. Geroep: 300 gulden!)
Bjj de repliek van Staalman was het weer vroolijk.
Toen een nog niet geheel droog jongmensch Staalman
herhaaldelijk interrumpeerde, zei spr.: „Jongeheer, wil
jij je mond houden en je hoed afzetten!"
Het jongmensch gaf geen kamp, tot uit het publiek
geroepen werd: Zuigeling, ga naar bed! (Algemeen
gelach.)
Bij het voortgaan van Staalman roept een ventje
Nou wordt-ie vroom
Staalman daagt daarop het ventje uit, op het podium
te komen.
Onder veel lawaai trachten vele aanwezigen den
schreeuwlelijk daartoe te bewegen. Toen hij daartoe
niet geneigd bleek, konstateerde Staalman, dat die
schreeuwer een lafaard was.
Veel lawaai maakte ook het oud-Statenlid Outersterp,
oud-keurmeester aan het abattoir, die voor ettelijke
jaren in een verkiezingsspeech den kiezers wou leer en
hoe zjj worst moesten maken.
Voorzitter Jan Janze waarschuwt hemanders ging-ie
er uit, want de politie-agent was er nog.
Brants, „knechtje van Kreuzen", verwijt Staalman
op z'n drukkerij tot 3 uur 's nachts kinderen te laten
werken.
Een leugen! zegt Staalman.
Brants maakt lawaai, de politie-agent wordt weer
geroepen.
Brants wordt onder een vreeselijk kabaal der anti's
verwijderd, die schreeuwen: „Oranje boven" en: „dat
is nou die mooie Staalman!"
Een bestuurslid bestijgt het
schreeuwtdat zijn nu dezelfde
kerk zingen:
'k Zal met mijn gansche hart o Heer,
U dank bewijzen;
Op hoogen toon,
Uw goedheid prijzen.
spreekgestoelte
menschen die in
en
de
Ofschoon Nauta herhaaldelijk poogde zijne anti-revo
lutionaire geestverwanten tot een fatsoenlijk optreden
te bewegen, mocht hem dit slechts voor een serin?
deel gelukken.
Op herhaald verzoek van den voorzitter en terwijl
een deel der anti's de trappen afstommelden, bleef een
ander deel bij het met gebed sluiten der verg dering
waar Staalman sprakgaat hem hooren!
Volgens de Nieuwe een alleszins betrouwbaar blad
gingen de vorige week uit de voor haar redaktie-
bureau opeengedrongen schare juichkreten op, bij
bij bekend worden van den uitslag der staten
verkiezingen en liet een geestdriftig toeschouwer zich
zelfs „leve de zwartenontvallen.
Nu, we kunnen 't best hebben, dat de katholieken
opgetogen waren. Dat is ieder op z'n beurt wel 'ns
de onze komt ook wel.
Natuurlijk hadden de „getrouwen" iets verdiend
trouwens, de verkiezingsfuiven zijn de wereld nog niet
uit. En vooral bij de kerkdijken blijven ze in
grooten eere
Volgens de Nieuwe werd omstreeks half tien nog
de heer Hoogerbrugge met tweespan van Overschie
gehaald en ten huize van den heer Nolet geleid. Weldra
schaarde zich daar om de verlichte veranda in diens
tuin niet alleen leiders, propagandisten en aanzienlijken,
maar ook meerderen in werkmauskleeding, die aan het
verkiezingswerk beduidend aandeel hadden genomen of
er levendige belangstelling in hadden betoond
En dai geeft de Nieuwe een verhaal hoe mr. Von
Briel Sasse dank bracht aan den Heer, wien in hoogste
instantie (volgens onze bescheiden meening toch eerst
na de verkiezings-leugens over „dure tabak" en „hooge
belasting!") den goeden uitslag te danken was.
En ook hoe de heer Job Schelle vis, leider (wie
lacht daar?) der christeljjk-historischen, uit de volheid
des harten dank bracht aan den Heere God, Wiens
opperste leiding ook weer bij dit moeilijk verkiezings
werk bleekWat dus beteekent dat de opperste
leiding van God door den heer Schellevis afhankelijk
werd gemaakt var; de 18 stemmen, welke de heer
Nolet gekozen deden zijn.
Als'dat een „paganist" eens durfde zeggen!...
Opgetogen, vertelt de Nieuwe verder, wekte hij de
feestgenooten op, het „Wilhelmus" te zingen, gevolgd
door het „Wien Neerlands bloed...."
Onder al die bedrijven werd er een aardig slokje
gedronken. De gasten zeiën later, dat er blijkbaar wel
op gerekend was want 't was er zoo royaal. En
booze tongen zeggen dat sommigen niet zoo vast op
d'r beenen meer stonden bij 't vertrek als bij 't ko
men
Och, wat 'n lasterHet puikje der rechtzinnigheid....
Niet alleen aanzienlijken waren 't, die van dat alles
genoten, maar ook meerderen in werkmanskleeding.
We hoorden ook wel zoo iets. En zelfs méér als de
Nieuwe vertelt.
„Men" vertelt dat de heeren Paus-i en Schoppens
mede ter feest getogen waren, om van hun oprechte
belangstelling te doen blijken.
Om fatsoenlijk voor den dag te kunnen komen, had
den beide heeren hun in den stryd verhitte gemoederen
„afgekoeld" met een behoorlijk aantal wippertjes; zóó
respektabel wel, dat ze, ofschoon voor geen klein ge
ruchtje vervaard, toch onder den zichtbaren invloed
der bekoeling waren.
Ze merkten dat zeivers ook, naar 't schijnt, want
schoon van de beste voornemens tot schoone toasten
wellicht vervuld, zonk, op 't kritieke moment, hun de
moed in de schoenen.
Maar Paus-i stapte toch ten slotte naar 't doelwit,
om het alle goede bedoelingen ten spijt, niet verder te
brengen dan het geachte gezelschap bij herhaling te
verzekeren dat hij maar een nederige werrekman was....
Schoppens had zich bij voorbaat maar tusschen enkele
boompjes weggestopt Blijkbaar was-i benauwd
voor de reis.
Zeg 'reis, Nieuwe, weet jij soms, wie 't riep„leve
de zwartenEn ook waarom 't geroepen werd
Daar gaat de anti-these. Naar wij uit goede
bron vernamen zouden de besturen der kerkelijke kies
verenigingen hunnen leden voorstellen tegenover de af
tredende conservatief-liberale raadsleden J. v. Dussel-
dorp A. M.z. en L. v. Gelderen geen eigen candidaten
te stellen. Met andere woordende partijen „die ook
op politiek terrein rekening gehouden willen hebben
met den levenden God," zullen thans gaarne mede
werken aan de herkiezing van twee aftredenden, die
volgens hen daarmede „niet gerekend willen hebben
Welk een treurig gekonkel. Nog voor eenige dagen
daverden de luchten van de strijdkreten der liberalisten
en clericalisten en thams zullen de heeren hand aan
hand ter stembus spoeden, omde candidaten van
den arbeid te weren
I
